Қоршаған ортаның антропагендік өзгеруі
Қоршаған ортаның антропагендік өзгеруі

#1 слайд
Қоршаған ортаның
антропогендік өзгеруі:
Кіріспе
Адамзаттың табиғатқа әсері қазіргі заманның ең өзекті
мәселелерінің бірі. Біздің іс-әрекеттеріміз Жердің экологиялық
тепе-теңдігін өзгертіп, болашақ ұрпақ үшін елеулі қауіп
туғызуда. Бұл презентацияда біз антропогендік өзгерістердің
негізгі түрлерін, олардың салдарын және тұрақты шешімдерді
қарастырамыз.
1 слайд
Қоршаған ортаның антропогендік өзгеруі: Кіріспе Адамзаттың табиғатқа әсері қазіргі заманның ең өзекті мәселелерінің бірі. Біздің іс-әрекеттеріміз Жердің экологиялық тепе-теңдігін өзгертіп, болашақ ұрпақ үшін елеулі қауіп туғызуда. Бұл презентацияда біз антропогендік өзгерістердің негізгі түрлерін, олардың салдарын және тұрақты шешімдерді қарастырамыз.
#2 слайд
Антропогендік әсерлердің негізгі түрлері
Адам қызметінен туындайтын қоршаған ортаға әсерлер әртүрлі және ауқымды. Оларды бірнеше негізгі
категорияларға бөлуге болады.
Ластану
Ауа, су және топыраққа химиялық, физикалық және
биологиялық заттардың бөлінуі.
Ресурстарды тұтыну
Шектеулі табиғи ресурстарды (су, отын, орман)
шамадан тыс пайдалану.
Жерді өзгерту
Ормандарды кесу, қала салу, ауыл шаруашылығы
үшін жерді пайдалану арқылы ландшафтты өзгерту.
Климаттық әсер
Парниктік газдар шығарындылары арқылы
ғаламдық климаттық жүйеге әсер ету.
2 слайд
Антропогендік әсерлердің негізгі түрлері Адам қызметінен туындайтын қоршаған ортаға әсерлер әртүрлі және ауқымды. Оларды бірнеше негізгі категорияларға бөлуге болады. Ластану Ауа, су және топыраққа химиялық, физикалық және биологиялық заттардың бөлінуі. Ресурстарды тұтыну Шектеулі табиғи ресурстарды (су, отын, орман) шамадан тыс пайдалану. Жерді өзгерту Ормандарды кесу, қала салу, ауыл шаруашылығы үшін жерді пайдалану арқылы ландшафтты өзгерту. Климаттық әсер Парниктік газдар шығарындылары арқылы ғаламдық климаттық жүйеге әсер ету.
#3 слайд
Қалалық ландшафттардың өзгеруі
Қалалардың қарқынды дамуы табиғи экожүйелердің ығысуына және жаңа экологиялық проблемалардың пайда болуына әкеледі.
Урбанизацияның салдары
•Жылу аралдарының әсері: Қалалық беттердің жылуды сіңіруінен температураның жоғарылауы.
•Ауаның ластануы: Көлік және өнеркәсіптік кәсіпорындардан шығатын түтін.
•Су ағындарын өзгерту: Табиғи дренаж жүйелерінің бұзылуы және су тасқыны қаупі.
•Жасыл аймақтардың қысқаруы: Биоәртүрлілік үшін маңызды мекендеу ортасының жоғалуы.
3 слайд
Қалалық ландшафттардың өзгеруі Қалалардың қарқынды дамуы табиғи экожүйелердің ығысуына және жаңа экологиялық проблемалардың пайда болуына әкеледі. Урбанизацияның салдары •Жылу аралдарының әсері: Қалалық беттердің жылуды сіңіруінен температураның жоғарылауы. •Ауаның ластануы: Көлік және өнеркәсіптік кәсіпорындардан шығатын түтін. •Су ағындарын өзгерту: Табиғи дренаж жүйелерінің бұзылуы және су тасқыны қаупі. •Жасыл аймақтардың қысқаруы: Биоәртүрлілік үшін маңызды мекендеу ортасының жоғалуы.
