қазақ тілі оқу сауаттылығы слайд ББЖМ 9- сынып

1 слайд
ББЖМ бойынша функционалды сауаттылықты дамытатын тапсырмалар

1 слайд

2 слайд
Мақсаты Міндеттері ББЖМ бойынша функционалды сауаттылықты дамытатын тапсырмалар Білім алушылардың білім сапасын негізгі орта білім берудің мемлекеттік жалпыға міндетті стандарт талаптарына сәйкес функционалдық сауаттылығын, мәтінмен жұмыс істеу қабілеттерін қалыптастыру. • Өмірлік қажеттіліктеріне коммуникативтік әрекеттер түрінде (тыңдалым, оқылым, айтылым, жазылым) сауаттылықпен қолдану; • Мәтіндерге қойылған мақсатқа сәйкес қорытынды, синтез, анализ жасау дағдыларын қалыптастыру . Күтілетін нәтижже Оқу үдерісінде мәтінмен жұмыс істеу арқылы қорытынды, синтез, анализ жасап үйренеді.

2 слайд

3 слайд
Оқу сауаттылығы - оқушылардың жазбаша мәтіндерді ұғына оқу қабілеттілігі және оларға рефлексия, олардың мазмұнын өз мақсаттарына қол жеткізу үшін қолдануы , білімдері мен дағдыларын қоғамның белсенді өміріне араласуы үшін дамытуы. Оқу сауаттылығын тексеру оқу техникасы немесе мәтіннің мазмұнын нақты түсінуін бағалау емес, оқу барысында меңгерген білімдері мен дағдыларын өмірлік жағдайларда қолдана білу ептіліктерін бағалауға, оқушыларды әлеуметтенуге және дербестеуге бағыттау, болашақ кәсіби қызметі саласын жауапты таңдауына дайындау. http://iac.kz

3 слайд

4 слайд
Зерделік оқылым ақпаратты толығымен түсінуге бағытталған оқылым. Мәтіннен алынған ақпаратты келесі іс-әрекеттерде қолдануға арналған егжей-тегжейлі оқу. Танымдық оқылым қосымша ақпаратқа назар аудармайтын, тек негізгі ақпаратты қажет ететін және жалпы мазмұнды қамтитын оқылым Көрсетілімдік оқылым мәтінді жалпы көріп өтетін, қызықты/қызықсыз, құнды/қажет емес ақпаратты көрсетуге арналған оқылым. Айырып алынған ақпарат негізінде осы мәтіннің нақты егжей-тегжейлері қажет пе, жоқ па деген шешім қабылданады. Ізденімдік оқылым белгілі бір ақпаратты берілген мәтіннен (анықтамалар, ережелер, сандық және басқа да деректер және т.б.) іздеуге бағытталған оқылым. Оқылым ішінара және көрсетімділік оқу негізінде жүзеге асырылады. Аналитикалық оқылым Мәтіннің мазмұнын және оның құрылымын айқындауға бағытталған грамматикалық және стилистикалық талдау. Сонымен қатар мәтіннің тілдік формасын талдаумен егжей- тегжейлі қабылдау, сөйлемдердің құрылымдық компоненттерін түсінуге, олардың құрылымдық-семантикалық және функционалды сәйкестігін орнатуға мүмкіндік беретін оқылым.Оқу сауаттылығын бағалауда қолданылатын оқу түрлері

4 слайд

5 слайд
Оқу мақсаты: Мәтіндегі негізгі және қосымша ақпаратты түсіну, анықтау ; ОЙ ТАСТАУ, ОЙЛАНТУ Көріп тұрған суреттеріңіздің дыбысқа қандай қатысы бар екендігін ойланыңыздар. ДЫБЫС 1 -тапсырма. Тапсырманы орындаңыз және өз шешуіңізді сипаттаңыз

5 слайд

6 слайд
АНЫҚТАМА БҰРЫШЫ ҚОСЫМША АҚПАРАТ Қосымша суреттейді, анықтайды, жинақтайды. ат. Ерекшелігі: ақпарат кеңейтеді, мәнін ашып түсіндіреді. Мәтінде автор өзі нақтылайтын ақпараттарды мынадай сөйлемдер арқылы береді: 1) идеяны растайтын нақты мысалдар келтіреді; 2) дәйексөздерін келтіреді. 3) Қыстырма, шылау сөздер .НЕГІЗГІ АҚПАРАТ - түсініксіз ұғымдарды автордың талқылауы; - сипаттаулар, баяндаулар; - тезистер мен логикалық тұжырымдар; - көбінесе азатжолдың басты идеясы – бірінші және екінші сөйлемдер.

