Сұлтанмахмұт Торайғыров "Шығамын тірі болсам адам болып" өлеңі

1 слайд
Қаңтардың он жетісі С.Торайғыров «Шығамын тірі болсам адам болып» өлеңі (1893 -1920)

1 слайд

2 слайд
Оқу бағдарламасы на сілтеме 6.Т/Ж1.Әдеби шығарманың жанрын, фабуласын, сюжетін анықтау. Бағалау критерийлері - әдеби шығарманың жанрын ажыратады; - әдеби шығарманың фабуласы мен сюжетін анықтайды.

2 слайд

3 слайд

3 слайд

4 слайд
• Үй тапсырмасын сұрау. «Попкор» әдісі «Шәкір ойы» өлеңін жатқа айту. • 1.С.Торайғыровтың қандай шығармаларын білесіңдер? • 2.С.Торайғыров кім? • 3.Ақын қай медреседе оқыды, кімдерден дәріс алды?

4 слайд

5 слайд
«Ой шақыру» Балалар мен бүгінгі сабақты «Адам» деген үлкен мағыналы сөзден бастағым келіп тұр.Жалпы,біз «Сен кімсің?» дегенде,еңәуелі «Адаммын!» деп жауап береріміз хақ. Алайда,Адам,Адамдық,Адам болу деген сөздердің мәнін түсінеміз бе? Өмірден өз орнын таппай, адасып жүрген адамдар да бар. Ендеше,ой-пікірімізді білдіре отырайық.

5 слайд

6 слайд
«Байланыс» тренингі. • 1.Мен – Адаммын! • 2.Адам болу деген не? • 3.Адам өмірге не үшін келеді? • 4.Менің өмірдегі мақсатым не? • 6.Біз тамақ ішу үшін өмір сүруеміз бе,әлде өмір сүру үшін тамақтанамыз ба?

6 слайд

7 слайд
«Өлеңмен өрнектелген ой» Жаңа сабақ . С.Торайғыров «Шығамын тірі болсам адам болып» өлеңі

7 слайд

8 слайд
• «Шығамын тірі болсам адам болып» өлеңінің шығу тарихына тоқталу. Бұл өлеңді ақын өзінің ұстазы Нұрғалиға арнаған. Өзінің досы, туысы Шайбай Аймановқа хат арқылы жолдаған. Өлең 1913 жылы жазылып, 1922 жылы Қазан қаласында «Адасқан өмір»кітабында жарияланған. С. Торайғыровтың «Шығамын тірі болсам, адам болып» өлеңіндегі лирикалық қаһарман – ақынның өзі, яғни ақынның тұлғасы танылып тұр. Лирикалық шығармаларда ақын тұлғасы өлең кейіпкерімен тұтасып, кірігіп кетеді. Ақын өз атынан сөйлей отырып, сол дәуірдегі ұрпақтың мұрат - мақсатын, арман - аңсарын, сезім - күйін жырға қосады.

8 слайд

9 слайд
Шығамын тірі болсам адам болып Шығамын тірі болсам адам болып, Жүрмеймін бұл жиһанда жаман болып. Жатқаным көрде тыныш жақсы емес пе, Жүргенше өмір сүріп, надан болып. Мен балаң жарық күнде сәуле қуған , Алуға күнді барып белді буған. Жұлдыз болып көрмеймін елдің бетін, Болмасам толған айдай балкып туған. Бұл сөзім асып айтқан асылық емес , Ойында оты барлар асылық демес. Тебем деп тірі болсам надандықты, Серт етіп, өз-өзіме еткем егес. • • •

9 слайд

10 слайд
Тыңдалым

10 слайд

11 слайд

11 слайд

12 слайд
Оқулықпен жұмыс. Сөздік: Жиһан – әлем,дүниежүзі Асылық – астамшылық,күпірлік Серт ету – уәде беру.

12 слайд

13 слайд
Топтық жұмыс. І топ «Білімділер» Шығарманың жанрлық ерекшелігін,идеясын түсіну үшін төмендегі кесте бойынша топта жұмыс істейді Өлең кімге арналған? Авторды қандай мәселелер толғандырады? Лирикалық кейіпкердің көңіл-күйі қандай? Автор көтерілген мәселені қалай шешеді? Өлеңнің идеясын анықта

13 слайд

14 слайд
ІІ топ «Шыдамды» • Сатылай кешенді талдау жасау 1. Авторы 2. Тақырыбы 3. Жанр түрі 4. Идеясы 5. Шумақ 6. Тармақ 7. Бунақ саны 8. Буын саны 9. Ұйқас 10. Әдеби-теориялық ұғымдар • Дескрипторлар: - өлең құрылысына талдау жасайды; - өз жұмысын өзгелердің жұмысынен салыстырады

14 слайд

15 слайд
• 1. Авторы - С. Торайғыров. 2. Тақырыбы - Адамдық 3. Жанр түрі – поэзия ( өлең ) 4. Идеясы - Білім - ғылымға, өмірге деген құштарлық 5. Шумақ - 3 6. Тармақ - 4 7. Бунақ саны - 3 бунақты 8. Буын саны - 11 9. Ұйқас - а/а/б/а/- қара өлең ұйқасы

15 слайд

16 слайд
ІІІ топ «Мейірімді» Абайдың он жетінші қара сөзінің мәтіні көрсетіліп,Сұлтанмахмұт идеясымен үндестігін тану. • Венн диаграммасы

16 слайд

17 слайд
• Сергіту сәті: «Кімнің жады мықты»

17 слайд

18 слайд
Шығармашылық жұмыс. Ақынның алдына қойған мақсатын өлең мәтініне сүйеніп жазып шығыңдар: «Тірі болсам адам болып шығамын»,...

18 слайд

19 слайд
Ой сергіту «Конвертегі сұрақ • Осы өлеңнің мазмұны қалай әсер етті? • Ақын берген сертін орындады ма? • Ақынның ойы мен арманын қалай толықтырар едіңдер? • Қандай қоғамдық мәселені көтерді? • Кім болуды армандайсыңдар? • Дескрипторлар: - ақынның өлеңдеріне талдау жасайды; - тақырып бойынша қоғамдық мәселені талқылайды ; - өлеңдердің жанрлық ерекшелігіне талдау жасайды .

19 слайд

20 слайд
• Балалар, әрбір адамның да кемшілігі болуы мүмкін. Алайда, ерік-жігеріміз мықты болса – алмайтын қамал жоқ. Өзіміздің кемшілік- қателерімізді жөндеуге ешқашан да кеш болмайды. Олай болса, адам бойындағы жақсы- жаман қасиеттердің антонимдік жұп арқылы топтастырайық: Жақсылық -жамандық Ақылды – ақымақ, Білімді – надан, Еңбекқор – жалқаут.б.

20 слайд

21 слайд
• «Шығамын тірі болсам, адам болып» өлеңінде көтерілген мәселенің әлеуметтік рөлі туралы сыни хабарлама жазыңдар.

21 слайд

22 слайд
Үйге тапсырма: «Шығамын тірі болсам адам болып» өлеңін жаттау. «Кім болам» тақырыбына эссе жазу. Кері байланыс: «3-2-1» Cабақтан алған 3 маңызды ақпарат; Сабақта қиындық тудырған 2 аспекті; Сабақта ұнаған 1 іс-әрекет.

22 слайд