Түсінік хат
Жалпы орта білім беру деңгейінің жаратылыстану-математикалық бағыттағы 10-11-сыныптарына арналған "География" оқу пәні бойынша үлгілік оқу бағдарлама (төмендетілген)
1-тарау. Жалпы ережелер
1. Оқу бағдарламасы "Мектепке дейінгі тәрбие мен оқытудың, бастауыш, негізгі орта және жалпы орта білім берудің мемлекеттік жалпыға міндетті стандарттарын бекіту туралы" Қазақстан Республикасы Білім және ғылым министрінің 2022 жылғы 3 тамыздағы № 348 бұйрығымен бекітілген Мектепке дейінгі тәрбие мен оқытудың, бастауыш, негізгі орта және жалпы орта білімнің мемлекеттік жалпыға міндетті стандарттарына сәйкес әзірленді., техникалық және кәсіптік, (нормативтік құқықтық актілерді мемлекеттік тіркеу тізілімінде № 29031 болып тіркелген) сәйкес жүзеге асырылады.
2. Жоғары мектептегі "География" оқу пәнінің мақсаты – оқушылардың қоғам мен географиялық кеңістіктің барлық деңгейлерінде туындаған геоэкологиялық, геоэкономикалық, әлеуметтік, геосаяси және ғаламдық проблемаларды шешуге бағытталған географиялық білімдерін, біліктері мен дағдыларын қолдану үшін жағдай жасау.
3. Оқу пәннің міндеттері:
1) оқушылардың бойында географиялық кеңістіктік ойлауды, географиялық мәдениет пен тілді дамыту;
2) геоэкологиялық, геосаяси, геоэкономикалық, әлеуметтік үдерістер мен құбылыстарды зерттеу үшін ғаламдық, аймақтық және жергілікті ұстанымдардың түсінуін дамыту;
3) оқушыларға картографияны, геоэкологияны, геоэкономиканы, геосаясатты, елтану мен адамзаттың ғаламдық проблемаларын зерттеу барысында геокеңістіктік деректерді өңдеудің заманауи әдістерін қолдану үшін жағдай жасау;
4) оқушының бойында қазіргі дүниенің географиялық көрінісін іс-әрекеттер арқылы зерттептану барысында құндылықтар жүйесін қалыптастыру;
5) геокеңістіктік әдістер және деректермен жұмыс істейтін мамандық пен кәсіп иелері атқаратын әрекеттерді орындату арқылы оқушыларға кәсіби бағдар беру.
2-тарау. "География" оқу пәнінің мазмұнын ұйымдастыру 1-параграф. "География" оқу пәнінің мазмұны
4. "География" оқу пәні бойынша оқу жүктемесінің жоғары шекті көлемі:
1) 10-сыныпта – аптасына 3 сағатты, оқу жылында 102 сағатты;
2) 11-сыныпта – аптасына 3 сағатты, оқу жылында 102 сағатты құрайды.
Оқу пәні бойынша оқу жүктемесінің көлемі "Қазақстан Республикасындағы бастауыш, негізгі орта, жалпы орта білім берудің үлгілік оқу жоспарларын бекіту туралы" Қазақстан Республикасы Білім және ғылым министрінің 2012 жылғы 8 қарашадағы № 500 бұйрығымен бекітілген үлгілік оқу жоспарына тәуелді (Қазақстан Республикасының нормативтік құқықтық актілерін мемлекеттік тіркеу тізілімінде № 8170 тіркелген).
5. Оқу пәнінің мазмұны 7 бөлімді қамтиды:
1) географиялық зерттеу әдістері;
2) картография және геоинформатика;
3) табиғатты пайдалану және геоэкология;
4) геоэкономика;
5) геосаясат;
6) елтану;
7) адамзаттың ғаламдық проблемалары.
6. Оқу пәнінің мазмұны оқытудың бөлімдері арқылы ұйымдастырылған. Бөлімдер білім, білік, түсінік және дағдыларды қамтитын күтілетін нәтижелер түріндегі оқу мақсаттарынан тұратын бөлімшелерге бөлінген.
7. "Географиялық зерттеу әдістері" бөлімі "Жалпы географиялық әдістер" бөлімшесінен тұрады.
8. "Картография және геоинформатика" бөлімі келесі бөлімшелерден тұрады:
1) картография;
2) геоинформатика негіздері.
9. "Табиғатты пайдалану және геоэкология" бөлімі келесі бөлімшелерден тұрады:
1) табиғатты пайдалану;
2) геоэкологиялық зерттеу негіздері.
10. "Геоэкономика" бөлімі "Геоэкономика негіздері" бөлімшесінен тұрады.
11. "Геосаясат" бөлімі "Геосаясат негіздері" бөлімшесінен тұрады.
12. "Елтану" бөлімі келесі бөлімшелерден тұрады:
1) дүниежүзі аймақтары;
2) елдерді салыстыру әдістемесі.
13. "Адамзаттың ғаламдық проблемалары" бөлімі "Ғаламдық проблемаларды шешу" бөлімшесінен тұрады.
14. 10-сыныпқа арналған География" оқу пәнінің базалық мазмұны:
1) "Географиялық зерттеу әдістері". Жалпы географиялық әдістер; зерттеу әдістерінің түрлері;
2) "Картография және геоинформатика". Картография; заманауи картографиялық әдістер; геоинформатика негіздері; географиялық деректер базасы; географиялық деректерді визуализациялау;
3) "Табиғатты пайдалану және геоэкология". Табиғатты пайдалану; табиғатты пайдалану түрлері. табиғатты пайдалану түрлерінің қоршаған ортаға әсерін бағалау; табиғатты тиімді пайдаланудың қағидаттары, экологиялық таза өндірістерді жобалау; геоэкологиялық зерттеулер негіздері; геоэкологияның зерттеу пәні мен өзектілігі, геосфералардың ластануы, геоэкологиялық аудандастыру; геоэкологиядағы антропогендік факторлар; ғаламдық экологиялық проблемалар, экологиядағы инновациялық технологиялар; Қазақстанның экологиялық проблемалары,
4) "Геоэкономика". Геоэкономика негіздері; геоэкономиканың зерттеу пәні мен өзектілігі; шаруашылықты ұйымдастырудың аумақтық факторлары; дүниежүзілік шаруашылықтың құрылымы; дүниежүзілік шаруашылықтың аумақтық модельдері; дүниежүзі елдерінің экономикалық даму көрсеткіштері; экономикалық дамудағы әлемдік тәжірибе; Қазақстан Республикасы экономикалық дамуындағы мақсатты көрсеткіштер;
5) "Геосаясат". Геосаясат негіздері; геосаясаттың өзектілігі; дүниежүзінің геосаяси кеңістігі; геосаясат және географиялық факторлар; мемлекеттік аумақтың морфологиясы; мемлекеттік шекара;
6) "Елтану". Дүниежүзі аймақтары; кешенді географиялық аудандастыру; дүниежүзі елдерін салыстыру әдістері; салыстырмалы елтану;
7) "Адамзаттың ғаламдық проблемалары". Ғаламдық проблемаларды шешу; ғаламдық проблемалардың географиялық аспектілері.
