Ядролық қару және оның сипаттамасы

1 слайд
СабаСаба қтың тақырыбы: қтың тақырыбы: Ядролық қару және оның Ядролық қару және оның сипаттамасы, ядролық жарылыс түрлерісипаттамасы, ядролық жарылыс түрлері , , ядролық ядролық жарылыстың зақымдау факторлары және олардан жарылыстың зақымдау факторлары және олардан қорғану әдістеріқорғану әдістері

2 слайд
Сабақтың мақсаты:Оқушыларды ядролық қарудың Сабақтың мақсаты:Оқушыларды ядролық қарудың зақымдаушы факторларымен таныстырузақымдаушы факторларымен таныстыру Көрнекілік құралдар: АӘД оқулығы, интернет материалдары Сабақтың барысы: а) Ұйымдастыру кезеңі Взвод командирі оқушыларды сапқа тұрғызады, оқытушыға рапорт береді, амандасу,түгендеу, оқушылардың сырт көрінісін тексеру. ә) Өтілген тақырыпты сұрау кезеңі -Азаматтық қорғаныс дегеніміз не? -Объектілердегі Азаматтық қорғаныс қалай ұйымдастырылады? - Объектілерде қандай құрамалар құрылады және олардың атқаратын міндеттері қандай? - Азаматтық қорғаныс міндеттерін шешу үшін не істеу керек? б) Негізгі бөлім Ядролық қару және оның сипаттамасы, ядролық жарылыс түрлері, ядролық жарылыстың зақымдау факторлары (толқынды соққы, жарықтық сәулелену, радиацияның денеге өтуі, радиактивті зақымдау және электрлімагниттік импульс)және олардан қорғану әдістері, нейтронды оқ-дәрілердің зақымдау ерекшеліктері .

3 слайд
Қазіргі кезде шет мемлекеттер армияларының жаппай жою құралдарына Қазіргі кезде шет мемлекеттер армияларының жаппай жою құралдарына ядролық, химиялық, биологиялық және ваккумдық қарулар жатады. Олар ядролық, химиялық, биологиялық және ваккумдық қарулар жатады. Олар қысқа мерзімде, кең аумақты саны көп адамдар мен хайуанаттарды қысқа мерзімде, кең аумақты саны көп адамдар мен хайуанаттарды зақымдауға қабілетті. Сонымен қатар ядролық қару мен ваккумдық қару зақымдауға қабілетті. Сонымен қатар ядролық қару мен ваккумдық қару ғимараттарды, құрылыстарды және басқа объектілерді қиратыуы мүмкін.ғимараттарды, құрылыстарды және басқа объектілерді қиратыуы мүмкін.  Жаппай жою қарудың (ЖЖҚ) басқа қаруға қарағанда өз ерекшеліктері Жаппай жою қарудың (ЖЖҚ) басқа қаруға қарағанда өз ерекшеліктері болады:болады:  зақымдаушы факторлардың (ЗФ) әсер етуінің көлемдігі;зақымдаушы факторлардың (ЗФ) әсер етуінің көлемдігі;  (ЗФ) әрекетінің ұзақтығы;(ЗФ) әрекетінің ұзақтығы;  кең аумақтағы адамдарды зақымдауға қабілеттілігі;кең аумақтағы адамдарды зақымдауға қабілеттілігі;  үлкен моральдық-психологиялық әсер етуі; үлкен моральдық-психологиялық әсер етуі;  әскерлердегі жеке құрамның, халықтың арнайы қорғануының, техниканың, әскерлердегі жеке құрамның, халықтың арнайы қорғануының, техниканың, түрлі объектілер мен жергілікті жерді дезинфекциялау, газсыздандыру, түрлі объектілер мен жергілікті жерді дезинфекциялау, газсыздандыру, дезактивациялау жүргізудің қажеттілігі.дезактивациялау жүргізудің қажеттілігі.

