#1 слайд
Тақырыбы: «Зат мөлшері. Моль. Авогадро саны. Молдік масса» 8 сынып

1 слайд

#2 слайд
2 Оқу мақсаты Бағалау критерийлері • 8.1.1.1 зат мөлшерінің өлшем бірлігі ретінде –мольді білу және Авогадро санын білу • 8.1.1.2 қосылыстың молярлық массасын есептей алу • 8.1.1.3 масса, зат мөлшері және құрылымдық бөлшектер санын есептеу • зат мөлшерінің өлшем бірлігі ретінде –мольді және Авогадро санын біледі • масса, зат мөлшері және құрылымдық бөлшектер санын есептей алады • қосылыстың молярлық массасын есептей алады

2 слайд

#3 слайд
3 • Зат мөлшері • Моль • Авогадро саны • Құрылымдық бөлшектер саны • Мольдік масса Тірек ұғымдар:

3 слайд

#4 слайд
4 ф 1000 г – 1 кг 30 күн – 1 ай 100 тиын – 1 теңге 100 жыл – 1 ғасыр Химияда заттың өлшемі ретінде ерекше физикалық шама – зат мөлшері алынады. Зат мөлшері

4 слайд

#5 слайд
5 Зат мөлшері мольмен өрнектеледі. Моль – бұл құрамында 0,012 кг (12 г) көміртекте болатын атомдар санына тең құрылымдық бөлшектер (атомдар, молекулалар, т.б.) болатын заттың мөлшері. Көміртектің әрбір атомының массасын (19,93∙10 -27 кг) біле отырып көміртектің 0,012 кг массасында қанша атом (N) болатынын есептеуге болады. N= 0,012 кг / 19,93∙10 -27 кг = 6,02∙10 23 (атом) 602 000 000 000 000 000 000 000 (немесе 6,02∙10 23 ) құрылымдық бөлшектерді атом, молекула және т.б біріктіріп 1 моль деп атайды.

5 слайд

#6 слайд
6 Авогадро саны 6,02∙10 23 саны итальяндық ғалым Амадео Авогадроның құрметіне Авогадро саны деп аталады. Белгісі N А , өлшем бірлігі моль -1. N А = 6,02∙10 23 моль -1 . Ол кез келген заттың 1 молінде 6,02∙10 23 бөлшектер болатынын көрсетеді. Мысалы : 1 моль суда да, 1 моль темірде де бөлшектер саны бірдей, тек судың 1 молінде 6,02∙10 23 молекула болса, темірдің 1 молінде 6,02∙10 23 атом бар. Авогадро санын заттың молекуласын табу үшін қолданады.

6 слайд

#7 слайд
7 Зат мөлшерінің формуласы: n = N / N А Зат мөлшері белгілі болса бөлшектер санын анықтауға болады. Молекуланы (N) әрпімен белгілейді. Ол Авогадро санын зат мөлшеріне көбейткенге тең.  N = n ∙N А мұндағы : n - зат мөлшері N - молекула немесе атом саны N А - Авогадро саны Зат мөлшері мен Авогадро саны арасындағы байланыс

7 слайд

#8 слайд
8 Мольдік масса - заттың бір молінің массасы. М әрпімен белгілейді және өлшем бірлігі г/ моль Мольдік масса мен салыстырмалы молекулалық массаның (немесе атомдық) сандық мәндері бір - біріне сәйкес болады. Метанның CH 4 мольдік массасын анықтайық: Mr(CH 4 ) = Ar (C ) + Ar (H) ∙ 4 = 12 + 1∙4 = 16 M (CH 4 ) = 16 г /моль Мольдік масса

8 слайд

#9 слайд
9 Мольдік масса Мольдік масса зат массасының оның мөлшеріне қатынасымен өрнектеледі. M = m / n бұдан моль санын есептеуге болады: n = m / M немесе мол саны мен мольдік массалары бойынша заттың массасын есептеуге болады: m = n ∙ M мұндағы : n - зат мөлшері M – мольдік масса m – заттың массасы

9 слайд

#10 слайд
10 Мольдік масса Заттың мольдік массасының мәні оның сапалық және сандық құрамымен анықталады, яғни Mr және Ar - ге тәуелді. Сондықтан әртүрлі заттардың моль саны бірдей болса да , массалары түрліше болады. Графит 12г Күкірт 23 г Темір 56 г Мыс 64 г 1 моль атом6,02∙10 23

10 слайд

#11 слайд
11 Бекіту тапсырмасы 1-тапсырма.Төменде хлорсутектің, азот, күкірт және фосфор қышқылдарының молекулаларының модельдері берілген. Олардың формулаларын жазып , мольдік массаларын есептеңдер. Дескриптор: Білім алушы - қосылыстардың молекулалық формулаларын жазады - қосылыстардың мольдік массаларын есептейді

11 слайд

#12 слайд
12 Дұрыс жауабы Хлорсутек HCl M(HCl) = Ar(H) + Ar ∙(Cl ) = 1 + 35,5 =36,5 г /моль Азот қышқылы HNO 3 M(HNO 3 ) = Ar(H) + Ar ∙(N) + Ar ∙(O) ∙3 = 1 + 14 +48 = 63 г /моль Күкірт қышқылы H 2 SO 4 M(H 2 SO 4 ) = Ar(H) ∙2 + Ar ∙(S) + Ar ∙(O) ∙4 = 2 + 32 +64 = 98 г /моль Фосфор қышқылы H 3 PO 4 M(H 3 PO 4 ) = Ar(H) 3 + Ar ∙(P) + Ar ∙(O) ∙4 = 3 + 31 +64 = 98 г /моль

12 слайд

#13 слайд
13 Бекіту тапсырмасы 2-тапсырма. Берілген қосылыстардың зат мөлшерін, массасын және молекула сандарын есептеңіз Дескриптор: Білім алушы - қосылыстардың зат мөлшерін есептейді - қосылыстардың зат массасын есептейді - қосылыстардың молекула санын есептейді Қосылыстың формуласы Зат мөлшері Зат массасы Молекула саны Сl 2 12,02∙10 23 SO 2 128 г BaSO 4 3 моль NH 3 68 г CaCO 3 12,02∙10 23 Al(NO 3 ) 3 3 моль

13 слайд

#14 слайд
14 Дұрыс жауабы Қосылыстың формуласы Зат мөлшері Зат массасы Молекула саны Сl 2 2 моль 142 г 12,02∙10 23 SO 2 2 моль 128 г 12,02∙10 23 BaSO 4 3 моль 699 г 18,06∙10 23 NH 3 4 моль 68 г 24,08∙10 23 CaCO 3 2 моль 200 г 12,02∙10 23 Al(NO 3 ) 3 3 моль 639 г 12,02∙10 23 2-тапсырма. Берілген қосылыстардың зат мөлшерін, массасын және молекула сандарын есептеңіз

14 слайд

#15 слайд
15 Қорытынды Бүгінгі сабақта: • зат мөлшерінің өлшем бірлігі ретінде –мольді және Авогадро санын білдім • қосылыстың мольдік массасын есептей аламын • масса, зат мөлшері және құрылымдық бөлшектер санын есептей аламын

15 слайд

#16 слайд
16 Қосымша ресурстар Химия оқулығы 8 сынып Оспанова М.Қ., Белоусова Т.Г. Аухадиева.Қ.С https://bilimland.kz/kk/subject/ximiya/8-synyp/

16 слайд