#1 слайд
Сабақтың тақырыбы: Қына-ерекше тірі ағза. Биология пәнінің мұғалімі Г.Ж.Телтаева

1 слайд

#2 слайд
Сабақтың мақсаты: 1. Қыналардың басқа өсімдіктерден айырмашылығы, олардың пішіндері туралы түсінік беріледі. 2.Саңырауқұлақтар мен балдырлардың  селбесіп тіршілік етуінен пайда болған ағзаға тән ерекшелігін түсінеді. 3.Қыналардың тек ауасы таза жерлерде өсетінін айта отырып, қоршаған ортаны таза ұстау керектігін ұғынады.

2 слайд

#3 слайд
: 1.Ұйымдастыру кезеңі Оқушылармен амадасу,керекті құралдарын алдыру. Пайғамбарымыз Мұхаммед білім алудың 4 жолын нұсқаған: 1.Жазып үйрену 2.Көріп үйрену.3.Оқып үйрену. 4.Сұрап үйрену Біздің сабағымыз да 4 бағытта жүргізілмек:         1.Ой қозғау (нені білеміз?)           2.Іздену ( нені білгіміз келеді?)          3.Ой қорыту (нені білдік? 4.Ой дамыту -

3 слайд

#4 слайд
1. Ой қозғау (нені білеміз?)   1. Саңырауқұлақтарды зерттейтін ғылым 2. Саңырауқұлақтардың адам өміріндегі маңызы 3. Саңырауқұлақтардың өсімдіктерге және жануарларға тән белгілері қандай? 4.Ағаш діңінде тіршілік ететін паразит саңырауқұлақ 5. Саңырауқұлақтардан алынатын өсімдіктерді тез өсіретін зат 6.Бактериялар қоректенуіне қарай нешеге бөлінеді? 7. Зең саңырауқұлақтарының пайдасы мен зияны 8. Улы саңырауқұлақтарды ата 9. Жеуге жарамды саңырауқұлақтарды ата 10.Саңырауқұлақтардың табиғаттағы маңызы

4 слайд

#5 слайд
Жарайсыңдар!Жарайсыңдар!

5 слайд

#6 слайд
- - Биологиялық почта

6 слайд

#7 слайд
•Қызыл түсті конверт- • Микроскоптың құрылысын талдау (жеке,топтық жұмыс ) •Сары түсті конверт- •Гүл бөліктерін құрастыру (топтық жұмыс ) •Жасыл түсті конверт- •Бактерия мен вирустарды Венн диаграммасы бойынша салыстыр (топтық жұмыс ) Биологиялық почта тапсырмалары.

7 слайд

#8 слайд
Микроскоптың құрылысы

8 слайд

#9 слайд
Венн диаграммасы Бактериялар Вирустар Ортақ қасиеттері

9 слайд

#10 слайд
3.Іздену ( нені білгіміз келеді?) Миға шабуыл... Кеппешөп таратып оқушыларға сұрақ қою: 1.Қына туралы не білесіңдер? 2.Табиғаттан қынаны кездестірдіңдер ме? 3.Қынаны қалай сипаттауға болады? 4.Қыналар қандай жерде өседі деп ойлайсындар? Қыналар табиғатта басқа өсімдіктерге қолайсыз, құнарсыз жерлерде өседі. Тастың үстінде, шөлді-шөлейтті жерлерде, тундрада және ормандарда тіршілік етеді. Антарктидадан 350 түрі, Оңтүстік полюске жақын жерден 7 түрі табылған. Бұлай таралу себебі, өте ыстық ортада өсетіндері жоғары температурада тез кеуіп кетеді де тіршілігі уақытша тоқталады. Қайтадан қолайлы жағдай туса, кеуіп қалған қыналар қалпына келіп, тіршілігін жалғастырады. Өте салқын жерлерде өсетін қыналарды айрықша тығыз қалың қабықша қорғап тұрады.

10 слайд

#11 слайд
mcc_bl_ls_03_08_03v — копия.mp4

11 слайд

#12 слайд
Қына-екі ағзаның селбесуінен құралған ерекше ағза. Қына-екі ағзаның селбесуінен құралған ерекше ағза. Саңырауқұлақ жіпшелері балдырларға құрамындағы су және минералды заттарды сіңіруге қатысады. Балдырлар көмір қышқылы газын, суды сіңіріп, фотосинтез нәтижесінде түзілген ағзалық заттарды түсуге қатысады. Саңырауқұлақ Балдырлар

12 слайд

#13 слайд
•Термин сөздер •1.Лихенология-қыналарды зерттейтін ғылым саласы. •2.Лихенология ғылымының негізін қалаушы-швед ғалымы А.Э.Ахариус. •3.Қына «өсімдік пионері» деп аталады. •4.Қына-өте баяу өсетін ағза,1-жылда 0,8см ғана өседі. •5.Қыналардың 26 мыңға жуық түрі бар. •6.Грекше «лиһен»-қына , «логос»-ілім деген мағынаны білдіреді. •7.Қыналарға ең қажетті жағдай- оттегіге бай таза ауа, сондықтан да олар «табиғи индикатор» деп аталады.

