#1 слайд
ШІЛІКТІ ЖӘНЕ БЕСШАТЫР ПАТША ҚОРҒАНДАРЫ

1 слайд

#2 слайд
Бүгінгі сабақта: •Шілікті қорғанын сипаттайсыз; •Бесшатыр, Шілікті археологиялық ескерткіштерін салыстырасыз.

2 слайд

#3 слайд
Шілікті қорғаны •Шығыс Қазақстан облысы, Зайсан ауданындағы Тарбағатай жазығында орналасқан. •Ұзындығы 80, ені 30 шақырым. •300-ден астам обаның 51-і үлкен патша қорғандар. •2003 жылдан бері Ә. Төлеубаев бастаған қазақстандық ғалымдар зерттеуде.

3 слайд

#4 слайд
Шілікті қорғандарының ішіндегі ең ірісі – Бәйгетөбе обасы. Шілікті. «Бәйгетөбе» обасы. Ағашқа салынған аң стиліндегі көркем сурет. /Ә. Төлеубаев 2011 ж./ Шілікті. «Бәйгетөбе» обасы. Ағаш пен тастан тұрғызылған жерлеу құрылысы. /Ә. Төлеубаев 2011 ж./

4 слайд

#5 слайд
Археологтар Бәйгетөбеден алтын жәдігерлер тапты.

5 слайд

#6 слайд
Бәйгетөбе обасы – сақтардың ең алғашқы патшаларының бірі жерленген киелі мекен. Қазақстан жерінде табылған «Алтын адамдардың» ең көнесі. Мәйітті сом алтыннан құйылған қаптырма, әшекей түймешектермен безендірілген киімімен жерлеген. Киімінің алтын қаптырма түймешектерінің барлық саны 4303 данадан тұрады. Олар аң стилінде жасалған.

6 слайд

#7 слайд
Бесжұлдыз бейнесіндегі алтын түйме қапсырма Бесжұлдыздың тіні алтын жұлдызшалары көк лазурит тасынан жасалған. Айналасы сүйекпен көмкерілген. Ортасына томпақ мүйіз орнатқан. Бесжұлдыз сол заманда да биліктің белгісі саналған.

7 слайд

#8 слайд
Арқар бейнесі сомдалған әшекей Құйма сом алтыннан жасалған. Бәйгетөбе жәдігерлерінің ішіндегі ірісі, салмақтысы. Оны киімге тағылатын қапсырма-әшекей ретінде қолданған, артқы жағында екі ілгегі бар. Арқардың көзі, құлағы, тұмсығы, аузы, тұяқтарына көгілдір ақық тас орнатылған.

8 слайд

#9 слайд
Бесшатыр, Шілікті қорғандары – «Патша қорғандары». Құрылыстары үлкен және күрделі. Бесшатыр қорымдары меңгір тастармен қоршалған. Ол тастар сол замандағы сақтардың мәртебесіне қарай қойылған. Ал Шілікті қорғанынан табылған бесжұлдыз патша билігінің белгісі саналған. Қорғандардан мәйіттермен бірге көптеген алтын бұйымдар табылған.

9 слайд

#10 слайд
1-тапсырма Кестеде берілген критерийлер негізінде Бесшатыр және Шілікті қорғандарын салыстырыңыз. Бесшатыр Шілікті Орналасқан жері Зерттеген археолог Құрылыс көлемі Обалар саны Табылған олжалар

10 слайд

#11 слайд
Жауабы Бесшатыр Шілікті Орналасқан жері Жетісу, Іле өзенінің оң жағалауы ШҚО, Шілікті жазығы Зерттеген археолог К. Ақышев Ә. Төлеубаев Құрылыс көлемі Диаметрі – 105 м, биіктігі – 17 м /7-8 қабатты үйдің биіктігі/ Диаметрі – 100 м, биіктігі - 8 м /3-4 қабатты үйдің биіктігі/ Обалар саны 31 51 Табылған олжалар Адам сүйектері, қыш ыдыстар, әшекей бұйымдар, қарулар, қалқандар және т.б. Алтын киімді адам, бесжұлдыз қапсырма, маска, самрұқ, бұғы бейнесіндегі алтындар, қасқыр және арқар бейнелі қапсырма және т.б.

11 слайд

#12 слайд
2-тапсырма Картадан Бесшатыр және Шілікті Ескерту: Бесшатыр қорымын жасыл, Шілікті қорымын сары түспен белгілеу керек. қорымдары табылған аймақтарды белгілеңіз.

12 слайд

#13 слайд
Жауабы Бесшатыр қорымы Шілікті қорымы

13 слайд