10 сынып ҚГБ №48
ДӘІЖО___________
Қазақстан Республикасының
Білім және ғылым министрлігі
«»
КММ
(білім беру ұйымының
атауы)
Қысқа мерзімді (сабақ) жоспары
Эволюцияның дәлелдемелері.
Салыстырмалы-анатомиялық, молекулалық – генетикалық эмбриологиялық,
палеонтологиялық, биогеографиялық, биохимиялық, дәлелдемелер.
§37.Эволюцияның дәлелдемелері.
(Сабақ тақырыбы)
|
Бөлім: |
Эволюциялық даму Селекция негіздері. Тірі ағзалардың алуантүрлілігі |
|
Педагогтің аты-жөні: |
|
|
Күні: |
6.03.2024 |
|
Сыныбы: 10 «а» |
Қатысушылар саны: Қатыспағандар саны: |
|
Сабақтың тақырыбы: |
Эволюцияның дәлелдемелері. Салыстырмалы-анатомиялық, молекулалық – генетикалық эмбриологиялық, палеонтологиялық, биогеографиялық, биохимиялық, дәлелдемелер. §37.Эволюцияның дәлелдемелері. |
|
Оқу бағдарламасына сәйкес оқу мақсаты |
10.2.6.2 - эволюцияның дәлелдемелерін талдау; |
|
Сабақтың мақсаты: |
эволюцияның дәлелдемелерін талдайды; |
Сабақтың барысы:
|
Сабақ кезеңі |
Мұғалімнің әрекеті |
Оқушының әрекеті |
Бағалау |
Ресурстар |
|
Сабақтың басы Бұрынғы білімін еске түсіру |
Оқушылармен амандасу, түгендеу, сынып тәртібін қадағалау. «Атаулар мекені» Тақырып бойынша термин сөздердер беріледі. Тыңдаушылар қосымша ақпараттан жауаптарын сипаттау, теориялық білімдерін молайту. Гендер дрейфі Популяция Оқшаулану Популяция толқыны |
Оқушылар амандасады, сынып тәртібін сақтайды. Тыңдаушылар қосымша ақпараттан жауаптарын жазып, теориялық білімдерін молайтады. |
«Ашық журнал» әдісі Дескриптор: -кілт сөздердің мазмұнын сипаттайды – 2 балл; |
Интерактивті панель Презентация |
|
Оқушылардың назарын аудару |
«Менен сұрақ-сенен жауап» әдісі бойынша оқу мақсатына сай сұрақ қойылады. Гомологиялық және аналогиялық мүшелердің айырмашылықтары қандай? Әр алуан организмдердің ұрықтық даму сатысын зерттеумен байланысты қандай дәлелдемелер бар? Эволюциялық дәлелдемелер дегеніміз не? Биогеография дегеніміз не? |
Менен сұрақ-сенен жауап әдісінде қойылған сұрақтарға жауап береді, ой қозғау жүзеге асады. |
Кері байланыс: «Өте жақсы!» «Жақсы!» «Талпын!» |
Интерактивті панель Презентация |
|
Сабақтың мақсатын таныстыру |
Сабақтың оқу мақсаты: 10.2.6.2 - эволюцияның дәлелдемелерін талдау; Сабақтың мақсаты: эволюцияның дәлелдемелерін талдайды; |
Жаңа сабақтың тақырыбын мақсатын жазады. |
Кері байланыс: «Өте жақсы!» «Жақсы!» «Талпын!» |
Интерактивті панель Презентация Биология 10-сынып, Автор: Н.Г.Асанов, А.Р. Соловьева, Б.Т. Ибраимова. Алматы «Атамұра» баспасы 2019 ж |
|
Сабақтың ортасы Жаңа тақырыпты таныстыру |
«Тың мәлімет» Мұғалім жаңа сабақты түсіндіру сәті. «Атаулар мекені» Тақырып бойынша термин сөздердер беріледі. Тыңдаушылар қосымша ақпараттан жауаптарын сипаттау, теориялық білімдерін молайту. салыстырмалы-анатомиялық эмбриологиялық молекулярлы – генетикалық палеонтологиялық биохимиялық |
Ақпараттан керекті жерін түртіп жазып алады. Тыңдаушылар қосымша ақпараттан жауаптарын жазып, теориялық білімдерін молайтады. |
Кері байланыс: «Өте жақсы!» «Жақсы!» «Талпын!» |