6 слайд

7 слайд
1-тапсырма. Мәтінді оқып, берілген негізгі және қосымша ақпараттарды тауып, стикерге жинақтаңыздар. Негігзі ақпарат Қосымша ақпарат Дескриптор: - мәтіннен негізгі және қосымша ақпарттарды анықтап, орнымен қояды; - мәтіннен мысалдар алып дәлелдейді. Оқылым мәтіні Дыбыс – тербелістер арқылы пайда болатын энергияның бір түрі. Дыбыс таралу үшін газ, сұйықтық және қатты күйдегі орта қажет. Егер дыбыс таралатын орта болмаса, дыбыс та болмайды. Дыбыс таралатын жылдамдық дыбыс жылдамдығы деп аталады. Дыбыстар қатты денелер арқылы өте жылдам, сұйық ортада баяуырақ, ал газды ортада өте баяу қозғалады. Бізді қоршаған ортада тіл дыбыстармен қатар басқа да түрлі дыбыстар кездеседі. Мысалы, табиғат құбылыстарына тән дыбыстар, жасанды дыбыстар, жануарлар тілі. Осындай барлық дыбыстың жалпы сипатын қарастыратын сала акустика деп аталады.

7 слайд

8 слайд

8 слайд

9 слайд
2 -тапсырма. Тапсырманы орындаңыз және өз шешуіңізді сипаттаңыз 2 -тапсырма. Мәтін ішінен хабарлы, сұраулы, лепті, бұйрықты сөйлем құрастыр. Тәуелсіз Қазақстанның жеті жетістігі Ширек ғасырдан астам уақыт әлемдік тарих үшін қас-қағым сәт! Биыл бір ғана «ЭКСПО-2017» халықаралық көрмесін өткізу арқылы егемен Қазақстан өзінің есімін жаһандық жылнамаға жазды. Елімізді әлем таныған шақта сан түрлі жетістіктеріміз де жетерлік. Солардың бірегейі – «Астана ЭКСПО-2017» халықаралық мамандандырылған көрмесі. 10 маусым – 10 қыркүйек аралығында жаһан жұрты Еуразияның кіндігіндегі Қазақ Елінің бас қаласына көз тікті. Тәуелсіздігінің 27 жылдығына аяқ басқанда еліміз халықаралық деңгейдегі аса ауқымды, жауапты шараны зор абыроймен өткізді. Қуанарлығы сол, 155 мемлекет, 22 халықаралық ұйымның қатысуымен өткен көрмеден 4 миллионға жуық адам ұмытылмас әсер алып қайтты. Орнықты дамудың даңғылына түскен Қазақстан өз жолынан жаңылмайтынын дәлелдеді. Тәуелсіз Қазақ Елінің бүгінгі табысының екі алтын тұғыры бар. Бірі – Ұлы Далада жаңа мемлекет құрған стратегиялық саясаты, екіншісі – өз көшбасшысының айналасына топтаса білген Қазақстан халқы. Бүгінгі ұрпақтың пешенесіне жазылған ең үлкен бақыт – тәуелсіздігіміз баянды болсын!  

9 слайд

10 слайд
3 -тапсырма. Тапсырманы орындаңыз және өз шешуіңізді сипаттаңыз 3 -тапсырма. Публицистикалық стильдің (мақала, интервью, қысқа очерк, жолдаулар) тілдік ерекшеліктері арқылы мәтіндердің жанрын анықтау  Қымбатты отандастар! Біздер, қазақстандықтар – бір халықпыз! Біз үшін ортақ тағдыр – бұл біздің Мәңгілік Ел, лайықты әрі ұлы Қазақстан! Мәңгілік Ел – жалпы қазақстандық ортақ шаңырағымыздың ұлттық идеясы. Бабаларымыздың арманы. Олар көктен түскен жоқ. Бұл құндылықтар – уақыт сынынан өткен Қазақстандық жол тәжірибесі. Осы құндылықтар арқасында біз әрдайым жеңіске жеттік, елімізді нығайттық, ұлы жетістіктерімізді еселедік. Жаңа Қазақстандық Патриотизмнің идеялық негізі осы мемлекет құраушы, Әкімшілігіне, Үкіметке, Қазақстан халқы Ассамблеясына «Қазақстан-2050» жалпжалпыұлттық құндылықтарда жатыр. Президент ыұлттық қозғалысымен бірлесіп, «Мәңгілік Ел» патриоттық актісін әзірлеп, қабылдауды ұйымдастыруды тапсырамын. Біз өз халқымыздың игілігі жолында ұлы мақсаттарды алға қоямыз, сондықтан мен барлық саяси партияларды, қоғамдық бірлестіктерді, барша қазақстандықтарды 2050 Стратегиясының басты мақсатына жету жөніндегі жұмысқа белсене қатысуға шақырамын! Әсіресе, жастарымызға мынаны айтамын. Бұл Стратегия сіздерге арналған. Оны жүзеге асыратын да, жемісін көретін де сіздер. Өз жұмыс орындарыңызда отырып, осы жұмысқа әрқайсысыңыз атсалысыңыздар. Немқұрайдылық танытпаңыздар. Елдің болашағын барша халықпен бірге жасаңыздар! 1.Бұл мәтін қандай мақсатта жазылған? Аудиториясы - кімдер?

