#1 слайд
Сабақтың тақырыбы: Зәр шығару жүйесі мүшелерінің құрылысы. Сабақтың оқу мақсаты: 8.1.5.2 бүйректің құрылымдық бөліктерін танып білу Сабақтың мақсаты: Зәр түзілу кезеңдерін түсіндіру; Нефрон капсуласында және ирек өзекшеде жүретін үдерістерді сипаттау; Адам ағзасы үшін зәр шығару маңызын түсіндіру

1 слайд

#2 слайд
Ұйымдастыру кезеңі Психологиялық жағымды ахуал туғызу үшін «Жеті рухани қазық» әдісін пайдаланып, оқушылар бір- біріне ұлттық рухтар ұсыну Топқа бөлу: «Мозаика» әдісі (3 топ құру) – Берілген сурет қиындыларын құрастыру арқылы топқа бөлінеді.

2 слайд

#3 слайд
Алдыңғы білім Дескриптор: Сәйкестігін табады-1балл https://learningapps.org/view27591079

3 слайд

#4 слайд
Жасанды интелект тапсырамлары https://youtube.com/shor ts/ubAXcJn24mw?feature =share

4 слайд

#5 слайд
Бейнекөрсетілім https://youtu.be/RlpA92btatk?si=KcnVmQleuOtm45hD https://learningapps.org/ view23620032 Теорияны бекіту тапсырмасы -құрылымдарды дұрыс атайды-1балл

5 слайд

#6 слайд
Бүйрек: Зәр шығару жүйесінің негізгі мүшесі Құрылымы Бүйрек - бұл зәр шығару жүйесінің негізгі мүшесі. Ол екі бүйрекке бөлінеді, олар омыртқа бағанының екі жағында орналасқан. Бүйректе нефрондар деп аталатын кішкентай сүзгілер болады, олар қанды сүзіп, зәрді қалыптастырады. Бүйректің сыртқы қабаты - қыртыс, ал ішкі қабаты - ми қыртысы. Қызметі Бүйректің негізгі қызметі - қанды сүзу және қалдық өнімдерді шығару. Нефрондар қандағы артық суды, тұздарды және қалдық өнімдерді сүзіп алады. Сүзілген заттар зәр ретінде жиналады және несепағар арқылы қуыққа жеткізіледі.

6 слайд

#7 слайд
Несепағар: Зәрді бүйректен қуыққа жеткізу Құрылымы Несепағар - бұл бүйректен қуыққа дейінгі зәрді жеткізетін жіңішке түтіктер. Несепағар бүйректен басталып, қуыққа жалғасады. Оның қабырғалары тегіс бұлшықет ұлпаларынан тұрады, бұл зәрді қуыққа жеткізуді қамтамасыз етеді. Қызметі Несепағардың негізгі қызметі - бүйректен қалыптасқан зәрді қуыққа жеткізу. Зәр несепағар бойымен перистальтикалық жиырылулар арқылы қозғалады, бұл бүйректен қуыққа дейінгі зәрдің ағысын қамтамасыз етеді.

7 слайд

#8 слайд
Зәр шығару жүйесінің денсаулығын сақтау Су ішу Көп су ішу. Дұрыс тамақтану Дұрыс тамақтану. Спортпен шұғылдану Спортпен шұғылдану. Дәрігерге қаралу Дәрігерге уақытында қаралу.

8 слайд

#9 слайд
Топтық жұмыс «Конверттегі сұрақтар» 1-топ оқушылары 1- сұрақ.Бүйректің ми және қыртысты қабаты арасындағы айырмашылықтарды атаңыз? 2-топ оқушылары 2-сұрақ.Тостағанша,астау,несепағар,зәр шығару түтігі,қуықтың құрылысы мен рөлін бағалаңдар.Олардың ауа жолдарымен ұқсастығы бар ма? 3-топ оқушылары 3- сұрақ.Бүйрек артериясының қанына зиянды заттардың(несепнәр) түсуінен бастап жүретін үдерістер мен құрылымдарды дұрыс ретпен орналастырып жазыңыз? Жағдай: Бір температура ауа райының әсерінен зәр шығару жүйесінде өзгерістер пайда болған. Ол дәрігерге келіп, "Несебімнің мөлшері азайып, зәр түсіріп қоюланып кетті" деп шағымданды. Дәрігердің қай қабаты дұрыс жұмыс істемегенін анықтады. Жағдай: Дәрігерге бір пациент келіп, "Зәр шығару кезінде қатты қуат сеземін, зәрімнің мөлшері азайды, кейде қанды бөліністер зардап шегеді" деп шағымданды. Дәрігер зәр шығару жүйесін тексеру арқылы мәселенің органда анықтап, қай ем тағайындауды сұрады. •Зәр шығару жүйесінің қай жерде мәселе болуы мүмкін? •Бұл бөліктің рөлі мен қызметі қандай? •Ауа жолдарының құрылысымен қандай ұқсастығы бар (қалып, кеңірдек пен бронхтың зәр шығару түтігіне ұқсастығы)? •Шешім ұсыныстарыңыз: •Пациентке қандай медициналық көмек керек екенін анықтаңыз. •Зәр шығару жүйесін сау күйде сақтау үшін қандай кеңестер берер едіңіз? Жағдай: Пациент дәрігерге келіп, "Менің денемде ісіну пайда болды және қан қысымым жоғарылайды" деп шағымданды. Тексеру арқылы пациенттің бұйрегінде улы заттар (несепнәр және басқа қалдықтар) дұрыс сүзілмей жатқанын анықтады. Дәрігер, дәрігер пациенттің бүйрегіндегі ауруды түсіндіріп, мәселені қай жерде анықтауды сұрады.

