"Ұлттық бұйымдар. Кілемнің жасалу тарихы" 3 сынып

1 слайд
Сабақтың тақырыбы Ұлттық бұйымдар. Кілемнің жасалу тарихы

1 слайд

2 слайд
Сабақтың мақсаты • Білімділік: оқушыларға ұлттық бұйымдар, кілем тарихы туралы мағлұмат беру. Дамытушылық : теориялық білімдерін сарамандық жұмыста пайдалана білу, оқушыларды өз бетінше ізденуге дағдыландыру, олардың ой-өрісін дамыту; Тәрбиелік: оқушыларды осы өнер түрімен қызықтыру, ұқыптылыққа, еңбексүйгіштікке, сұлулықты қабылдау сезімін ояту, эстетикалық талғамдылыққа тәрбиелеу.

2 слайд

3 слайд
«Үй жасауы — кілем» .

3 слайд

4 слайд
Дүниедегі ең ескі кілем, пазырық кілемі. Алтайда табылған

4 слайд

5 слайд
• Кілем түрлері • Түрікмен кілемдері   «ушан», «құла» кілемі, «пенди», «гауһар», «иомуд», «бешир»  т. б. деп аталады. Негізінен түсі қызыл, геометриялық түзу сызықты өрнектермен әсемделеді. • Кавказ кілемдері   «куба», «шируан», «хила», «қазақ», «карабах», «дербент», «микрах», «ахты»  т. б. деп аталады. Түрі қызыл, көк, көгілдір, алқызыл, сары, ақшыл түсті болып келеді. Ою-өрнек ретінде гүл, жапырақ, құс, жан-жануарлар бейнесі қолданылады. • Қытай кілемдерінде  әртүрлі түстегі балық, жан-жануарлар, мифтік құбыжықтар,  айдаһарлар  т. б. бейнеленеді. Сондай-ақ  лотос ,  таушымылдық гүлдері  өрнектелген кілемдер де кездеседі. Олардың ортасы ою-өрнексіз көбінесе сары, қошқыл көк, алқызыл түсті болып келеді. Тағы бір ерекшелігі — оның түгі кілемдегі ою-өрнекті аша түсетін ыңғаймен ұзынды-қысқалы болып қырқылады. Ою-өрнек түгінің қысқа қырқылуы кілем түрінің Әдемілігін арттыра түседі. • Түрік кілемдері   «анатоль», «анкара», «смирна», «бергамо», «брусеа», «ушак»  т. б. деп аталады. Гүлді (парсы көлемдеріне қарағанда бір жүйеге түсірілген) және ою-өрнекті болып келеді. • Француз кілемдері   «савонарри», «обюссон»  типіндегі кілемдерде гүл салынған ою- өрнекті суреттер басымдау болады. • Қазақ кілемдері тоқылу ерекшелігіне қарай — түкті және тақыр; материалына қарай —  жібек ,  масаты ,  қалы ; шығаратын жеріне қарай —  Қызылорда ,  Алматы , Жамбыл ;  ру  үлгілеріне қарай —  Адай ,  Керей ,  Қоңырат ,  Үйсін ; сондай-ақ қосалқы белгілеріне қарай — шашақты, оқалы кілемдер болып бөлінеді. Қазақ кілемдері түркі тектес халықтар көлемдерінің қазіргі үлгілеріне өте ұқсас.

5 слайд

6 слайд
*1936 жылдан бері ұлттық үлгілерге жаңа мазмұн беруді көздейтін Алматы кілем тоқу фабрикасы жұмыс істейді. Мұнда кілем қолмен де, машинамен де тоқылады * Қазақстандық қалы кілемдер Шымкенттен шығады

6 слайд

7 слайд
Біртүсті жіптерді станоктарға бекітеді.

7 слайд

8 слайд
Негізінен кілем тоқуға 8 түсті, сапасынан жағынан әртүрлі болып келетін 10 мың түрлі жіп қолданылады .

8 слайд

9 слайд
Жіптерді компьютерлік графикаға сәйкестендіреді. Бұл қызметті компьютер автоматты түрде жасайды

9 слайд

10 слайд
Дизайны мен көлемі анықталған соң, компьютерден команда алған станоктар дәл осындай етіп кілемдер шығаруға кіріседі

10 слайд

11 слайд
Тоқылған кілемдердің арасында түрлі қателіктер болуы мүмкін. Сапасы дұрыс болуы үшін әрбір кілем осылайша жіті тексеріледі.

11 слайд

12 слайд
Станоктан өткен кілемдер осылайша бірнеше метрге созылады. Енді бұл кілемдер тұтынушының тапсырысы мен қалауына сәйкес кесуге жіберіледі.

12 слайд

13 слайд
Тегістелген кілемдерге әртүрлі шашақтар тігіледі.

13 слайд

14 слайд
Шашақтары дайын болған кілемдерге осындай тауарлық белгі қойылады.

14 слайд

15 слайд
Тауарлық белгісі бар кілемдер арнайы целлофанға оралып, зауыттан шығарылады .

15 слайд

16 слайд
Дәл осындай көліктерге тиелген кілемдер еліміздің түкпір-түкпіріне жөнелтіледі.

16 слайд

17 слайд
Топтың атауы • Қазақ • Орыс • Ұйғыр

17 слайд

18 слайд
Сергіту жаттығуы

18 слайд

19 слайд
Кілем жасау Қазақ Орыс Ұйғыр

19 слайд

20 слайд
Топтық жұмыстарды қорғау

20 слайд

21 слайд
Қорытынды • Қандай ұлттық бұйымдарды білесіңдер? • Кілем дегеніміз не? • • Кілем неше түрге бөлінеді? • Кілемде қандай суреттер басым? • Қазақстанның қандай кілем тоқу фабрикаларын білесің?

21 слайд

22 слайд
Үйге тапсырма • Кілем туралы қосымша деректерді жазып әкелу .

22 слайд