Ашық сабақ, ҚМЖ, көрнекілік, презентация жариялап
2 млн. ₸ табыс табыңыз!
2024-2025 оқу жылына арналған
қысқа мерзімді сабақ жоспарларын
Жүктеп алғыңыз келеді ме?
ҚР Білім және Ғылым министірлігінің стандартымен жасалған
Қазақ елінің сәукеле бұйымдары
Материал туралы қысқаша түсінік
сабаққа қолдану үшін
Авторы:
Автор материалды ақылы түрде жариялады.
Сатылымнан түскен қаражат авторға автоматты түрде аударылады.
Толығырақ
05 Қаңтар 2021
611
0 рет жүктелгенТегін турнир Мұғалімдер мен Тәрбиешілерге
Дипломдар мен сертификаттарды алып үлгеріңіз!
Дипломдар мен сертификаттарды алып үлгеріңіз!
Бұл бетте материалдың қысқаша нұсқасы ұсынылған. Материалдың толық нұсқасын жүктеп алып, көруге болады
1 / 6
Материалдың қысқаша түсінігі
1 слайд
ҚАЗАҚ ЕЛІНІҢ СӘУКЕЛЕ ТҮРЛЕРІ
БЕГӘДІЛ АЙЫМ 8 «А»
1 слайд
ҚАЗАҚ ЕЛІНІҢ СӘУКЕЛЕ ТҮРЛЕРІ БЕГӘДІЛ АЙЫМ 8 «А»
2 слайд
С ӘУКЕЛЕ
Сәукеле — әйелдің бас киімі, оны ұзатылған қыздар және оның
жанына еріп жүретін құрбылар киген.
Сипаттамасы
Сәукеленің негізгі бөліктері — тәж, төбе, құлақбау және артқы
бойы. Сәукеленің төбесі қиық конус тәрізді болып келеді. Оның
төбесінде «Тәж» деп аталатын жартылай дөңгелек айдары болады.
Оны асыл тас, алтын, күміс, меруерт, маржанмен өрнектеп, алтын
жіппен әшекейлейді. Сәукеленің төбесінің биіктігі екі сүйем, кейде
одан да биік болады. Сәукелені өлшеп пішіп алып, ішіне астар,
сырт жағына бидай шүберек ұстап жиі етіп сыриды. Одан соң оның
сыртын қамқа, дүрия, торғын сияқты асыл матамен тыстайды.
2 слайд
С ӘУКЕЛЕ Сәукеле — әйелдің бас киімі, оны ұзатылған қыздар және оның жанына еріп жүретін құрбылар киген. Сипаттамасы Сәукеленің негізгі бөліктері — тәж, төбе, құлақбау және артқы бойы. Сәукеленің төбесі қиық конус тәрізді болып келеді. Оның төбесінде «Тәж» деп аталатын жартылай дөңгелек айдары болады. Оны асыл тас, алтын, күміс, меруерт, маржанмен өрнектеп, алтын жіппен әшекейлейді. Сәукеленің төбесінің биіктігі екі сүйем, кейде одан да биік болады. Сәукелені өлшеп пішіп алып, ішіне астар, сырт жағына бидай шүберек ұстап жиі етіп сыриды. Одан соң оның сыртын қамқа, дүрия, торғын сияқты асыл матамен тыстайды.
3 слайд
ҚАЗАҚТЫҢ СӘУКЕЛЕСІ
Қазақ халқы сонау заманнан бері бас киімге зор
мән берген. Оны қадір тұтып, тәрбиелік маңызы
зор деп түсінген. Қазақ киімдерінің арасында
ерекше орын алатын ұлттық бас киімдердің бірі -
сәукелеге тоқталар болсақ, ол тек бас киім емес,
ұлттық құндылық болып саналған. Тіпті сәукеле
кигізу дәстүрі деп атап өтілген.