Интерактивті панель Презентация |
|
Оқушыларға бағыт бағдар беру |
Жұптық жұмыс. «Ойлан, Жұптас, Пікірлес» әдісі. Оқушыларға тақтада жұптық карточка тапсырмалары беріледі. Берілген карточкалар бойынша әрбір оқушы жекеше өз ойлары мен пікірін берілген уақыт ішінде (2-3 минут) қағазға түсіру. Содан кейін оқушы жұбымен жазғанын 3-4 минут талқылау, пікірлесу. Мұғалімнің екі жұпқа өз өз карточкаларындағы тапсырмаларды бүкіл сыныпқа түсіндіруін сұрайды. |
Берілген карточкалар бойынша әрбір оқушы жекеше өз ойлары мен пікірлерін берілген уақыт ішінде (2-3 минут) қағазға түсіреді. Содан кейін оқушы жұбымен жазғанын 3-4 минут талқылайды, пікірлеседі. Оқушылар карточкадағы тапсырма мазмұнын бүкіл сыныпқа түсіндіреді. |
«Ашық журнал» әдісі. Дескриптор: -1 жұп салыстырмалы-анатомиялық дәлелдемені сипаттайды – 2 балл; -2 жұп эмбриологиялық дәлелдемеге мысалдар келтіреді – 2 балл; -3 жұп молекулярлы – генетикалық дәлелдемені талдайды – 2 балл; -4 жұп палентологиялық дәлелдемені сипаттайды – 2 балл; -5 жұп биохимиялық дәлелдемені түсіндіреді – 2 балл; |
Интерактивті панель Презентация |
|
Практикалық тапсырмалар беру |
Жеке жұмыс ҚБ тапсырмалары ҚМЖ қосымшасында орналасқан |
Оқушылар жеке ҚБ тапсырмаларын орындайды. Бір-бірімен пікір алмасады. Ой қозғау жүзеге асады. |
«Ашық журнал» әдісі Қосымша балл үшін дескриптор: - жануарлар мен жәндіктер мүшелерінің қайсысы гомологиялық, ал қайсысы аналогиялық екенін анықтайды– 2 балл; |
Интерактивті панель Презентация Жұмыс дәптерлері Үлестірме парақтар |
|
Бағалау |
«Айырмашылығы неде?» Оқушыларға екі түрлі сөз көрсету. Екеуінің арасындағы айырмашылықты анықтауды сұрау. Жауаптарын дəлелдеп отыру. «Гомологиялық мүшелер» «Аналогиялық мүшелер» |
Оқушының логикалық ойлау қабілеті дамиды. Өз ойын, ой-пікірін білдіреді. |
Дескриптор: - сабақтың оқу мақсаты бойынша өз ойын сипаттайды – 2 балл; |
Интерактивті панель Презентация Жұмыс дәптерлері Үлестірме парақтар |
|
Сабақтың соңы Кері байланыс беру |
Кері байланыс «4 себеп» әдісі арқылы. Мұғалім сабақты қорытындылау мақсатында оқушылардың сабаққа деген көзқарасын, кері байланысын тыңдайды. |
Оқушылар бүгінгі сабақтың мақсатына жеткізетін тапсырмалар орындауына қарай, өз түсінгенін, пікірін, өз ойын айту арқылы сабаққа қорытынды жасайды. |
Мұғалім оқушыларды «Бас бармақ» әдісі арқылы бағалайды. Жарайсың! Жақсы! Талпын!
|
Интерактивті панель Презентация
1.Мен түсіндім, себебі ... 2.Мен түсінбедім, себебі ... 3.Мен қолдана аламын, себебі ... 4.Маған тиімді болмады, себебі .../ұсыныс…….. |
|
Білімді игеруді жақсарту және оны тәжірибеге көшіру |
Үйге тапсырма: §38.Түр түзілудің механизмдері. |
Білім алушылар келесі тақырыптың тақырыбымен танысады және тірек сызба сызады. Ой қозғау жүзеге асады. |
Кері байланыс: «Өте жақсы!» «Жақсы!» «Талпын!» |
Биология 10-сынып, Автор: Н.Г.Асанов, А.Р. Соловьева, Б.Т. Ибраимова. Алматы «Атамұра» баспасы 2019 ж |
ҚЫСҚА МЕРЗІМДІ ЖОСПАРҒА ҚОСЫМША
«Тың мәлімет»
Мұғалім жаңа сабақты түсіндіру сәті.
