Қазақстан топырағы

1 слайд
 Сабақтың мақсаты: Топырақ және оны түзуші факторлар, топырақ қабаттары мен құрылымы туралы түсінік беру; Қазақстан аумағындағы топырақ типтерінің таралуы, топырақ эрозиясы және онымен күресу жолдары туралы мағлұмат беру.  Сабақтың түрі: Жаңа материалды таныстыру сабағы  Оқу іс-әрекеттері: Тірек-сызбалары арқылы оқыту; оқытудың компьютерлік технологиясы;ойын технологиясы;сын тұрғысынан ойлау технологиясы;жартылай ізденіс тәсілі, эвристикалық тұжырым, сарамандық жұмыс  Пәнаралық байланыс: Биологиямен, химиямен,әдебиетпен, информатикамен

1 слайд

2 слайд
         (1846 - 1903)

2 слайд

3 слайд

3 слайд

4 слайд
Топырақтың м еханикалық құрамы құрамы Құмды Құмдауытты Сазды Саздауытты Құрылымы Құрылымды Құрылымсыз

4 слайд

5 слайд
құрылымсыз топырақ құрылымды топырақ

5 слайд

6 слайд
Қазақстандағы топырақ типтеріҚазақстандағы топырақ типтері Топырақ түрлері Шекарасы Алып жатқан аумағы ( % ) Типтері Құрамындағы қарашірік мөлшері ( % ) Қара топырақ 52 с.е. жоғары 9,4 1 )Сілтісізденеген қара топырақ 2)Кәдімгі қара топырақ 3)Қуаң даланың қара топырағы 8-6% 6-4% Күңгірт қарақоңыр немесе каштан топырақ 48-52 с.е. аралығында 33,2 1)Қуаң даланың каштан топырағы 2)Қуаң даланың жай каштан топырағы 3)Шөлейт жердің ашық каштан топырағы 4,5-3% 3-2% Қоңыр және сұр- қоңыр топырақ 40-48 с.е. аралығында 45 --- 2-1 %

6 слайд

7 слайд
Дала зонасының қара топырағы мен орман Дала зонасының қара топырағы мен орман зонасының сұр топырақ қабаттарының қимасызонасының сұр топырақ қабаттарының қимасы

7 слайд

8 слайд
Тапсырма 1 Топырақ қабаттарының аттарын ретімен жазыңдар

8 слайд

9 слайд
О- Органикалық қабат (өсімдіктердің қураған қалдықтарынан қалдықтарынан түзілген төсеніш қабат) А- Органикалық заттардың ыдырауынан түзілген қарашірік (гумус) қабаты В- Шайылу қабаты.Бұл қабат құрамында органикалық заттары бар майда түйіршікті минералды бөлшектерден құралған. С- Үгілген тау жыныстарынан түзілген Аналық жыныстар қабаты R- Жер қырытысын құрайтын үгілмеген негізгі жыныстар

9 слайд

10 слайд
Топырақ түзуші факторлар Үгілу Тапсырма 2 Топырақ түзуде жүретін құбылыстарды атап,оларды бос ұяшықтарға ретімен орналастырыңдар.

10 слайд

11 слайд
““ Сәйкестендіру диктанты”Сәйкестендіру диктанты” 1 Қарашірінді 2 Құрылымсыз топырақ 3 Организмдердің қышқылдарды бөліп шығаруы 4 Шөл зонасы 5 Органикалық затты түзушілер 6 Топырақтың негізін қалайтын жыныстар 7 Қара топырақ 8 “ Планета” санитарлары Жасыл өсімдіктер Аналық жыныстар Микроағзалар80-100 см сазды топырақ Гумус Үгілу C ұр-қоңыр топырақ

11 слайд

12 слайд
• Атластағы “Қазақстанның топырақ картасынан” Республика аумағындағы топырақ типтерінің қай аймақтарда таралғанын анықтау. • Өз облысымызда қандай топырақ түрлері басым таралғанын анықтап, дәптерге жазып алу. • Кескін картаға Қазақстан аумағындағы топырақ зоналарын бояп түсіру;

12 слайд

13 слайд
Эвристикалық тұжырымЭвристикалық тұжырым  Топырақ-ерекше табиғи түзілім.Ол тірі табиғи денеге де,өлі тау жынысына да жатпайды.  Топырақ өзара байланысты топырақ құраушы факторлар- су, жылу, ауа, үгілген тау жыныстары және тірі ағзалардың әрекетінен түзіледі.  Топырақтың құнарлылығы оның құрылымына байланысты.  Қазақстан аумағындағы топырақ жамылғысы жазық жерлерде ендік зоналылық бойынша , тауларда биіктігіне байланысты өзгереді.  Қазақстан аумағының көп бөлігі шөл және шөлейт аймақтарында орналасуына байланысты сұр-қоңыр және каштан топырақтар басым таралған.Солтүстігінде орманды дала және дала зоналарына тән қара топырақ түрі таралған.  Республика аумағындағы топырақтың құнарлылығы солтүстіктен оңтүстікке қарай кеми береді.  Арнайы жүргізілген агротехникалық, мелиорациялық шаралар арқылы топырақ эрозиясын тоқтатуға болады.

13 слайд