Тамыр бөлімі

1 слайд
Сабақтың тақырыбы Тамыр. Тамыр түрлері. Тамыр. Тамыр түрлері. Тамыр жүйелеріТамыр жүйелері

1 слайд

2 слайд
Дамытушылық: Дамытушылық: Өсімдік шаруашылығы Өсімдік шаруашылығы үшін тамыр жүйелерін дамыту үшін тамыр жүйелерін дамыту туралы білімнің маңызын ашу; туралы білімнің маңызын ашу; зертханалық жұмысты сауаттызертханалық жұмысты сауатты орындау дағдыларын орындау дағдыларын қалыптастыруды қалыптастыруды жалғастыру.жалғастыру. Тәрбиелік:Тәрбиелік: Тамырдың өсімдік Тамырдың өсімдік тіршілігіндегі, тіршілігіндегі, табиғаттағы табиғаттағы маңызын тамыр күтімін маңызын тамыр күтімін зерттеп талдау арқылы зерттеп талдау арқылы оқушыларды ізденімпаздыққа, оқушыларды ізденімпаздыққа, еңбек сүйгіштікке, еңбек сүйгіштікке, өзара ынтымақтастыққа өзара ынтымақтастыққа тәрбиелеу тәрбиелеу Білімділік: Білімділік: Оқушыларға тамырдыңОқушыларға тамырдың өсімдіктің вегетативтіөсімдіктің вегетативті мүшесі екендігі, тамырдың дамуы, мүшесі екендігі, тамырдың дамуы, тамыр жүйелерінің типтері,тамыр жүйелерінің типтері, олардың құрылысыныңолардың құрылысының ерекшеліктері,тамыр қызметі ерекшеліктері,тамыр қызметі туралы түсінік беру; туралы түсінік беру; Сабақтың мақсаты:Сабақтың мақсаты:

2 слайд

3 слайд
Сабақтың түрі:Сабақтың түрі: дәстүрлі дәстүрлі Сабақтың типі:Сабақтың типі: араласаралас Оқыту әдісі: Оқыту әдісі: индуктивті, индуктивті, дедуктивті, иллюстративтікдедуктивті, иллюстративтік Пәнаралық байланыс:Пәнаралық байланыс: сурет,органикалықсурет,органикалық химияхимия Сабақтың көрнекілігі:Сабақтың көрнекілігі: бағалау парағы, бағалау парағы, бейне слайдтар, кеппешөптер,бейне слайдтар, кеппешөптер, тәжірбиелік ыдыстартәжірбиелік ыдыстар

3 слайд

4 слайд
Сабақтың жоспарыСабақтың жоспары 1. Ұйымдастыру.1. Ұйымдастыру. 2. Үй тапсырмасын тексеру.2. Үй тапсырмасын тексеру. а) Нөмір ойыныа) Нөмір ойыны ә) Сызықтық диктантә) Сызықтық диктант 3. Жаңа білім беру 3. Жаңа білім беру 4. Зертханалық жұмыс 4. Зертханалық жұмыс 5. Бекіту 5. Бекіту а) Сандар сырыа) Сандар сыры ә) Жеребе ә) Жеребе б) Жағдаят б) Жағдаят в) Құпияхат в) Құпияхат 7. Бағалау.7. Бағалау. 8. Үйге тапсырма беру.8. Үйге тапсырма беру. 9. Қорытындылау.9. Қорытындылау.

4 слайд

5 слайд
Сабақтың барысы :Сабақтың барысы : 1.1.Ұйымдастыру Ұйымдастыру Сәлемдесу,Сәлемдесу, қатысым тексеру, қатысым тексеру, дайындықтарын бақылау,дайындықтарын бақылау, төрт топқа бөлу төрт топқа бөлу 2.Үй тапсырмасын тексеру 2.Үй тапсырмасын тексеру интерактивті тақта арқылы интерактивті тақта арқылы бағалау парағына бағалау парағына ұпай жинауұпай жинау

5 слайд

6 слайд
I тапсырма I тапсырма «Нөмір» ойыны«Нөмір» ойыны Ойын шарты :Сынып төрт топқа Ойын шарты :Сынып төрт топқа бөліндік, әр топта 4 -5 оқушыдан бөліндік, әр топта 4 -5 оқушыдан бейдж нөміріне сәйкес бейдж нөміріне сәйкес тапсырмаларды таңдап, тапсырмаларды таңдап, дайындалып жауап береміз.дайындалып жауап береміз.