15 11-сыныпқа арналған География" оқу пәнінің базалық мазмұны:
1) "Географиялық зерттеу әдістері". Жалпыгеографиялық әдістер; географиялық зерттеулердің өзекті әдістері;
2) "Картография және геоинформатика". Картография; заманауи картографиялық әдістер; геоинформатика негіздері; геоақпараттық жүйелер; географиялық деректер базасы; географиялық деректерді визуализациялау;
3) "Табиғатты пайдалану және геоэкология". Табиғатты пайдалану; табиғатты пайдалануды реттеу, табиғатты қорғау шаралары; табиғатты қорғауда жеке тұлғаның рөлі; геоэкологиялық зерттеулер негіздері; қоршаған ортаның антропогендік өзгеруі; қоршаған ортаның сапасы; геоэкологиялық жобалау;
4) "Геоэкономика". Геоэкономика негіздері; Қазақстан Республикасы аймақтарының геоэкономикалық жағдайы мен әлеуеті; геоэкономикалық даму стратегиялары;
5) "Геосаясат". Геосаясат негіздері; заманауи геосаяси процестер; Қазақстанның геосаяси жағдайы; Қазақстанның геосаяси қауіпсіздігі; Қазақстанның геосаяси интеграциясы;
6) "Елтану". Дүниежүзі аймақтары; дүниежүзін аймақтарға аудандастырудың қолданбалы аспектілері; дүниежүзі аймақтары картасындағы Қазақстанның орны; елдері салыстыру әдістері; дүниежүзі елдерінің салыстырмалы көрсеткіштері; дүниежүзі елдерін халықаралық салыстырулардағы Қазақстанның орны; өмір сүру деңгейін жоғарлатудағы азаматтың рөлі; қолданбалы елтану;
7) "Адамзаттың ғаламдық проблемалары". Ғаламдық проблемаларды шешу; ғаламдық проблемаларды шешу жолдары.
Жалпы орта білім беру деңгейінің 10-сыныптарына арналған жаратылыстану-математикалық бағыттағы "География" оқу пәні бойынша үлгілік оқу бағдарламасын жүзеге асыру бойынша ұзақ мерзімді жоспар (төмендетілген)
|
|
Бөлімше |
Тақырып |
Оқу мақсаттары |
Сағат саны |
Мерзімі |
Ескертулер |
|
|
1-тоқсан |
|
|
|
||
|
|
1. Географиялық зерттеу әдістері |
|
|
|
||
|
1 |
1.1 Жалпы географиялық әдістер |
Зерттеу әдістерінің түрлері |
10.1.1.1 -зерттеу тақырыбына сәйкес географиялық мониторинг әдістерін қолдану; |
1 |
|
|
|
2-3 |
10.1.1.2 - зерттеу тақырыбына сәйкес салыстыру, сандық әдістерін қолдану; |
2 |
|
|
||
|
4 |
10.1.1.3 - зерттеу тақырыбына сәйкес географиялық сараптама әдістерін қолдану; |
1 |
|
|
||
|
5-6 |
10.1.1.4 - зерттеу тақырыбына сәйкес аудандастыру әдістерін қолданады БЖБ №1 |
2 |
|
|
||
|
|
2. Картография және геоинформатика |
|
|
|
||
|
7-8 |
2.1Картография |
Заманауи картографиялық әдістер |
10.2.1.1 - тақырыпқа сәйкес картографиялық зерттеулер әдістерін қолдану |
2 |
|
|
|
9-10 |
2.2 Геоинфор-матика негіздері |
Географиялық деректер базасы |
10.2.2.1 - Microsoft Excel бағдарламасын қолдану арқылы тақырыпқа сәйкес географиялық деректер базасын құрастыру |
2 |
|
|
|
11-12 |
Географиялық деректерді визуа-лизациялау |
10.2.2.2 - статистикалық деректерді талдау нәтижелері бойынша картограммалар мен картодиаграммаларды жасау; |
2 |
|
|
|
|
13-14 |
10.2.2.3 - ақпараттық-коммуникациялық технологиялардың графикалық редакторларын қолданумен тақырыптық картасызбалар жасау БЖБ №2 |
2 |
|
|
||
|
|
3. Табиғатты пайдалану және геоэкология |
|
|
|
||
|
15 |
3.1 Табиғатты пайдалану |
Табиғатты пайдалану түрлері |
10.3.1.1 - табиғатты пайдаланудың қажеттілігін түсіндіріп, түрлерін (шаруашылық тұрғысынан) анықтау, графикалық түрде ұсыну |
1 |
|
|
|
16-17 |
|
10.3.1.2 - табиғатты пайдалану түрлерінің қоршаған ортаға тигізетін әсерін анықтау, баға беру, кері әсерін азайтудың жолдарын ұсыну (жергілікті/аймақтық компоненттің негізінде); |
2 |
|
|
|
|
18-19 |
Табиғатты тиімді пайдаланудың қағидаттары |
10.3.1.3 - табиғатты тиімді пайдаланудың қағидаттарын анықтау; |
2 |
|
|
|
|
20-21 |
10.3.1.4 - табиғатты пайдалану түрлерінің тиімділігін арттыру жөнінде ұсыныстар әзірлеу (жергілікті/аймақтық компоненттің негізінде) |
2 |
|
|
||
|
22 |
Экологиялық таза өндірістерді жобалау |
|
1 |
|
БЖБ№3 |
|
|
23 |
|
ТЖБ №1 |
ТЖБ№1 |
|
|
|
|
24 |
|
Экологиялық таза өндірістерді жобалау |
10.3.1.5 - экологиялық таза өндірістік жобаларды ұсыну (жергілікті/аймақтық компоненттің негізінде) |
1 |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
2-тоқсан |
|
|
|
||
|
|
3. Табиғатты пайдалану және геоэкология |
|
|
|
||
|
25 |
3.2 Геоэколо-гиялық зерттеу негіздері |
Геоэкологияның зерттеу пәні мен өзектілігі |
10.3.2.1 - геоэкологиялық зерттеулердің мәнін, мазмұнын, бағыттарын графикалық түрде ұсыну; |