4 слайд
Ядролық қару дегеніміз не? Ядролық қару дегеніміз не? Ядролық жарылыс кезіндеЯдролық жарылыс кезінде лезде бөлініп шығарылатын,лезде бөлініп шығарылатын, ішкі ядролық қуатты ішкі ядролық қуатты пайдалануда негіз әрекеттіпайдалануда негіз әрекетті қару ядролық деп аталады.қару ядролық деп аталады. Ядролық зарядтың қуатыЯдролық зарядтың қуаты тротил эквиваленті арқылытротил эквиваленті арқылы белгіленеді, яғни кәдімгібелгіленеді, яғни кәдімгі жарылғыш заттың санымен, жарылғыш заттың санымен, оның жарылу кезіндегі бөлініп оның жарылу кезіндегі бөлініп шығарылатын қуаты.шығарылатын қуаты.

5 слайд
Шет мемлекеттердегі армиялардаШет мемлекеттердегі армияларда ядролық оқ-дәрілерді қажеттіядролық оқ-дәрілерді қажетті аумаққа жеткізу құралы - аумаққа жеткізу құралы - ракеталар, ракеталар, авиация және авиация және артиллерия артиллерия болып табылады.болып табылады. Содан басқа, ядролық Содан басқа, ядролық фугастар да фугастар да қолданылуы мүмкін.қолданылуы мүмкін.

6 слайд
Ядрлолық Ядрлолық жарылыстар ауада,жарылыстар ауада, түрлі биіктікте, түрлі биіктікте, жер (су) үстінде жер (су) үстінде және жер (су) және жер (су) астында жүзеге асырылады. астында жүзеге асырылады. Соған сәйкес,оларды биіктегі, ауадағы, Соған сәйкес,оларды биіктегі, ауадағы, жер (су) үстіндегі жер (су) үстіндегі және жержәне жер (су) астындағы (су) астындағы деп бөлуге деп бөлуге болады.болады.

7 слайд
Ядролық жарылыстың Ядролық жарылыстың түрлерітүрлері жер үсті су үсті әуедегі жер асты су асты биіктегі

8 слайд
Соққы толқыны Жарықтық сәулелену Өткір радияция Электромаг- нитті импульсЯдролық жарылыстың зақымдаушы факторлары Радиактивті зақымдау

9 слайд
 Ядролық оқ-дәрі жарылған кезде секундтың Ядролық оқ-дәрі жарылған кезде секундтың миллионнан бір үлесінде орасан көп мөлшерде энергия миллионнан бір үлесінде орасан көп мөлшерде энергия бөлініп, жарылыс өту аймағында температура бірнеше бөлініп, жарылыс өту аймағында температура бірнеше миллиондаған градусқа жетіп, ал ең үлкен қысым миллиондаған градусқа жетіп, ал ең үлкен қысым атмосферада миллиардқа жетеді. Жоғарғы атмосферада миллиардқа жетеді. Жоғарғы температура мен қысым өте күшті соққылы толқынды температура мен қысым өте күшті соққылы толқынды туғызады. Соққы толқын және жарықтық сәулеленумен туғызады. Соққы толқын және жарықтық сәулеленумен қатар, ядролық жарылыстың нәтижесінде өткір қатар, ядролық жарылыстың нәтижесінде өткір радиация шығару жүргізіледі. Жарылыс бұлтында көп радиация шығару жүргізіледі. Жарылыс бұлтында көп мөлшерде радиоактивті өнімдер шығарылады. Бұл мөлшерде радиоактивті өнімдер шығарылады. Бұл бұлттың жылжу жолында одан радиоактивті өнімдер бұлттың жылжу жолында одан радиоактивті өнімдер түседі де, соның нәтижесінде жергілікті жер, объекті мен түседі де, соның нәтижесінде жергілікті жер, объекті мен ауа залалданады.ауа залалданады.  Иондандырушы сәулеленудің әсерімен пайда болатын Иондандырушы сәулеленудің әсерімен пайда болатын электр зарядтарының ауада бір қалыпты тарамауы электр зарядтарының ауада бір қалыпты тарамауы салдарынан электромагнитті импульс (ЭМИ) түзіледі. салдарынан электромагнитті импульс (ЭМИ) түзіледі. Ядролық жарылыстың негізгі ЗФ осылай пайда болады.Ядролық жарылыстың негізгі ЗФ осылай пайда болады.