13 слайд

#14 слайд
Қынаның құрылысыҚынаның құрылысы балдыр жасушалары Саңырауқұлақ жіпшелері

14 слайд

#15 слайд

15 слайд

#16 слайд
Қыналардың маңызы Тастардың бетінде өсетін қыналар сол жерде қына қышқылын бөліп, тастарды үгітіп, топыраққа айналады. Ол жерде өсімдіктер өседі Ауа ластанса, қыналар тіршілігін жояды Қант, спирт, бояу, лакмус алады Ағаштың діңдерінде өсетін жер қынаны қайнатып, дизентерия ауруын емдейді

16 слайд

#17 слайд
 Қыналардың табиғаттағы, шаруашылықтағы маңызы. Қыналардың топырақта қоректенуі нашар жүреді. Тастардың бетіне, суыған лавалардың бетіне алғаш «қоныстанатын» да осы қыналар.Олар өсіп тұрған жеріне қына қышқылын бөліп, тасты үгіте бастайды. Біртіндеп сол жерде топырақ пайда болады. Оған басқа өсімдіктер орнығады да, жануарлардың мекеніне айналады.   Қыналардың шаруашылықтағы маңызы өте зор. Бұғы қынасы деп аталатын қынаның бірнеше түрі тундра, тайгада қыс кезінде бұғылардың негізгі азығы болып табылады.   Қыналардың емдік қасиеті де бар. Ағаштың діңдерінде өсетін жерқынаны қайнатып, дизентерия ауруын емдеуге пайдаланады. Сонымен бірге асқазан, тыныс жолдары ауруларына дәрілер жасалынады. Қынадан қант, спирт, бояу, лакмус алынады. Қынаның кейбір түрлерін тәтті тағамдар өнеркәсібінде қолданады.

17 слайд

#18 слайд
•         3.Ой қорыту (нені білдік?) • Шығармашылық кесте • 1.Анықтама • 2.Сөзтаным • 3.Түрлері • 4.Жіктелуі • 5.Мекен ортасы • 6.Табиғаттағы маңызы • 7.Адам өміріндегі маңызы • 8.Қорытынды

18 слайд

#19 слайд

19 слайд

#20 слайд
•4.Ой дамыту. Танымдық сұрақтар •3-топ берілген суретті таңдап, сол суреттер бойынша тапсырма беріледі.

20 слайд

#21 слайд
•4.Ой дамыту • Танымдық сұрақтар •Өсімдікті таңдаған топтың тапсырмасы •1.Оқушылар қала маңындағы орманнан бірде-бір қына таба алмады.Мұның себебін қалай түсіндіруге болады? •2. Бұл өсімдік «1000 аурудың емі» деп саналады. Бұл өсімдікті жинар кезде халқымыз иіліп сәлем берген.Түйетабандар тұқымдасына жататын улы өсімдік.Халқымыз «пәле-жаладан сақтасын» деп түтінмен аластайды, көз тимесін деп іліп қояды.

21 слайд

#22 слайд
• Танымдық сұрақтар •Жануарды таңдаған топтың тапсырмасы •1.Бұдан жарты ғасырдан астам уақыт бұрын  ақын Иса Байназаров •Арқада ел орнаған Абыралы, •Бойынан барлық дәулет табылады. •Дегелең, Мыржық, Тайлан, Көкшетауым •Көрген жан құмарланып сағынады. •Бас Қайнар, Орта Қайнар, Аяқ Қайнар,                                                        •Семірген қына тасын жалап қой мал. •Шөбі сүт,  бүрі шекер, суы қандай, •Ақынға шабыт беріп, қанат байлар, – деп төгілте жырлаған. •Бұл өлең жолдарын түсіндіріңдер. •2. Құмды жерде ит өлексесі неге ұзақ сақталады?

22 слайд

#23 слайд
•Танымдық сұрақтар •Саңырауқұлақты таңдаған топтың тапсырмасы •1. «Қына тасқа бітеді, білім басқа бітеді» сөзінің мағынасы  •2. Орта ғасырларда жауынгерлер бойтұмар ретінде кеуделеріне іліп жүрген.Олардың ойынша бұл көкөніс қылыштан,оқтан,бактериядан қорғайды деп сенген.

23 слайд

#24 слайд
•Бағалау •«Сабақтағы бағалау» кестесі •-Парталас көршіңе бір пікір қалдырыңыз: •*Жарайсың! •*Мен сабақтағы сенің жұмысыңа көңілім толды. •*Сен жақсырақ жұмыс істей алар едің?

24 слайд

#25 слайд
8.Үйге тапсырма §62 оқу,кестемен жұмыс.148-сурет Қосымша мәлімет. Қыналар неліктен «табиғи индикатор» деп аталған?

25 слайд

#26 слайд

26 слайд