1 слайд
1.Сөйлем деген не?
2. Айтылу мақсатына қарай түрлері?
3. Сөйлем құрылысына қарай?
4. Жай сөйлемнің қандай түрлері бар?
5. Жалаң, жайылма сөйлем деген не?
Сөйлемнің негізгі белгілерін атайықшы.
А) сөздер мағыналық байланыста
болады.
Ә) аяқталған ойды білдіреді.
Б) бірінші сөзі бас әріптен бастап
В) соңына (.), (!),(?) қойылады.
2 слайд
Жалаң сөйлем Жайылма сөйлем
Тек тұрлаулы мүшеден
( бастауыш пен баяндауыш)
тұратын сөйлем. Тұрлаулы мүшелермен қатар,
тұрлаусыз мүшелер
( Анықтауыш, толықтауыш,
пысықтауыш) қатысқан
сөйлем.
Мысалы: Мақта егілді.
Қар жауып тұр. Мысалы: Ұн экспортқа шығарылды.
Қар жапалақтап жауып тұр.
Ақ ұлпа қар жауып тұр.
3 слайд
1. Жалаң сөйлем дегеніміз не?
А) Бастауыш пен баяндауыштан ғана құралған сөйлем.
В) Тұрлаулы мүшелермен қатар, тұрлаусыз мүшелер де бар сөйлем.
С) Мазмұны толық берілген сөйлем.
2. Жалаң сөйлемді көрсетіңіз.
А) Ардақ еш уақытта мұндай қуанған емес.
В) Қартқожа сөйлеп тұр.
С) Жоғары қарады.
3. Жайылма сөйлемді көрсетіңіз.
А) Асқар – инженер.
В) Ол үйге кірді.
С) Алматы – Астана.
4. Жалаң сөйлемді көрсетіңіз.
А) Талай сырды ақтардық.
В) Мен елдің елшісімін.
С) Рахмет күлді, қуанды.
5. Жайылма сөйлемді табыңыз.
А) Қалың қар.
В) Қар жауады.
С) Қар қалың жауады.
4 слайд
5 слайд
Қаратпа
Қыстырма Одағай
6 слайд
Қаратпа сөз
Өзіңе қаратуТоптастыру
7 слайд
8 слайд
Сөйлемдерді оқып, қаратпа Сөйлемдерді оқып, қаратпа
сөздерді тап.сөздерді тап.
1. Балам, әрбір жер атауының өзіндік
тарихы бар.
2. Қалай, балақай, тауға шыққан ұнай
ма?
3. Біз саған сенім артамыз,Бақыт.
4. Тезірек жүрейік, қыздар, апай күтіп
қалды.
9 слайд
Есіңе сақта !Есіңе сақта !
1.1.
Қаратпа сөз-сөйлегенде біреудің назарын өзіне Қаратпа сөз-сөйлегенде біреудің назарын өзіне
аудару үшін айтылатын сөздер.аудару үшін айтылатын сөздер.
2.2.
Қаратпа сөз сөйлемнің басында тұрса, одан Қаратпа сөз сөйлемнің басында тұрса, одан
кейін үтір, не леп белгісі қойыладыкейін үтір, не леп белгісі қойылады
3.3.
3. Леп белгісі қаратпа сөз ерекше сезіммен 3. Леп белгісі қаратпа сөз ерекше сезіммен
айтылғанда қойылады: айтылғанда қойылады:
ЖанарЖанар
, қолыңды жу. Жолдастар! Бейбітшілік , қолыңды жу. Жолдастар! Бейбітшілік
сақталсын!сақталсын!
Жарайды, Жарайды,
СерікСерік
, көмегіңе рақмет!, көмегіңе рақмет!
4. 4.
Қаратпа сөз сөйлемнің соңында тұрса, алдынан Қаратпа сөз сөйлемнің соңында тұрса, алдынан
үтір қойылады: үтір қойылады:
Оқып жүрмін, Оқып жүрмін,
ата.ата.
10 слайд
1. Өмір жасың ұзақ болсын, ...!
2. Ой, ..., ...! Ойналық та күлелік.
3. ..., бұдан былай мақтанба, әркімнің өз
өнері , өз орны бар.
4. Рақмет, ...!
Керекті сөздер: Сәкен қарағым, балалар,
балалар, балақай, балам.
11 слайд
Сызба бойынша қаратпа сөзі Сызба бойынша қаратпа сөзі
бар сөйлемдер бар сөйлемдер
құрастырып жазқұрастырып жаз
..
