Қазақ тағамының ұлттық құндылығы көже

1 слайд
«Көже қазақ тағамының ұлттық құндылығы » Орындаған: Бейсен Ұлпан Жетекшісі: Байдилдина А.Г«Эстетикалық бағыттағы Жаңа ауыл жалпы білім беретін орта мектебі» КММ

1 слайд

2 слайд
Зерттеудің мақсаты мен міндеттері: Ғылыми жұмыстың басты мақсаты – Қазақ халқымыздың ертедегі тағамы – көженің пайдасын анықтай отырып,оның маңызын көрсету. Ағзаға күнделікті қажеттілігін насихаттау, ұлттық бренд ретінде әлемдік нарыққа шығаруға үлес қосу. Міндеті: - көже жайында ақпараттар жинау; - қазақтың ұлттық тағамы көженің шығу тарихымен толығырақ танысу; -еліміздің әр аймағында көженің жасалу жолдарын зерттеп салыстыру; - көженің адамдар ағзасына пайдасын анықтау. Болжам – көженің маңызын түсіндіре отырып, әлімдік брендке ұсынып, дүние жүзіне танымал ету. Ғылыми жұмыстың нысаны – келешек ұрпаққа сау саламаттай болу үшін көженің қасиетін айтып, маңызын насихаттау.

2 слайд

3 слайд
Республикалық басылымға жарияланған мақала 27 қыркүйек 2019 жыл № 18 (234)

3 слайд

4 слайд
Бабаларымыз төрт түлікті аса құрметтеген. Жүрсе көлігі, жесе тамағы, ішсе сусыны, кисе киімі ретінде қолданылған.

4 слайд

5 слайд
Көженің тағамдық құндылығының жоғарлығы, оның ауыр дертке шалдыққан адамдардың еңсесін көтеретін тағам ретінде қолданылатынан-ақ байқауға болады. Күніне 500 миллилитрден артық ішуге болмайды. Артық ішілсе, оның аса пайдасы да болмайды

5 слайд

6 слайд
Көжемен емдеу аурудың клиникалық ағымын жақсартады, Жүрек ұстамасының жиілігін азайтады, препараттардың қолдану жиілігін азайтады, физикалық тұрақтылықты жоғарылатады.    Дәрігерлердің айтуы бойынша көжемен емдеу, созылмалы жүрек ишимия ауыруымен ауыратын науқастарды емдеуде нәтижесін беріп отыр.

6 слайд

7 слайд
Көжені дайындау үшін: 10 литр суды (одан азырақ та алуға болады) қайнатып, оған          1 кесе ұнды суға шайқап, сүзіп құясыз. Оған 1,5 литр сүт құйып, дәміне қарай тұз салып, бір қайнатып аласыз да суытып қоясыз. Осымен  көжеңіз әзір. Енді салқындаған сусынға ашытқы құйып, 1-2 күн ашытасыз.           Егер ашытқы болмаса, дүкеннің айранымен де ашытуыңызға болады.  Бір ашытып алған соң, осы дайын көжеден 1,5 литрдай ашытқы қалдырып, үстіне көже дайындап құйып отырасыз. Осылайша сусыныңыз дайын болады. Ұмыт болып бара жатқан осы бір ұлттық сусынымыздың түрі де көп екен. Оның бір түрі "қара көже" деп аталады. Ашаршылық заманда жұрт масақ теріп, диірменге салып, кебегінен көже, ұнынан ботқа жасап ішкен. "Бір күн ішкен қара көженің қуаты үш күнге демеу" – деген сөз содан қалған екен. Анам балдай тәтті көжесін дайындау үстінде

7 слайд

8 слайд
Көженің құрамында адам ағзасына қажетті қандай заттар бар екенін білу үшін Үрпек ауылдық аурухана басшысымен кездестім.

