слайд тарих

1 слайд
Ашық сабақтарҚазақ хандығы: мемлекеттің саяси институттары. 03.11.2020ж“ Өз тарихын білмеген халық, өзін де сыйламайды ” (Н.Ә.Назарбаев)

1 слайд

2 слайд
Ашық сабақтарСабақтың мақсаты: Білімділік : Қазақ хандығының құрылу процесін талдау, құрамын білу, қазақ жеріндегі тұңғыш дербес мемлекеттің мемлекеттік құрылымын анықтау Дамытушылық.: Картамен жұмыс жасауға, өз бетінше қорытынды жасауға, ізденіске дағдыландыру. Ойлау қабілеттерін дамыту. Тәрбиелік: Өз елінің тарихына, адал ұлдарына деген құрмет сезімін қалыптастыру.. Сабақтың әдісі: Шағын лекция, топтық жұмыс, сұрақ-жауап, талдау. Сабақтың құрал-жабдықтары: Видеослайдтар, карталар т.б. Күтілетін нәтиже: сабақты толық меңгерту. www.ZHARAR.com

2 слайд

3 слайд
Ашық сабақтарҚазақ хандығының негізін қалаған хандар: Керей мен Жәнібек www.ZHARAR.com

3 слайд

4 слайд
Ашық сабақтарwww.ZHARAR.com1 2 3 4 5 62.1. “Сиқырлы торша”

4 слайд

5 слайд
Ашық сабақтарwww.ZHARAR.comАлтын Ордада әскер ісін және дипломатиялық қатынастарды кімдер басқарды.

5 слайд

6 слайд
Ашық сабақтарwww.ZHARAR.comбеклербектер

6 слайд

7 слайд
Ашық сабақтарwww.ZHARAR.com1374 – 1375 жж Еділ бойына жорық жасап, Алтын Орданың астанасы Сарайды, Қажы – Тарханды алып Кама бұлғарларын бағындырған Ақ Орданың ханы кім?

7 слайд

8 слайд
Ашық сабақтарwww.ZHARAR.comҰрыс хан

8 слайд

9 слайд
Ашық сабақтарwww.ZHARAR.com1428ж Хан сайланған, Жошы ханның бесінші ұлы Шайбани ханның ұрпағы кім?

9 слайд

10 слайд
Ашық сабақтарwww.ZHARAR.comӘбілхайыр

10 слайд

11 слайд
Ашық сабақтарwww.ZHARAR.comШыңғыс ханның 1217 ж Күшіліктің Жетісудағы иеліктерін басып алуға аттандарған нояны кім?

11 слайд

12 слайд
Ашық сабақтарwww.ZHARAR.comЖебе ноян

12 слайд

13 слайд
Ашық сабақтарwww.ZHARAR.comАлтын Орда саяси дербестік алған бірнеше хандықтарға бөліне бастаған уақытта Қазақстан жерінде қандай жаңа мемлекет пайда болды. 

13 слайд

14 слайд
Ашық сабақтарwww.ZHARAR.comАқ Орда

14 слайд

15 слайд
Ашық сабақтарwww.ZHARAR.comАлтын Орданың саяси және экономикалық жағынан дамуына барынша үлес қосқан, Алтын Орда мен Египет сұлтаны Бейбарыс арасындағы байланысты күшейткен Алтын Орда ханы кім?

15 слайд

16 слайд
Ашық сабақтарwww.ZHARAR.comБерке хан

16 слайд

17 слайд
Ашық сабақтар3.1. Хан сөзінің анықтамасы ХАН — лауазым. Түркі-моңғол халықтарында мемлекет басқарған билік иесі. Зерттеушілер Хан сөзі көне түркілердің “қаған” терминінен қалыптасқан деп есептейді. Жазба дерек көздері Орталық Азия халықтары «Хан» терминін Түркі қағандығы ыдырағаннан кейінгі кезеңнен қолдана бастағандығын растайды. www.ZHARAR.com

17 слайд

18 слайд
Ашық сабақтарwww.ZHARAR.com Қазақ хандары

18 слайд

19 слайд

19 слайд

20 слайд
Ашық сабақтар3.4. Қазақ хандығының құрылуының себептері - Керей мен Жәнібек сұлтандардың  қазақ хандығын құруға ұмтылуы - Халық бұқарасының Әбілқайыр ханға наразылығының күшеюі - Алым-салықтың  көбеюі - Әбілқайыр ханның ойраттардан жеңіліп қалуы www.ZHARAR.com

20 слайд

21 слайд
Ашық сабақтар3.4. Қазақ хандығының құрылуының себептері - Керей мен Жәнібек сұлтандардың  қазақ хандығын құруға ұмтылуы - Халық бұқарасының Әбілқайыр ханға наразылығының күшеюі - Алым-салықтың  көбеюі - Әбілқайыр ханның ойраттардан жеңіліп қалуы www.ZHARAR.com