#4 слайд
Өнеркәсіптік ластану және оның салдары
Өнеркәсіптік өндіріс қоршаған ортаға ең үлкен жүктеме береді, әсіресе ауыр металдар мен улы химикаттар арқылы.
Ауаның химиялық ластануы
Күкірт диоксиді, азот оксидтері
және ұшпа органикалық
қосылыстардың шығарындылары
қышқыл жаңбырларға және
тыныс алу жолдарының
ауруларына себеп болады.
Топырақтың деградациясы
Өнеркәсіптік қалдықтар
топырақты уландырады, оның
құнарлылығын төмендетеді және
ауыл шаруашылығы өнімдеріне
зиянды заттардың өтуіне жол
ашады.
Қалдықтардың жинақталуы
Қатты тұрмыстық және
өнеркәсіптік қалдықтардың
полигондары жерді алып, су
көздерін ластайды. Қайта өңдеу
мәселесі өткір тұр.
4 слайд
Өнеркәсіптік ластану және оның салдары Өнеркәсіптік өндіріс қоршаған ортаға ең үлкен жүктеме береді, әсіресе ауыр металдар мен улы химикаттар арқылы. Ауаның химиялық ластануы Күкірт диоксиді, азот оксидтері және ұшпа органикалық қосылыстардың шығарындылары қышқыл жаңбырларға және тыныс алу жолдарының ауруларына себеп болады. Топырақтың деградациясы Өнеркәсіптік қалдықтар топырақты уландырады, оның құнарлылығын төмендетеді және ауыл шаруашылығы өнімдеріне зиянды заттардың өтуіне жол ашады. Қалдықтардың жинақталуы Қатты тұрмыстық және өнеркәсіптік қалдықтардың полигондары жерді алып, су көздерін ластайды. Қайта өңдеу мәселесі өткір тұр.
#5 слайд
Ауыл шаруашылығының қоршаған ортаға әсері
Тамақ өндіру адам өмірі үшін өте маңызды, бірақ қазіргі интенсивті әдістер қоршаған ортаға айтарлықтай зиян келтіруде.
Топырақтын
сарқылуы
Монокультура
Су ластануы
Қоректік заттар
артықшылығы
Тұрақты шешімдер: Органикалық ауыл шаруашылығы, дәл егіншілік және суды үнемдейтін технологияларды
қолдану арқылы теріс әсерді азайтуға болады.
5 слайд
Ауыл шаруашылығының қоршаған ортаға әсері Тамақ өндіру адам өмірі үшін өте маңызды, бірақ қазіргі интенсивті әдістер қоршаған ортаға айтарлықтай зиян келтіруде. Топырақтын сарқылуы Монокультура Су ластануы Қоректік заттар артықшылығы Тұрақты шешімдер: Органикалық ауыл шаруашылығы, дәл егіншілік және суды үнемдейтін технологияларды қолдану арқылы теріс әсерді азайтуға болады.
#6 слайд
Су ресурстарының сарқылуы және ластануы
Тұщы су – Жердегі ең бағалы ресурс, бірақ оны шамадан тыс пайдалану және ластау оның тапшылығына әкелуде.
1Шамадан тыс тұтыну
Ауыл шаруашылығындағы ауқымды суару және өнеркәсіптік
қажеттіліктер жер асты және жер үсті су қоймаларын сарқып жатыр.
2 Нүктелік ластану
Өнеркәсіптік ағынды сулар, канализация және кен орындарынан
шыққан қалдықтар су көздеріне тікелей зиян келтіреді.
3Диффузиялық ластану
Егістіктерден жуылып түскен тыңайтқыштар мен пестицидтер су
қоймаларында эвтрофикацияны (балдырлардың көбеюін) тудырады.
