#1 слайд
ҚАЗАҚСТАННЫҢ ТОПЫРАҚ ТҮРЛЕРІ

1 слайд

#2 слайд
Бүгінгі сабақта: Қазақстанда топырақ түрлерінің таралуын анықтауды үйренесіздер

2 слайд

#3 слайд
Топырақ картасын қалай оқу керек?Мақсатқа жету үшін білуіміз қажет: Қазақстан аумағында топырақтың таралуы қандай заңдылықтарға бағынады? Қазақстан аумағында топырақтың қандай түрлері таралған?

3 слайд

#4 слайд
Топырақ картасы Топырақ картасы – бұл кез келген аумақтағы топырақтың кеңістіктік орналасуының белгілі бір масштабта картографиялық негізде графикалық бейнеленуі.

4 слайд

#5 слайд
Қазақстан топырағының таралу заңдылықтары Енд ік зоналылық Биіктік белдеулік

5 слайд

#6 слайд
Ендік зоналылық бойынша топырақның таралу заңдылықтары Қазақстанның табиғат жағдайлары алуан түрлі Құрылымы Топыра қтың кескіні мен қалыңдығы Механикалы қ құрамы Қарашірік мөлшері Ендік зоналылықҚұрылымд ы Құрылымсыз

6 слайд

#7 слайд
Ендік зоналылық бойынша топырақның таралу заңдылықтары

7 слайд

#8 слайд
Қазақстан аумағының 86%-ы зоналық жазық топырақ қара топырақ қызғылт топырақ қоңыр топырақ сұрғылт топырақ

8 слайд

#9 слайд
Жердің топырақ кескіні

9 слайд

#10 слайд
Қазақстанда 12,5%-ын таулы аудандардың топырағы алып жатыр.Топырақ түрледі тау етегінен шыңына қарай өзгереді.Биіктік белдеулік бойынша топырақның таралу заңдылықтары Биіктік жоғарылаған сайын табиғат жағдайы өзгереді. Абсолютті биіктігі әркелкіТауларда топырақ түрлерінің атаулары өсімдік түріне сәйкес келеді.

10 слайд

#11 слайд
Алтай тауының топырағы

11 слайд

#12 слайд
Қазақстанның таулы аудандарының топырағы Тауларда топырақтың түзілуі биіктеген сайын климаттың өзгеруімен, тау жыныстарының мүжілуімен, соның есебінен топырақтың аналық жыныстармен ұдайы жаңарып тұруымен байланысты жүреді. Таулы қара топырақ, таулы қоңыр және таулы қызғылт топырақтарды егіншаруашылығы үшін іріктеп алады.

12 слайд

#13 слайд
Таулы-шалғынды топырақ Орман төсемі Қарашірікті қосалқы қабат Шайылу көкшижегі күлгін. Өйткені ылғал көп. Соның әсерінде құрамында қарашірік аз, тұз да болмайды. А 2А1А0 В Шайылу көкжиегі, құрамында саз көп, сондықтан тығыз. Сүзгі рөлін атқарады. Топырақтың пайда болған аналық тау жынысы, мұнда қарашірік кездеспейді.С Таулы топырақ кескініТаулы-шалғынды субальпілік және альпілік топырақ аумағын жазғы жайылымға пайдаланады. Мұндай жерлерді алдын ала тастан тазартып, дәнді- дақылдар, көгөніс және жеміс-жидек өнімдерін өсіру үшін пайдаланады.

13 слайд

#14 слайд
Биіктік белдеулердегі топырақ айырмашылығы Тау жыныстарына тән қасиет – олар тасты, шақпатасты, әлсіз келеді. Қазақстанның оңтүстік және оңтүстік-шығыс таулы облыстарында құрылымы мен топырақ белдеуінің арақатынасы бойынша ерекшеленетін топырақ аймақтары бар. сұр топырақ, таулы қоңыр, таулы шалғынды, субальпілік және альпілік топырақ таулы қызғылт және таулы қара топырақ белдеуі

14 слайд

#15 слайд
Т апсырма Тау топырағының ерекшелігі қандай? Неліктен таулы жерлерде қарашірік аз болады?

15 слайд

#16 слайд
Жауабы: Орман төсемі Қарашірікті қосалқы қабат Шайылу көкшижегі күлгін. Өйткені ылғал көп. Соның әсерінде құрамында қарашірік аз, тұз да болмайды. А 2А1 В Шайылу көкжиегі, құрамында саз көп, сондықтан тығыз. Сүзгі рөлін атқарады. Топырақтың пайда болған аналық тау жынысы, мұнда қарашірік кездеспейді.С Таулы топырақ кескіні

16 слайд

#17 слайд
Т апсырма Биіктік белдеулерге қарағанда ендік зоналылық бойынша топырақ түрлері көп өзгерістерге ұшыраған. Оның себебі неде?

17 слайд

#18 слайд
Жауабы: Ендік зоналылық күн сәулесі мен жер бередіне байланысты өзгереді.

18 слайд

#19 слайд
Қорытынды Қазақстанда топырақ түрлерінің таралуын анықтауды үйрендіңіздер.

19 слайд