10 слайд
Әуедегі жарылыс кезінде жарық жарқылдаған Әуедегі жарылыс кезінде жарық жарқылдаған соң сфера түріндегі жарқырауық аумақ құрылады. соң сфера түріндегі жарқырауық аумақ құрылады. Жарқырауық аумақтың үстіңгі бетінде температура Жарқырауық аумақтың үстіңгі бетінде температура мен қысым күрт төмендейді. Қызған газ қоршағанмен қысым күрт төмендейді. Қызған газ қоршаған ауа қабатын ығыстыра, қозғалысқа келтіре отырып,ауа қабатын ығыстыра, қозғалысқа келтіре отырып, оны тез кеңейтеді. Ауаның бір қабаты екінші оны тез кеңейтеді. Ауаның бір қабаты екінші қакбатын ығыстыра отырып, әуедегі соққы толқын қакбатын ығыстыра отырып, әуедегі соққы толқын ретінде жарылыс болған жерден біраз қашықтыққаретінде жарылыс болған жерден біраз қашықтыққа тарайды. Осы кезеңде жарылыс нүктесінен қоршаған ктарайды. Осы кезеңде жарылыс нүктесінен қоршаған к еңістікке өткір радиация мен жарықтық сәулелену еңістікке өткір радиация мен жарықтық сәулелену бөлінеді.бөлінеді. Жарқырауық аумақ уақыт өте суынып, көтеріледі де, Жарқырауық аумақ уақыт өте суынып, көтеріледі де, бұрқыраған радиоактивті бұлтқа айналады. бұрқыраған радиоактивті бұлтқа айналады. Сол уақытта жерден шаңды бақан көтеріліп, соныңСол уақытта жерден шаңды бақан көтеріліп, соның нәтижесінде саңырауқұлақ тәрізді бұлт түзіледі. нәтижесінде саңырауқұлақ тәрізді бұлт түзіледі. Жарылыстан соң 10-15 минут өткенде, бұлт ең биік Жарылыстан соң 10-15 минут өткенде, бұлт ең биік шегіне дейін көтеріледі, ал бұлттың көтерілу биіктігі шегіне дейін көтеріледі, ал бұлттың көтерілу биіктігі оқ-дәрінің күшіне қарай 5-20км-ге жетеді. Сосын оқ-дәрінің күшіне қарай 5-20км-ге жетеді. Сосын бұлттың өзіне тән формасы бұзылып, жел бағытымен бұлттың өзіне тән формасы бұзылып, жел бағытымен қозғала отырып, тарап кетеді. Әуедегі ядролық қозғала отырып, тарап кетеді. Әуедегі ядролық жарылыстың екі түрі бар: төменгі және жоғарғы.жарылыстың екі түрі бар: төменгі және жоғарғы.

11 слайд
Жер (су) үсті ядролық жарылысы кезіндегі жарқылдауық Жер (су) үсті ядролық жарылысы кезіндегі жарқылдауық аумақ жарты сфера формасында болады. Егер жер (су) аумақ жарты сфера формасында болады. Егер жер (су) үстіндегі ядролық жарылыс жер бетінде немесе оған үстіндегі ядролық жарылыс жер бетінде немесе оған тікелей жақын жерде жүргізілсе, бұлтқа көп мөлшерде тікелей жақын жерде жүргізілсе, бұлтқа көп мөлшерде топырақ (су) көтеріледі.топырақ (су) көтеріледі.