Жерде тіршіліктің пайда болған сәтінен бастап ағзалардың баяу және тұрақты өзгерістерін биологиялық эволюция деп атайды. Эволюциялық дәлелдемелері:
-
салыстырмалы-анатомиялық
-
эмбриологиялық
-
молекулярлы – генетикалық
-
палеонтологиялық
-
биохимиялық
Салыстырмалы-анатомиялық дәлел жеке мүшелер, сондай-ақ тұтас ағзаны салыстырып, қатарлап орналастыруға негізделген. Мәселен, ішекқуыстылардың шашырап таралған жүйке жүйесі жалпақ құрттардың сатылы жүйесіне орын берді. Бұдан соң буылтық құрттарда сатылардың екі жүйке желісі бір құрсақ жүйке тізбегіне бірікті. Ол ұлулар мен буынаяқтыларда орнықты да, ең жоғары жаралымды өкілдерде 2 - 3 бөлімді ми түзді. Желілердің жүйке түтігі одан әрі эволюция жолымен дами берді. Балықтардың бес бөлімді миы қосмекенділерде (әсіресе алдыңғы миы) ірілене түсті. Ақырында құстардың мишығында ирелендер пайда болды. Оның есесіне алдыңғы мидың үлкен сыңарлары ұлғая-ұлғая мидың өзге бөлімдерін жауып қалды. Ал сүтқоректілерде мишығында ғана емес, алдыңғы мида үлкен ми сыңарларында қыртыс түзді. Бунақденеқоректілерде (ең ежелгі және қарапайым қағанақтыларда) ол нашар дамиды. Алайда приматтарда (адам да соларға жатады) ми барынша дами түсті. Осыған ұқсас кез келген өзге мүшелер жүйесінің анатомиялық дәлелін қадағалап бақылауға болады. Бұл үдеріс сүйек жүйесі, каңқа эволюциясын айқын көрнекілейді. Көптег
жүктеу мүмкіндігіне ие боласыз
Бұл материал сайт қолданушысы жариялаған. Материалдың ішінде жазылған барлық ақпаратқа жауапкершілікті жариялаған қолданушы жауап береді. Ұстаз тілегі тек ақпаратты таратуға қолдау көрсетеді. Егер материал сіздің авторлық құқығыңызды бұзған болса немесе басқа да себептермен сайттан өшіру керек деп ойласаңыз осында жазыңыз
10 сынып ҚГБ ҚМЖ; 10.2.6.2 - эволюцияның дәлелдемелерін талдау;
10 сынып ҚГБ ҚМЖ; 10.2.6.2 - эволюцияның дәлелдемелерін талдау;
10 сынып ҚГБ №48
ДӘІЖО___________
Қазақстан Республикасының
Білім және ғылым министрлігі
«»
КММ
(білім беру ұйымының
атауы)
Қысқа мерзімді (сабақ) жоспары
Эволюцияның дәлелдемелері.
Салыстырмалы-анатомиялық, молекулалық – генетикалық эмбриологиялық,
палеонтологиялық, биогеографиялық, биохимиялық, дәлелдемелер.
§37.Эволюцияның дәлелдемелері.
(Сабақ тақырыбы)
|
Бөлім: |
Эволюциялық даму Селекция негіздері. Тірі ағзалардың алуантүрлілігі |
|
Педагогтің аты-жөні: |
|
|
Күні: |
6.03.2024 |
|
Сыныбы: 10 «а» |
Қатысушылар саны: Қатыспағандар саны: |
|
Сабақтың тақырыбы: |
Эволюцияның дәлелдемелері. Салыстырмалы-анатомиялық, молекулалық – генетикалық эмбриологиялық, палеонтологиялық, биогеографиялық, биохимиялық, дәлелдемелер. §37.Эволюцияның дәлелдемелері. |
|
Оқу бағдарламасына сәйкес оқу мақсаты |
10.2.6.2 - эволюцияның дәлелдемелерін талдау; |
|
Сабақтың мақсаты: |
эволюцияның дәлелдемелерін талдайды; |
Сабақтың барысы:
|
Сабақ кезеңі |
Мұғалімнің әрекеті |
Оқушының әрекеті |
Бағалау |
Ресурстар |
|
Сабақтың басы Бұрынғы білімін еске түсіру |
Оқушылармен амандасу, түгендеу, сынып тәртібін қадағалау. «Атаулар мекені» Тақырып бойынша термин сөздердер беріледі. Тыңдаушылар қосымша ақпараттан жауаптарын сипаттау, теориялық білімдерін молайту. Гендер дрейфі Популяция Оқшаулану Популяция толқыны |
