Су неге керек?
Су неге керек?

#1 слайд
Су неге керек?
Су – Жер бетіндегі барлық тіршілік иелерінің өмір сүруінің негізгі
шарты. Адам да, жануар да, өсімдік те сусыз өмір сүре алмайды. Су –
табиғаттың ең құнды байлығы. Балалар үшін судың қажеттілігін түсіну
ерекше маңызды, өйткені суды дұрыс пайдалану әдеті кішкентай
кезден қалыптасуы тиіс.
1 слайд
Су неге керек? Су – Жер бетіндегі барлық тіршілік иелерінің өмір сүруінің негізгі шарты. Адам да, жануар да, өсімдік те сусыз өмір сүре алмайды. Су – табиғаттың ең құнды байлығы. Балалар үшін судың қажеттілігін түсіну ерекше маңызды, өйткені суды дұрыс пайдалану әдеті кішкентай кезден қалыптасуы тиіс.
#2 слайд
Адам денесіндегі судың орны
Адам денесінің шамамен 60–70 пайызы судан тұрады. Жас балалардың
ағзасында бұл көрсеткіш одан да жоғары болады. Сондықтан суды
жеткілікті мөлшерде қабылдау – денсаулықтың басты кепілі.
Адам тамақсыз бірнеше аптаға дейін шыдай алады, бірақ сусыз
бірнеше күннен артық өмір сүре алмайды. Медицинада адамның
тәулігіне кемінде 1,5–2 литр су ішуі қажет екені айтылады.
2 слайд
Адам денесіндегі судың орны Адам денесінің шамамен 60–70 пайызы судан тұрады. Жас балалардың ағзасында бұл көрсеткіш одан да жоғары болады. Сондықтан суды жеткілікті мөлшерде қабылдау – денсаулықтың басты кепілі. Адам тамақсыз бірнеше аптаға дейін шыдай алады, бірақ сусыз бірнеше күннен артық өмір сүре алмайды. Медицинада адамның тәулігіне кемінде 1,5–2 литр су ішуі қажет екені айтылады.
#3 слайд
Судың адам денсаулығындағы рөлі
Ас қорыту
Су ас қорыту жүйесін жақсартады және ағзадағы
қоректік заттарды тарататқыту арқылы дене
температурасын реттейді
Тазалау
Ағзадағы артық қалдықтарды шығарып, жасушаларды
нәрлендіреді
Салқындату
Терлеу арқылы дене температурасын реттейді
Қан айналым
Қанның негізгі бөлігі – плазма судан тұрады
3 слайд
Судың адам денсаулығындағы рөлі Ас қорыту Су ас қорыту жүйесін жақсартады және ағзадағы қоректік заттарды тарататқыту арқылы дене температурасын реттейді Тазалау Ағзадағы артық қалдықтарды шығарып, жасушаларды нәрлендіреді Салқындату Терлеу арқылы дене температурасын реттейді Қан айналым Қанның негізгі бөлігі – плазма судан тұрады
#4 слайд
Су мен тазалық
Су тек денсаулық үшін ғана емес, тазалық үшін де аса маңызды.
Гигиена сақталмаса, адам әртүрлі ауруға шалдығады. Қолды жиі жуу –
денсаулықты сақтаудың ең қарапайым, бірақ ең тиімді жолы.
Күнделікті тұрмыста судың тазалық үшін атқаратын рөлі өте зор: бетті,
қолды, тісті жуу, киімді жуу, ыдыс-аяқты тазалау, үйді жинау –
барлығы судың арқасында жасалады.
4 слайд
Су мен тазалық Су тек денсаулық үшін ғана емес, тазалық үшін де аса маңызды. Гигиена сақталмаса, адам әртүрлі ауруға шалдығады. Қолды жиі жуу – денсаулықты сақтаудың ең қарапайым, бірақ ең тиімді жолы. Күнделікті тұрмыста судың тазалық үшін атқаратын рөлі өте зор: бетті, қолды, тісті жуу, киімді жуу, ыдыс-аяқты тазалау, үйді жинау – барлығы судың арқасында жасалады.
#5 слайд
Жануарлардың суға деген қажеттілігі
Шөл жануарлары
Түйе суды ұзақ уақыт сақтай алады
және бір ретте 100 литрге дейін су іше
алады
Саванна жануарлары
Пілдер, зебралар суды күнделікті ішіп
қана қоймай, салқындату үшін де
пайдаланады
Су жануарлары
Балықтар желбезектері арқылы судан
оттегін алып, онда тіршілік етеді
5 слайд
Жануарлардың суға деген қажеттілігі Шөл жануарлары Түйе суды ұзақ уақыт сақтай алады және бір ретте 100 литрге дейін су іше алады Саванна жануарлары Пілдер, зебралар суды күнделікті ішіп қана қоймай, салқындату үшін де пайдаланады Су жануарлары Балықтар желбезектері арқылы судан оттегін алып, онда тіршілік етеді
#6 слайд
Өсімдіктер мен фотосинтез
Фотосинтез процесі
Өсімдіктер күн сәулесін пайдалана отырып, суды және
көмірқышқыл газын глюкоза мен оттегіне айналдырады .