9 слайд

#10 слайд
Тапсырма 2.2 Пиза тапсырмасы: Зәр шығару жүйесі Мақсат: Зәр шығару жүйесінің құрылымы мен қызметін түсініп, ағзадағы маңызды процестерді сипаттау. Зәр шығару жүйесінің денсаулыққа әсерін және оның бұзылуының салдарын түсіну. Мазмұны:Зәр шығару жүйесі адам ағзасындағы сұйықтықтардың тепе-теңдігін реттейді, токсиндер мен қалдықтарды ағзадан шығарады, қан құрамын тұрақтандырады және электролиттер мен сұйықтықтардың балансын сақтайды. Бұл жүйе бүйректер, несепағарлар, қуық және зәр шығару жолдарынан тұрады. Сұрақтар: Зәр шығару жүйесінің негізгі мүшелерін атап, олардың әрқайсысының қызметін сипаттаңыз. А) Тыныс алу жолдары, олардың негізгі қызметі Б) Бүйректер, несепағарлар, қуық, зәр шығару жолдары В) Асқорыту жүйесі мен қан айналымы Г) Лимфа жүйесі Бүйректің негізгі қызметтерінің бірі - бұл қан құрамындағы зиянды заттарды сүзу және зәр ретінде шығару. Бұл процесс қалай аталады және оның негізгі кезеңдерін сипаттаңыз. А) Сүзгілеу процесі; фильтрация, реабсорбция, секреция Б) Тыныс алу процесі; оттегінің тасымалдануы В) Қоректік заттардың сіңірілуі Г) Лимфоциттердің тасымалдануы

10 слайд

#11 слайд
3.Қуықтың қызметін сипаттап, оның құрылымындағы ерекшеліктерін түсіндіріңіз. А) Зәрді жинау және оны шығару; қабырғасының серпімділігі Б) Қоректік заттардың қорытылуы В) Қанның оттегімен қанығуы Г) Ас қорыту жолдарының жұмысын реттеу 4.Несепағардың рөлі туралы не білесіз? Несепағардың жұмысы қандай жағдайларда бұзылуы мүмкін? А) Несепағардың зәрді бүйректерден қуыққа тасымалдауы; обструкция немесе инфекция Б) Жүрек-қан тамырлары жүйесі арқылы оттегінің тасымалдануы В) Тыныс алу жолдарының жұмысын реттеу Г) Ас қорытудағы ферменттердің белсенділігі 5.Қандай жағдайда бүйректің немесе зәр шығару жүйесінің бұзылуы ағзаға қауіпті бола алады? А) Гломерулонефрит және пиелонефрит сияқты қабыну аурулары, бүйрек жеткіліксіздігі Б) Қанның құрамындағы глюкоза деңгейінің көбеюі В) Тыныс алу мен ас қорыту жүйесінің бұзылуы Г) Қан айналымындағы аномалиялар

11 слайд

#12 слайд
6. Бүйректегі фильтрация процессі кезінде қандай механизмдер жұмыс істейді және олардың ағзадағы тепе-теңдікті сақтау рөлі қандай? А) Гломерулалық фильтрация, реабсорбция, секреция Б) Энергия өндіру және оттегінің тасымалдануы В) Қанттың сіңірілуі және қоректік заттардың тасымалдануы Г) Тыныс алу және қоректік заттардың өзгеруі 7. Зәр шығару жүйесінің бұзылуы кезінде қандай клиникалық белгілер пайда болуы мүмкін? А) Несептің түсінің өзгеруі, ауырсыну, ісіну Б) Ас қорыту процесінің бұзылуы В) Жүрек ақауларының белгілері Г) Лимфа жүйесінің инфекциялары Дескриптор: 1. Зәр шығару жүйесінің негізгі мүшелерін атап, олардың әрқайсысының қызметін сипаттайды 1б 2. Бүйректің негізгі қызметтерінің бірі - бұл қан құрамындағы зиянды заттарды сүзу және зәр ретінде шығару. Бұл процесс қалай аталады және оның негізгі кезеңдерін сипаттайды 1б 3. 3. Қуықтың қызметін сипаттап, оның құрылымындағы ерекшеліктерін түсіндіреді 4. 4. Несепағардың рөлі туралы не білесіз? Несепағардың жұмысы қандай жағдайларда бұзылуы мүмкін екендігін түсіндіреді 1б 5. 6. Бүйректегі фильтрация процессі кезінде қандай механизмдер жұмыс істейді және олардың ағзадағы тепе-теңдікті сақтау рөлін түсіндіреді 6. Қандай жағдайда бүйректің немесе зәр шығару жүйесінің бұзылуы ағзаға қауіпті болатынын түсіндіреді 1б 7. Зәр шығару жүйесінің бұзылуы кезінде қандай клиникалық белгілер пайда болуы мүмкіндігін анықтайды 1б

12 слайд

#13 слайд
Жеке тапсырмасы «Сәйкестендіру». Бөліп шығару мүшелерін олардың зат алмасу нәтижесінде бөлінетін өнімдерімен сәйкестендіріңіз. 1. Бүйрек   а. аммиак 2. Тері   б. су, тұздар, несеп 3. Өкпе   в. су буы, көмірқышқыл газы 4. Бауыр   г. су, тұздар, көмірқышқыл газы Дескриптор: - Бөліп шығару мүшелерін олардың зат алмасу нәтижесінде бөлінетін өнімдерімен сәйкестендіреді 4б

13 слайд

#14 слайд
«Білім қожыны» Кері байланыс

14 слайд