1 слайд
а
Сабақтың тақырыбы:
Карбон
қышқылдары,
олардың жіктелуі,
қасиеттері мен
қолданылуы.
2 слайд
3 слайд
Карбон
қышқылдары
4 слайд
5 слайд
Құмырсқа
қышқылы
Сірке
қышқылы
Пропион
қышқылы АтауыКарбон қышқылдарының атаулары
6 слайд
7 слайд
Қаныққан карбон қышқылының алғашқы
үш мүшесі: құмырсқа, сірке, пропион
қышқылдары өткір иісті, сұйық заттар,
суда ерімейді. Май қышқылының
жағымсыз иісі бар, суда нашар ериді,
жоғарғы карбон қышқылдары C
10 – тен
бастап қатты заттар.
Молекулалық массасы өскен
сайын суда ерігіштігі кемиді,
қайнау температурасы өседі.
Физикалық қасиеттері Физикалық
қасиеттері
8 слайд
Карбон қышқылдары табиғатта
кең таралған. Құмырсқа қышқылы
құмырсқада, қалақайда, шырша
жапырағында кездеседі. Сірке
қышқылы зат алмасу процесінде
маңызды рөл атқарады. Адам ағзасында
тәулігіне 400 г сірке қышқылы түзіледі.
Май қышқылы майдың құрамында
болады. Валериан қышқылы валериан
өсімдігінің тамырында , лаурин
қышқылы лавр өсімдігінде, кокос
майында болады. Ешкі сүтінің
құрамында алты, сегіз және он
көміртек атомдары бар қышқылдар
болады. Май
9 слайд
карбоксил тобы
Құмырсқа
қышқылы
Сірке
қышқылыКарбоксил тобы карбонил және гидроксил топтарынан тұрады Карбон қышқылының құрылысы
10 слайд
Нөмірлеу карбоксил тұрған көміртек атомынан
басталады.
3 2 1
CH
3 – CH
2 – COOH - пропион қышқылы, пропан
қышқылы, метилсірке қышқылы ( тривиальды,
халықаралық атаулар жүйесі, рациональды
номенклатура бойынша ) атаулары берілген.
3 2 1
CH
3 – CH – COOH 2 - метилпропан қышқылы
| метилпропан қышқылы
CH
3
11 слайд
1 . Көміртек қаңқасы бойынша
CH
3 – CH
2 – CH
2 – COOH - бутан қышқылы
3 2 1
CH
3 – CH – COOH 2 - метилпропан қышқылы
|
CH
3
2 . Класаралық изомер
CH
3 – CH
2 – CH
2 – COOH - бутан қышқылы
CH
3 – CH
2 – COOCH
3 - пропан қышқылының метил
эфирі
Изомерлен
уі
12 слайд
Формулас
ы Тривиальд
ы атауы Халықаралы
қ атаулар
жүйесі t - сы ( қайнау )
НСООН Құмырсқа
қышқылы Метан қышқылы 101
CH
3 – C ООН Сірке қышқылы Этан қышқылы 118
CH
3 – CH
2 - СООН Пропион қышқылы Пропан қышқылы 141
C
3 H
7 - СООН Май қышқылы Бутан қышқылы 163
C
4 H
9 - СООН Валерьян қышқылы Пентан қышқылы 186
C
5 H
11 - СООН Капрон қышқылы Гексан қышқылы 205
13 слайд
Целлюлоза-ацетат
жібек
Бояу өнеркәсібінде Тамақ өнеркәсібіндеЖіптер
бояудаДәрі-
дәрмектер Сірке эссенциясы
Еріткіштер
14 слайд
Карбоксил тобының құрылысы
15 слайд
№ Әрекеттеседі Химиялық теңдеулері
1 металмен 2 CH
3 C ООН +Mg → (CH
3 C ООН )
2 + H
2
2 оксидпен 2 CH
3 C ООН +CaO →(CH
3 C ООН )
2 Ca + H
2 O
3 нег і збен CH
3 C ООН +NaOH → CH
3 C ОО Na + H
2 O
4 тұзбен 2 CH
3 C ООН +K
2 CO
3 → 2 CH
3 C ОО K + H
2 O +
CO
2 ↑
5 аммиакпен CH
3 C ООН +N Н
3 → CH
3 C ОО N Н
4
C ірке қышқылының тұздары ацетаттар
деп аталады
16 слайд
№ Әрекетте
седі Химиялық теңдеулері
1 Спиртпен
этерифи-
кация
реакциясы CH
3 C ООН +HO-CH
3 → CH
3 C ОО CH
3 + H
2 O
2 Екі карбон
қышқылы-
нан
ангидрид
түзіледі. CH
3 C ООН +HOOC-CH
3 → CH
3 - C- O -C-CH
3
|| ||
O O
+ H
2 O
3 Декарбок-
силдену CH
3 C ООН → CH
4 + CO
2
4 Көмір-
сутек
радикалы
бойынша CH
3 C ООН + C І
2 → CH
2 C ОО H+ HCI
|
CI
17 слайд
1.Сірке қышқылының белсенді металдармен әрекеттесуі
2. Индикаторға әсерін тексеру.
3. Сілті ерітіндісімен әрекеттесуі
Барлық байқалған құбылыстарды
түсіндіріп, химиялық реакция
теңдеулерін тақтаға жаздыру.
Сабақты бекіту.
Венн диаграммасы бойынша карбон қышқылдарының
қасиеттерін минерал қышқылдарының қасиеттерімен
салыстыру.
18 слайд
Үйге тапсырма: §10.1; 10.2.
10.3
№5-10 жаттығулар.
Сіз үшін 400 000 ұстаздардың еңбегі мен тәжірибесін біріктіріп, ең үлкен материалдар базасын жасадық. Төменде пәніңізді белгілеп, керек материалды алып сабағыңызға қолдана аласыз