3 слайд
ҚАЗАҚТЫҢ СӘУКЕЛЕСІ Қазақ халқы сонау заманнан бері бас киімге зор мән берген. Оны қадір тұтып, тәрбиелік маңызы зор деп түсінген. Қазақ киімдерінің арасында ерекше орын алатын ұлттық бас киімдердің бірі - сәукелеге тоқталар болсақ, ол тек бас киім емес, ұлттық құндылық болып саналған. Тіпті сәукеле кигізу дәстүрі деп атап өтілген.
4 слайд
СӘУКЕЛЕ КИГІЗУ
Сәукеле кигізу (салт). «Қара мақпал сәукеле, шашың басар жар-жар-ау»
(жар-жар). Өмірде қазақ салт-дәстүрлерінің түрлері көп. Соның ішінде
қалыңдыққа сәукеле кигізудің орны бір бөлек. Себебі сәукеле әйел
киімдерінің ішіндегі ең асылы ғана емес, оның жұбайлық өміріндегі
елеулі кезеңінің естен кетпес ыстық сәті. Ол бұлғақтап өскен оң жақтағы
және ақ босағаға аттар арасындағы қимас та қызықты кездің ескерткіші.
Бұл аз болса келіншекке сәукеле кигізудің өзі бір ерекше салтанат. Бұған
құда-құдағилар шақырылады. Шашу шашылады. Ақ бата арналады.
Сәукеле байғазысының бағасы да олқы болмайды. Сәукелелі келіншек
ажарлы да базарлы көрінеді. Оны жұрттың бәрі көруге ынтық болады.
Тиісінше көрімдігі де соған лайықты болу керек. Жас отау, сәукелелі
келіншек, ойын-сауық, көңілді күлкі жаңа өмірдің бақыт есігін ашқандай
әсер етед
4 слайд
СӘУКЕЛЕ КИГІЗУ Сәукеле кигізу (салт). «Қара мақпал сәукеле, шашың басар жар-жар-ау» (жар-жар). Өмірде қазақ салт-дәстүрлерінің түрлері көп. Соның ішінде қалыңдыққа сәукеле кигізудің орны бір бөлек. Себебі сәукеле әйел киімдерінің ішіндегі ең асылы ғана емес, оның жұбайлық өміріндегі елеулі кезеңінің естен кетпес ыстық сәті. Ол бұлғақтап өскен оң жақтағы және ақ босағаға аттар арасындағы қимас та қызықты кездің ескерткіші. Бұл аз болса келіншекке сәукеле кигізудің өзі бір ерекше салтанат. Бұған құда-құдағилар шақырылады. Шашу шашылады. Ақ бата арналады. Сәукеле байғазысының бағасы да олқы болмайды. Сәукелелі келіншек ажарлы да базарлы көрінеді. Оны жұрттың бәрі көруге ынтық болады. Тиісінше көрімдігі де соған лайықты болу керек. Жас отау, сәукелелі келіншек, ойын-сауық, көңілді күлкі жаңа өмірдің бақыт есігін ашқандай әсер етед
5 слайд
ҚОРЫТЫНДЫ
Сәукеле - тек бас киім емес, ол - қазақ халқының байлығы мен сән-
салтанатының, мәдениеті мен өнерінің озық үлгісі, өнер туындысы
ретінде бағаланатын өте қымбат этнографиялық мүлік. Сонымен
бірге ол - қазақтың қыздарына деген көзқарасының да бір белгісі.
Дәстүр бойынша сәукеле тек ұзатылатын қыздарға ғана кигізіледі,
оны айырбастамайды, басқаға киюге беруге болмайды.
5 слайд
ҚОРЫТЫНДЫ Сәукеле - тек бас киім емес, ол - қазақ халқының байлығы мен сән- салтанатының, мәдениеті мен өнерінің озық үлгісі, өнер туындысы ретінде бағаланатын өте қымбат этнографиялық мүлік. Сонымен бірге ол - қазақтың қыздарына деген көзқарасының да бір белгісі. Дәстүр бойынша сәукеле тек ұзатылатын қыздарға ғана кигізіледі, оны айырбастамайды, басқаға киюге беруге болмайды.
