Материалдар / Қазақстанның топырақ түрлері

Қазақстанның топырақ түрлері

Материал туралы қысқаша түсінік
Қазақстанның топырақ түрлері
Авторы:
19 Ақпан 2025
69
0 рет жүктелген
450 ₸
Бүгін алсаңыз
+23 бонус
беріледі
Бұл не?
Бүгін алсаңыз +23 бонус беріледі Бұл не?
Бұл бетте материалдың қысқаша нұсқасы ұсынылған. Материалдың толық нұсқасын жүктеп алып, көруге болады
img_page_1
Материал жариялап, аттестацияға 100% жарамды сертификатты тегін алыңыз!
Ustaz tilegi журналы министірліктің тізіміне енген. Qr коды мен тіркеу номері беріледі. Материал жариялаған соң сертификат тегін бірден беріледі.
Оқу-ағарту министірлігінің ресми жауабы
Сайтқа 5 материал жариялап, тегін АЛҒЫС ХАТ алыңыз!
Қазақстан Республикасының білім беру жүйесін дамытуға қосқан жеке үлесі үшін және де Республика деңгейінде «Ustaz tilegi» Республикалық ғылыми – әдістемелік журналының желілік басылымына өз авторлық материалыңызбен бөлісіп, белсенді болғаныңыз үшін алғыс білдіреміз!
Сайтқа 25 материал жариялап, тегін ҚҰРМЕТ ГРОМАТАСЫН алыңыз!
Тәуелсіз Қазақстанның білім беру жүйесін дамытуға және білім беру сапасын арттыру мақсатында Республика деңгейінде «Ustaz tilegi» Республикалық ғылыми – әдістемелік журналының желілік басылымына өз авторлық жұмысын жариялағаны үшін марапатталасыз!
Ресми байқаулар тізімі
Республикалық байқауларға қатысып жарамды дипломдар алып санатыңызды көтеріңіз!
Материалдың қысқаша түсінігі
ҚАЗАҚСТАННЫҢ ТОПЫРАҚ ТҮРЛЕРІ

1 слайд
ҚАЗАҚСТАННЫҢ ТОПЫРАҚ ТҮРЛЕРІ

1 слайд

ҚАЗАҚСТАННЫҢ ТОПЫРАҚ ТҮРЛЕРІ

Бүгінгі сабақта: жергілікті компонентті қосымша қамту негізінде топырақ ресурстарына баға беруді үйренесіздер

2 слайд
Бүгінгі сабақта: жергілікті компонентті қосымша қамту негізінде топырақ ресурстарына баға беруді үйренесіздер

2 слайд

Бүгінгі сабақта: жергілікті компонентті қосымша қамту негізінде топырақ ресурстарына баға беруді үйренесіздер

Қазақстан аумағындағы топырақ түрлерін салыстырамыз . Мақсатқа жету үшін: Ендік зоналылық бойынша Қазақстан а

3 слайд
Қазақстан аумағындағы топырақ түрлерін салыстырамыз . Мақсатқа жету үшін: Ендік зоналылық бойынша Қазақстан аумағындағы топырақ түрлерін анықтаймыз . Қазақстан аумағында кездесетін топырақтың маңыздылығына баға беруді үйренеміз .

3 слайд

Қазақстан аумағындағы топырақ түрлерін салыстырамыз . Мақсатқа жету үшін: Ендік зоналылық бойынша Қазақстан аумағындағы топырақ түрлерін анықтаймыз . Қазақстан аумағында кездесетін топырақтың маңыздылығына баға беруді үйренеміз .

Қазақстан аумағының 86%-ы зоналық жазық топырақ қара топырақ қызғылт топырақ қоңыр топырақ сұрғылт топырақ

4 слайд
Қазақстан аумағының 86%-ы зоналық жазық топырақ қара топырақ қызғылт топырақ қоңыр топырақ сұрғылт топырақ

4 слайд

Қазақстан аумағының 86%-ы зоналық жазық топырақ қара топырақ қызғылт топырақ қоңыр топырақ сұрғылт топырақ

Қара топырақ Қара топырақ. Қазақстанның солтүстік, солтүстік- шығыс бөлігінде және 52–53° солтүстік ендігіне

5 слайд
Қара топырақ  Қара топырақ. Қазақстанның солтүстік, солтүстік- шығыс бөлігінде және 52–53° солтүстік ендігіне дейінгі жерлерін қара топырақ алып жатыр. Бұл топырақ түрі Қазақстан аумағының 9,5%-ға жуық аумағында, яғни 25,5 млн гектарға таралған. 