1 |
|
|
|
26 |
10.3.2.2 - геоэкологияның негізгі категорияларын түсіндіру |
1 |
|
|
||
|
27-28 |
Геосфералардың ластануы |
10.3.2.3 - геосфералардың ластану деңгейін анықтап, себеп-салдарын зерттеу |
2 |
|
|
|
|
29-30 |
Геоэкологиялық аудандастыру |
10.3.2.4 - дүниежүзі аумағын ластану және табиғи ортаның бұзылу деңгейі бойынша аудандастыру |
2 |
|
|
|
|
31-32 |
Геоэкологиядағы антропогендік факторлар |
10.3.2.5 - табиғатқа әсер ететін антропогендік факторларды топтастыру және графикалық түрде ұсыну; |
2 |
|
|
|
|
33-34 |
10.3.2.6 - табиғатқа әсер ететін антропогендік факторлардың азайту жолдарын ұсыну; |
2 |
|
|
||
|
35-36 |
Ғаламдық экологиялық проблемалар |
10.3.2.7 - ғаламдық экологиялық проблемалардың пайда болу механизмін түсіндіру; |
2 |
|
|
|
|
37-38 |
10.3.2.8 - геоэкологиялық үдерістерде географиялық қабық заңдылықтарының рөлін анықтау; |
2 |
|
|
||
|
39-40 |
10.3.2.9 - ғаламдық экология-лық проблемаларды шешудегі әлемдік тәжірибені зерттеу; |
2 |
|
|
||
|
41-42 |
Экологиядағы инновациялық технологиялар |
10.3.2.10 - экологиялық проблемаларды шешудегі инновациялық технологиялардың рөлін анықтау |
2 |
|
|
|
|
43-44 |
Қазақстанның экологиялық проблемалары |
10.3.2.11 - Қазақстан аумағын экологиялық тұрғыдан аудандастыру; |
2 |
|
|
|
|
45-46 |
10.3.2.12 - Қазақстандағы экологиялық проблемалардың шешу жолдарын ұсыну БЖБ№4 |
2 |
|
|
||
|
47 |
|
ТЖБ №2 |
ТЖБ №2 |
1 |
|
|
|
48 |
|
Қазақстанның экологиялық проблемалары |
10.3.2.12 - Қазақстандағы экологиялық проблемалардың шешу жолдарын ұсыну |
1 |
|
|
|
|
3-тоқсан |
|
|
|
||
|
|
4. Геоэкономика |
|
|
|
||
|
49 |
4.1 Геоэкономика негіздері |
Геоэкономиканың зерттеу пәні мен өзектілігі |
10.4.1.1 - геоэкономика бағытының мақсаты мен міндеттерін, негізгі категорияларын түсіндіру; |
1 |
|
|
|
50 |
10.4.1.2 - геоэкономика мен экономикалық география арасындағы айырмашылықтарды анықтау; |
1 |
|
|
||
|
51 |
10.4.1.3 - елдер мен аймақтардың экономикалық дамуындағы географиялық кеңістіктің рөлін анықтау(қазақстандық компонентті қосымша қамту негізінде); |
1 |
|
|
||
|
52 |
Шаруашылықты ұйымдастырудың аумақтық факторлары |
10.4.1.4 - шаруашылық салаларын орналастыруда кеңістіктік (аумақтық) факторларды талдау; |
1 |
|
|
|
|
53 |
10.4.1.5 - дүниежүзілік шаруашылықтың салаларын заманауи орналастыру факторларын талдау; |
1 |
|
|
||
|
54 |
Дүниежүзілік шаруашылықтың құрылымы |
10.4.1.6 - дүниежүзі елдерінің шаруашылық құрылымын бағалау; |
1 |
|
|
|
|
55 |
|
10.4.1.7 - дүниежүзі елдерін шаруашылық құрылымы бойынша жіктеу; |
1 |
|
|
|
|
56-57 |
Дүниежүзілік шаруашылықтың аумақтық модельдері |
10.4.1.8 - дүниежүзі шаруашылығының аумақтық модельдерін талдау; |
2 |
|
|
|
|
58-59 |
Дүниежүзі елдерінің экономикалық даму көрсеткіштері |
10.4.1.9 - дүниежүзі елдерінің экономикалық даму көрсеткіштерін салыстыру (қазақстандық компонентті қосымша қамту негізінде); |
2 |
|
|
|
|
|
||||||
|
60-62 |
10.4.1.10 - дүниежүзі елдерін экономикалық даму деңгейі бойынша жіктеу; |
3 |
|
|
||
|
63-64 |
Экономикалық дамудағы әлемдік тәжірибе |
10.4.1.11 - дүниежүзі елдерінің экономикалық даму стратегияларына баға беру (қазақстандық компонентті қосымша қамту негізінде); |
2 |
|
|
|
|
65 |
Қазақстан Республикасы экономикалық дамуындағы мақ-сатты көрсеткіштер мен индикаторлар |
10.4.1.12 - Қазақстан Республикасы үшін тиімді шаруашылықтың құрылымын, шаруашылық салаларының арақатынасын, шаруашылығының аумақтық құрылымын, экономикалық дамуындағы тиімді көрсеткіштерді анықтау БЖБ №5 |
1 |
|
|
|
|
|
5. Геосаясат |
|
|
|
||
|
66 |
5.1 Геосаясат негіздері |
Геосаясаттың өзектілігі |
10.5.1.1 - геосаясаттың мақсаты мен міндеттерін, зерттеу пәнін, негізгі категорияларын түсіндіру; |
1 |
|
|
|
67 |
10.5.1.2 - негізгі геосаяси объектілер мен субъектілерді анықтау; |
1 |
|
|
||
|
68 |
10.5.1.3 - геосаяси ықпал көрсетудің негізгі құралдарын зерттеу |
1 |
|
|
||
|
69-70 |
Дүниежүзінің геосаяси кеңістігі |
10.5.1.4 - дүниежүзінің геосаяси кеңістігін талдау |
2 |
|
|
|
|
71-72 |
Геосаясаттағы географиялық факторлар |
10.5.1.5 - геосаясаттағы физикалық-географиялық, экономикалық, әлеуметтік, демографиялық, саяси, әскери, технологиялық факторларға баға беру |
2 |
|
|
|
|
73 |
Мемлекеттік аумақтың морфологиясы |
10.5.1.6 - мемлекеттік аумақтың морфологиялық ерекшеліктерін талдау және жіктеу; |