6 слайд

7 слайд
I топ I топ 1. Тұқым неден тұрады? 1. Тұқым неден тұрады? 2. Өсімдіктер неліктен дара 2. Өсімдіктер неліктен дара және қос боп бөлінеді?және қос боп бөлінеді? 3. Ұрық неден тұрады? 3. Ұрық неден тұрады? 4. Эндосперм деген не?4. Эндосперм деген не? III топ. III топ. 1.Тұқымның тыныс алуы үшін 1.Тұқымның тыныс алуы үшін міндетті түрде не керек? міндетті түрде не керек? 2.Тыныс алуды дәлелдеу үшін 2.Тыныс алуды дәлелдеу үшін қандай тәжірибе жасалды ? қандай тәжірибе жасалды ? 3.Бөрткен дәндері бар стакан-3.Бөрткен дәндері бар стакан- дағы шырпы неге сөніп қалды? дағы шырпы неге сөніп қалды? 4. Бос стакандағы шырпы неге 4. Бос стакандағы шырпы неге жана бередіжана береді?? II топ.II топ. 1. Тұқымның өнуін бақылау үшін 1. Тұқымның өнуін бақылау үшін қандай тәжірибелер қойылды?қандай тәжірибелер қойылды? 2.Бір аптадан соң төртіншіі 2.Бір аптадан соң төртіншіі ыдыста қандай өзгеріс болды?ыдыста қандай өзгеріс болды? 3. 1, 2 және 3 ыдыста қандай 3. 1, 2 және 3 ыдыста қандай өзгеріс болды?өзгеріс болды? IV топ. 1.Тұқымның құрылысы 2.Тұқымның өнуі 3.Өскіннің өсуі құбылыстарын сурет арқылы әңгімелеу

7 слайд

8 слайд
ТҰҚЫМНЫҢ ӨНУІ ЖӘНЕ ӨСКІННІҢ ӨСУІ тұқымжарнақ •Тұқым қауызы•Тұқымбүршік Тұқым қауызы Алғашқы тамыр тұқымжарнақ • Ж а н а м а т а м ы р л а р •Алғашқы жапырақ • Т ұ қ ы м а с т ы б ө л і к Солған тұқымжарнақ Алғашқы сабақша

8 слайд

9 слайд
Сызықтық диктант. Сызықтық диктант. Тақтадағы тапсырмалардың ішінен дұрыс жауаптарын тауып Тақтадағы тапсырмалардың ішінен дұрыс жауаптарын тауып «иә»бағанына, қате жауапқа «жоқ» бағанына белгілеңіз.«иә»бағанына, қате жауапқа «жоқ» бағанына белгілеңіз.  1. Барлық өсімдіктердің тұқымдары, негізінен, 1. Барлық өсімдіктердің тұқымдары, негізінен, органикалық заттардан тұрады.органикалық заттардан тұрады.  2. Бидай, жүгері, күріш дәндері майларға бай.2. Бидай, жүгері, күріш дәндері майларға бай.  3. Асбұршақ , үрмебұршақ тұқымдарында көп 3. Асбұршақ , үрмебұршақ тұқымдарында көп мөлшелерде нәруыз болады.мөлшелерде нәруыз болады.  4. Күнбағыс, зығыр,майкене ( келщевина)- майлы 4. Күнбағыс, зығыр,майкене ( келщевина)- майлы дақылдар.дақылдар.  5. Балуыз(клейковина)- өсімдік крахмалының ерекше 5. Балуыз(клейковина)- өсімдік крахмалының ерекше түрі.түрі.  6. Балуыз - өсімдік нәруызы.6. Балуыз - өсімдік нәруызы.  7. Ұрығы мен эндоспермі зақымданған тұқым тезірек 7. Ұрығы мен эндоспермі зақымданған тұқым тезірек өседі.өседі.  8. Қоректік заттар қоры тұқымның өнуінің маңызды 8. Қоректік заттар қоры тұқымның өнуінің маңызды шарты болып табылады.шарты болып табылады.  9. Егу үшін едәуір ірі тұқымды іріктеп алады, себебі 9. Егу үшін едәуір ірі тұқымды іріктеп алады, себебі одан жақсы өскін өсіп шығадыодан жақсы өскін өсіп шығады