5 слайд

Қара топырақ  Қара топырақ. Қазақстанның солтүстік, солтүстік- шығыс бөлігінде және 52–53° солтүстік ендігіне дейінгі жерлерін қара топырақ алып жатыр. Бұл топырақ түрі Қазақстан аумағының 9,5%-ға жуық аумағында, яғни 25,5 млн гектарға таралған. 

Қара топырақ В.В. Докучаев қара топырақты құрамында қарашірінді көп болатындықтан, «топырақтың патшасы» деп а

6 слайд
Қара топырақ  В.В. Докучаев қара топырақты құрамында қарашірінді көп болатындықтан, «топырақтың патшасы» деп атаған. Сондықтан бұл топырақ жамылғысы – елдің басты жер байлығы. Егер қара топырақты қолға алып, жайлап илесең, алақанда майлы қара дақ қалады. Бұл – құрамында қарашірік мөлшері жоғары топырақ құнарлылығының бірінші белгісі. Қара топырақтың барлық үш қосалқы түрі де құнарлы болады.

6 слайд

Қара топырақ  В.В. Докучаев қара топырақты құрамында қарашірінді көп болатындықтан, «топырақтың патшасы» деп атаған. Сондықтан бұл топырақ жамылғысы – елдің басты жер байлығы. Егер қара топырақты қолға алып, жайлап илесең, алақанда майлы қара дақ қалады. Бұл – құрамында қарашірік мөлшері жоғары топырақ құнарлылығының бірінші белгісі. Қара топырақтың барлық үш қосалқы түрі де құнарлы болады.

Қара топырақтың қосымша түрлері Қарашірік мөлшері 6– 8% Қарашірік мөлшері 4–6%-ға жуық

7 слайд
Қара топырақтың қосымша түрлері Қарашірік мөлшері 6– 8% Қарашірік мөлшері 4–6%-ға жуық

7 слайд

Қара топырақтың қосымша түрлері Қарашірік мөлшері 6– 8% Қарашірік мөлшері 4–6%-ға жуық

Қара топырақтың үш түрі кесек топырақтан тұрады Қара топырақтағы қарашірік мөлшері Қоректік заттарға, өсімді

8 слайд
Қара топырақтың үш түрі кесек топырақтан тұрады Қара топырақтағы қарашірік мөлшері Қоректік заттарға, өсімдіктерге пайдалы микроорганизмдерге бай. Қара топырақ өсімдіктерінің тамыр жүйесінде оттегі көп.

8 слайд

Қара топырақтың үш түрі кесек топырақтан тұрады Қара топырақтағы қарашірік мөлшері Қоректік заттарға, өсімдіктерге пайдалы микроорганизмдерге бай. Қара топырақ өсімдіктерінің тамыр жүйесінде оттегі көп.

Қара топырақты жерлер жауын-шашынның жылдық жиынтық мөлшері 300–600 мм-ді құрайтын жақсы ылғалды аумақтарда та

9 слайд
Қара топырақты жерлер жауын-шашынның жылдық жиынтық мөлшері 300–600 мм-ді құрайтын жақсы ылғалды аумақтарда таралған. Қара топырақты жерлер ауылшаруашылық мақсатта игеруге мәдени дақылдар егу үшін пайдаланылады және республиканың негізгі астық өндіретін алқабы саналады.

9 слайд

Қара топырақты жерлер жауын-шашынның жылдық жиынтық мөлшері 300–600 мм-ді құрайтын жақсы ылғалды аумақтарда таралған. Қара топырақты жерлер ауылшаруашылық мақсатта игеруге мәдени дақылдар егу үшін пайдаланылады және республиканың негізгі астық өндіретін алқабы саналады.

Ресей, Еуропалық Одақ ЕО, Түркия, Солтүстік Африка Кавказ елдері Ира н Түркменіста н Өзбекста н Ауғанстан,

10 слайд
Ресей, Еуропалық Одақ ЕО, Түркия, Солтүстік Африка Кавказ елдері Ира н Түркменіста н Өзбекста н Ауғанстан, Тәжікстан Қырғыстан Ресей, Монғолия Қытай, Оңтүстік- Шығыс Азия

10 слайд

Ресей, Еуропалық Одақ ЕО, Түркия, Солтүстік Африка Кавказ елдері Ира н Түркменіста н Өзбекста н Ауғанстан, Тәжікстан Қырғыстан Ресей, Монғолия Қытай, Оңтүстік- Шығыс Азия

Қызғылт топырақ Қара топырақтың оңтүстігіне қарай қызғылт топырақ орналасқан. Орталық Қазақстанның көпшіл

11 слайд
Қызғылт топырақ  Қара топырақтың оңтүстігіне қарай қызғылт топырақ орналасқан. Орталық Қазақстанның көпшілік бөлігін Каспий маңы ойпатының солтүстігін Батыс-Сібір жазығының оңтүстік- шығыс бөлігін

