#1 слайд
Қанды жасанды жолмен тазарту.Диализ әдістері:Гемодиализ және перитонеальді диализ Оқу мақсаты: 10.1.5.2 - Диализ механизмін түсіндіру Сабақтың мақсаты: Диализ механизмін түсіндіреді және диализдің әдістерін сипаттайды.

1 слайд

#2 слайд
Бүйрекке жалпы шолу (бүйрек құрылысы мен қызметі туралы бейнематериал).

2 слайд

#3 слайд
Гемодиализ- Қан арнайы аппаратқа жіберіледі. . Қан арнайы аппаратқа жіберіледі. - Аппараттағы мембрана токсиндерді бөліп алып, қанды тазалайды. - Тазартылған қан қайтадан ағзаға қайтарылады

3 слайд

#4 слайд
Перитонеальді диализ - Ішперде қабына диализ ерітіндісі енгізіледі. - Токсиндер мен сұйықтық ерітіндіге өтеді. - Ерітінді уақыт өте шығарылып, жаңасына ауыстырылады

4 слайд

#5 слайд
«Қызықты деректер» Диализді алғаш рет 1940 жылдары голландиялық дәрігер Виллем Колфф ойлап тапқан. Ол әлемдегі алғашқы гемодиализ аппаратын құрастырды.Диализ науқастардың орташа өмір сүру ұзақтығын 10-20 жылға дейін ұзарта алады.Перитонеальды диализ көбінесе балалар мен қарт адамдарға ұсынылады, себебі процедура аз ауыртпалық түсіреді.Диализ ерітіндісіндегі глюкоза деңгейі осмос арқылы сұйықтықтарды шығару тиімділігін анықтайды.Кейбір елдерде мобильді гемодиализ қондырғылары қолданылып, адамдарға сапар кезінде де процедура жасауға мүмкіндік береді.

5 слайд

#6 слайд
«Ой қозғау» әдісі Тапсырма:Диализ механизмі адам ағзасындағы бүйрек жұмысының қай бөлігін алмастырады? Осы механизмнің қалай жұмыс істейтінін түсіндіріп, оның адам денсаулығы үшін маңыздылығын сипаттаңыз..

6 слайд

#7 слайд
Жауабы: Диализ механизмі ағзадағы бүйректің негізгі қызметі — қандағы қалдық заттарды, токсиндерді және артық сұйықтықты шығару жұмысын алмастырады. Бұл процесс диффузия және осмос құбылыстары арқылы жүзеге асады.Диффузия: Токсиндер мен зиянды заттар қан мен диализ ерітіндісі арасындағы концентрация айырмашылығы негізінде қозғалады.Осмос: Ерітіндінің құрамындағы арнайы заттар сұйықтықты қаннан тартып алып, оны шығарады.Диализ бүйрек жеткіліксіздігі бар адамдардың өмірін сақтап, ағзадағы улы заттардың жиналуынан туындайтын асқынулардың алдын алады.

7 слайд

#8 слайд
Тақырыптық бөлім Диализ дегеніміз не? Диализ – бұл ағзадағы бүйректің сүзу функциясын алмастыратын жасанды процесс. Мақсаты Қаннан токсиндерді, қалдықтарды және артық сұйықтықты шығару арқылы ағза жұмысын жеңілдету. Диализ түрлері 1. Перитонеальды диализ: Ішперде қабы арқылы сүзу. 2. Гемодиализ: "Жасанды бүйрек" аппараты арқылы сүзу. Диализдің жұмыс механизмі 1. Диффузия: Токсиндер концентрация айырмашылығы арқылы қаннан диализ ерітіндісіне өтеді. 2. Осмос: Артық сұйықтық ерітінді құрамындағы арнайы заттар арқылы шығарылады. Перитонеальды диализ қалай жұмыс істейді? - Ішперде қабына диализ ерітіндісі енгізіледі. - Токсиндер мен сұйықтық ерітіндіге өтеді. - Ерітінді уақыт өте шығарылып, жаңасына ауыстырылады. Гемодиализ қалай жұмыс істейді? - Қан арнайы аппаратқа жіберіледі. - Аппараттағы мембрана токсиндерді бөліп алып, қанды тазалайды. - Тазартылған қан қайтадан ағзаға қайтарылады. Диализдің маңыздылығы - Ағзадағы улы заттардың жиналуын болдырмау. - Асқынулардың алдын алу. - Науқастың өмір сапасын жақсарту.