9 слайд

10 слайд
Эталон арқылы тексеруЭталон арқылы тексеру 123456789 “Иә” – дұрыс жауап “Жоқ” – қате жауап

10 слайд

11 слайд

11 слайд

12 слайд
Сабақтың тақырыбы Тамыр. Тамыр түрлері. Тамыр. Тамыр түрлері. Тамыр жүйелеріТамыр жүйелері

12 слайд

13 слайд
ҚауызҚауыз ҚабықҚабық Қалқанша эндосперм Қалқанша эндосперм ЖарнақЖарнақ ҰрықҰрықҰрықҰрық жарнақтыларжарнақтылар ДараДара ҚосҚос Сұхбаттасу кезеңі: Жаңа тақырыпты оқып – білу.

13 слайд

14 слайд
ҰрықҰрық ҰрықҰрық СабақшаСабақша СабақшаСабақша ҚұрылысыҚұрылысы ҚұрылысыҚұрылысы БүршікшеБүршікше БүршікшеБүршікше ТамыршаТамырша

14 слайд

15 слайд
1.Тамыр қандай мүше болып табылады? 4.Бақбақты тамырымен 4.Бақбақты тамырымен бірге жұлып көрдіңдер бірге жұлып көрдіңдер ме? Қиын ба? Неліктен? ме? Қиын ба? Неліктен? 2.Тамырдың негізгі 2.Тамырдың негізгі қызметі қандай?қызметі қандай? 3.Тұқымда қандай мүше ең бірінші пайда болатынын еске түсіріңдер Бүгін біз тамыр туралы айтамыз Сұхбаттасу кезеңі: Жаңа тақырыпты оқып – білу

15 слайд

16 слайд
ҚОРЕКҚОРЕКҚОРЕКҚОРЕКТІРЕКТІРЕКТІРЕКТІРЕК ТАМЫР ҚЫЗМЕТІТАМЫР ҚЫЗМЕТІТАМЫР ҚЫЗМЕТІТАМЫР ҚЫЗМЕТІ

16 слайд

17 слайд
ТАМЫР ТАМЫР жүйесіжүйесі НЕГІЗГІНЕГІЗГІ ЖАНАМАЖАНАМА ҚОСАЛҚЫҚОСАЛҚЫ

17 слайд

18 слайд

18 слайд

19 слайд
ТАМЫР ТИПТЕРІТАМЫР ТИПТЕРІ КІНДІККІНДІК ШАШАҚШАШАҚ

19 слайд

20 слайд
Тамыр типтеріТамыр типтері

20 слайд

21 слайд
Қос және дара жарнақты өсімдіктердің Қос және дара жарнақты өсімдіктердің тамырларын салыстырыңызтамырларын салыстырыңыз

