Тамақтану гигиенасы. Асқазан-ішек ауруларын алдын алу

1 слайд
Тамақтану гигиенасы. Асқазан-ішек ауруларын алдын алу. Орындаған: 11 сынып оқушысы Науан Таңжарық

2 слайд
СұрақтарСұрақтар 1.1. Асқорыту жолының ұзындығыАсқорыту жолының ұзындығы 2.2. Қоректі зат құрамына қандай Қоректі зат құрамына қандай органикалық зат кіреді?органикалық зат кіреді? 3.3. Аш ішектің ұзындығы қандай?Аш ішектің ұзындығы қандай? 4.4. Ұлтабарға қандай без өзектері ашылады?Ұлтабарға қандай без өзектері ашылады? 5.5. Асқорытудағы ең үлкен без?Асқорытудағы ең үлкен без? 6.6. Асқазанда ас неше сағат болады?Асқазанда ас неше сағат болады? 7.7. Сілекей безі қызметін зерттеген ғалым?Сілекей безі қызметін зерттеген ғалым? 8.8. Бір тәулікте адамға қанша көмірсу Бір тәулікте адамға қанша көмірсу қажет?қажет?

3 слайд
Ас-адамның арқауы.

4 слайд
Адамның бір күндік тамақтану мөлшері. Таңертеңгі ас Түскі ас Сәскелі к ас Кешкі ас 25% 40% 15% 20%

5 слайд
 ТанертеТанерте ңң гі асгі ас -міндетті түрде ыстық -міндетті түрде ыстық болу керек, мысалы қара құмық не сұлы болу керек, мысалы қара құмық не сұлы ботқасы,сүт,қара нан,көкөністер салат.ботқасы,сүт,қара нан,көкөністер салат.  Түскі асТүскі ас -көкөністер мен жемістер -көкөністер мен жемістер салаты еттен не балықтан дайындалған салаты еттен не балықтан дайындалған бірінші және екінші ыстық бірінші және екінші ыстық тағамдар,компоттағамдар,компот  Сәскелік асСәскелік ас -жеміс не көкөніс -жеміс не көкөніс шырыны,сүт сусындары мен жемістер.шырыны,сүт сусындары мен жемістер. (банан,алма,алмұрт,апелсин т б)(банан,алма,алмұрт,апелсин т б)  Кешкі асКешкі ас -жеңіл болғаны дұрыс.Сүт не -жеңіл болғаны дұрыс.Сүт не айран көкөніс, жарма тағамдары, айран көкөніс, жарма тағамдары, жемістер.жемістер.

6 слайд
Бір күнде пайдаланатын кенеулі заттар мөлшері. Нәурыз Көмір су май Су тұз Дәрумендер 100г 400-50 0 г 100г 2-2,5л 10г А,В,С,Д,Е,К,Р, т.б.

7 слайд
 1.Белгілі бір тағамды қажетсіну 1.Белгілі бір тағамды қажетсіну сезімін-сезімін- тәбеттәбет дейді.дейді.  2.Тамақты дұрыс пайдалану 2.Тамақты дұрыс пайдалану ғылымы-ғылымы- диетологиядиетология  3.Асқорыту мүшелерінің ішкі 3.Асқорыту мүшелерінің ішкі бөлігін зерттейтін құрал-бөлігін зерттейтін құрал- эндоскопияэндоскопия

8 слайд
 4.Сапасы төмен тамақпен 4.Сапасы төмен тамақпен тамақтанғаннан кейін, көп тамақтанғаннан кейін, көп кешікпей аурудың пайда кешікпей аурудың пайда болуын- тамақтанболуын- тамақтан улануулану дейді.дейді.

9 слайд
Улану белгілері: а) адамның іші ауырады ә) жүрегі айниды б) құсады в) іш өтеді г) әлсізденеді д) дене қызуы көтеріледі ж) басы ауырады,басы айналады

10 слайд
1. Қауіпті асқазан-ішек ауруларына а) қантышқақ (дизентерия) ә) іш сүзегі б)тырысқақ

11 слайд
2.Бұл аурулар ауру қоздыратын микробтар және вирустар арқылы пайда болады.

12 слайд
3. Оларды таратушы жәндіктер: шыбындар мен тарақандар .

13 слайд
4.Жасөспірімдермен балалардың тоқ ішегінде үшкірқұрт (острица) және ішексорғыш (аскарида) тіршілік етеді.

14 слайд
5. Ішек-қарын ауруларының жұғу жолдары: -қайнамаған су -кір қолдан -жуылмаған жеістер,көкөністер -лас ыдыс-аяқ -шала піскен ет не балық -беті ашық қалған тағам,т.б.

