Материалдар / Тәрбие бастауы-тал бесікте

Тәрбие бастауы-тал бесікте

Материал туралы қысқаша түсінік

Халқымыздың даналығында «Баланы жастан» деген сөз бар. Сондықтан тәрбиенің тал бесіктен басталатынын ескерсек, ата-бабадан келе жатқан ибалық пен инабаттылықты өзіміз түпкілікті түсініп, балаларымызға сол тәрбиенің нәрін сіңіре білсек, бұл қазіргі заманда бала тәрбиесіне қосқан біздің қомақты үлесіміз болып табылар еді. Бұрынғы ата - бабаларымыз «Бесіктен тәрбиелеу керек», деп бекер айтпаған ; тәрбиенің қайнар көзі-деп бесікті таныған . Халқымыздың ұлттық дүниетанымы мен мағлұматының, нәрестенің жастайынан құлағына құйып өскен тағылымының бірден - бір айнасы есептелінетін жырларының бірі – бесік жыры.

Динасилова Фарида Мирзабаевна

Автор материалды ақылы түрде жариялады. Сатылымнан түскен қаражат авторға автоматты түрде аударылады. Толығырақ

10 Қаңтар 2019

485

0 рет жүктелген

Мәдениеттану Ғылыми жұмыстар Басқа

770 ₸

Бүгін алсаңыз
+39 бонус беріледі
Бұл не?

Бүгін алсаңыз +39 бонус беріледі Бұл не?

Тегін турнир Мұғалімдер мен Тәрбиешілерге
Дипломдар мен сертификаттарды алып үлгеріңіз!

Бұл бетте материалдың қысқаша нұсқасы ұсынылған. Материалдың толық нұсқасын жүктеп алып, көруге болады

1 / 17

Ресми байқаулар тізімі

Республикалық байқауларға қатысып жарамды дипломдар алып санатыңызды көтеріңіз!

Материалдың қысқаша түсінігі

1 слайд
«Тәрбие бастауы - тал бесікте » Ғылыми жобаның авторы: Абаева Альбина 9 «Б » сынып . Явленка 2018 ж.«Совет Одағының Батыры – Т. Позолотин атындағы Есіл ауданының №1 Явленка орта мектебі» КММ Жетекшісі: Динасилова Ф.М.

1 слайд

«Тәрбие бастауы - тал бесікте » Ғылыми жобаның авторы: Абаева Альбина 9 «Б » сынып . Явленка 2018 ж.«Совет Одағының Батыры – Т. Позолотин атындағы Есіл ауданының №1 Явленка орта мектебі» КММ Жетекшісі: Динасилова Ф.М.

2 слайд
МАҚСАТЫ: Қазақ отбасындағы бесікті зерттей отырып, оның тәрбиелік мәнін мен пайдасын өскелең жастарға үгіттеу.

2 слайд

МАҚСАТЫ: Қазақ отбасындағы бесікті зерттей отырып, оның тәрбиелік мәнін мен пайдасын өскелең жастарға үгіттеу.

3 слайд
МІНДЕТТЕРІ: 1. Бесіктің тәрбиелік мәнін насихаттау 2. Бесіктің түрі мен құрылысын анықтау 3. Бесіктің жабдықтарымен танысу 4. Бесікке қатысты ырым- тыйымдармен танысу

3 слайд

МІНДЕТТЕРІ: 1. Бесіктің тәрбиелік мәнін насихаттау 2. Бесіктің түрі мен құрылысын анықтау 3. Бесіктің жабдықтарымен танысу 4. Бесікке қатысты ырым- тыйымдармен танысу

4 слайд
ӨЗЕКТІЛІГІ: Қазіргі кезде еліміз тәуелсіз алып, өркендеп келе жатқанда, өз мәдениетіміз бен дәстүрімізден, қазақтық қалпымыз бен ата салтымыздан, ұлттық рухымыз бен ұлттық сипатымыздан безінбей, оны дамытып, келесі ұрпаққа сақтап қалдыруымыз керек.