1 |
|
|
|
|
74 |
|
10.5.1.7 - Қазақстан Республикасы мемлекеттік аумағының морфологиялық ерекшеліктеріне кешенді баға беру |
1 |
|
|
|
|
75 |
Мемлекеттік шекара |
10.5.1.8 - мемлекеттік шекаралардың функциясын, түрлерін, анықтау және белгілеу шараларын, динамикасын талдау; |
1 |
|
|
|
|
76 |
10.5.1.9 - Қазақстан Республикасының мемлекет-тік шекараларының қалыптасу үдерісін, басты көрсеткіштері мен динамикасын зерттеу; БЖБ №6 |
1 |
|
|
||
|
77 |
ТЖБ №3 |
ТЖБ №3 |
1 |
|
|
|
|
78 |
|
Мемлекеттік шекара |
10.5.1.10 - Қазақстан Республикасының шекараларын күшейту жөнінде ұсыныстар әзірлеу |
1 |
|
|
|
|
4-тоқсан |
|
|
|
||
|
|
6. Елтану |
|
|
|
||
|
79-81 |
6.1 Дүниежүзі аймақтары |
Кешенді географиялық аудандастыру |
10.6.1.1 - дүниежүзінің түрлі белгілер бойынша физикалық географиялық, тарихи-мәдени, саяси-географиялық, геосаяси аудандарға бөлінуін түсіндіру; |
3 |
|
|
|
82 |
10.6.1.2 - кешенді географиялық және тарихи-географиялық аудандастырудың өз үлгісін ұсыну; |
1 |
|
|
||
|
83 |
10.6.1.3 - дүниежүзінің тарихи-географиялық аймақтарын, олардың құрамы мен ерекшеліктерін, географиялық сипаттамасын шығармашылық түрде ұсыну |
1 |
|
|
||
|
84 |
6.2 Дүниежүзі елдері |
Салыстырмалы елтану |
10.6.2.1 - дүниежүзі елдерін салыстыруда қолданылатын белгілерді анықтау; |
1 |
|
|
|
85-86 |
10.6.2.2 - дүниежүзі елдерін салыстыруда қолданылатын көрсеткіштердің бірін есептеу әдісін түсіндіру (таңдау бойынша: жалпы ішкі өнім (ЖІӨ), ұлттық жалпы өнім (ҰЖӨ), оның ішінде жан басына шаққанда, сатып алу қабілетінің паритеті (СҚП), гендерлік тепе-теңдік) |
2 |
|
|
||
|
87-88 |
10.6.2.3 - көрсеткіштердің бірі бойынша графикалық түрде дүниежүзі елдерінің рейтингін көрсету (таңдау бойынша); |
2 |
|
|
||
|
89-90 |
10.6.2.4 - жиынтық көрсеткіштер бойынша есептелінетін дүниежүзі елдерінің индекстері мен рейтингтерін сипаттау (есепке/бағалауға алынатын көрсеткіштер, бағалау субъектісі, нәтижелерінің қолдану аясы); |
2 |
|
|
||
|
91 |
10.6.2.5 - жиынтық көрсеткіштер бойынша есептелінетін дүниежүзі елдерінің рейтингтерін графикалық түрде көрсету; |
1 |
|
|
||
|
92-93 |
10.6.2.6 - елдің рейтингте орналасқан орына әсер ететін географиялық, әлеуметтік, экономикалық және саяси факторларды анықтау (таңдау бойынша рейтингтің басында, ортасында және соңында орналасқан үш елдің мысалында) БЖБ №7 |
2 |
|
|
||
|
|
7. Адамзаттың ғаламдық проблемалары |
|
|
|
||
|
94-95 |
7.1 Ғаламдық проблемаларды шешу |
Ғаламдық проблемалардың географиялық аспектілері |
10.7.1.1 - адамзаттың дамуындағы проблемаларын топтастыру; |
2 |
|
|
|
96 |
10.7.1.2 - ғаламдық проблемалардың критерийлерін анықтау; |
1 |
|
|
||
|
97-98 |
10.7.1.3 - ғаламдық проблемалардың себептері мен салдарын анықтап, топтастыру; |
2 |
|
|
||
|
99-100 |
10.7.1.4 - ғаламдық проблемалардың аумақтық көріністерін анықтау БЖБ №8 |
2 |
|
|
||
|
101 |
|
ТЖБ №4 |
|
1 |
|
|
|
102 |
|
Ғаламдық проблемалардың географиялық аспектілері |
10.7.1.4 - ғаламдық проблемалардың аумақтық көріністерін анықтау |
1 |
|
|
|
|
Барлық сағат саны |
|
|
102 |
|
|
жүктеу мүмкіндігіне ие боласыз
Бұл материал сайт қолданушысы жариялаған. Материалдың ішінде жазылған барлық ақпаратқа жауапкершілікті жариялаған қолданушы жауап береді. Ұстаз тілегі тек ақпаратты таратуға қолдау көрсетеді. Егер материал сіздің авторлық құқығыңызды бұзған болса немесе басқа да себептермен сайттан өшіру керек деп ойласаңыз осында жазыңыз
10-сынып Геграфия 3-сағаттық жылына 102 сағат ЖМБ
10-сынып Геграфия 3-сағаттық жылына 102 сағат ЖМБ
Түсінік хат
Жалпы орта білім беру деңгейінің жаратылыстану-математикалық бағыттағы 10-11-сыныптарына арналған "География" оқу пәні бойынша үлгілік оқу бағдарлама (төмендетілген)
1-тарау. Жалпы ережелер
1. Оқу бағдарламасы "Мектепке дейінгі тәрбие мен оқытудың, бастауыш, негізгі орта және жалпы орта білім берудің мемлекеттік жалпыға міндетті стандарттарын бекіту туралы" Қазақстан Республикасы Білім және ғылым министрінің 2022 жылғы 3 тамыздағы № 348 бұйрығымен бекітілген Мектепке дейінгі тәрбие мен оқытудың, бастауыш, негізгі орта және жалпы орта білімнің мемлекеттік жалпыға міндетті стандарттарына сәйкес әзірленді., техникалық және кәсіптік, (нормативтік құқықтық актілерді мемлекеттік тіркеу тізілімінде № 29031 болып тіркелген) сәйкес жүзеге асырылады.