10 слайд

11 слайд
4 -тапсырма. Тапсырманы орындаңыз және өз шешуіңізді сипаттаңыз 4 -тапсырма. Мәтіндердің түрлерін, тілдік ерекшеліктерін салыстырып, талдау жасау  Тапсырма Мәтіндерді түсініп оқыңыз. А мәтіні «Биотехнология» деген түсінікті бірінші рет 1917 жылы Венгрия инженері Карл Эреки қолданған. К.Эрекидің айтуынша: «Биотехнология – ол тірі жандардың көмегімен өткізілетін жұмыстар». Биотехнология дамуын қарастырғанда келесі заңдылықты байқап өтуге болады: ХХ ғасырдың 60 жылдарына дейін көбінесе көбею саласында зерттеулер өткізілген. 60 жылдардың соңында және 70 жылдардың басында биотехнология өз зерттеулерін жасушалардың технологияларының саласында қадағалап өткізеді. Олар келесі зерттеулер: экстракорпоралдық ұрықтандыру, өсіру, гаметалармен жасушаларды төмен температураларда ұзақ уақыт сақтау. Ал 1973 жылдан бастап биотехнология молекулярлық зерттемелерге қатысады. Биотехнология саласының мақсаты – коммерциялық өнімді дамыту. Сондықтан биотехнологияның негізінде экономика жатыр. Экономика жағдайлары жоғары мемлекеттерде биотехнология дамуы да өте жақсы деңгейде. Ә мәтіні Соңғы 10 жыл ішінде еліміз экономиканы индустрияландыруды ғана емес, ақыл-ойға жүгінетін инновациялық дамуды да қолға алды. Содан бері көптеген жұмыстар атқарылып, алғашқы нәтижелер көп күттірмей қолға да тие бастады. Сондай ғылым салаларының бірі – биотехнология. Биотехнология кез келген өнімді жасап шығаруда немесе технологиялық өндірісте сапалы әрі таза өнім алу үшін тірі ағзаны қолдану үдерісі дегенді білдіреді. Мысалы, оған сүттің ашуын, қышқыл сүтті өнімдердің алынуын жатқызуға болады. Адамдар осыған дейін бұл үдерістердің принципін түсінбестен қолданып келген. Қазіргі таңда биотехнология мағынасы, әрине, оларға қарағанда әлдеқайда күрделірек. Өміріміздің сан-алуан бағыттарында көрініс табуда. Заманауи әлем мен дамыған экономикада бұл ұғым таза экологиялық өнімді өндіруде табиғатты ластамайтын жолдармен алу әдістері, ауыл шаруашылығы және түрлі өндірістік үдерісте өнімді алу барысында оған химияны емес, табиғатта кездесетін табиғи өнімдерді қолданудың синонимі десек те болады. Биотехнология – жарқын болашаққа бастар баспалдақ.1. Мәтіндердің тақырыбын, қызметін, құрылымын, тілдік ерекшелігін салыстырыңыз.