11 слайд

Қызғылт топырақ  Қара топырақтың оңтүстігіне қарай қызғылт топырақ орналасқан. Орталық Қазақстанның көпшілік бөлігін Каспий маңы ойпатының солтүстігін Батыс-Сібір жазығының оңтүстік- шығыс бөлігін

Қызғылт топырақтың ауданы мен түрлері Қызғылт топырақ республика аумағының 90,6 млн га жерін немесе 34%-ын ал

12 слайд
Қызғылт топырақтың ауданы мен түрлері  Қызғылт топырақ республика аумағының 90,6 млн га жерін немесе 34%-ын алады. Қызғылт топырақ үш қосалқы түрге бөлінеді: Қызғылт топырақ Күрең қызғылт топырақ Ашық қызғылт топырақ Қарашірік мөлшері 3– 4,5% Қарашірік мөлшері 2– 3%

12 слайд

Қызғылт топырақтың ауданы мен түрлері  Қызғылт топырақ республика аумағының 90,6 млн га жерін немесе 34%-ын алады. Қызғылт топырақ үш қосалқы түрге бөлінеді: Қызғылт топырақ Күрең қызғылт топырақ Ашық қызғылт топырақ Қарашірік мөлшері 3– 4,5% Қарашірік мөлшері 2– 3%

Қызғылт топырақтың таралуы Қызғылт топырақтың құнарлылығы оңтүстікке қарай азая түседі. жылдық жауын- шашы

13 слайд
Қызғылт топырақтың таралуы  Қызғылт топырақтың құнарлылығы оңтүстікке қарай азая түседі. жылдық жауын- шашын мөлшері 200–300 мм Ылғалдылығы жеткіліксіз және тұрақсыз жағдайда, сирек, аласа шөпті, шамалы белесті немесе жазық жерлерде түзіледі. Су өткізгіштігі төмен, сазды және құмды түрлеріне жатады.

13 слайд

Қызғылт топырақтың таралуы  Қызғылт топырақтың құнарлылығы оңтүстікке қарай азая түседі. жылдық жауын- шашын мөлшері 200–300 мм Ылғалдылығы жеткіліксіз және тұрақсыз жағдайда, сирек, аласа шөпті, шамалы белесті немесе жазық жерлерде түзіледі. Су өткізгіштігі төмен, сазды және құмды түрлеріне жатады.

Күрең қызғылт және қызғылт топырақ Суарылмайтын егіншаруашылығы мен малшаруашылығына жарамды. Мұндай жерлерде

14 слайд
Күрең қызғылт және қызғылт топырақ  Суарылмайтын егіншаруашылығы мен малшаруашылығына жарамды. Мұндай жерлерде бидайдың қатты сұрыптары, жүгері, сұлы, күнбағыс, бақша дақылдары өсіріледі. Ашық қызғылт топырақтың су режімі қолайсыз. Осы жерлерді суару немесе қарды бөгеу арқылы қосымша ылғалдандыру және өзге де іс-шаралар қолдану арқылы ғана пайдалануға болады.

14 слайд

Күрең қызғылт және қызғылт топырақ  Суарылмайтын егіншаруашылығы мен малшаруашылығына жарамды. Мұндай жерлерде бидайдың қатты сұрыптары, жүгері, сұлы, күнбағыс, бақша дақылдары өсіріледі. Ашық қызғылт топырақтың су режімі қолайсыз. Осы жерлерді суару немесе қарды бөгеу арқылы қосымша ылғалдандыру және өзге де іс-шаралар қолдану арқылы ғана пайдалануға болады.

Қоңыр және сұрғылт қоңыр топырақ Қызғылт топырақтың оңтүстігіне қарай (48˚ с.е.) қоңыр және сұрғылт қоңыр топы

15 слайд
Қоңыр және сұрғылт қоңыр топырақ Қызғылт топырақтың оңтүстігіне қарай (48˚ с.е.) қоңыр және сұрғылт қоңыр топырақ таралған. Олар Қазақстанның оңтүстік бөлігін қамтиды және 120 млн га немесе республика аумағының 44%-ын алып жатыр. Беткі қабаттан 15–25 см жерде сортаң және карбонатты қабаттар басталады. аналық тау жынысының құрамында гипс көп. Қоңыр топырақ Сұрғылт қоңыр топырақ Қарашірік мөлшері 1- 2%