2. Жоғары мектептегі "География" оқу пәнінің мақсаты – оқушылардың қоғам мен географиялық кеңістіктің барлық деңгейлерінде туындаған геоэкологиялық, геоэкономикалық, әлеуметтік, геосаяси және ғаламдық проблемаларды шешуге бағытталған географиялық білімдерін, біліктері мен дағдыларын қолдану үшін жағдай жасау.
3. Оқу пәннің міндеттері:
1) оқушылардың бойында географиялық кеңістіктік ойлауды, географиялық мәдениет пен тілді дамыту;
2) геоэкологиялық, геосаяси, геоэкономикалық, әлеуметтік үдерістер мен құбылыстарды зерттеу үшін ғаламдық, аймақтық және жергілікті ұстанымдардың түсінуін дамыту;
3) оқушыларға картографияны, геоэкологияны, геоэкономиканы, геосаясатты, елтану мен адамзаттың ғаламдық проблемаларын зерттеу барысында геокеңістіктік деректерді өңдеудің заманауи әдістерін қолдану үшін жағдай жасау;
4) оқушының бойында қазіргі дүниенің географиялық көрінісін іс-әрекеттер арқылы зерттептану барысында құндылықтар жүйесін қалыптастыру;
5) геокеңістіктік әдістер және деректермен жұмыс істейтін мамандық пен кәсіп иелері атқаратын әрекеттерді орындату арқылы оқушыларға кәсіби бағдар беру.
2-тарау. "География" оқу пәнінің мазмұнын ұйымдастыру 1-параграф. "География" оқу пәнінің мазмұны
4. "География" оқу пәні бойынша оқу жүктемесінің жоғары шекті көлемі:
1) 10-сыныпта – аптасына 3 сағатты, оқу жылында 102 сағатты;
2) 11-сыныпта – аптасына 3 сағатты, оқу жылында 102 сағатты құрайды.
Оқу пәні бойынша оқу жүктемесінің көлемі "Қазақстан Республикасындағы бастауыш, негізгі орта, жалпы орта білім берудің үлгілік оқу жоспарларын бекіту туралы" Қазақстан Республикасы Білім және ғылым министрінің 2012 жылғы 8 қарашадағы № 500 бұйрығымен бекітілген үлгілік оқу жоспарына тәуелді (Қазақстан Республикасының нормативтік құқықтық актілерін мемлекеттік тіркеу тізілімінде № 8170 тіркелген).
5. Оқу пәнінің мазмұны 7 бөлімді қамтиды:
1) географиялық зерттеу әдістері;
2) картография және геоинформатика;
3) табиғатты пайдалану және геоэкология;
4) геоэкономика;
5) геосаясат;
6) елтану;
7) адамзаттың ғаламдық проблемалары.
6. Оқу пәнінің мазмұны оқытудың бөлімдері арқылы ұйымдастырылған. Бөлімдер білім, білік, түсінік және дағдыларды қамтитын күтілетін нәтижелер түріндегі оқу мақсаттарынан тұратын бөлімшелерге бөлінген.
7. "Географиялық зерттеу әдістері" бөлімі "Жалпы географиялық әдістер" бөлімшесінен тұрады.
8. "Картография және геоинформатика" бөлімі келесі бөлімшелерден тұрады:
1) картография;
2) геоинформатика негіздері.
9. "Табиғатты пайдалану және геоэкология" бөлімі келесі бөлімшелерден тұрады:
1) табиғатты пайдалану;
2) геоэкологиялық зерттеу негіздері.
10. "Геоэкономика" бөлімі "Геоэкономика негіздері" бөлімшесінен тұрады.
11. "Геосаясат" бөлімі "Геосаясат негіздері" бөлімшесінен тұрады.
12. "Елтану" бөлімі келесі бөлімшелерден тұрады:
1) дүниежүзі аймақтары;
2) елдерді салыстыру әдістемесі.
13. "Адамзаттың ғаламдық проблемалары" бөлімі "Ғаламдық проблемаларды шешу" бөлімшесінен тұрады.
