#1 слайд

1 слайд

#2 слайд
Rh-фактор Гемоглобин

2 слайд

#3 слайд
Rh-фактор Гемоглобин

3 слайд

#4 слайд

4 слайд

#5 слайд
THE CIRCULATO RY SYSTEM Оқу мақсаты: 9.2.4.8 адамның қан тобының тұқымқуалауын және қан топтарын анықтау механизмін түсіндіру 04.03.2024 Сабақтың тақырыбы: Адам қан топтарының тұқымқуалау заңдылықтары.Резус-фактор .

5 слайд

#6 слайд
Қан— ағзадағы ішкі сұйық ортаның бірі. Ол қантамырларының тұйық жүйесін бойлай ағып,тасымалдау қызметін атқарады. Бұл салмақтың шамамен 7 пайызы. Ересек еркектерде қан көлемі шамамен 5,9 л, әйел үшін - 3,9 литр. Қан зерттеу - медициналық диагностиканың ең кеңтаралған әдістерінің бірі. Бұл бірнеше тамшықаннан дененің күйі туралы маңызды ақпаратты алуға мүмкіндік береді. БІР ТАМШЫ ҚАН БІЗГЕ НЕ АЙТА АЛАДЫ?

6 слайд

#7 слайд
Біздің қанымыз 4 компоненттен тұрады : Эритроцит Лейкоцит Адамның қан құрамында қызыл түсті түйіршіктер бар. Олардың бетінде антигендер (түрлендіретін антиденелер) орналасқан. Қанның құрамында ақ иммундық жасушалар болады.Басты функциясы инфекциямен күресу және зақымдалған жерлерді емдеу Плазма Тромбоцит  Қанның сұйықтық бөлімі, ақуыздар коллоидты ертіндіс Ол ұлпамен қан арасындағы судың алмасуында үлкен рөл атқарады і. Қанның ұюын қамтамасыз ететін қанжасушасы.

7 слайд

#8 слайд
ҚАННЫҢ ФУНКЦИЯЛАРЫ: 1.Қоректендіреді 2.Ауа тасымалдайды 3. Түпкілікті өнімді тасымалдайды 4.Метаболизм 5.Терморегуляторлы 6.Гомеостатикалық 7. Қорғаныс

8 слайд

#9 слайд
1930 жылы австралиялық ғалым, дәрігер, химик, иммунолог, инфекционист Карл Ландшейнер адамның қан топтарын ашқан. Адамның қан тобын ашқаны үшін  Физиология немесе медицина саласындағы Нобель сыйлығының  лауреаты,клиникалық медициналық зерттеу саласында  Альберт Ласкер жүлдесінің иегері.

9 слайд

#10 слайд
0 тобы (I топ) «Әмбебап донор» 0 қан тобы бар адамның А және В антигендері жоқ. Сондықтан мұндай қанды кез келген қан тобы бар адамдарға құюға болады,бірақ иммундық жүйе өзінен басқа қан тобын қабылдамайды. Теориялардың біріне сәйкес барлық нәсілдегі ежелгі адамдардың қан тобы бірдей болған делінеді – бірінші О. Олардың ас қорыту жүйесі көбіне ет тағамдарын қорыту үшін бейімделген. Сондықтан бірінші қан тобындағы қазіргі адамдардағы асқазан сөлінің қышқылдық деңгейі басқаларға қарағанда жоғары болып табылады.

10 слайд

#11 слайд
А тобы (II топ) Бұл ағзада а антигендері мен В антиденелері бар, сондықтан ол 0 және А (I және II топтар) қанын қабылдай алады, В және АВ антигендері бар жасушалар бөгде болып танылады. Осы қан тобындағы адамдар халық көп тұратын жерде өмір сүруге бейімделген.

11 слайд

#12 слайд
В тобы (III топ) Осындай қанның құрамында В антигендері мен А антиденелері бар. Ағза 0 және В (I және II топ) қанын қабылдай алады. Олар климаттың өзгеруіне оңай төзеді, басқа топтарға қарағанда белсендірек және өміршең;

12 слайд

#13 слайд
АВ тобы (IV топ) «Әмбебап реципиент» Осындай ағзада А және В антигендерінің екеуі де бар. Мұндай қаны бар адам кез келген топтағы қанды қабылдай алады, себебі оның қанында антиденелер жоқ. Бұл топ АВО жүйесінде ең жас топ болып саналады. Аутоиммунды және аллергиялық ауруларға төзімділік танытатын жоғары иммунологиялық қорғанысы осы тобының айрықша қасиеті болып табылады.