15 слайд

Қоңыр және сұрғылт қоңыр топырақ Қызғылт топырақтың оңтүстігіне қарай (48˚ с.е.) қоңыр және сұрғылт қоңыр топырақ таралған. Олар Қазақстанның оңтүстік бөлігін қамтиды және 120 млн га немесе республика аумағының 44%-ын алып жатыр. Беткі қабаттан 15–25 см жерде сортаң және карбонатты қабаттар басталады. аналық тау жынысының құрамында гипс көп. Қоңыр топырақ Сұрғылт қоңыр топырақ Қарашірік мөлшері 1- 2%

Қоңыр және сұрғылт қоңыр топырақтың құрамы Тұздың шоғырлануы булану мөлшерінің артуына байланысты болады. Сұрғ

16 слайд
Қоңыр және сұрғылт қоңыр топырақтың құрамы Тұздың шоғырлануы булану мөлшерінің артуына байланысты болады. Сұрғылт қоңыр және қоңыр топырақтың құрылымы сазды және құмды болады және борпылдақ келеді. Қоңыр және сұрғылт қоңыр топырақ жазы ыстық және қысы суық жерлерде, жауын-шашынның жылдық мөлшері 80–100 мм-ді құрайтын континенттік климат жағдайында түзіледі.

16 слайд

Қоңыр және сұрғылт қоңыр топырақтың құрамы Тұздың шоғырлануы булану мөлшерінің артуына байланысты болады. Сұрғылт қоңыр және қоңыр топырақтың құрылымы сазды және құмды болады және борпылдақ келеді. Қоңыр және сұрғылт қоңыр топырақ жазы ыстық және қысы суық жерлерде, жауын-шашынның жылдық мөлшері 80–100 мм-ді құрайтын континенттік климат жағдайында түзіледі.

2019 жыл бойынша жүгері егілген алқаптардың ауданы

17 слайд
2019 жыл бойынша жүгері егілген алқаптардың ауданы

17 слайд

2019 жыл бойынша жүгері егілген алқаптардың ауданы

Тапсырма Қазақстан аумағындағы топырақтың Маңыздылығына салыстырмалы баға беріңіз.

18 слайд
Тапсырма Қазақстан аумағындағы топырақтың Маңыздылығына салыстырмалы баға беріңіз.

18 слайд

Тапсырма Қазақстан аумағындағы топырақтың Маңыздылығына салыстырмалы баға беріңіз.

Жауабы: Қазақстанның солтүстігінде қара топырақ, орталықта қызғылт топырақ түрлері таралған. Салыстырмалы түрде

19 слайд
Жауабы: Қазақстанның солтүстігінде қара топырақ, орталықта қызғылт топырақ түрлері таралған. Салыстырмалы түрде олардың өсімдік жамылғысы солтүстікте жоғары, жауын- шашын мол жауады. Қарашірік мөлшері соған сәйкес оңтүстікке қарай азая түседі.

19 слайд

Жауабы: Қазақстанның солтүстігінде қара топырақ, орталықта қызғылт топырақ түрлері таралған. Салыстырмалы түрде олардың өсімдік жамылғысы солтүстікте жоғары, жауын- шашын мол жауады. Қарашірік мөлшері соған сәйкес оңтүстікке қарай азая түседі.

Тапсырма Қоңыр және сұрғылт қоңыр топырақтарды қандай мақсатта пайдаланған тиімді болуы мүмкін?

20 слайд
Тапсырма Қоңыр және сұрғылт қоңыр топырақтарды қандай мақсатта пайдаланған тиімді болуы мүмкін?

20 слайд

Тапсырма Қоңыр және сұрғылт қоңыр топырақтарды қандай мақсатта пайдаланған тиімді болуы мүмкін?

Жауабы: Ылғал аз аумақтарда қарға тосқауыл қою арқылы шөп жамылғысын көбейтуге болады. Жайылым жерлерді көбей

21 слайд
Жауабы: Ылғал аз аумақтарда қарға тосқауыл қою арқылы шөп жамылғысын көбейтуге болады. Жайылым жерлерді көбейтуге болады. Су аз қажет ететін дақылдарды өсіруге болады.

21 слайд

Жауабы: Ылғал аз аумақтарда қарға тосқауыл қою арқылы шөп жамылғысын көбейтуге болады. Жайылым жерлерді көбейтуге болады. Су аз қажет ететін дақылдарды өсіруге болады.

Қорытынды Жергілікті компонентті қосымша қамту негізінде топырақ ресурстарына баға беруді үйрендіңіздер.

22 слайд
Қорытынды Жергілікті компонентті қосымша қамту негізінде топырақ ресурстарына баға беруді үйрендіңіздер.

22 слайд

Қорытынды Жергілікті компонентті қосымша қамту негізінде топырақ ресурстарына баға беруді үйрендіңіздер.

Министірлікпен келісілген курстар тізімі