#1 слайд
 С а б а қ т ы ң т а қ ы р ы б ы : С а б а қ т ы ң т а қ ы р ы б ы : Ұйғырлар мен дүнгендердің Жетісуға қоныс Ұйғырлар мен дүнгендердің Жетісуға қоныс аударуыаударуы Қазақстан тарихы 8 - сынып

1 слайд

#2 слайд

2 слайд

#3 слайд
Үй тапсырмасыҮй тапсырмасы ХІХ ғасыр соңындағы Қазақстанның саяси-ХІХ ғасыр соңындағы Қазақстанның саяси- әлеуметтік дамуыәлеуметтік дамуы 1.1.Отаршылдық езгінің күшеюіОтаршылдық езгінің күшеюі 2. Сот құрылымындағы 2. Сот құрылымындағы өзгерістерөзгерістер 3.Жұмысшы ереуілдерінің 3.Жұмысшы ереуілдерінің басталуыбасталуы

3 слайд

#4 слайд

4 слайд

#5 слайд
1-топ 2-топ 3-топ

5 слайд

#6 слайд
1.1906 жылы Столпин қандай шешім қабылдады?1.1906 жылы Столпин қандай шешім қабылдады? 2.Столпиннің реформасы қалай аталды?2.Столпиннің реформасы қалай аталды? 3.1917 жылы Қазақстанға қоныс аударушылардың3.1917 жылы Қазақстанға қоныс аударушылардың саны қаншаға жетті?саны қаншаға жетті?

6 слайд

#7 слайд
1.Қазақстанның қай аймағындағы жерлерді тартып алды? 2.Жатақтар дегеніміз кімдер? 3.Түркістан өлкесінің генерал-губернаторы Курапаткиннің айтқан сөзі.

7 слайд

#8 слайд
1.1914 жылғы 9 қазанда не міндеттелді? 2.Қазақтармен келімсек орыс шаруаларының арасында қандай жағдай болды? 3. Ходоктар дегеніміз кімдер еді?

8 слайд

#9 слайд

9 слайд

#10 слайд
Қазақстан тарихындағы белгілі оқиғалардың бірі:

10 слайд

#11 слайд
Қытайдың батысын, Қазақстан мен Орта Азия аймағын мекендейтін түркі тілдес отырықшы халық Мұсылман дінін ұстанатын қытай тілдес халық . Тілдері қытай тіліне жақын

11 слайд

#12 слайд
Ұйғырлар мен дүнгендер бірігіп, Қытайдың зорлық- зомбылығына қарсы көтеріліп, жеңіске жетеді. Сөйтіп Тараншы ( Құлжа ) сұлтандығы құрылады. Осы сұлтандық Жетісу жеріне қыр көрсете бастайды. Бұл қауіпті жою үшін Жетісу генерал- губернаторы Колпаковский Құлжаға басып кіреді. Құлжа Жетісудың бір уезі ретінде 1881 жылға дейін бағынышты болды.

12 слайд

#13 слайд
Патша өкіметінің бастамасы Патша өкіметінің бастамасы бойынша ұйғырлар мен бойынша ұйғырлар мен дүнгендер Жетісу жеріне дүнгендер Жетісу жеріне қоныс аудара бастады.қоныс аудара бастады. 1881 жылғы екі ел арасында жасалған Петербург келісімі бойынша Ұйғырлар мен дүнгендер қай елдің қол астында болғысы келетіні туралы 1 жыл ішінде өздері нақты шешім қабылдауға құқықты болды. Бұл шартты пайдаланған ұйғырлар мен дүнгендердің бір бөлігі 1881 жылдан бастап Жетісу жеріне өз еріктерімен қоныс аударды. Себебі қытайлар ұйғырлар мен дүнгендерге қысым жасап, мазаларын кетірді.

13 слайд

#14 слайд
1.Қытайдың Құлжа өңіріндегі экономикалық базасын осалдата түспек болды. 2. Әскери-саяси жағдай шиеленісіп кеткен жағдайда оларды Қытайға қарсы әскери күш ретінде пайдалану.