11 слайд

12 слайд
5 -тапсырма. Тапсырманы орындаңыз және өз шешуіңізді сипаттаңыз 5 -тапсырма. Ғылыми стильде (аннотация, пікір, тезис, мақала, баяндама, презентация) жазылған еңбектердің тілдік және жанрлық ерекшелігін анықтап, талдау жасау   1-мәтін ЗАМАНАУИ ЖАСТАРДЫҢ РУХАНИ ҚҰНДЫЛЫҚТАРЫН БАҒАЛАУЫ К. Ə. Бияздықова Ə л-Фараби атындағы Қазақ ұлттық университеті, Қазақстан, Алматы қ. Аннотация . Қазақ мәдениетіндегі қалыптасқан рухани құндылықтарды үйлесімділік пен ынтымақтастықтың ерекше белгісі дейміз. Қай заманда, қай халықта болмасын адам болмысындағы құндылықтар тақырыбы – аса өзекті мәселе, адам бойындағы рухани құндылықтар жүйесі – сол елдің дүние – танымының бейнесі. Мақалада қазақ мәдениеті мен ислам дінінде жатқан құнды идеяларды ортақ мәмілеге келтіре, қазақ елінің өркениетті қалыптасуына мәнді ақпараттар ұсынылады. Қазақ халқының ұлттық әдеп жүйесіндегі адамдық қарым-қатынастар, адамгершілік қасиеттер, рухани құндылықтар, мұраттар өзіндік мазмұны терең, халықтың рухани ізденістерінен туған қазына болып табылады. Қазақ мәдениетіндегі баға жетпес құндылықтар мен философиялық ойлар поэзия тілінде жатыр, сондықтан осы идеяларды түсіну үшін жүйелеу және жалпылық талдау арқылы ғана қазіргі жастардың рухани құндылықтарымен мәдениеті дамиды. Түйін сөздер: құндылықтар, тәрбие, гуманизм, дәстүр, жаңалық, жауапкершілік

12 слайд

13 слайд
5 -тапсырма. Тапсырманы орындаңыз және өз шешуіңізді сипаттаңыз 5 -тапсырма. Ғылыми стильде (аннотация, пікір, тезис, мақала, баяндама, презентация) жазылған еңбектердің тілдік және жанрлық ерекшелігін анықтап, талдау жасау   2-мәтін Адами құндылықтар алға жетелейді Қазақтың әдептілік, әділдік атты құндылықтарын қазақ философиясы баға жетпес қазына деп таниды. Осындай ұлт намысының абыройының, қадір-қасиетінің қаншалықты жоғары деңгейде бағаланғанын аңғаруға болады. Кез келген адамның адами санасы мен мінез-құлқын анықтайтын бірінші психологиялық қасиет – ар-намысы. Бұл – жеке тұлғаның адамның бойындағы адалдық, шыншылдық, ар, абырой, тектілік, әділеттілік, ұят, көргенділік дейтін құнды қасиеттерді бағалайтын жүйелі моральдық мәдениеттілік, саналық этика мен әлеуметтік психологиялық ұғым. Адамның намысы мен ұяты түрлі қызмет атқарады; ол кезкелген тұлғаның жан дүниесіндегі, ішкі санасындағы білінбейтін, көрініс бермейтін тәртіп ұят сақшысы сияқты, адамгершілікке жанаспайтын теріс іс-әрекеттер істеуден аяқ тартқызып, сақтандырып ғана қоймай, пасық, жымысқы ниеттерден де алыстап бойынан арылту үшін аса қажетті. Бұл туралы әлем данышпандары да әр заманда ар-намыс пен қадір- қасиеттің категорияларын алғаш болып Рим стоицизмнің соңғы кезеңінің өкілдері Сенека, Эпиктет, Марк Аврелий зерделеген Сенеканың флософиясында мәдениеттілікке этикаға деген көзқарасы басым. Эпиктет адамның қоғамдағы ар-намысы мен абыройын сақтап қалуды үйреткен, озбырлықпен алдап тапқан пайданың адамға әкелетін еш абыройы мен қадірі жоқ екендігін ойда болған. Рим императоры Марк Аврелий бүкіл әлемге өзінің адамзаттың бірінші байлығы шынайы өмір сүру қағидалары туралы насихаттарымен танылған. Ұят, ар, абырой құндылықтары туралы ұлылар да айтып жазып кеткен. Ұлы Абай атамыз өзінің қара сөздерінде: «Кімнің ұяты жоқ болса, оның иманы да жоқ» деп, Баласағұн «Ұят-жаман ойдың жүгені, Бұл жалғанда бұзатын-арсыз адам» деп айтқан. https://halyqline.kz/qogam/aleumet/adami-qundylyqtar-algha-zhetelejdi/ 1- мәтін 2-мәтін Тақырыб...

13 слайд