Бұл процесс болмаса, адам да, жануар да тіршілік ете
алмас еді.
Фотосинтездің жүріп тұруы үшін міндетті түрде су қажет.
Егер өсімдікке жеткілікті су берілмесе, фотосинтез
баяулайды немесе тоқтап қалады.
6 слайд
Өсімдіктер мен фотосинтез Фотосинтез процесі Өсімдіктер күн сәулесін пайдалана отырып, суды және көмірқышқыл газын глюкоза мен оттегіне айналдырады . Бұл процесс болмаса, адам да, жануар да тіршілік ете алмас еді. Фотосинтездің жүріп тұруы үшін міндетті түрде су қажет. Егер өсімдікке жеткілікті су берілмесе, фотосинтез баяулайды немесе тоқтап қалады.
#7 слайд
Судың өсімдік өсуіне әсері
01
Жасуша құрылымы
Жасуша қабырғасы ішінде су
қысым жасайды, ол өсімдіктің тік
тұруына мүмкіндік береді
02
Қоректі тарату
Топырақтағы минералды тұздар
мен дәрумендер тамыр арқылы
суға еріп, өсімдіктің барлық
бөлігіне жетеді
03
Температура реттеу
Өсімдіктер күндіз суды буландырады, ал бұл олардың денесін салқындатады
7 слайд
Судың өсімдік өсуіне әсері 01 Жасуша құрылымы Жасуша қабырғасы ішінде су қысым жасайды, ол өсімдіктің тік тұруына мүмкіндік береді 02 Қоректі тарату Топырақтағы минералды тұздар мен дәрумендер тамыр арқылы суға еріп, өсімдіктің барлық бөлігіне жетеді 03 Температура реттеу Өсімдіктер күндіз суды буландырады, ал бұл олардың денесін салқындатады
#8 слайд
Сауалнама нәтижелері: Балалар қанша су ішеді?
2-4 сынып оқушылары арасында "Сен күнде қанша рет су ішесің?" деген сұрақпен сауалнама жүргізілді.
1-2 рет 3-4 рет 5-6 рет 7+ рет
Балалардың басым бөлігі күніне 3-4 рет қана су ішетінін көрсетті. Денсаулық үшін жеткілікті су ішуші оқушылар
саны аз болды.
8 слайд
Сауалнама нәтижелері: Балалар қанша су ішеді? 2-4 сынып оқушылары арасында "Сен күнде қанша рет су ішесің?" деген сұрақпен сауалнама жүргізілді. 1-2 рет 3-4 рет 5-6 рет 7+ рет Балалардың басым бөлігі күніне 3-4 рет қана су ішетінін көрсетті. Денсаулық үшін жеткілікті су ішуші оқушылар саны аз болды.
#9 слайд
Тәжірибе: Екі гүлге су беру
Судың өсімдік өміріне қаншалықты қажет екенін көрсету үшін арнайы тәжірибе жүргізілді.
Су берілген гүл
•1 апта: Жапырақтары жасыл, сергек
•2 апта: Жапырақтары қалыңдап, өсімі байқалды
•3 апта: Жаңа өркендер шықты
Су берілмеген гүл
•1 апта: Жапырақтары салбырап, әлсірей бастады
•2 апта: Жапырақтары сарғайып, қурай бастады
•3 апта: Жапырақтары түгел қурап қалды
9 слайд
Тәжірибе: Екі гүлге су беру Судың өсімдік өміріне қаншалықты қажет екенін көрсету үшін арнайы тәжірибе жүргізілді. Су берілген гүл •1 апта: Жапырақтары жасыл, сергек •2 апта: Жапырақтары қалыңдап, өсімі байқалды •3 апта: Жаңа өркендер шықты Су берілмеген гүл •1 апта: Жапырақтары салбырап, әлсірей бастады •2 апта: Жапырақтары сарғайып, қурай бастады •3 апта: Жапырақтары түгел қурап қалды
#10 слайд
Тәжірибе
нәтижесі
"Су өсімдіктер үшін өмірлік маңызы бар екенін бұл тәжірибе нақты
дәлелдеді. Балалар су берілген гүлдің қалай жайқалып тұрғанын,
ал сусыз гүлдің қурағанын көзбен көрді."
10 слайд
Тәжірибе нәтижесі "Су өсімдіктер үшін өмірлік маңызы бар екенін бұл тәжірибе нақты дәлелдеді. Балалар су берілген гүлдің қалай жайқалып тұрғанын, ал сусыз гүлдің қурағанын көзбен көрді."