14. 10-сыныпқа арналған География" оқу пәнінің базалық мазмұны:
1) "Географиялық зерттеу әдістері". Жалпы географиялық әдістер; зерттеу әдістерінің түрлері;
2) "Картография және геоинформатика". Картография; заманауи картографиялық әдістер; геоинформатика негіздері; географиялық деректер базасы; географиялық деректерді визуализациялау;
3) "Табиғатты пайдалану және геоэкология". Табиғатты пайдалану; табиғатты пайдалану түрлері. табиғатты пайдалану түрлерінің қоршаған ортаға әсерін бағалау; табиғатты тиімді пайдаланудың қағидаттары, экологиялық таза өндірістерді жобалау; геоэкологиялық зерттеулер негіздері; геоэкологияның зерттеу пәні мен өзектілігі, геосфералардың ластануы, геоэкологиялық аудандастыру; геоэкологиядағы антропогендік факторлар; ғаламдық экологиялық проблемалар, экологиядағы инновациялық технологиялар; Қазақстанның экологиялық проблемалары,
4) "Геоэкономика". Геоэкономика негіздері; геоэкономиканың зерттеу пәні мен өзектілігі; шаруашылықты ұйымдастырудың аумақтық факторлары; дүниежүзілік шаруашылықтың құрылымы; дүниежүзілік шаруашылықтың аумақтық модельдері; дүниежүзі елдерінің экономикалық даму көрсеткіштері; экономикалық дамудағы әлемдік тәжірибе; Қазақстан Республикасы экономикалық дамуындағы мақсатты көрсеткіштер;
5) "Геосаясат". Геосаясат негіздері; геосаясаттың өзектілігі; дүниежүзінің геосаяси кеңістігі; геосаясат және географиялық факторлар; мемлекеттік аумақтың морфологиясы; мемлекеттік шекара;
6) "Елтану". Дүниежүзі аймақтары; кешенді географиялық аудандастыру; дүниежүзі елдерін салыстыру әдістері; салыстырмалы елтану;
7) "Адамзаттың ғаламдық проблемалары". Ғаламдық проблемаларды шешу; ғаламдық проблемалардың географиялық аспектілері.
15 11-сыныпқа арналған География" оқу пәнінің базалық мазмұны:
1) "Географиялық зерттеу әдістері". Жалпыгеографиялық әдістер; географиялық зерттеулердің өзекті әдістері;
2) "Картография және геоинформатика". Картография; заманауи картографиялық әдістер; геоинформатика негіздері; геоақпараттық жүйелер; географиялық деректер базасы; географиялық деректерді визуализациялау;
3) "Табиғатты пайдалану және геоэкология". Табиғатты пайдалану; табиғатты пайдалануды реттеу, табиғатты қорғау шаралары; табиғатты қорғауда жеке тұлғаның рөлі; геоэкологиялық зерттеулер негіздері; қоршаған ортаның антропогендік өзгеруі; қоршаған ортаның сапасы; геоэкологиялық жобалау;
4) "Геоэкономика". Геоэкономика негіздері; Қазақстан Республикасы аймақтарының геоэкономикалық жағдайы мен әлеуеті; геоэкономикалық даму стратегиялары;
5) "Геосаясат". Геосаясат негіздері; заманауи геосаяси процестер; Қазақстанның геосаяси жағдайы; Қазақстанның геосаяси қауіпсіздігі; Қазақстанның геосаяси интеграциясы;
6) "Елтану". Дүниежүзі аймақтары; дүниежүзін аймақтарға аудандастырудың қолданбалы аспектілері; дүниежүзі аймақтары картасындағы Қазақстанның орны; елдері салыстыру әдістері; дүниежүзі елдерінің салыстырмалы көрсеткіштері; дүниежүзі елдерін халықаралық салыстырулардағы Қазақстанның орны; өмір сүру деңгейін жоғарлатудағы азаматтың рөлі; қолданбалы елтану;
7) "Адамзаттың ғаламдық проблемалары". Ғаламдық проблемаларды шешу; ғаламдық проблемаларды шешу жолдары.
Жалпы орта білім беру деңгейінің 10-сыныптарына арналған жаратылыстану-математикалық бағыттағы "География" оқу пәні бойынша үлгілік оқу бағдарламасын жүзеге асыру бойынша ұзақ мерзімді жоспар (төмендетілген)
|
|
Бөлімше |
Тақырып |
Оқу мақсаттары |
Сағат саны |
Мерзімі |
Ескертулер |
|
|
1-тоқсан |
|
|
|
||
|
|
1. Географиялық зерттеу әдістері |
|
|
|
||
|
1 |
1.1 Жалпы географиялық әдістер |
Зерттеу әдістерінің түрлері |
10.1.1.1 -зерттеу тақырыбына сәйкес географиялық мониторинг әдістерін қолдану; |
1 |
|
|
|
2-3 |
10.1.1.2 - зерттеу тақырыбына сәйкес салыстыру, сандық әдістерін қолдану; |
2 |
|
|
||
|
4 |
10.1.1.3 - зерттеу тақырыбына сәйкес географиялық сараптама әдістерін қолдану; |
1 |
|
|
||
|
5-6 |
10.1.1.4 - зерттеу тақырыбына сәйкес аудандастыру әдістерін қолданады БЖБ №1 |
2 |
|
|
||
|
|
2. Картография және геоинформатика |
|
|
|
||
|
7-8 |
2.1Картография |
Заманауи картографиялық әдістер |
10.2.1.1 - тақырыпқа сәйкес картографиялық зерттеулер әдістерін қолдану |
2 |
|
|
|
9-10 |
2.2 Геоинфор-матика негіздері |
Географиялық деректер базасы |
10.2.2.1 - Microsoft Excel бағдарламасын қолдану арқылы тақырыпқа сәйкес географиялық деректер базасын құрастыру |
2 |
|
|
|
11-12 |
Географиялық деректерді визуа-лизациялау |