14 слайд

#15 слайд

15 слайд

#16 слайд

16 слайд

#17 слайд
Дүнгендердің ғажайып ертегілері бар. Ертегілер мен аңыз әңгіме айтушылар “фофуди” деп аталды. Ұйғырлар мен дүнгендердің рухани мәдениетін зерттеумен кезінде Ш.Уәлиханов, Н.М.Пржевальский, В.И. Роборовский және басқалары айналысты. Олар бұл халықтардың тарихы, этнографиясы, мәдениеті жөнінде бай мағлұматтар қалдырды. Ұйғыр ақындарының шығармаларында 1916 жылғы оқиғалар да өз көрінісін тапты. Ол кезде ұйғырлардың да ер азаматтары майдан тылында жұмыс істеу үшін әскер қатарына шақырылған болатын. Ауыз әдебиетінің тамаша ескерткіштеріне, дүниежүзілік мәдениет қорына жататын “ Он екі мұқам ” осы халықтың рухани ғажайып төл туындылары. Мусса бен Айса Сайрамидің бұл еңбегі мәңгі есте қаларлық шығарма

17 слайд

#18 слайд
-Ұйғырлар негізінен көкөніс, дәнді- Ұйғырлар негізінен көкөніс, дәнді- дақылдар өсірумен айналыстыдақылдар өсірумен айналысты - Мақта, жібек құртын өсіруменде - Мақта, жібек құртын өсіруменде айналыстыайналысты -Суармалы жер шаруашылығын, Суармалы жер шаруашылығын, жер өңдеуді жақсы меңгерген.жер өңдеуді жақсы меңгерген. -Алыпсатарлықты да кәсіп етті. Алыпсатарлықты да кәсіп етті. Верныйдан Ташкентке тауар алып Верныйдан Ташкентке тауар алып барып сатты.барып сатты. -Қолөнер кәсіпшіліктері де дамыдыҚолөнер кәсіпшіліктері де дамыды - Мал шаруашылығы қосалқы кәсіп - Мал шаруашылығы қосалқы кәсіп сипатында болды. Малды көлік не сипатында болды. Малды көлік не жұмыс күші ретінде ұстады.жұмыс күші ретінде ұстады.

18 слайд

#19 слайд
Маньчжурлар ұйғырларды жер өңдеуді жақсы меңгеруіне байланысты “ Тараншы ” деп атаған. Ол жер жыртушы, диқан деген мағына береді. Орыстар ұйғырларды “ Таранчи ” деп атаған. Атақты бай ұйғыр Вали Ахун Юлдашев болды. Оның бір өзі 10 мың десятинаға дейін жерді жалға ала алатын. В.А.Юлдашев өз қаражатына Ұлыбританиядан алдыртқан кемесін Іле өзеніне алғашқылардың бірі болып жүргізді. Қоныс аударушы дүнгендердің алғашқы толқынын Бый Янь Ху басқарды.

19 слайд

#20 слайд
-Кәсібі егіншілік, бау-бақша өсіру, Кәсібі егіншілік, бау-бақша өсіру, ұсақ-түйек сауда жасауұсақ-түйек сауда жасау -ХХ ғасырдың 80 жылдарынан бастап ХХ ғасырдың 80 жылдарынан бастап Жетісуда алғашқылардың бірі болып Жетісуда алғашқылардың бірі болып күріш еге бастады.күріш еге бастады. -Мал өсіру қосалқы сипат алды.Жүк Мал өсіру қосалқы сипат алды.Жүк тасу кәсібімен айналысу үшін жылқы тасу кәсібімен айналысу үшін жылқы мен өгіз ұстады.мен өгіз ұстады. -Қамыстан ши тоқыдыҚамыстан ши тоқыды -Сынған ыдыстарды құрсаулап Сынған ыдыстарды құрсаулап жөндеуді кәсіп етті.жөндеуді кәсіп етті.