12 слайд
Жер асты ядролық жарылысы кезіндеЖер асты ядролық жарылысы кезінде саңырауқұлақ тәрізді бұлт болмайды. саңырауқұлақ тәрізді бұлт болмайды. Жарылыс болған жерде үлкен шұңқыр Жарылыс болған жерде үлкен шұңқыр пайда болады. Әуедегі соққы толқынның пайда болады. Әуедегі соққы толқынның күші біраз әлсірейді, бірақ топырақтыкүші біраз әлсірейді, бірақ топырақты ығыстыру толқыны жерде терең ығыстыру толқыны жерде терең объектілердің пайда болуына әкеп соғады. объектілердің пайда болуына әкеп соғады. Бұл кезде жер ядролық жарылыс Бұл кезде жер ядролық жарылыс ауданы мен бұлттың қозғалу ауданы мен бұлттың қозғалу жолында күшті радиоактивті залалдану жүреді.жолында күшті радиоактивті залалдану жүреді.

13 слайд
Су асты жарылысы кезінде Су асты жарылысы кезінде жоғарғы жағында саңырауқұлақ жоғарғы жағында саңырауқұлақ тәрізді бұлты бар су бағанасы тәрізді бұлты бар су бағанасы түзіледі, оны түзіледі, оны жарылыс сұлтаныжарылыс сұлтаны деп атайды. Судың түсуі бұлдеп атайды. Судың түсуі бұл сұлтанның төменгі жағында тамшы сұлтанның төменгі жағында тамшы мен су шашырандысы және құйын мен су шашырандысы және құйын тәрізді сақиналардың түзілуіне тәрізді сақиналардың түзілуіне әкеп соғады. Одан кейін жарылыс әкеп соғады. Одан кейін жарылыс сұлтаны мен базисті толқыннансұлтаны мен базисті толқыннан су бұлты түзіледі. су бұлты түзіледі. Одан кейін радиоактивті жаңбырОдан кейін радиоактивті жаңбыр жауады.жауады.

14 слайд
Ядролық жарылыстың соққы толқыны.Ядролық жарылыстың соққы толқыны. Ядролық жарылыстың соққы толқыны – негізгі залалдаушы Ядролық жарылыстың соққы толқыны – негізгі залалдаушы факторлардың бірі. Соққы толқынның қандай ортада туып, факторлардың бірі. Соққы толқынның қандай ортада туып, тарауына (суда, топырақта) қарай оны ауа толқыны, соққы тарауына (суда, топырақта) қарай оны ауа толқыны, соққы толқын (суда) және сейсможарылғыш толқын (топырақта) деп толқын (суда) және сейсможарылғыш толқын (топырақта) деп бөледібөледі

15 слайд
Жеке құрамды, қару-жарақ пен әскери техниканы соққы толқынының зардабынан қорғаудың негізгі тәсілі – оларды артық қысым мен жылдамдық тегеуріні әсерінен оқшаулау болып табылады. Ол үшін тасалар (паналар) қолданылады. Бүркемеленген орлар зақымдау әрекетінің радиусын 2 есе, ал блиндаж 3есе кемітеді. Ал 10м-ден артық тереңдіктегі жер астының берік құрылысында орналасқан жеке құрам бұл ауадағы ядролық жарылыстың эпицентрінде болған күнде де жарақаттанбайды.

16 слайд
Ядролық қару жөнінде бейнефильмЯдролық қару жөнінде бейнефильм Қорытынды бөлімҚорытынды бөлім Сұрақтар мен тапсырмалар:Сұрақтар мен тапсырмалар:  Ядролық қару дегеніміз не?Ядролық қару дегеніміз не?  Ядролық жарылыстар ненің көмегімен жүзеге Ядролық жарылыстар ненің көмегімен жүзеге асырылады?асырылады?  Ядролық жарылысты неше түрге бөледі?Ядролық жарылысты неше түрге бөледі?  Ядролық жарылыстың зақымдаушы факторларын Ядролық жарылыстың зақымдаушы факторларын атаңдар.атаңдар.  Соққы толқын дегеніміз не?Соққы толқын дегеніміз не?  Оқушыларды бағалауОқушыларды бағалау