10.2.2.2 - статистикалық деректерді талдау нәтижелері бойынша картограммалар мен картодиаграммаларды жасау; |
2 |
|
|
|
|
13-14 |
10.2.2.3 - ақпараттық-коммуникациялық технологиялардың графикалық редакторларын қолданумен тақырыптық картасызбалар жасау БЖБ №2 |
2 |
|
|
||
|
|
3. Табиғатты пайдалану және геоэкология |
|
|
|
||
|
15 |
3.1 Табиғатты пайдалану |
Табиғатты пайдалану түрлері |
10.3.1.1 - табиғатты пайдаланудың қажеттілігін түсіндіріп, түрлерін (шаруашылық тұрғысынан) анықтау, графикалық түрде ұсыну |
1 |
|
|
|
16-17 |
|
10.3.1.2 - табиғатты пайдалану түрлерінің қоршаған ортаға тигізетін әсерін анықтау, баға беру, кері әсерін азайтудың жолдарын ұсыну (жергілікті/аймақтық компоненттің негізінде); |
2 |
|
|
|
|
18-19 |
Табиғатты тиімді пайдаланудың қағидаттары |
10.3.1.3 - табиғатты тиімді пайдаланудың қағидаттарын анықтау; |
2 |
|
|
|
|
20-21 |
10.3.1.4 - табиғатты пайдалану түрлерінің тиімділігін арттыру жөнінде ұсыныстар әзірлеу (жергілікті/аймақтық компоненттің негізінде) |
2 |
|
|
||
|
22 |
Экологиялық таза өндірістерді жобалау |
|
1 |
|
БЖБ№3 |
|
|
23 |
|
ТЖБ №1 |
ТЖБ№1 |
|
|
|
|
24 |
|
Экологиялық таза өндірістерді жобалау |
10.3.1.5 - экологиялық таза өндірістік жобаларды ұсыну (жергілікті/аймақтық компоненттің негізінде) |
1 |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
2-тоқсан |
|
|
|
||
|
|
3. Табиғатты пайдалану және геоэкология |
|
|
|
||
|
25 |
3.2 Геоэколо-гиялық зерттеу негіздері |
Геоэкологияның зерттеу пәні мен өзектілігі |
10.3.2.1 - геоэкологиялық зерттеулердің мәнін, мазмұнын, бағыттарын графикалық түрде ұсыну; |
1 |
|
|
|
26 |
10.3.2.2 - геоэкологияның негізгі категорияларын түсіндіру |
1 |
|
|
||
|
27-28 |
Геосфералардың ластануы |
10.3.2.3 - геосфералардың ластану деңгейін анықтап, себеп-салдарын зерттеу |
2 |
|
|
|
|
29-30 |
Геоэкологиялық аудандастыру |
10.3.2.4 - дүниежүзі аумағын ластану және табиғи ортаның бұзылу деңгейі бойынша аудандастыру |
2 |
|
|
|
|
31-32 |
Геоэкологиядағы антропогендік факторлар |
10.3.2.5 - табиғатқа әсер ететін антропогендік факторларды топтастыру және графикалық түрде ұсыну; |
2 |
|
|
|
|
33-34 |
10.3.2.6 - табиғатқа әсер ететін антропогендік факторлардың азайту жолдарын ұсыну; |
2 |
|
|
||
|
35-36 |
Ғаламдық экологиялық проблемалар |
10.3.2.7 - ғаламдық экологиялық проблемалардың пайда болу механизмін түсіндіру; |
2 |
|
|
|
|
37-38 |
10.3.2.8 - геоэкологиялық үдерістерде географиялық қабық заңдылықтарының рөлін анықтау; |
2 |
|
|
||
|
39-40 |
10.3.2.9 - ғаламдық экология-лық проблемаларды шешудегі әлемдік тәжірибені зерттеу; |
2 |
|
|
||
|
41-42 |
Экологиядағы инновациялық технологиялар |
10.3.2.10 - экологиялық проблемаларды шешудегі инновациялық технологиялардың рөлін анықтау |
2 |
|
|
|
|
43-44 |
Қазақстанның экологиялық проблемалары |
10.3.2.11 - Қазақстан аумағын экологиялық тұрғыдан аудандастыру; |
2 |
|
|
|
|
45-46 |
10.3.2.12 - Қазақстандағы экологиялық проблемалардың шешу жолдарын ұсыну БЖБ№4 |
2 |
|
|
||
|
47 |
|
ТЖБ №2 |
ТЖБ №2 |
1 |
|
|
|
48 |
|
Қазақстанның экологиялық проблемалары |
10.3.2.12 - Қазақстандағы экологиялық проблемалардың шешу жолдарын ұсыну |
1 |
|
|
|
|
3-тоқсан |
|
|
|
||
|
|
4. Геоэкономика |
|
|
|
||
|
49 |
4.1 Геоэкономика негіздері |
Геоэкономиканың зерттеу пәні мен өзектілігі |
10.4.1.1 - геоэкономика бағытының мақсаты мен міндеттерін, негізгі категорияларын түсіндіру; |
1 |
|
|
|
50 |
10.4.1.2 - геоэкономика мен экономикалық география арасындағы айырмашылықтарды анықтау; |
1 |
|
|
||
|
51 |
10.4.1.3 - елдер мен аймақтардың экономикалық дамуындағы географиялық кеңістіктің рөлін анықтау(қазақстандық компонентті қосымша қамту негізінде); |
1 |
|
|
||
|
52 |
Шаруашылықты ұйымдастырудың аумақтық факторлары |
10.4.1.4 - шаруашылық салаларын орналастыруда кеңістіктік (аумақтық) факторларды талдау; |
1 |
|
|
|
|
53 |
10.4.1.5 - дүниежүзілік шаруашылықтың салаларын заманауи орналастыру факторларын талдау; |
1 |
|
|
||
|
54 |
Дүниежүзілік шаруашылықтың құрылымы |
10.4.1.6 - дүниежүзі елдерінің шаруашылық құрылымын бағалау; |
1 |
|
|
|
|
55 |
|
10.4.1.7 - дүниежүзі елдерін шаруашылық құрылымы бойынша жіктеу; |
1 |
|
|
|
|
56-57 |
Дүниежүзілік шаруашылықтың аумақтық модельдері |
10.4.1.8 - дүниежүзі шаруашылығының аумақтық модельдерін талдау; |
2 |
|
|
|
|
58-59 |
Дүниежүзі елдерінің экономикалық даму көрсеткіштері |
10.4.1.9 - дүниежүзі елдерінің экономикалық даму көрсеткіштерін салыстыру (қазақстандық компонентті қосымша қамту негізінде); |
2 |
|
|
|
|
|
||||||
|
60-62 |