Оқушылар амандасады, сынып тәртібін сақтайды. Тыңдаушылар қосымша ақпараттан жауаптарын жазып, теориялық білімдерін молайтады. |
«Ашық журнал» әдісі Дескриптор: -кілт сөздердің мазмұнын сипаттайды – 2 балл; |
Интерактивті панель Презентация |
|
Оқушылардың назарын аудару |
«Менен сұрақ-сенен жауап» әдісі бойынша оқу мақсатына сай сұрақ қойылады. Гомологиялық және аналогиялық мүшелердің айырмашылықтары қандай? Әр алуан организмдердің ұрықтық даму сатысын зерттеумен байланысты қандай дәлелдемелер бар? Эволюциялық дәлелдемелер дегеніміз не? Биогеография дегеніміз не? |
Менен сұрақ-сенен жауап әдісінде қойылған сұрақтарға жауап береді, ой қозғау жүзеге асады. |
Кері байланыс: «Өте жақсы!» «Жақсы!» «Талпын!» |
Интерактивті панель Презентация |
|
Сабақтың мақсатын таныстыру |
Сабақтың оқу мақсаты: 10.2.6.2 - эволюцияның дәлелдемелерін талдау; Сабақтың мақсаты: эволюцияның дәлелдемелерін талдайды; |
Жаңа сабақтың тақырыбын мақсатын жазады. |
Кері байланыс: «Өте жақсы!» «Жақсы!» «Талпын!» |
Интерактивті панель Презентация Биология 10-сынып, Автор: Н.Г.Асанов, А.Р. Соловьева, Б.Т. Ибраимова. Алматы «Атамұра» баспасы 2019 ж |
|
Сабақтың ортасы Жаңа тақырыпты таныстыру |
«Тың мәлімет» Мұғалім жаңа сабақты түсіндіру сәті. «Атаулар мекені» Тақырып бойынша термин сөздердер беріледі. Тыңдаушылар қосымша ақпараттан жауаптарын сипаттау, теориялық білімдерін молайту. салыстырмалы-анатомиялық эмбриологиялық молекулярлы – генетикалық палеонтологиялық биохимиялық |
Ақпараттан керекті жерін түртіп жазып алады. Тыңдаушылар қосымша ақпараттан жауаптарын жазып, теориялық білімдерін молайтады. |
Кері байланыс: «Өте жақсы!» «Жақсы!» «Талпын!» |
Интерактивті панель Презентация |
|
Оқушыларға бағыт бағдар беру |
Жұптық жұмыс. «Ойлан, Жұптас, Пікірлес» әдісі. Оқушыларға тақтада жұптық карточка тапсырмалары беріледі. Берілген карточкалар бойынша әрбір оқушы жекеше өз ойлары мен пікірін берілген уақыт ішінде (2-3 минут) қағазға түсіру. Содан кейін оқушы жұбымен жазғанын 3-4 минут талқылау, пікірлесу. Мұғалімнің екі жұпқа өз өз карточкаларындағы тапсырмаларды бүкіл сыныпқа түсіндіруін сұрайды. |
Берілген карточкалар бойынша әрбір оқушы жекеше өз ойлары мен пікірлерін берілген уақыт ішінде (2-3 минут) қағазға түсіреді. Содан кейін оқушы жұбымен жазғанын 3-4 минут талқылайды, пікірлеседі. Оқушылар карточкадағы тапсырма мазмұнын бүкіл сыныпқа түсіндіреді. |
«Ашық журнал» әдісі. Дескриптор: -1 жұп салыстырмалы-анатомиялық дәлелдемені сипаттайды – 2 балл; -2 жұп эмбриологиялық дәлелдемеге мысалдар келтіреді – 2 балл; -3 жұп молекулярлы – генетикалық дәлелдемені талдайды – 2 балл; -4 жұп палентологиялық дәлелдемені сипаттайды – 2 балл; -5 жұп биохимиялық дәлелдемені түсіндіреді – 2 балл; |
Интерактивті панель Презентация |
|
Практикалық тапсырмалар беру |
Жеке жұмыс ҚБ тапсырмалары ҚМЖ қосымшасында орналасқан |
Оқушылар жеке ҚБ тапсырмаларын орындайды. Бір-бірімен пікір алмасады. Ой қозғау жүзеге асады. |