8 слайд

#9 слайд
Сабақтың мақсатын таныстыру:Диализ механизмі Диализдің жұмыс механизмі 1.Диффузия: Токсиндер концентрация айырмашылығы арқылы қаннан диализ ерітіндісіне өтеді. 2.2. Осмос: Артық сұйықтық ерітінді құрамындағы арнайы заттар арқылы шығарылады.

9 слайд

#10 слайд
Практикалық тапсырмалар Тапсырма: Төменде екі түрлі диализ түріне байланысты деректер берілген. Деректерді талдап, қай диализ түрінің тиімді екенін анықтаңыз. Өзіңіздің шешіміңізді дәлелдеп, деректерді қолдана отырып қорытынды жасаңыз Параметр Перитонеал ьды диализ Гемодиали з Орташа процедура уақыты Күніне 30-40 минут (4-6 рет) Аптасына 3 рет, әрқайсысы 4-5 сағат Инфекция қаупі Жоғары Төмен Өткізу орныҮйде Медициналы қ орталықта Құрал- жабдыққа тәуелділік Төмен Жоғары Токсиндерді тазалау тиімділігі Орташа Жоғары Науқасқа салмақ түсіру Төмен Жоғары Сұрақтар: Қай диализ түрі науқас үшін тиімді болуы мүмкін? Қай параметрлер осы шешімді қабылдауға негіз болды? Осы деректерді қолдана отырып, жалпы диализдің маңыздылығы туралы қорытынды жазыңыз

10 слайд

#11 слайд
Жауабы: Тиімді диализ түрі: Науқастың жағдайына байланысты перитонеальды диализ тиімді.Егер науқас уақытын тиімді пайдаланғысы келсе және үй жағдайында емделгісі келсе, перитонеальды диализ қолайлы. Шешімнің негізі. Уақыт тиімділігі: Перитонеальды диализ науқастың күнделікті кестесіне икемді. Өткізу орны: Үйде орындауға болатындығы науқасқа қосымша ыңғайлылық береді Құрал-жабдық тәуелділігі: Гемодиализге қарағанда құрал-жабдыққа тәуелділігі аз, бұл процесс жеңіл өтеді.  Диализдің жалпы маңыздылығы: Диализдің екі түрі де ағзадағы токсиндер мен артық сұйықтықты шығаруға көмектеседі.

11 слайд

#12 слайд
«STEM тәсілі» Мақсаты: Жаратылыстану ғылымдарын технологиямен, инженериямен және математиканы біріктіре отырып қолдану. Тапсырма:Науқастарға арналған диализ аппаратының тиімділігін арттыру үшін STEM тәсілін қолдана отырып, келесі сұрақтарға жауап беріңіз: Ғылым (Science): Диализ механизмінде қолданылатын диффузия мен осмос процестерін сипаттаңыз. Технология (Technology): Қазіргі диализ аппараттарының қандай технологиялық жетістіктері бар?Инженерия (Engineering): Егер сіз диализ аппаратын жаңартқыңыз келсе, оның қандай функцияларын жақсартар едіңіз? Математика (Mathematics): Егер гемодиализ 4 сағатта қанның 300 литрін тазартса, 1 сағатта қанша литр тазартылатынын  есептеңіз.

12 слайд

#13 слайд
Жауабы: Ғылым (Science):Диализ кезінде диффузия токсиндер мен қалдықтарды мембрана арқылы төменгі концентрациялы диализ ерітіндісіне өткізеді. Осмос артық сұйықтықты ерітінді құрамындағы осмостық қысымның арқасында қаннан тартып алады. Технология (Technology):Қазіргі диализ аппараттарында:Қан ағынын реттейтін интеллектуалды сенсорлар.Токсиндерді тиімді тазалауға арналған жоғары өткізгіштік мембраналар.Артық сұйықтықты дәл бақылау үшін автоматтандырылған жүйелер бар. Инженерия (Engineering):Жаңа аппарат жасау кезінде мыналарды жақсарту ұсынылады:Мобильділік: Аппарат шағын және тасымалданатын болуы керек.Автоматтандыру: Науқасқа минималды араласу қажеттігін қамтамасыз ету.Қауіпсіздік: Инфекцияны болдырмау үшін өзін-өзі тазарту функциясы. Математика (Mathematics):Есептеу: 300 литр қан 4 сағатта тазартылса, 1 сағатта:1 сағатта тазартылатын қан мөлшері  = 300/4=75 литр

13 слайд