#1 слайд
« №1 Новоишим орта мектеб інің қазақ тілі мен әдебиеті» КММ қазақ тілі мен әдебиеті пәні мұғалімі , педагог-зерттеуші Касленкина Ләйлі Қайронқызы Тақырып: «Қазақ тілі мен әдебиеті сабақтарында жасанды интеллекті пайдалану»

1 слайд

#2 слайд
Қазақ тілі мен әдебиеті сабақтарында жасанды интелектті пайдалану Жасанды интеллект (ЖИ) білім беру жүйесіндегі жаңа технологиялардың бірі болып табылады. Ол оқушылардың білім алу процесін жаңа деңгейге көтеруге және оқытудың тиімділігін арттыруға мүмкіндік береді. Бұл мен қазақ тілі мен әдебиеті сабақтарында ЖИ-ді қолданудың артықшылықтары мен кемшіліктерін, сондай-ақ оның педагогикалық аспектілерін қарастырамын.

2 слайд

#3 слайд
Жасанды интеллект туралы жалпы түсінік Жасанды интеллект – бұл адам миының ойлау процестерін модельдейтін және имитациялайтын жүйелердің жиынтығы. Оның мақсаты – машиналар мен компьютерлердің адамдар сияқты ойлауға, шешім қабылдауға, үйренуге және түрлі тапсырмаларды орындауға қабілетті болуын қамтамасыз ету. ЖИ ең алғаш 1950 жылдары ғылыми қауымдастықта пайда болды, оның негізін қалаушы — ағылшын математигі және логик Клод Шеннон мен американдық ғалым Алан Тьюринг. 1956 жылы Дартмут конференциясында алғаш рет "жасанды интеллект" термині ғылыми тілге енді. Жасанды интеллекттің даму тарихы бірқатар кезеңдерден өтті. Алғашқыда тек қана есептеу қабілеті жоғары машиналарды құру мақсатында басталды. Бірақ уақыт өте келе, жасанды интеллект адамның когнитивтік қабілеттерін — оқыту, үйрену, түсіну, жоспарлау және ойлау процестерін имитациялау бағытында дамыды. Қазіргі таңда ЖИ өз дамуында жаңа кезеңге өтіп, деректерді өңдеу, дауысты тану, бейнелерді тану сияқты күрделі тапсырмаларды шешуге қабілетті болып отыр. 1Машиналық оқыту Компьютерлерді тәжірибеден үйрету мен оларды деректерді талдау негізінде өздігінен шешім қабылдауға үйрету. 2Табиғи тілдерді өңдеу Компьютерлерге адамның тілін түсіну және оның мәтінін өңдеу қабілетін беру. 3Бейнелер мен дауысты тану Бейнелер мен дауыстарды өңдеу, тану және интерпретациялау үшін қолданылатын технологиялар. 4Робототехника Роботтар мен автономды жүйелерді жасау үшін ЖИ алгоритмдерін пайдалану.

3 слайд

#4 слайд
Білім беру жүйесінде жасанды интеллектті қолданудың артықшылықтары мен кемшіліктері Жасанды интеллект білім беру жүйесіне еніп, оны жаңа деңгейге көтеруге мүмкіндік беріп отыр. Оның артықшылықтары мен кемшіліктері бар: Артықшылықтары 1.Жеке оқыту 2.Оқытуды автоматтандыру 3.Тәжірибе мен деректер негізінде шешім қабылдау 4.Күрделі тапсырмаларды жеңілдету Кемшіліктері 1.Жоғары құнды технологиялар 2.Оқушылардың шығармашылық қабілеттерінің төмендеуі 3.Жеке қарым-қатынастың төмендеуі 4.Мазмұн мен деректердің қауіпсіздігі