, . , .
, ., .
, , ., , .
, ., .
12 слайд
Есіңе сақта !Есіңе сақта !
1.1.
Қаратпа сөз-сөйлегенде біреудің назарын өзіне Қаратпа сөз-сөйлегенде біреудің назарын өзіне
аудару үшін айтылатын сөздер.аудару үшін айтылатын сөздер.
2.2.
Қаратпа сөз сөйлемнің басында тұрса, одан Қаратпа сөз сөйлемнің басында тұрса, одан
кейін үтір, не леп белгісі қойыладыкейін үтір, не леп белгісі қойылады
3.3.
3. Леп белгісі қаратпа сөз ерекше сезіммен 3. Леп белгісі қаратпа сөз ерекше сезіммен
айтылғанда қойылады: айтылғанда қойылады:
ЖанарЖанар
, қолыңды жу. Жолдастар! Бейбітшілік , қолыңды жу. Жолдастар! Бейбітшілік
сақталсын!сақталсын!
Жарайды, Жарайды,
СерікСерік
, көмегіңе рақмет!, көмегіңе рақмет!
4. 4.
Қаратпа сөз сөйлемнің соңында тұрса, алдынан Қаратпа сөз сөйлемнің соңында тұрса, алдынан
үтір қойылады: үтір қойылады:
Оқып жүрмін, Оқып жүрмін,
ата.ата. Деңгейлік тапсырмалар
І деңгей. Қаратпа сөздердің астын сыз.
Арайлым,сен кітапханаға бардың ба?
Әже, ертегі айтып беріңізші.
ІІ деңгей Берілген сызба арқылы көрсетілген қаратпа
сөзді
қатыстырып сөйлем құрау .
1............., ақсақал.
2. Жарайды,.........., ..........
ІІІ деңгей.
Қаратпа сөздерді қатыстырып,“ Жолбарыс пен түлкі ”деген
тақырыпта
әңгіме құрау.
13 слайд
ІІІ деңгей. ІІІ деңгей.
Суретке қарап, қаратпа сөзі бар мәтін Суретке қарап, қаратпа сөзі бар мәтін
құрастыр.құрастыр.
14 слайд
15 слайд
Қаратпа болатын сөздердің Қаратпа болатын сөздердің
орнын тауып, тыныс орнын тауып, тыныс
белгісін қой.белгісін қой.
үлкендерге не айту керек?үлкендерге не айту керек?
Бар алғысымды саған арнаймын Бар алғысымды саған арнаймын
! !
Кәне жүрісті үдетейік. Кәне жүрісті үдетейік.
Жарайды сенің дегенің Жарайды сенің дегенің
болсын.болсын.
Қаратпа сөздер: анашым, Балнұр, Қаратпа сөздер: анашым, Балнұр,
Бақыт, жігіттер.Бақыт, жігіттер.
16 слайд
Тапсырма:Тапсырма:
Суретке қарап, қаратпа сөзі бар сөйлемдермен ертегі Суретке қарап, қаратпа сөзі бар сөйлемдермен ертегі
құрастыр.құрастыр. Семантикалық кестемен
жұмыс
№ Сөйлемдер Қаратпа сөз Хабарлы
сөйлем Сұраулы
сөйлем Лепті
сөйлем
1 Үлкендерге құрмет көрсету керек
2 Қар жауды
3 Ой, байғұс бала – ай!
4 Ұялма, балам, жоғары шық.
5 Меніңше, сенің айтқаның дұрыс.
6 Қазақтың даласы, шіркін, кең байтақ қой!
7 Әрине, оның айтқаны дұрыс.
8 Өзеннен балық аулаймыз
9 Оқыған озады
10 Балалар циркке барды
Оқушының аты-жөні
17 слайд
Үй тапсырмасыҮй тапсырмасы
97 бет. 5 – жаттығу97 бет. 5 – жаттығу
96- бет. Ереже96- бет. Ереже
18 слайд
Қанша білсең, ізден тағы, тағы да,
Білікті адам жетер тілек бағына.
Біле бер, қанша білсең де тағы біл,
Жетерсің мақсатыңа біле, біле!
Ж.Баласағұн.
Сіз үшін 400 000 ұстаздардың еңбегі мен тәжірибесін біріктіріп, ең үлкен материалдар базасын жасадық. Төменде пәніңізді белгілеп, керек материалды алып сабағыңызға қолдана аласыз