4 Денсаулыққа қауіп
Ластанған суды тұтыну адамдар мен жануарлардың денсаулығына кері
әсер етеді, ішек аурулары мен улануға себеп болады.
6 слайд
Су ресурстарының сарқылуы және ластануы Тұщы су – Жердегі ең бағалы ресурс, бірақ оны шамадан тыс пайдалану және ластау оның тапшылығына әкелуде. 1Шамадан тыс тұтыну Ауыл шаруашылығындағы ауқымды суару және өнеркәсіптік қажеттіліктер жер асты және жер үсті су қоймаларын сарқып жатыр. 2 Нүктелік ластану Өнеркәсіптік ағынды сулар, канализация және кен орындарынан шыққан қалдықтар су көздеріне тікелей зиян келтіреді. 3Диффузиялық ластану Егістіктерден жуылып түскен тыңайтқыштар мен пестицидтер су қоймаларында эвтрофикацияны (балдырлардың көбеюін) тудырады. 4 Денсаулыққа қауіп Ластанған суды тұтыну адамдар мен жануарлардың денсаулығына кері әсер етеді, ішек аурулары мен улануға себеп болады.
#7 слайд
Биоәртүрліліктің жоғалуы: себептері мен салдары
Биоәртүрліліктің жоғалуы – планетадағы тіршілік үшін ең үлкен қауіптердің бірі. Адам әрекеті бұл процесті жеделдетуде.
Мекендеу ортасын жою
Ормандарды кесу және
батпақтарды құрғату арқылы
жануарлар мен өсімдіктерді үйінен
айыру.
Бөгде түрлердің енуі
Экожүйеге жат түрлердің енгізілуі
жергілікті түрлердің бәсекелестікке
шыдамауына әкеледі.
Шамадан тыс аулау/жинау
Балықты, аңды және өсімдіктерді
шектен тыс пайдалану
популяцияның қалпына келуіне
мүмкіндік бермейді.
Климаттың өзгеруі
Температура мен жауын-шашын
режимінің өзгеруі көптеген
түрлердің тіршілік ету ареалын
тарылтады.
Биоәртүрліліктің жоғалуы экожүйелердің тұрақтылығын әлсіретеді, бұл біздің тамақ, су және дәрі-дәрмек алу қабілетімізге қауіп төндіреді.
7 слайд
Биоәртүрліліктің жоғалуы: себептері мен салдары Биоәртүрліліктің жоғалуы – планетадағы тіршілік үшін ең үлкен қауіптердің бірі. Адам әрекеті бұл процесті жеделдетуде. Мекендеу ортасын жою Ормандарды кесу және батпақтарды құрғату арқылы жануарлар мен өсімдіктерді үйінен айыру. Бөгде түрлердің енуі Экожүйеге жат түрлердің енгізілуі жергілікті түрлердің бәсекелестікке шыдамауына әкеледі. Шамадан тыс аулау/жинау Балықты, аңды және өсімдіктерді шектен тыс пайдалану популяцияның қалпына келуіне мүмкіндік бермейді. Климаттың өзгеруі Температура мен жауын-шашын режимінің өзгеруі көптеген түрлердің тіршілік ету ареалын тарылтады. Биоәртүрліліктің жоғалуы экожүйелердің тұрақтылығын әлсіретеді, бұл біздің тамақ, су және дәрі-дәрмек алу қабілетімізге қауіп төндіреді.
#8 слайд
Климаттың өзгеруі және адам әрекеті
Климаттың өзгеруі – антропогендік әсердің ең ауқымды және ұзақ мерзімді салдары.
75%
Энергия өндіру
Ғаламдық парниктік газдар
шығарындыларының осы секторға
тиесілі үлесі.
20%
Ормансыздану
Жерді пайдаланудың өзгеруінен
туындайтын жалпы
шығарындылардың шамамен 20%-
ы.
0.1°C
Жылыну қарқыны
Соңғы онжылдықтағы орташа
жылдық температураның өсуі.