13 слайд

#14 слайд
Антиген - бұл иммун жүйесінің өз ағзасындағы жасушаларды ажыратуға көмектесетін маркерлер. Адамда антигендердің 2 негізгі түрі болуы мүмкін: А антигені, В антигені. Антиденелердің 2 негізгі түрі бар: А антиденелер, В антиденелер.

14 слайд

#15 слайд
BLOOD VESSELS =

15 слайд

#16 слайд
Қан беретін адамды - донор (латынша «donore» – сыйлаушы), қабылдайтын адамды – реципиент (латынша «recepiens» - қабылдаушы) дейді.

16 слайд

#17 слайд
Егер А қан тобына басқа қан тобын араластыратын болса, плазмадағы оның антиденелері өзара реакцияға түсіп, қан жасушалары жабысып қалады да, эритроциттер агглютинациясы болады. Нәтижесінде тамырлардың бітеліуі мен өлім туындайды. Агглютинация — арнайы антиденелердің әсерімен антигендердің бір-біріне жабысуы және тұнба жасауы. Неге қан құяр кезде тобына мән береді?

17 слайд

#18 слайд
• Егер адамның қан тобы А болса, оған А және О тобын құюға болады. • Егер В қан тобына жататын адам болса, оған В және О тобы сәйкес келеді. • АВ қан тобына кез келген топтағы қан құйылады: Антидене болмаса, мәселе туындаймайды. • О тобына тек өзін ғана құя алады. Есесіне, олар кез келген топқа донор бола алады. Олардың құрамында антиген болмағандықтан, бұл қан тобымен ешқандай антидене қарсы күреспейді.   Сондықтан донор таңдар кезде міндетті түрде қан тобына мән береді:

18 слайд

#19 слайд
Дегенмен, қан құяр кезде тек топ қана емес, резус-фактор да назарға алынады. Резус-фактор — қандағы ерекше нәруыздық зат D-антигені. Адамдардың 85%-ының канында резус-фактор бар, оларды оң-резус (Rh+) деп атайды. Ал адамдардың 15%-ында резус-фактор жок, оларды теріс-резус (Rh-) дейді. Егер резус-факторы теріс адам  D-антигенді қанды құйдыратын болса, ағза D-антиденесін өндіре бастайды. Нәтижесінде эритроцит құрамы бұзылады. 1

19 слайд

#20 слайд
Жүкті әйел мен оның бойына біткен баланың қандарының резус-факторлары әртүрлі болса, олардың арасында "резус-конфликт", яғни иммунологиялық үйлесімсіздік туындауы мүмкін.Мұндай жағдайда уақытылы көмек көрсетілмесе, сәби қатты зардап шегуі, тіпті шетінеп кетуі ықтимал. 

20 слайд

#21 слайд
Есептер: 1.Қаны І топты ер адам қаны ІҮ топты әйелмен отбасын құрды. Егер ер адам да, гомозиготалы болған жағдайда, олардың балаларының генотиптері қандай болады? 2.Әке-шешесінің қан топтары ІҮ топ болса,балалардың қан топтары қандай болуы мүмкін?   Тапсырма

21 слайд

#22 слайд
Елдер Тексерілгендер саны Covid-19 бен қан тобы арасындағы байланыс О А В АВ Rh+ Rh- Франция 1688 0 0 0 0 0 тіркелмеген Ұлыбритания 3192 - + + 0 0 0 Ресей 17300 - + - + 0 0 Иран 397 - а/ж+ + - - Қытай 2507 0 + а/жа/ж 0 0 АҚШ 18542 - + + + + - Канада 225560 - а/жа/ж- + тіркелмеген

22 слайд

#23 слайд
Қан — адамның маңызды ішкі сұйықтық ортасы. Өзіңіздің денсаулығыңызды сақтау мақсатында қан тобын білу үшін сараптама жасатқаныңыз артық етпейді. Тапсырма

23 слайд