Туған өлке тарихына саяхат

1 слайд
«Свободный жалпы білім беру мекемесі» КММ Ақмола облысы,Есіл ауданы,Свободный ауылы  Туған өлке тарихына саяхат Орындаған: Макшар Лашын Жетекшісі: тарих пәнінің мұғалімі Азатбек Аманхэлд

2 слайд
Ақындар өткен бұл жерде, Жүректі жырмен емдеген. Анасын әнмен жұбатып, Баласын күймен тербеген. Батырлар өткен бұл жерде, Дұшпанын жеңбей келмеген. Ереулі атқа ер салмай Ел үшін ұйқы көрмеген

3 слайд
Свободный ауылы

4 слайд

5 слайд

6 слайд
Қазақ халқы тау мен даланы мекен етіп көшпелі өмір өткізгендіктен, жылдың төрт мезгілінде ұлы даланы мекен еткен. Сондықтан қазақ жері атаусыз қалмаған. Жердің, елдің аты болған. Жердің формасына, жануарлар мен өсімдігіне, түр- түске, мекендеп қоныс еткен адамдардың есімдерімен аталған. Бұл шағын ізденіс еңбекте кеңес өкіметінің өз саясатына тәуелді ауыл, елді мекендердің аталуы да заңды өзгерістерге ұшырайды. Мысалы, Біздің туған өлкеміздің атауы Үштөбе деп аталса, қазіргі уақытта Свободное деп аталып жүр. Тәуелсіздік алғаннан кейін ол жерлердің бұрынғы атын сақтап қалуы мүмкін емес, бұл қоғамдық өзгеріске сай жаңаланып отырады. Қазіргі кезде орысша аталып кеткен ауылымыздың жер-су атауларының түпкі шығу тарихымен келесі ұрпақты таныстыру. Туған ел мен жерге деген сүйіспеншілікті арқау етіп, еліміздің келешегі үшін ата-бабадан қалған мұраны қастерлеу. Бұл анықтаманы берген кей адамдар қазір арамызда жоқ. Ал оны жазып алған оқушылар қазір үлкен оқу орындарында, кейбірі еңбекке араласып жүр.

7 слайд
 Ауыл адамзаттың кең дүненің есігін ашқан,өмірге келген жерің. Туған жер – адам өмірінде киелі орын алады. Нақты осы жер оны елімен және болашақпен байланыстырады. Міне, сондықтан да тіпті балалық шақтан бастап-ақ  адамда  отанға деген махаббат сезімі оянады. Әрбіріміз үшін Отан ошақ басынан басталады: туған жер, туған көше, туған қала немесе мен үшін туған өлкем.   Адам тағдыры оның туған ауыл тарихымен ажырамастай біртұтас. Олай болса, туып өскен алтын ұямыздың өткен ғасырдағы тарихына көз жіберіп, ой толғағанды жөн көрдім.

8 слайд
Ауыл көрінісі

9 слайд
Свободный ауылының тарихы  ХХ ғасырдың басында әр сайды, әр жерді мекендеп қыстау қылған жеке- жеке ауыл Кеңес үкіметі жария етілгеннен кейін колхоздастыру кезеңін, ашаршылық пен қуғын-сүргін зұлматын, Ұлы Отан соғысының азапты, қасіретті күндерін басынан өткеріп, «мың өліп,мың тіріліп» бүгінгі азаттық күніне жетті.

10 слайд
Свободный ауылының тарихы  Дәл осы тұста біздің ауылымыз 1954 жылы Свободный совхозы болып құрылып, колхоздастырылды. Совхоздың алғашқы құрылу жылында өздерінің елеулі еңбектерімен ел есінде қалған азаматтарды атап айтатын болсақ,

11 слайд
Ауылымыздың құрылуына үлес қосқандар:

12 слайд
Ауылымыздың құрылуына үлес қосқандар:

13 слайд
Мектеп –кеме, білім - теңіз

14 слайд
Ауыл әкімшілігі

15 слайд
Дені саудың – жаны сау!

16 слайд
Мәдениет үйі

17 слайд
Қарлығаш балабақшасы

18 слайд
Туған өлкеміздің құндылықтарын бағалау - біздің перзерттік борышымыз

19 слайд
Ауылымыздағы құнды жәдігер жайлы аңыз  Өлкетанушының міндеті үлкен тарихи жаңалық ашу емес, оны кәсіби тарихшылардың өзі де жасай алмайды. Басты міндет елдің есінде әлі өшпеген, бар тарихты- тарихи оқиға мен тұлғаларды түгендеу.

20 слайд
Зарбап ана- Есіл бойындағы қасиетті ескерткіш  Хан төбе аталатын биікте орналасқан Зарбап ана қорымы Свободное ауылында орналасқан

21 слайд
 Біз Ақмола облысы Есіл ауданы сияқты онша аты шыға қоймаған қарапайым әкімшілік бірліктен бір аумақта орналасқан екі бірдей қасиетті атауды кездестіріп отырмыз. Оның бірі – қазақтың хан әулетінің тарихына, яғни қазақтың саяси тарихына қатысты Хан төбе болса, екіншісі қазақтың қожа әулетіне, яғни Йассауи мұрасы сияқты рухани құндылықтары мен насаб-намасына қатысты Зарбап ана.  Аңыздарға қарағанда Зарбап ана Қожа Ахмет Йассауи әулетінен, Түркістаннан Сарыарқаға сегіз жасында келген-мыс. Жергілікті өлкетанушылар оның қалай, не себепті келгенін айтып бере алмайды. Көбінесе «батыр бабаларымыздың бірі алып келген шығар» дейді.