20 слайд

#21 слайд
“ Балқаш – Іле бойында су жолының қалыптасуы – Өлке үшін аса маңызды іс. Іле бойында еңбекқор ұйғыр, дүнгендердің Құлжадан қоныс аударылғандардың орналасуы өлкені гүлденген және бай ауданға айналдырды.” Жетісу губернаторы : Г.Колпаковский 4 шілде 1883 жыл ҚР-ң орталық мемлекеттік мұрағаты. 64 қор

21 слайд

#22 слайд
“.... Іле өлкесінің тұрғындарына олардың қазіргі тұрып жатқан жерлерінде Қытайдың қол астында қала беруіне де, Ресейдің жеріне өтіп, оның қарамағына өтуіне де ерік беріледі. Ресейге қоныс аударғысы келетіндер бір жыл ішінде ойланып шешім қабылдауы тиіс...” 1881 жылғы 24 ақпандағы Санкт-Петербург бейбіт келісім шартынан Қазақстан тарихы Халықтар мен мәдениеттер Алматы 2000ж 220 бет

22 слайд

#23 слайд

23 слайд

#24 слайд

24 слайд

#25 слайд
р/р/ сс Мәтін жолдарыМәтін жолдары ДұрысДұрыс ҚатеҚате 11 Ұйғырлар мен дүнгендер Жетісуға Ұйғырлар мен дүнгендер Жетісуға қоныс аударуына орыс халқының қоныс аударуына орыс халқының қысым көрсетуі себеп болды.қысым көрсетуі себеп болды. 22 Қытай мен Патшалы Ресей Қытай мен Патшалы Ресей арасында жасалған келісім “ Пекин арасында жасалған келісім “ Пекин ”келісімі деп аталды.”келісімі деп аталды. 33 Дүнгендерде ертегі мен аңыз Дүнгендерде ертегі мен аңыз айтушылар “ Фофуди ” деп айтушылар “ Фофуди ” деп аталды.аталды. 44 Ұйғырлар мал бағуды жақсы Ұйғырлар мал бағуды жақсы меңгергенмеңгерген 55 Ұйғыр ақындарының Ұйғыр ақындарының шығармаларында 1916 жылғы шығармаларында 1916 жылғы оқиғалар да көрініс тапты. оқиғалар да көрініс тапты. 66 Ұйғырлар мен дүнгендер христиан Ұйғырлар мен дүнгендер христиан дінін ұстанады.дінін ұстанады.

25 слайд

#26 слайд

26 слайд

#27 слайд
Үйге тапсырма:Үйге тапсырма: 1.1.§§34. Ұйғырлар мен дүнгендердің Жетісуға қоныс 34. Ұйғырлар мен дүнгендердің Жетісуға қоныс аударуыаударуы 2. Іздену жұмысы: “Өздерің мекен еткен жерде 2. Іздену жұмысы: “Өздерің мекен еткен жерде ұйғырлар мен дүнгендер бар ма?”ұйғырлар мен дүнгендер бар ма?”

27 слайд

#28 слайд
1.Ұйғырлар мен дүнгендер Қазақстанның қай аймағына қоныс аударды? 2.Қай жылдан бастап ұйғырлар мен дүнгендер Қазақстанға қоныс аудара бастады? 3.Алғашқы уақытта қоныс аударған ұйғырлардың саны қанша? 4.Жетісудың қосымша күшті талап ететін қолмен суландырылатын жерлері кімдерге берілді? 5.Ұлыбританиядан Вали Ахун Юлдашев өзінің қаражатына Не алдырды? 6.Қытай мен Патшалы Ресей арасындағы Петербург келісімі Қай жылы болды? 7. Тараншы қандай мағына білдіреді? 8. Қазіргі Алматы облысында қанша ұйғыр болысы ұйымдастырылды? 9.Жетісуда алғаш күрішті еккен кімдер? 10. Ұйғырлар мен дүнгендер қай дінді ұстанды?

28 слайд

#29 слайд
1.Жетісу 2. 1881 3. 45 мың 4. Ұйғырлар мен дүнгендерге 5. Кеме 6.1881 7. Жер жыртушы, диқан 8. 6 9. Дүнген 10. Мұсылман

29 слайд

#30 слайд

30 слайд