4 слайд

ӨЗЕКТІЛІГІ: Қазіргі кезде еліміз тәуелсіз алып, өркендеп келе жатқанда, өз мәдениетіміз бен дәстүрімізден, қазақтық қалпымыз бен ата салтымыздан, ұлттық рухымыз бен ұлттық сипатымыздан безінбей, оны дамытып, келесі ұрпаққа сақтап қалдыруымыз керек.

5 слайд
Болжамы: Егер баланы бесікке бөлейтін болса, онда бесіктің сәби денсаулығына, тазалығына пайдасы зор, бесіктегі сәбидің бойы, қол-аяғы түзу, ширақ болар еді.

5 слайд

Болжамы: Егер баланы бесікке бөлейтін болса, онда бесіктің сәби денсаулығына, тазалығына пайдасы зор, бесіктегі сәбидің бойы, қол-аяғы түзу, ширақ болар еді.

6 слайд
Кіріспе: Бесік — нәрестені бөлеуге арналған ағаш төсек. Бесік - сан ғасырлар бойы ұлттың ұясы, қазақы тәлім- тәрбиенің қайнар көзі, бабамыздан қалған киелі мүлік, қой үстінен бозторғай жұмыртқалаған мамыражай тіршіліктің белгісі іспетті. Бесікті қатты қадірлейтіндігі соншалықты, қазақ атасы жатқан бесікке бала, немер, шөбере, шөпшек, тіпті туажатына дейін бөлейді. Бесік тек қана қазаққа тән емес, ол Орталық Азия, Қапқаз, Үндістан, Қытай жерін мекендеген көп халықтың ұл мен қызын ұйықтатып, оянғанда қолын шешіп ойнатып, анасының ақ сүтін беріп, тіл-көзден сақтайтын ағаш төсегі.

6 слайд

Кіріспе: Бесік — нәрестені бөлеуге арналған ағаш төсек. Бесік - сан ғасырлар бойы ұлттың ұясы, қазақы тәлім- тәрбиенің қайнар көзі, бабамыздан қалған киелі мүлік, қой үстінен бозторғай жұмыртқалаған мамыражай тіршіліктің белгісі іспетті. Бесікті қатты қадірлейтіндігі соншалықты, қазақ атасы жатқан бесікке бала, немер, шөбере, шөпшек, тіпті туажатына дейін бөлейді. Бесік тек қана қазаққа тән емес, ол Орталық Азия, Қапқаз, Үндістан, Қытай жерін мекендеген көп халықтың ұл мен қызын ұйықтатып, оянғанда қолын шешіп ойнатып, анасының ақ сүтін беріп, тіл-көзден сақтайтын ағаш төсегі.

7 слайд
Негізгі бөлім: Тәрбие мәселесі қай ұлттың болмасын аса қадірлеп қарайтын ұлы қағидаларының бірі. Казақстан Республикасының Президенті Н.Ә. Назарбаев: «Біздің алдымызда бабаларымыздың игі дәстүрлерін сақтайтын күллі әлемге әйгілі, әрі сыйлы, өз елінің патриоттары болатын ұрпақ тәрбиелеу міндеті тұр»-деген болатын. Тәрбие адам тағдырын шешетін ұлы іс. «Тәрбие басы тал бесік» деп бабаларымыз тауып айтқан болса, заманымыздың заңғар жазушысы Мұхтар Әуезов, «Ел болам десең бесігіңді түзе», - деп емірене айтыпты. Ұлы істің бастау бұлағы, қайнар көзі – отбасы. Отбасындағы тағылым мен үлгі өнегенін бастауы тәрбие. Ұлы ғұлама, әлемнің екінші ұстазы Әбу-Насыр Әл- Фараби бұдан мың жылдан аса уақыт бұрын «адамға ең бірінші білім емес, тәрбие керек. Тәрбиесіз берген білім адамзаттың қас жауы», - деген «Әркім өз жолын тауып кететіндей бала тәрбиесі жеңіл нәрсе ме? Жоқ. «Бала тәрбиесі – өнер, жеке бір ғылым иесі болуды тілейтін өнер», — деген екен М.Жұмабаев. Қандай тауып айтылған даналы сөз десеңізші.