22 слайд
Тәпсір жасап көрсек  Біріншіден, біз «Хан төбе» атауы Қазақ хандығы заманында ұлан –асыр ас өткізіліп хан сайлануына байланысты деген пікірдеміз, яғни Хан төбе басында ақ киізге салып хан көтерілген төбе. Мұның бір дәлелі қазақтың соңғы ханы Кенесарының ақ киізге көтерілген жерінің «Хан төбе» аталып кетуі: «Ұлытаудың түстік бөктеріндегі «Хан төбе» дайтын жерде өткен ХІХ ғасырдың 30-шы жылдарында атақты Кенесары батырды Орта жүздің баласы басы арғын Шеген би болып ақ киізге салып хан көтерген» (Сәтбаев Қ. Қарсақбай ауданының күйі//Жаңа мектеп,1927. №5. 75 б).

23 слайд
 Екіншіден, Зарбап ана қасиетті орыны Ұлы дала мен Түркістан аймағының ортағасырлық рухани тарихымен байланысты деген пікірдеміз. Зарбап ана Қожа Ахмет Йассауи ұрпағынан қазақ жерінің солтүстік далалық бөлігінде ғажайып із қалдырған тұлға. Бұл тақырыпты бұдан әрі зерттеу ислам дінінің, соның ішінде Қожа Ахмет Йассауи ілімінің қазақ жеріне тарау барысын сарапқа салуға, ой түйуге мүмкіндік береді.

24 слайд
Үшіншіден, Зарбап ана аңызындағы- көннен істелген көнек, жүз құлынды бие, жылқы қуғыншылары, жаугершілік пен қонақжайлық Ұлы дала тұрғындарының ежелгі замандардан, тіпті сонау Ботай мәдениеті пайда болған энеолиттен мұраға алған құндылықтары. Мұны біз этнографияда «жылқы культі құндылықтары» деп атаймыз. Біздің ойымызша Қожа Ахмет Йассауи ұрпағы Зарбап ананың бұл аңызда жылқышылық культімен байланысты болуы терең мағыналы, салмақты зерттеуді қажет ететін құбылыс.

25 слайд
 Төртіншіден, Зарбап ана атының өзінде екі түрлі ұғым бар. Оның біріншісі бәрімізге түсінікті «зар» сөзі болса, екіншісі «бап» біз жақын арада жазғандай исламға дейінгі тәңірішілдік дәуірден келе жатқан сөз. Саха тілінің қорында «бап» сөзі Тәңірінің бір аты: «Бап = баф, бах (бапъ таңара) – идолъ, делаемый из гнилого дерева въ честь какого-либо духа, насылающего болезни (Э.Пекарский, cт.2551). «Бап» атауы Отырар алқабындағы Арыстан бапта («Арыстан бапта түне, Әзіреті сұлтаннан тіле»), сонымен бірге мәтелге айналған «Сайрамда-сансыз бап, Түркістанда- түмен бап..» .

26 слайд
 Бесіншіден, Зарбап ананың ұлдары Шәйгөз бен Баржақсы Орта жүз құрамына кіретін іргелі алты тайпаның бірі Уақтан тарайтын үлкен аталардың атаулары. Оларды күні кеше ғана пайда болып еді деп ешкім айта алмайды. Егер де Зарбап ана аңызындағы Шәйгөз бен Баржақсы Уақтың құрамындағы рулар болса, онда бұл тарихтың тамыры ерте замандарға бастайды.

27 слайд
 Мен осындай құнды қазынасы бар, рухани мол дүниесі бар ауылда туып өскеніме қуанамын.Ауылымның әр тасы мен үшін аса қымбат, әрі бағалы. Қазіргі таңда осы ауылымның қасиетті білім ордасында білім алудамын. Ұстаздарымның берген тәлім - тәрбиесінің арқасында мен саналы, білімді азаматша болып қсіп келемін.  Ауылымның тарихын келешек ұрпаққа жеткізіп,ауылымыздағы небір ұлы тұлғалардың есімін тарихта қалдыру-менің перзенттік парызым деп білемін.

28 слайд
 Ауылымның осынау тарихқа толы шежіресін еш ұмытпастан, болашағын жарқын ету – осында тұрып жатқан әрбір а заматының қасиетті борышы . Осында тұрушылардың барлығы қазақ халқының тілін, тарихы мен салт-дәстүрін берік ұстап келеді. Қазақстанда тұратын барлық халықтың татулығы мен бірлігінің мәні осында. Қазір мен өзімді ең бақытты адаммын деп санаймын,өйткені менің елім Тәуелсіз,егемен ел,еліміздің ертеңі біз жастар тұрғанда болашағы зор болады деген сенімдемін.

29 слайд
НАЗАРЛАРЫҢЫЗҒА РАХМЕТ!