Адам әрекетінен туындаған климаттың жылынуы теңіз деңгейінің көтерілуіне, экстремалды ауа райы
құбылыстарының жиілеуіне және экожүйелердің бұзылуына әкеледі.
8 слайд
Климаттың өзгеруі және адам әрекеті Климаттың өзгеруі – антропогендік әсердің ең ауқымды және ұзақ мерзімді салдары. 75% Энергия өндіру Ғаламдық парниктік газдар шығарындыларының осы секторға тиесілі үлесі. 20% Ормансыздану Жерді пайдаланудың өзгеруінен туындайтын жалпы шығарындылардың шамамен 20%- ы. 0.1°C Жылыну қарқыны Соңғы онжылдықтағы орташа жылдық температураның өсуі. Адам әрекетінен туындаған климаттың жылынуы теңіз деңгейінің көтерілуіне, экстремалды ауа райы құбылыстарының жиілеуіне және экожүйелердің бұзылуына әкеледі.
#9 слайд
Шешімдер мен тұрақты даму стратегиялары
Қоршаған ортаға тиетін теріс әсерді азайту үшін ғаламдық және жергілікті деңгейде кешенді шаралар қажет.
Жаңартылатын
энергияға көшу
Көміртексіз болашаққа жету
үшін күн, жел және су
энергиясын басымдықпен
пайдалану.
Қалдықтарды басқару
Қалдықтарды азайту, қайта
пайдалану және қайта өңдеу
(3R қағидаты) жүйесін
жетілдіру.
Табиғи ресурстарды
сақтау
Ормандарды қалпына келтіру,
суды үнемдеу және
биоәртүрлілікті қорғау
аймақтарын құру.
Тұрақты даму экономикалық өсу мен экологиялық тепе-теңдіктің арасындағы үйлесімдікті табуды талап етеді.
9 слайд
Шешімдер мен тұрақты даму стратегиялары Қоршаған ортаға тиетін теріс әсерді азайту үшін ғаламдық және жергілікті деңгейде кешенді шаралар қажет. Жаңартылатын энергияға көшу Көміртексіз болашаққа жету үшін күн, жел және су энергиясын басымдықпен пайдалану. Қалдықтарды басқару Қалдықтарды азайту, қайта пайдалану және қайта өңдеу (3R қағидаты) жүйесін жетілдіру. Табиғи ресурстарды сақтау Ормандарды қалпына келтіру, суды үнемдеу және биоәртүрлілікті қорғау аймақтарын құру. Тұрақты даму экономикалық өсу мен экологиялық тепе-теңдіктің арасындағы үйлесімдікті табуды талап етеді.
#10 слайд
Болашаққа арналған шақыру
Әрқайсымыздың рөліміз
Антропогендік өзгерістермен күресу тек үкіметтердің немесе ірі корпорациялардың міндеті емес. Әрбір адамның саналы іс-әрекеті үлкен өзгерістерге жол ашады.
Энергияны үнемдеу Саналы тасымалдау
Қалдықтарды сұрыптау
Азық-түлік қалдықтарын азайтуСуды ұқыпты пайдалану
Экологиялық тауар таңдау
Жерді сақтау – біздің ортақ жауапкершілігіміз. Бүгінгі таңдағы әрбір таңдауымыз ертеңгі күнімізге әсер етеді.
10 слайд
Болашаққа арналған шақыру Әрқайсымыздың рөліміз Антропогендік өзгерістермен күресу тек үкіметтердің немесе ірі корпорациялардың міндеті емес. Әрбір адамның саналы іс-әрекеті үлкен өзгерістерге жол ашады. Энергияны үнемдеу Саналы тасымалдау Қалдықтарды сұрыптау Азық-түлік қалдықтарын азайтуСуды ұқыпты пайдалану Экологиялық тауар таңдау Жерді сақтау – біздің ортақ жауапкершілігіміз. Бүгінгі таңдағы әрбір таңдауымыз ертеңгі күнімізге әсер етеді.
шағым қалдыра аласыз