«Ашық журнал» әдісі Қосымша балл үшін дескриптор: - жануарлар мен жәндіктер мүшелерінің қайсысы гомологиялық, ал қайсысы аналогиялық екенін анықтайды– 2 балл; |
Интерактивті панель Презентация Жұмыс дәптерлері Үлестірме парақтар |
|
Бағалау |
«Айырмашылығы неде?» Оқушыларға екі түрлі сөз көрсету. Екеуінің арасындағы айырмашылықты анықтауды сұрау. Жауаптарын дəлелдеп отыру. «Гомологиялық мүшелер» «Аналогиялық мүшелер» |
Оқушының логикалық ойлау қабілеті дамиды. Өз ойын, ой-пікірін білдіреді. |
Дескриптор: - сабақтың оқу мақсаты бойынша өз ойын сипаттайды – 2 балл; |
Интерактивті панель Презентация Жұмыс дәптерлері Үлестірме парақтар |
|
Сабақтың соңы Кері байланыс беру |
Кері байланыс «4 себеп» әдісі арқылы. Мұғалім сабақты қорытындылау мақсатында оқушылардың сабаққа деген көзқарасын, кері байланысын тыңдайды. |
Оқушылар бүгінгі сабақтың мақсатына жеткізетін тапсырмалар орындауына қарай, өз түсінгенін, пікірін, өз ойын айту арқылы сабаққа қорытынды жасайды. |
Мұғалім оқушыларды «Бас бармақ» әдісі арқылы бағалайды. Жарайсың! Жақсы! Талпын!
|
Интерактивті панель Презентация
1.Мен түсіндім, себебі ... 2.Мен түсінбедім, себебі ... 3.Мен қолдана аламын, себебі ... 4.Маған тиімді болмады, себебі .../ұсыныс…….. |
|
Білімді игеруді жақсарту және оны тәжірибеге көшіру |
Үйге тапсырма: §38.Түр түзілудің механизмдері. |
Білім алушылар келесі тақырыптың тақырыбымен танысады және тірек сызба сызады. Ой қозғау жүзеге асады. |
Кері байланыс: «Өте жақсы!» «Жақсы!» «Талпын!» |
Биология 10-сынып, Автор: Н.Г.Асанов, А.Р. Соловьева, Б.Т. Ибраимова. Алматы «Атамұра» баспасы 2019 ж |
ҚЫСҚА МЕРЗІМДІ ЖОСПАРҒА ҚОСЫМША
«Тың мәлімет»
Мұғалім жаңа сабақты түсіндіру сәті.
Жерде тіршіліктің пайда болған сәтінен бастап ағзалардың баяу және тұрақты өзгерістерін биологиялық эволюция деп атайды. Эволюциялық дәлелдемелері:
-
салыстырмалы-анатомиялық
-
эмбриологиялық
-
молекулярлы – генетикалық
-
палеонтологиялық
-
биохимиялық
Салыстырмалы-анатомиялық дәлел жеке мүшелер, сондай-ақ тұтас ағзаны салыстырып, қатарлап орналастыруға негізделген. Мәселен, ішекқуыстылардың шашырап таралған жүйке жүйесі жалпақ құрттардың сатылы жүйесіне орын берді. Бұдан соң буылтық құрттарда сатылардың екі жүйке желісі бір құрсақ жүйке тізбегіне бірікті. Ол ұлулар мен буынаяқтыларда орнықты да, ең жоғары жаралымды өкілдерде 2 - 3 бөлімді ми түзді. Желілердің жүйке түтігі одан әрі эволюция жолымен дами берді. Балықтардың бес бөлімді миы қосмекенділерде (әсіресе алдыңғы миы) ірілене түсті. Ақырында құстардың мишығында ирелендер пайда болды. Оның есесіне алдыңғы мидың үлкен сыңарлары ұлғая-ұлғая мидың өзге бөлімдерін жауып қалды. Ал сүтқоректілерде мишығында ғана емес, алдыңғы мида үлкен ми сыңарларында қыртыс түзді. Бунақденеқоректілерде (ең ежелгі және қарапайым қағанақтыларда) ол нашар дамиды. Алайда приматтарда (адам да соларға жатады) ми барынша дами түсті. Осыған ұқсас кез келген өзге мүшелер жүйесінің анатомиялық дәлелін қадағалап бақылауға болады. Бұл үдеріс сүйек жүйесі, каңқа эволюциясын айқын көрнекілейді. Көптег
шағым қалдыра аласыз