10.4.1.10 - дүниежүзі елдерін экономикалық даму деңгейі бойынша жіктеу; |
3 |
|
|
||
|
63-64 |
Экономикалық дамудағы әлемдік тәжірибе |
10.4.1.11 - дүниежүзі елдерінің экономикалық даму стратегияларына баға беру (қазақстандық компонентті қосымша қамту негізінде); |
2 |
|
|
|
|
65 |
Қазақстан Республикасы экономикалық дамуындағы мақ-сатты көрсеткіштер мен индикаторлар |
10.4.1.12 - Қазақстан Республикасы үшін тиімді шаруашылықтың құрылымын, шаруашылық салаларының арақатынасын, шаруашылығының аумақтық құрылымын, экономикалық дамуындағы тиімді көрсеткіштерді анықтау БЖБ №5 |
1 |
|
|
|
|
|
5. Геосаясат |
|
|
|
||
|
66 |
5.1 Геосаясат негіздері |
Геосаясаттың өзектілігі |
10.5.1.1 - геосаясаттың мақсаты мен міндеттерін, зерттеу пәнін, негізгі категорияларын түсіндіру; |
1 |
|
|
|
67 |
10.5.1.2 - негізгі геосаяси объектілер мен субъектілерді анықтау; |
1 |
|
|
||
|
68 |
10.5.1.3 - геосаяси ықпал көрсетудің негізгі құралдарын зерттеу |
1 |
|
|
||
|
69-70 |
Дүниежүзінің геосаяси кеңістігі |
10.5.1.4 - дүниежүзінің геосаяси кеңістігін талдау |
2 |
|
|
|
|
71-72 |
Геосаясаттағы географиялық факторлар |
10.5.1.5 - геосаясаттағы физикалық-географиялық, экономикалық, әлеуметтік, демографиялық, саяси, әскери, технологиялық факторларға баға беру |
2 |
|
|
|
|
73 |
Мемлекеттік аумақтың морфологиясы |
10.5.1.6 - мемлекеттік аумақтың морфологиялық ерекшеліктерін талдау және жіктеу; |
1 |
|
|
|
|
74 |
|
10.5.1.7 - Қазақстан Республикасы мемлекеттік аумағының морфологиялық ерекшеліктеріне кешенді баға беру |
1 |
|
|
|
|
75 |
Мемлекеттік шекара |
10.5.1.8 - мемлекеттік шекаралардың функциясын, түрлерін, анықтау және белгілеу шараларын, динамикасын талдау; |
1 |
|
|
|
|
76 |
10.5.1.9 - Қазақстан Республикасының мемлекет-тік шекараларының қалыптасу үдерісін, басты көрсеткіштері мен динамикасын зерттеу; БЖБ №6 |
1 |
|
|
||
|
77 |
ТЖБ №3 |
ТЖБ №3 |
1 |
|
|
|
|
78 |
|
Мемлекеттік шекара |
10.5.1.10 - Қазақстан Республикасының шекараларын күшейту жөнінде ұсыныстар әзірлеу |
1 |
|
|
|
|
4-тоқсан |
|
|
|
||
|
|
6. Елтану |
|
|
|
||
|
79-81 |
6.1 Дүниежүзі аймақтары |
Кешенді географиялық аудандастыру |
10.6.1.1 - дүниежүзінің түрлі белгілер бойынша физикалық географиялық, тарихи-мәдени, саяси-географиялық, геосаяси аудандарға бөлінуін түсіндіру; |
3 |
|
|
|
82 |
10.6.1.2 - кешенді географиялық және тарихи-географиялық аудандастырудың өз үлгісін ұсыну; |
1 |
|
|
||
|
83 |
10.6.1.3 - дүниежүзінің тарихи-географиялық аймақтарын, олардың құрамы мен ерекшеліктерін, географиялық сипаттамасын шығармашылық түрде ұсыну |
1 |
|
|
||
|
84 |
6.2 Дүниежүзі елдері |
Салыстырмалы елтану |
10.6.2.1 - дүниежүзі елдерін салыстыруда қолданылатын белгілерді анықтау; |
1 |
|
|
|
85-86 |
10.6.2.2 - дүниежүзі елдерін салыстыруда қолданылатын көрсеткіштердің бірін есептеу әдісін түсіндіру (таңдау бойынша: жалпы ішкі өнім (ЖІӨ), ұлттық жалпы өнім (ҰЖӨ), оның ішінде жан басына шаққанда, сатып алу қабілетінің паритеті (СҚП), гендерлік тепе-теңдік) |
2 |
|
|
||
|
87-88 |
10.6.2.3 - көрсеткіштердің бірі бойынша графикалық түрде дүниежүзі елдерінің рейтингін көрсету (таңдау бойынша); |
2 |
|
|
||
|
89-90 |
10.6.2.4 - жиынтық көрсеткіштер бойынша есептелінетін дүниежүзі елдерінің индекстері мен рейтингтерін сипаттау (есепке/бағалауға алынатын көрсеткіштер, бағалау субъектісі, нәтижелерінің қолдану аясы); |
2 |
|
|
||
|
91 |
10.6.2.5 - жиынтық көрсеткіштер бойынша есептелінетін дүниежүзі елдерінің рейтингтерін графикалық түрде көрсету; |
1 |
|
|
||
|
92-93 |
10.6.2.6 - елдің рейтингте орналасқан орына әсер ететін географиялық, әлеуметтік, экономикалық және саяси факторларды анықтау (таңдау бойынша рейтингтің басында, ортасында және соңында орналасқан үш елдің мысалында) БЖБ №7 |
2 |
|
|
||
|
|
7. Адамзаттың ғаламдық проблемалары |
|
|
|
||
|
94-95 |
7.1 Ғаламдық проблемаларды шешу |
Ғаламдық проблемалардың географиялық аспектілері |
10.7.1.1 - адамзаттың дамуындағы проблемаларын топтастыру; |
2 |
|
|
|
96 |
10.7.1.2 - ғаламдық проблемалардың критерийлерін анықтау; |
1 |
|
|
||
|
97-98 |
10.7.1.3 - ғаламдық проблемалардың себептері мен салдарын анықтап, топтастыру; |
2 |
|
|
||
|
99-100 |
10.7.1.4 - ғаламдық проблемалардың аумақтық көріністерін анықтау БЖБ №8 |
2 |
|
|
||
|
101 |
|
ТЖБ №4 |
|
1 |
|
|
|
102 |
|
Ғаламдық проблемалардың географиялық аспектілері |
10.7.1.4 - ғаламдық проблемалардың аумақтық көріністерін анықтау |
1 |
|
|
|
|
Барлық сағат саны |
|
|
102 |
|
|
шағым қалдыра аласыз