8 слайд

9 слайд
Ұмыт болып бара жатқан осы бір ұлттық сусынымыздың түрі де көп екен. Оның бір түрі "қара көже" деп аталады. Ашаршылық заманда жұрт масақ теріп, диірменге салып, кебегінен көже, ұнынан ботқа жасап ішкен. "Бір күн ішкен қара көженің қуаты үш күнге демеу" – деген сөз содан қалған екен. Дәмі ерекше қара көженің қуаты зор болады. Талқанды тек суға қайнатып емес, май мен қатық қосып та дайындауға болады. Аурудан әлсіреп, қалжыраған адамдарға, босанған келіншектер мен сүзектен бас көтерген науқасқа ішкізіп, ағзаға қуат жидырған. Көженің бар сыры оның құрамындағы талқанда болып тұр. Бидайдың құрамындағы  пайдалы  элементтер мен Е дәрумені адам ағзасы үшін аса қажетті екенін ескерсек, сауықтыратын қасиетінің де дәлелі бар. Сондай-ақ, арпа мен бидай және күріштің құрамында "лизин" деп аталатын амин-қышқылы бар. Бұл тері тығыздығының тегістігін сақтауға, асқазан- ішек жолдарының жұмысын жақсартуға, ми жұмысын арттыруға көмектеседі. Лизиннің бірқатар вирустарға қарсы күресе алатын күші және бар. Сары май, құйрық май, сүр май қосып, босанған келіншектерге ұсынады. Әсіресе, жылқының майынан жасалған қара көже әлсіреген ағзаны толықтырып, күш-қуат береді. Жиі айтылатын "дисбактериоз" іш қатудың алдын алып, дәрумендер қорын толықтырады.     Бидайдың түрлері бейнеленген

9 слайд

10 слайд
Ата-аналардан сауалнама алынды: 1. Көже дегеніміз не? 2. Ол жөнінде бұрын естідіңіз бе? 3. Көженің қандай малдың сүтінен алынады? 4. Көже ішіп көрдіңіз бе? 5. Көженің адам ағзасына тигізер қандай пайдасы бар?

10 слайд

11 слайд
Сауалнамаға 18 ата-ана қатысты. Ол төмендегідей нәтиже көрсетті 1 сұрақ 2сұрақ 3 сұрақ 4 сұрақ 5 сұрақ 0% 10% 20% 30% 40% 50% 60% 70% 80% 90% 78% 61% 72% 39% 78% 22% 39% 28% 61% 22% біледі білмейді

11 слайд

12 слайд
Қорытынды: Қорыта келе ұлтымыздың құндылығы  ұлттық тағамының ерекшелігіне де байланысты. ЕХРО-2017 жылы өткен көрмеге Қазақстаннан екі қыз осы көже өніміне жемістер мен көкөністер арқылы оған түрлі түс және ерекше дәм беру үшін қосып,  кептіріп көженің қасиетін әлемге дәләлдетпекші болып көрмеге қатысты. [19, 2 б].Көженің адам денсаулығына қаншалықты қымбат екенін зерттеу арқылы танып білдік. Әжем:« Қанша асықсаң да, оразаңды ашпай босағадан аттама. Ендеше «Қарныңыз ашса құрт жеңіз, Шөлдесеңіз қөже ішіңіз!»Бүгінгі біздің қасиетті тағамымыз көже жайлы  ақпаратымыз осындай. Көже – адам денсаулығына қажетті құндылық екеніне көз жеткіздім. Бұл тағамның емдік, тұрмыстық пайдасы бар. Қазіргі заманда жастардың көбі осы тағамды, оның денсаулыққа пайдалы екенін білмейді. Көжеміз әлем нарығына шығып қана, өз еліміздің балалары осы тағамның пайдасын көре алады деп ойлаймын. Себебі, қазір көже де тек қазақ халқы біледі, ал егер осы тағам ұлттық бренд болса, оны тек шетелдер ғана емес, өз еліміздің барлық тұрғыны дәмін татып, бағалайды. Қорыта айтқанда, қазақтың ұлттық тағамы – көже адам денсаулығына қажетті тағам. Біз, Қазақстанның жастары осы құнды тағамның жойылуына жол бермеуіміз керек.

12 слайд

13 слайд
Пікір Қостанай облысы, Аманкелді ауданы, Үрпек ауылы Эстетикалық бағыттағы Жаңа ауыл жалпы білім беретін орта мектебінің 7 ә сынып оқушысы Бейсен Ұлпан Думанқызының «Көже қазақ тағамының ұлттық құндылығы» тақырыбына жазылған ғылыми жобасына   «Көже – қазақ тағамының ұлттық құндылығы» тақырыбына жазылған Бейсен Ұлпанның ғылыми жұмысы тиянақты, жинақы етіп жазылған. Көженің жасалу жолдары мен жалпы көженің құрамы туралы өзінің этно –тарихи білімін жетілдіріп, ұлт сусынын насихаттай отырып, қызығушылығы артты. Өз бетінше мәліметтер жинақтап, ол мәліметтерді илеуіштен өткізгендей илеп, нақты дәлелдер келтіре отырып ашып жаза білген.Тек жазып қана қойған жоқ әріптестерінің арасында насихаттай білді.     Пікір білдіруші: Байдилдина Айгул Галимухановна

13 слайд

14 слайд
Назарларыңызға рахмет

14 слайд