7 слайд

Негізгі бөлім: Тәрбие мәселесі қай ұлттың болмасын аса қадірлеп қарайтын ұлы қағидаларының бірі. Казақстан Республикасының Президенті Н.Ә. Назарбаев: «Біздің алдымызда бабаларымыздың игі дәстүрлерін сақтайтын күллі әлемге әйгілі, әрі сыйлы, өз елінің патриоттары болатын ұрпақ тәрбиелеу міндеті тұр»-деген болатын. Тәрбие адам тағдырын шешетін ұлы іс. «Тәрбие басы тал бесік» деп бабаларымыз тауып айтқан болса, заманымыздың заңғар жазушысы Мұхтар Әуезов, «Ел болам десең бесігіңді түзе», - деп емірене айтыпты. Ұлы істің бастау бұлағы, қайнар көзі – отбасы. Отбасындағы тағылым мен үлгі өнегенін бастауы тәрбие. Ұлы ғұлама, әлемнің екінші ұстазы Әбу-Насыр Әл- Фараби бұдан мың жылдан аса уақыт бұрын «адамға ең бірінші білім емес, тәрбие керек. Тәрбиесіз берген білім адамзаттың қас жауы», - деген «Әркім өз жолын тауып кететіндей бала тәрбиесі жеңіл нәрсе ме? Жоқ. «Бала тәрбиесі – өнер, жеке бір ғылым иесі болуды тілейтін өнер», — деген екен М.Жұмабаев. Қандай тауып айтылған даналы сөз десеңізші.

8 слайд
Зерттеу жұмысы:

8 слайд

Зерттеу жұмысы:

9 слайд
Зерттеу жұмысы

9 слайд

Зерттеу жұмысы

10 слайд
* Сынып са ғаты

10 слайд

* Сынып са ғаты

11 слайд
Бесіктің жабдықтары: Бесіктің жабдықтары Көрпе Жөргек Қолбау Құс жастық Құс төсек Тізе жастық Тізе бау Түбек, шүмек

11 слайд

Бесіктің жабдықтары: Бесіктің жабдықтары Көрпе Жөргек Қолбау Құс жастық Құс төсек Тізе жастық Тізе бау Түбек, шүмек

12 слайд
Бесіктің құрылысы : Бесіктің құрылысы Алдыңғы басы Артқы басы Белағаш Қайқы табан Жақтау Тақтайша

12 слайд

Бесіктің құрылысы : Бесіктің құрылысы Алдыңғы басы Артқы басы Белағаш Қайқы табан Жақтау Тақтайша

13 слайд
Бесіктің пайдасы: Біріншіден – қол-аяғын ербеңдетіп бос жатқан сәбидің ұйқысы тыныш болмайды. Ұйқысы қанбаған баланың зердесі толық жетілмейді. Екіншіден баланың мазасыздығы ананың психологиясына әсер етед і. Мұндай жайсыздық сүт арқылы сәбиге беріледі. Сондықтан бесікке жатпаған бала болашақта сабырсыздау болады. Үшіншіден – баланы бесiктен шешкен кезде сәби керiлiп- созылып, рахаттанады. Денесінің әртүрлі күйде болуы оған демалыс сыйлайды. Төртіншіден – сәбидің тұлабойы таза болып, тазалыққа бойы үйренеді. Бесіншіден – бесіктегі баланың денесіне дымқыл, сыз дарымайды. Құрғақ болады. Ол мықты денсаулық кепілі. Әрі қол-аяғы сыптай болып өседі. Алтыншыдан бесік белгілі бір ритммен ғана тербетіледі. Баланы ң жүйкесі бір жүйе, тәртіпке түседі. Жетіншіден – бесіктегі балаға ана әлдиі әбден сіңеді. Қайырымды мінез қалыптасады. Бесік жырын тыңдаған баланың қанына ұлттық қасиет дариды. Сегізіншіден – бесік сәбиді сырттан келетін кері энергия немесе тiл- көзден сақтайды.