21 слайд

22 слайд
Бекіту кезеңіБекіту кезеңі

22 слайд

23 слайд

23 слайд

24 слайд
Зертханалық жұмыс № 5Зертханалық жұмыс № 5  Әртүрлі өсімдіктердің тамыр жүйелерінің Әртүрлі өсімдіктердің тамыр жүйелерінің құрылысын қарастырып көрейік. құрылысын қарастырып көрейік.  1.1. Кішкентай банкадағы әртүрлі арамшөптердің Кішкентай банкадағы әртүрлі арамшөптердің тамыр жүйелерін анықтайық. тамыр жүйелерін анықтайық.  22.Кіндік тамыр жүйесі айқын білінетін кіндік .Кіндік тамыр жүйесі айқын білінетін кіндік және жанама тамыр түріндегі негізгі тамырдан және жанама тамыр түріндегі негізгі тамырдан тұрады.тұрады.  3.3.Шашақ тамыр жүйесі қосалқы тамырлардан Шашақ тамыр жүйесі қосалқы тамырлардан тұрады. Қосалқы тамырлардың арасынан негізгі тұрады. Қосалқы тамырлардың арасынан негізгі тамыр білінбейді. тамыр білінбейді.  4.4.Жапырақтар мен сабақтардан әрқашан қосалқы Жапырақтар мен сабақтардан әрқашан қосалқы тамыр өсіп шығады.тамыр өсіп шығады.

24 слайд

25 слайд
Жағдаят кезеңінің тапсырмаларыЖағдаят кезеңінің тапсырмалары І топ. І топ. ““Қыстағы қар жерге ырыс, жердегі ылғал елге ырыс” мақалының мазмұнын түсіндіріңіз.Қыстағы қар жерге ырыс, жердегі ылғал елге ырыс” мақалының мазмұнын түсіндіріңіз. ІІ топ. Халық даналығы Бұхар жырауға кедей «Тарыны қай жерге еккенде мол түсім аламын» деп ақыл сұрай барса, ол құрт-құмырсқа жәндіктер қаптап жүрген жазық жерді нұсқап жүріп кетіпті. Сол жерге тары егіп, «шаш етектен келетін» мол түсім алған кедей Бұхарға келіп, неліктен солай нұсқағанын сұрапты. Мұны сіз қалай түсіндіресіз?

25 слайд

26 слайд
ІІІ топ.ІІІ топ. Орамжапырақ көшеттерін ашық жерге отырғызу Орамжапырақ көшеттерін ашық жерге отырғызу кезінде кейбір өсімдіктердің негізгі тамырларының кезінде кейбір өсімдіктердің негізгі тамырларының ұшын шырпиды, ал кейбіреулерін сол күйінде ұшын шырпиды, ал кейбіреулерін сол күйінде қалдырады. Қай өсімдіктер көбірек өнім береді? қалдырады. Қай өсімдіктер көбірек өнім береді? Сіздер неліктен олай деп есептейсіздер? Сіздер неліктен олай деп есептейсіздер? IV топ.IV топ. Құмды топырақта өсетін қарағайдың тамыр жүйесі Құмды топырақта өсетін қарағайдың тамыр жүйесі қос жарнақты өсімдіктерге кіндік тамыр болады. қос жарнақты өсімдіктерге кіндік тамыр болады. Сонымен қатар оның тамыры ылғалға жету үшін Сонымен қатар оның тамыры ылғалға жету үшін топыраққа терең орналасады. Ал батпақта өсетін топыраққа терең орналасады. Ал батпақта өсетін қарағайдың тамыр жүйесі шашақ тамырға ұқсайды. қарағайдың тамыр жүйесі шашақ тамырға ұқсайды. Оның тамырлары үлкен ауданды алып жатады, Оның тамырлары үлкен ауданды алып жатады, бірақ топыраққа терең орналаспайды. Себебі неде деп бірақ топыраққа терең орналаспайды. Себебі неде деп ойлайсыңдар?ойлайсыңдар?

26 слайд

27 слайд
Жағдаят тапсырмаларының Жағдаят тапсырмаларының жауабыжауабы 1. Мол топырақта тұқым тез өнеді, тамыр 1. Мол топырақта тұқым тез өнеді, тамыр тез өседі. тез өседі. 2. Жәндіктер бар жерде құнарлы, 2. Жәндіктер бар жерде құнарлы, қопсытылған топырақ болады.қопсытылған топырақ болады. 3. Ұшы шырпылған өсімдік тамырында 3. Ұшы шырпылған өсімдік тамырында жақсы түптенеді де, мол өнім береді.жақсы түптенеді де, мол өнім береді. 4. Құмда ылғал тереңде жатқандықтан, 4. Құмда ылғал тереңде жатқандықтан, тамыр ұзын болады, батпақта жайылып тамыр ұзын болады, батпақта жайылып өседі. өседі.