21 слайд

22 слайд
Қасым ханның тұсындағы Қазақ хандығы 16-17 ғғ. қазақ хандығы нығайып, оның шекарасы едәуір ұлғая түсті. Өз тұсында «жерді біріктіру» процесін жедел жүзеге асырып, көзге түскен хандардың бірі Жәнібектің ұлы Қасым.. Қасым ханның (1511-1523 жж.) тұсында қазақ хандығының саяси және экономикалық жағдайы нығая түсті. Ол билік құрған жылдары қазақ халқының қазіргі мекен тұрағы қалыптасты.Бірсыпыра қалалар қосылды, солтүстікте Қасым ханның қол астындағы қазақтардың жайлауы Ұлытаудан асты. Оңтүстік- шығыста оған Жетісудың көп бөлігі ( Шу , Талас , Қаратал , Іле өлкелері) қарады. Қасым ханның тұсында Орта Азия , Еділ бойы, Сібірмен сауда және елшілік байланыс жасалды. Орыс мемлекетімен байланыс болды. Ұлы князь 3 Василий (1505-1533) билік құрған кездегі Мәскеу мемлекеті еді. Батыс Еуропа да қазақ хандығын осы кезде танып білді.

22 слайд

23 слайд
Хақназар ханның тұсындағы Қазақ хандығы 16 ғ. 2 ж. әлсіреген хандықты біріктіруде Қасым ханның баласы Хақназар (1538-1580 жж.) өз үлесін қосты. Ноғай Ордасындағы алауыздықты сәтті пайдаланған ол, Жайық өзенінің сол жағындағы жерді қосып алды. Оның тұсында Жетісу мен Тянь-Шаньды басып алуды көздеген Моғол ханы Абд- Рашидке қарсы ұтымды күрес жүргізілді. Хақназар өзара тартыста өзбек ханы Абдулланы қолдау арқылы Сыр бойындағы қалаларды (Сауран, Түркістан) өзіне бағындырды. Оның Абдулламен байланысынан қорыққан Ташкенттің ұлыстық әміршісі Баба сұлтан жансыздары арқылы Хақназарды у беріп өлтірді.

23 слайд

24 слайд
Тәуекел ханның тұсында Қазақ хандығы Хақназардың мұрагері Жәдіктің баласы және Жәнібек ханның немересі қартайған Шығай (1580-1582) болды. Ол өзінің баласы Тәуекелмен (1586-1598 хан болған) бірге Баба сұлтанға қарсы күресінде Бұқар ханы Абдоллаға келді. Абдолла Шығайға ходжент қаласын сыйға тартып онымен қосылып Баба сұлтанға қарсы Ұлытау жорығына шығады. Осы жорықта Шығай қайтыс болады. Қазақ хандығының иелігі енді Тәуекелге көшеді. 1582 жылы Шығай хан қайтыс болғаннан кейін таққа Тәуекел (1582-1598 жж.) отырды

24 слайд

25 слайд
Есім ханның тұсында Қазақ хандығы Есім хан (1598-1628 (1645) ж.ж. билік құрған) Шығайұлы Есім хан (1628-1645) – Қазақ хандығының ханы, Шығай ханның баласы, атақты Тәуекел ханның туған інісі. Есім хан туралы халық жадында сақталған аңыз - әңгімелер, дастан-жырлар көп. Оны халқы «Еңсегей бойлы ер Есім» деп ардақтайды. Есім хан билік басына ағасы Тәуекел өлгеннен кейін келді. Бұл кезде Қазақ хандығының шығысындағы жағдай Тәуекел тұсындағыдан әлдеқайда күрделене түскен еді. Мұнда ойрат тайпаларының бірігіу процесі жүріп жатты. Сондықтан ол көршілерінде болып жатқан жағдайды жіті қадағалап, олардың тайпалары арасындағы алауыздықты өз пайдасына шешуге ұмтылып бақты. Ес ім хан мазары