#11 слайд
Судың қоғамдағы маңызы
Үй тұрмысы
Ішуге, жуынуға, тамақ пісіруге қажет
Ауыл шаруашылығы
Егін суару, мал суару үшін керек
Өндіріс
Зауыттарда, фабрикаларда үлкен
мөлшерде пайдаланылады
Медицина
Ауруханаларда тазалық пен емдеу
үшін қажет
11 слайд
Судың қоғамдағы маңызы Үй тұрмысы Ішуге, жуынуға, тамақ пісіруге қажет Ауыл шаруашылығы Егін суару, мал суару үшін керек Өндіріс Зауыттарда, фабрикаларда үлкен мөлшерде пайдаланылады Медицина Ауруханаларда тазалық пен емдеу үшін қажет
#12 слайд
Су тапшылығы –
ғаламдық мәселе
2.2B
Адам
Әлемде таза суға қол
жеткізе алмайтын
адамдар саны
3%
Тұщы су
Жер бетіндегі барлық
судың тек 3 пайызы
тұщы су
70%
Ауыл
шаруашылығы
Дүниежүзілік су
қорының 70 пайызы
егін суаруға
жұмсалады
12 слайд
Су тапшылығы – ғаламдық мәселе 2.2B Адам Әлемде таза суға қол жеткізе алмайтын адамдар саны 3% Тұщы су Жер бетіндегі барлық судың тек 3 пайызы тұщы су 70% Ауыл шаруашылығы Дүниежүзілік су қорының 70 пайызы егін суаруға жұмсалады
#13 слайд
Суды үнемдеудің жолдары
1Тіс жазғанда кранды жабу
Тіс тазалау кезінде кранды ашық қалдырмау арқылы
минутына 6 литр суды үнемдеуге болады
2Душ уақытын қысқарту
Душ уақытын 1 минутқа қысқарту арқылы 150 литр
суды үнемдеуге болады
3Су ағатын кранды жөндету
Тамшылап ағатын кран тәулігіне 20 литрге дейін
суды ысырап етеді
4Жаңбыр суын жинау
Жаңбыр суын жинап, бау-бақшаны суаруға
пайдалануға болады
13 слайд
Суды үнемдеудің жолдары 1Тіс жазғанда кранды жабу Тіс тазалау кезінде кранды ашық қалдырмау арқылы минутына 6 литр суды үнемдеуге болады 2Душ уақытын қысқарту Душ уақытын 1 минутқа қысқарту арқылы 150 литр суды үнемдеуге болады 3Су ағатын кранды жөндету Тамшылап ағатын кран тәулігіне 20 литрге дейін суды ысырап етеді 4Жаңбыр суын жинау Жаңбыр суын жинап, бау-бақшаны суаруға пайдалануға болады
#14 слайд
Мектеп үшін ұсыныстар
Мұғалімдер
үшін
•Су туралы
тәжірибелер
жүргізу
•Экологиялық
апталық
ұйымдастыру
•Суды үнемдеу
жолдарын
үйрету
Оқушылар үшін
•Суды босқа ағызбау
•Күніне жеткілікті
су ішу
•Табиғатты
қорғауға үлес
қосу
Ата-аналар үшін
•Балаларды таза
су ішуге
дағдыландыру
•Үй тұрмысында
суды үнемдеу
•Экологиялық
тәрбие беру
14 слайд
Мектеп үшін ұсыныстар Мұғалімдер үшін •Су туралы тәжірибелер жүргізу •Экологиялық апталық ұйымдастыру •Суды үнемдеу жолдарын үйрету Оқушылар үшін •Суды босқа ағызбау •Күніне жеткілікті су ішу •Табиғатты қорғауға үлес қосу Ата-аналар үшін •Балаларды таза су ішуге дағдыландыру •Үй тұрмысында суды үнемдеу •Экологиялық тәрбие беру
#15 слайд
Су – тіршілік көзі!
Қорытынды
Су – бүкіл тіршіліктің негізі. Адам да, жануар да, өсімдік те судың арқасында өмір сүреді. Тәжірибе нәтижесі судың өсімдіктер үшін өмірлік маңызы бар
екенін дәлелдеді.
Балалар судың қадірін түсініп, оны үнемдеуге үйренуі тиіс. Әрбір тамшы суды бағалау – біздің болашағымыздың кепілі.
Есте сақтаңыз: Суды дұрыс пайдалана отырып, табиғатты қорғау – әрқайсымыздың азаматтық борышы!
15 слайд
Су – тіршілік көзі! Қорытынды Су – бүкіл тіршіліктің негізі. Адам да, жануар да, өсімдік те судың арқасында өмір сүреді. Тәжірибе нәтижесі судың өсімдіктер үшін өмірлік маңызы бар екенін дәлелдеді. Балалар судың қадірін түсініп, оны үнемдеуге үйренуі тиіс. Әрбір тамшы суды бағалау – біздің болашағымыздың кепілі. Есте сақтаңыз: Суды дұрыс пайдалана отырып, табиғатты қорғау – әрқайсымыздың азаматтық борышы!
шағым қалдыра аласыз