15 слайд
Темекі мен алкогольдің асқорыту мүшелеріне тигізетін зияны: 1.Темекі тәбетті қайтарады 2.Асқорытуды қиындатады 3.Тісті сарғайтады,ауызды сасытады 4.Асқазанда жара пайда болады 5.Ерін,тіл және өңеш рагына жол ашады 6.Бауырды серозит ауруына шалдықтырады

16 слайд
ТемекТемек іі ден болатын ден болатын аурулараурулар

17 слайд

18 слайд
Тест 1.Ересек адам тәуілігіне неше рет тамақтанады? а) 1 ә) 3 б) 4 2.Тамақты дұрыс пайдалану ғылымы а) биология ә)минология б)диетология 3.Ең үлкен асқорыту безі а) сілекей ә)бауыр б)ұйқы безі 4.Бауырдың берішенуі қалай аталады а)сероз ә)туберкулез б)тұмау 5.Ішекқұрт ауруын тарататын жәндік а) маса ә) шыбын б)көбелек

19 слайд
6.Балалардың тоқ ішегінде болатын 6.Балалардың тоқ ішегінде болатын құртқұрт а)сүлік ә)ақсұлама б)үшкірқұрта)сүлік ә)ақсұлама б)үшкірқұрт 7.Бір тәулікте қанша нәруыз керек?7.Бір тәулікте қанша нәруыз керек? а)150г ә)100г б)200га)150г ә)100г б)200г 8.Кешкі ас неше пайыз8.Кешкі ас неше пайыз а) 25 ә)20 б)40а) 25 ә)20 б)40 9.Бір тәуліктегі көмірсу мөлшері9.Бір тәуліктегі көмірсу мөлшері а)200-300г ә)400-500г б)100-200га)200-300г ә)400-500г б)100-200г 10.Ерін,тіл,өңеш рагына жол ашатын10.Ерін,тіл,өңеш рагына жол ашатын а) сүт, айран ә)арақ, темекі б)май, а) сүт, айран ә)арақ, темекі б)май, қантқант

20 слайд
Асқазан-ішекқұрт аурулардан сақтану жолдары: -жеке бас гигиенасын сақтау -бөлме, үй айналасын таза ұстау -ауру адаммен байланыс жасағанда сақ болу -дұрыс тамақтану -Басқа мүшелердегі аурулардан сақтану(тіс,көмей, ішек, өңеш,қарын,бауыр,т.б.) -Темекі,алкогольден аулақ болу

21 слайд
Пайдалы дПайдалы д әрумендерәрумендер

22 слайд
++_ _ _ + _ _ _ _ ++ _ _ ++++_ _ _ + _ _ _ _ ++ _ _ ++

23 слайд
Мақал-мәтелдерМақал-мәтелдер Денсаулық зор байлық. Ауру астан,Денсаулық зор байлық. Ауру астан, Дау қарындастан Дау қарындастан Бірінші байлық — денсаулық, Бірінші байлық — денсаулық,  Екінші байлық — ақ жаулық, Дауды елемеген Екінші байлық — ақ жаулық, Дауды елемеген төлейді,төлейді, Ауруды елемеген өледіАуруды елемеген өледі Үшінші байлық — он саулық Үшінші байлық — он саулық      Іздеп алған аурудың емі Іздеп алған аурудың емі табылмас.табылмас. Жаман ауруға жақсы ас. Жаман ауруға жақсы ас.  Жанымды алмаған ауру,Жанымды алмаған ауру, Жанымның садағасыЖанымның садағасы Көкірек ауру күле кетер. Көкірек ауру күле кетер.      Ас адамның арқауыАс адамның арқауы    Ауру аздырады, Ауру аздырады,  Суық тондырады. Ауру батпандап кіріп,Суық тондырады. Ауру батпандап кіріп, Мысқалдап шығадыМысқалдап шығады

24 слайд
Тест жауаптарыТест жауаптары 11 .Б.Б 66 .Ә.Ә 22 .Б.Б 77 .Ә.Ә 33 .Ә.Ә 8 8 .Ә.Ә 44 .А.А 9 9 .Ә.Ә 55 .Ә.Ә 1010 .Ә.Ә

25 слайд
БаБа қылау сұрақтарының жауабықылау сұрақтарының жауабы 11 .Ас қорыту жолының ұзындығы .Ас қорыту жолының ұзындығы 88 -- 1010 метрметр 22 .Белок, май, көмірсу..Белок, май, көмірсу. 33 .Аш ішектің ұзындығы .Аш ішектің ұзындығы 55 -- 77 метр.метр. 44 .Ұлтабарға бауырдан келетін өт өзегі және .Ұлтабарға бауырдан келетін өт өзегі және ұйқыбездің өзегі ашылады.ұйқыбездің өзегі ашылады. 55 .Асқорытудағы ең үлкен без бауыр..Асқорытудағы ең үлкен без бауыр. 66 . Асқазанда ас . Асқазанда ас 44 -- 1111 сағат болады.сағат болады. 77 . Сілекей безі қызметін зерттеген ғалым . Сілекей безі қызметін зерттеген ғалым И.П.Павлов.И.П.Павлов. 88 .. 400400 -- 500500 г г