25 слайд

26 слайд
Салқам Жәңгір — туған жылы белгісіз, 1652 жылы қайтыс болған.  Есім ханның  ұлы. Ол хан тағына  Есім хан  өлген соң отырды. Жәңгір хан бойы аласа, бірақ мол денелі кісі екен. Сондықтан да халық оны "Салқам Жәңгір" атап кеткен. Оның тұсында  Батыр қонтайшы  басқарып отырған жоңғар- ойраттардың күшеюі байқалды. Олар  Қазақ хандығына  үздіксіз шабуыл жасап тұрды. Жәңгір ханның билік еткен жылдары жоңғар феодалдарының қазақ жерін жаулап алуға жасаған үздіксіз жорықтар кезеңіне сай келеді. Кейбір мәліметтерге сәйкес, Жәңгір ханның ордасы  Түркістанға  таяу маңда орналасыпты. Жәңгір хан  Бұхар хандығымен одақтастық келісімге келіп, жоңғар басқыншыларына қарсы күрес жүргізді. Сонымен бірге, ол қырғыздармен де осындай қарым-қатынас орнатуға ұмтылды. Мұның бәрі жоңғар шабуылынан қорғану мақсатынан туып еді. Дәл осы кезеңде  қазақ хандығы  мен ойрат жоңғарлары  арасындағы қарулы қақтығыстар жиілей түсті. Екі жақтың басшылары көшіп-қонуға жайлы жерлер және Сырдария өзені  бойындағы сауда орталықтары үшін күрес жүргізді. Сол кезеңдегі тарихи мәліметтер бойынша, Жәңгір хан тұсында қазақтар  мен  ойрат жоңғарлары  арасында үш ірі шайқас болған: • бірінші шайқас —  1635  жылы • екіншісі —  1643 - 1644  жылдары • үшіншісі —  1652  жылы

26 слайд

27 слайд
Тәуке ханның тұсында Қазақ хандығы 1680 ж. Жәңгірдің баласы Тәуке (1680-1718) хан болды. Оның тұсында «Жеті жарғы» деген заңдар жинапы құрастырылды. Жеті жарғы көшпелілердің ел билеу заңы болып табылады. Оның негізгі баптарының мазмұны: қанға қан алу, яғни біреудің кісісі өлтірілсе, оған ердің құнын төлеу (ер адамға 1000 қой, әйелге 500); ұрлық, қарақшылық, зорлық-зомбылыққа өлім жазасы кесіледі, жазаны ердің құнын төлеу арқылы жеңілдетуге болады; денеге зақым келтірсе, оған сәйкес құн төленеді (бас бармақ 100 қой, шынашақ 20 қой); егер әйел ерін өлтірсе өлім жазасына кесіледі (егер ағайындары кешірім жасаса, құн төлеумен ғана құтылады, мұндай қылмысты екіқабат әйел жасаса жазадан босатылады); төре мен қожаның құны қарашадан 7 есе артық төленеді; егер ері әйелін өлтірсе, әйел құнын төлейді.

27 слайд

28 слайд
1-жарғы.Көтеріліс жасап,бүлік шығарған кісілерге өлім жазасы бұйырылсын.(Бұл жарғы мемлекеттің бүтіндігі талабынан туды). 2-жарғы.Түркі халқының мүддесін сатып,елге опасыздық еткендер өлім жазасына бұйырылсын.(Бұл жарғы халықтың ортақ мүддесі –елдің бүтіндігін қорғаған біртұтас қоғамдық сананың жемісі). 3-жарғы .Мемлекет ішінде жазықсыз кісі өлтіргендер өлім жазасына бұйырылсын.(Бұл жарғы да жабайылықтың төменгі сатысына тән кісі өлтірішулікке тыйым салған және мәдениеттіліктің белгісі ретінде танылуға тиіс өте елеулі жаңалық). 4-жарғы.Өзге біреудің әйелімен зинақорлық жасап,ақ некені бұзушыларға өлім жазасына бұйырылсын.(Бұл жарғы да шаңырақтың бірлігін қамтамасыз еткен,неке парызына адалықты талап еткен маңызы зор жаңалық). 5-жарғы.Өреде тұрған,тұсаулы жүрген сәйгүлік атты ұрлаған кісіге өлім жазасы бұйырылсын.(Ол кезде «ер қанаты – ат» елдің,мемлекеттік соғыс күші ретіне бағаланады). 6-жарғы.Төбелесте мертігуің түріне қарай төмендегіше мүліктей құн төленсін: а)біреудің көзін шығарған кісі айыпқа қызын береді,ал қызы жоқ болса қыздың қалыңмалын береді. ә)төрт мүшенің бірін мертіктірген кісі айыпқа ат береді. 7-жарғы.Ұрланған жылқы өзге де құнды мүлік үшін он есе артық айып төлеттірілсін.

28 слайд

29 слайд
Ашық сабақтар3.6. Дәптермен жұмыс. Термин сөздер жазу Білікшілер  – Хатшылар (жазу істерін, іс-қағаздарды жүргізеді) Әмір  – Ұлыстың аумақтық бөліктерін билеушілер Ноян  – тайпа көсемі (мыңдықтар бағынған) Уәзір  – азаматтық билікті жүргізеді Мәлік  – жергілікті жерлердегі әкімдер (түрік әулеттерінен шыққан) Даруғалар  – салық жинаушылар www.ZHARAR.com

29 слайд

30 слайд
Ашық сабақтар3.9. Сабақты қорытындылау, бағалау www.ZHARAR.comБілемін Толық түсінбедім Мен үшін жаңа ақпарат

30 слайд

31 слайд
Ашық сабақтарҮйге тапсырма: Осы қазақ хандары туралы шағын эссе жазу www.ZHARAR.com

31 слайд