27 слайд

28 слайд
Құпияхат тапсырмалары І топ. Үш сөзден құрылған тамыр қызметі туралы сөйлем шығады. 3 6 9 51 10 15 1138 3 13 4 2  9 1411 7 12 1-Р, 2-У, 3-Т, 4-Н, 5-Ы, 6-А, 7-С, 8-К, 9-М, 10- Қ, 11-Ш, 12-І, 13-Е, 14-Ү, 15-О 5 ұпай. 3 12 9115  1 4 2 9 627 3 2 5 8102  1-Ө, 2-І, 3-Т, 4-С, 5-Р, 6-Д, 7-К, 8-Е, 9-М, 10-Г, 11-А, 12-А 5 ұпай. ІІ топ. Үш сөзден құрылған тамыр қызметі туралы сөйлем шығады.

28 слайд

29 слайд
ІІІ топ. Сөзөрім. «Шашақ» тамыр жүйесінің типі.     тамырша  қарғакөз   үрмебұршақ    жанама қосалқы 1.Өнген ұрықтан алғаш пайда болатын мүше. 2.Тамыр жүйесі кіндік тамыр болып келетін дара жарнақты өсімдік. 3.Қос жарнақты өсімдік. 4.Негізгі тамырдан шығатын тамыр. 5.Сабақ пен жапырақтан пайда болатын тамыр

29 слайд

30 слайд
IV топ. Сөзөрім. «Кіндік» тамыр жүйесінің типі. өсімдік  негізгі жолжелкен     бидай  өскін  тірек  1.Тамыр арқылы қоректенетін организм. 2.Қос жарнақты өсімдіктердің ұрығынан дамитын тамыр. 3.Тамыр жүйесі шашақ тамыр болатын қос жарнақты өсімдік. 4.Дара жарнақты өсімдік. 5.Тұқымнан жер бетіне шыққан кішкене өсімдік. 6.Тамырдың қосалқы қызметі.

30 слайд

31 слайд
Құпияхат тапсырмаларының Құпияхат тапсырмаларының жауабыжауабы 1. Тамыр қоректену мүшесі1. Тамыр қоректену мүшесі 2. Тамыр өсімдік тірегі2. Тамыр өсімдік тірегі 3. Шашақ3. Шашақ 4. Кіндік4. Кіндік

31 слайд

32 слайд
БізБіз бүгін бүгін нені нені білдік ?білдік ? Тамыр- өсімдіктіңТамыр- өсімдіктің вегетативті мүшесівегетативті мүшесі  Кішкентай ұрық тамыршасы өсіп,біртіндеп Кішкентай ұрық тамыршасы өсіп,біртіндеп ұзарады әрі жуандайды.ұзарады әрі жуандайды. Тұтас қарағай сияқты ағаштарды бұтақтарыменТұтас қарағай сияқты ағаштарды бұтақтарымен және жапырақтарымен бірге діңін ұстап және жапырақтарымен бірге діңін ұстап тұру үшін тамыр жүйесі мықты болуы керек екен.тұру үшін тамыр жүйесі мықты болуы керек екен. Тамыр өсімдікті топыраққа бекітеді.Тамыр өсімдікті топыраққа бекітеді. Өсімдік тамыр арқылы су мен Өсімдік тамыр арқылы су мен минералды заттарды алады,минералды заттарды алады,  Тамырға қандай жүктеме түсетінін Тамырға қандай жүктеме түсетінін елестету үшін, күшті жел кезінде елестету үшін, күшті жел кезінде қолшатырды ашып, ұстап тұру керек.қолшатырды ашып, ұстап тұру керек. Бүкіл тіршілік бойы өсімдіктерде жаңа Бүкіл тіршілік бо...

32 слайд