4 слайд

#5 слайд
Қазақ тілі мен әдебиеті сабақтарында жасанды интеллекті қолдану тәсілдері Қазақ тілі мен әдебиеті пәндері – оқушылардың тілдік дағдыларын дамыту, шығармашылық ойлауды қалыптастыру, және қазақ халқының бай әдеби мұрасымен таныстыруда маңызды рөл атқарады. Білім беру жүйесінде жасанды интеллекттің енгізілуі осы пәндерде оқытуды жаңа деңгейге көтеріп, оқушылардың білімін тереңдетуге және шығармашылық қабілеттерін дамытуға мүмкіндік береді. Сөздік қорын кеңейту Жасанды интеллект негізіндегі бағдарламалар мен қосымшалар оқушыларға жаңа сөздерді үйрену барысында мәтіндерді автоматты түрде өңдеп, олардың мағынасын түсіндіріп, синонимдер мен антонимдер бойынша жаттығулар береді. Әдеби шығармаларды талдау Жасанды интеллект әдеби шығарманың тақырыбын, идеясын, кейіпкерлерін, шығармадағы басты мәселелерді анықтау және сипаттамаларға түсінік беру үшін пайдаланылуы мүмкін. Жазу, оқу дағдыларын дамыту Жасанды интеллект оқушылардың оқу материалдарын түсіну деңгейін бағалап, олардың мәтінді дұрыс түсініп, өңдеуіне мүмкіндік береді. Тілдік жаттығулар мен тесттер жасау Жасанды интеллект тілдік жаттығулар мен тесттерді автоматты түрде жасау үшін тиімді құрал болып табылады.

5 слайд

#6 слайд
Жасанды интеллектің педагогикалық аспектілері Жасанды интеллект (ЖИ) педагогикада да өз орнын табуда. ЖИ білім беру процесін автоматтандыру, оқушылардың мотивациясын арттыру, оқытудың сапасын көтеру және әрбір оқушыға жеке бағдарлама құру үшін үлкен мүмкіндіктер ұсынады. Оқушылардың мотивациясын арттыру ЖИ негізіндегі жүйелер оқушыларға жеке тапсырмалар мен оқу материалдарын ұсына отырып, олардың қызығушылығын сақтап, тапсырмаларды орындау барысында оң кері байланыс береді. Тапсырмаларды автоматтандыру Жасанды интеллекттің тағы бір маңызды мүмкіндігі – тапсырмаларды автоматтандыру және оқушыларға жеке оқу бағдарламасын ұсыну. Оқытудың сапасын арттыру Жасанды интеллект білім беру процесінің сапасын арттыруда маңызды рөл атқарады. ЖИ технологиялары мұғалімдерге оқыту әдістерін жақсартуға және оқушылардың оқу үлгерімін нақты уақыт режимінде бақылауға мүмкіндік береді.

6 слайд

#7 слайд
Қазақ тілі мен әдебиеті сабағында жасанды интеллекті қолданудың тәжірибелік жұмысы Қазіргі таңда білім беру жүйесінде жаңа технологиялардың, әсіресе жасанды интеллекттің (ЖИ) мүмкіндіктерін пайдалану маңызды орын алады. Қазақ тілі мен әдебиеті сабақтарында ЖИ технологияларын қолдану оқушылардың тілдік дағдыларын дамытуға, шығармашылық ойлауын қалыптастыруға және әдеби шығармаларды тереңірек түсінуге көмектеседі. Кезең Сипаттама 1. Әдеби шығармаларды талдау Оқушыларға белгілі бір қазақ әдебиетінің шығармасы берілді. Жасанды интеллект негізінде жұмыс істейтін «Smart Literature» жүйесі қолданылды, бұл жүйе оқушыларға мәтінді талдауға бағытталған сұрақтар мен тапсырмалар ұсынды. 2. Тілдік жаттығулар мен тапсырмаларды орындау Оқушыларға ЖИ көмегімен дайындалған түрлі тілдік жаттығулар мен тесттер берілді. Бұл жаттығуларда грамматикалық қателерді табу, сөздермен жұмыс істеу, синтаксистік құрылымдарды талдау, сөйлемдерді құрастыру сынды тапсырмалар болды.