13 слайд

Бесіктің пайдасы: Біріншіден – қол-аяғын ербеңдетіп бос жатқан сәбидің ұйқысы тыныш болмайды. Ұйқысы қанбаған баланың зердесі толық жетілмейді. Екіншіден баланың мазасыздығы ананың психологиясына әсер етед і. Мұндай жайсыздық сүт арқылы сәбиге беріледі. Сондықтан бесікке жатпаған бала болашақта сабырсыздау болады. Үшіншіден – баланы бесiктен шешкен кезде сәби керiлiп- созылып, рахаттанады. Денесінің әртүрлі күйде болуы оған демалыс сыйлайды. Төртіншіден – сәбидің тұлабойы таза болып, тазалыққа бойы үйренеді. Бесіншіден – бесіктегі баланың денесіне дымқыл, сыз дарымайды. Құрғақ болады. Ол мықты денсаулық кепілі. Әрі қол-аяғы сыптай болып өседі. Алтыншыдан бесік белгілі бір ритммен ғана тербетіледі. Баланы ң жүйкесі бір жүйе, тәртіпке түседі. Жетіншіден – бесіктегі балаға ана әлдиі әбден сіңеді. Қайырымды мінез қалыптасады. Бесік жырын тыңдаған баланың қанына ұлттық қасиет дариды. Сегізіншіден – бесік сәбиді сырттан келетін кері энергия немесе тiл- көзден сақтайды.

14 слайд
Бесікке қатысты тыйымдар мен ырымдар Бос бесікті тербетуге болмайды Бесікті сатуға болмайды. Бесікті саудаламайды. Айтқан бағасына сатып алу керек. Кез келген адамға беруге болмайды Аяқ астына тастауға болмайды Бесіктің өзін отпен аластап қояды. Бос бесікті еш уақытта жабусыз қалдырмау керек. Үстіне ақ мата жауып, ең болмағанда ұршығына орамал байлап қою қажетБесіктің теріс жағына отырмайды Бесік жасайтын шеберлер ынсапты болуы тиіс. Киелі дүниенің бағасын аспандатпауы керек.

14 слайд

Бесікке қатысты тыйымдар мен ырымдар Бос бесікті тербетуге болмайды Бесікті сатуға болмайды. Бесікті саудаламайды. Айтқан бағасына сатып алу керек. Кез келген адамға беруге болмайды Аяқ астына тастауға болмайды Бесіктің өзін отпен аластап қояды. Бос бесікті еш уақытта жабусыз қалдырмау керек. Үстіне ақ мата жауып, ең болмағанда ұршығына орамал байлап қою қажетБесіктің теріс жағына отырмайды Бесік жасайтын шеберлер ынсапты болуы тиіс. Киелі дүниенің бағасын аспандатпауы керек.

15 слайд
Қорытынды: Қазақ ұлын ұяға,қызын қияға қондыру ата- ананың парызы деп санаған.Қазіргі таңда ата- бабаларымыздың бесікке салу,яғни жөн- жоралғысын толық орындамасада бүтіндей ұмыт қалған жоқ. Осы әдет-ғұрпымызды той – думандарда, жиындар мен мерекелерде жаңғыртып отырсақ дұрыс болар еді. Әдет-ғұрыпты, ұлттық тәрбиені бойына сіңіріп өскен бала нағыз қазақ баласы.

15 слайд

Қорытынды: Қазақ ұлын ұяға,қызын қияға қондыру ата- ананың парызы деп санаған.Қазіргі таңда ата- бабаларымыздың бесікке салу,яғни жөн- жоралғысын толық орындамасада бүтіндей ұмыт қалған жоқ. Осы әдет-ғұрпымызды той – думандарда, жиындар мен мерекелерде жаңғыртып отырсақ дұрыс болар еді. Әдет-ғұрыпты, ұлттық тәрбиені бойына сіңіріп өскен бала нағыз қазақ баласы.

16 слайд