7 слайд

#8 слайд
Жасанды интеллект қолдану арқылы әдеби шығармаларды талдау және тілдік жаттығуларды автоматтандыру Қазіргі заманғы білім беру жүйесінде жасанды интеллекттің (ЖИ) қолданылуы оқыту процесін жаңа деңгейге көтеріп, оқу әдістерін тиімді әрі интерактивті етуге мүмкіндік береді. Қазақ тілі мен әдебиеті сабақтарында ЖИ қолдану оқушылардың білімін тереңдетуге, шығармашылық қабілеттерін дамытуға және тілдік дағдыларын жақсартуға көмектеседі. Әдеби шығармаларды талдау Жасанды интеллект әдеби шығарманың тақырыбын және негізгі идеясын анықтауға көмектесетін тапсырмалар ұсынады. Тілдік жаттығуларды автоматтандыру Жасанды интеллект тілдік жаттығуларды автоматты түрде жасауға мүмкіндік береді. Мысалы, грамматикалық тапсырмалар, сөздік қорды тексеру, мәтіндермен жұмыс істеу үшін онлайн тесттер, викториналар, кроссвордтар әзірленеді.

8 слайд

#9 слайд
Жаңашылдығы Бұл зерттеудің жаңашылдығы — қазақ тілі мен әдебиеті сабақтарында жасанды интеллектің мүмкіндіктерін пайдалану арқылы оқыту үдерісін тиімді әрі интерактивті түрде ұйымдастыру. Жасанды интеллектің дәстүрлі білім беру әдістерімен салыстырғанда бірнеше артықшылықтары бар: 1Жеке оқыту бағдарламаларын құру Жасанды интеллект оқушылардың білім деңгейіне сәйкес бейімделген тапсырмалар мен жаттығулар ұсынады, бұл әр оқушының жеке қажеттіліктерін ескеруге мүмкіндік береді. 2Әдеби шығармаларды тереңірек талдау ЖИ көмегімен оқушылар әдеби шығармаларды тек тақырыбы мен идеясы бойынша ғана емес, шығарманың негізгі мәселелерін, кейіпкерлер арасындағы байланыстарды, олардың психологиясын тереңірек түсінуге мүмкіндік алады. 3Оқушылардың мотивациясын арттыру Жасанды интеллект оқушыларға тез әрі нақты кері байланыс береді, бұл олардың мотивациясын арттырады. 4Тілдік дағдыларды автоматтандыру Тілдік жаттығулар мен тесттердің автоматты түрде жасалуы оқушылардың грамматикалық және лексикалық дағдыларын жақсартуға көмектеседі.

9 слайд

#10 слайд
Қорытынды Қазақ тілі мен әдебиеті сабақтарында жасанды интеллекті қолдану – оқыту үдерісін жаңа деңгейге көтеретін, оқушылардың білім сапасын арттыратын маңызды қадам. Бұл зерттеу барысында жасанды интеллектің оқушылардың тілдік дағдыларын дамыту, әдеби шығармаларды тереңірек талдау және оқу мотивациясын арттырудағы тиімділігі айқын көрсетілді. 1 Жеке оқыту Жасанды интеллект оқушылардың білім деңгейіне сәйкес жеке тапсырмалар мен жаттығулар ұсына алады, бұл әр оқушының қажеттіліктеріне сай оқыту процесін ұйымдастыруға мүмкіндік береді. 2 Әдеби шығармаларды талдау Жасанды интеллект шығармашылық тапсырмаларды орындауға, әдеби шығармаларды талдауға және кейіпкерлер арасындағы байланыстарды түсінуге көмектеседі. 3 Тілдік жаттығуларды автоматтандыру Жасанды интеллект арқылы тілдік жаттығуларды автоматтандыру оқушылардың грамматикалық және лексикалық дағдыларын жақсартады.

10 слайд