Түсініктеме

Елбасы Н.Назарбаев 2012 жылғы 27 қаңтардағы «Әлеуметтік-экономикалық жаңғырту – Қазақстан дамуының басты бағыты» атты Қазақстан халқына Жолдауында мектеп оқушыларының функционалдық сауаттылығын дамыту бойынша бес жылдық ұлттық жоспарды қабылдау жөнінде нақты міндет қойды . Оқушылардың функционалдық сауаттылығын дамытудың жалпы бағдары Қазақстан Республикасында білім беруді дамытудың 2011-2020 жылдарға арналған Мемлекеттік Бағдарламасында және оқушылардың функционалдық сауаттылығын дамыту жөніндегі 2012-2016 жылдарға арналған ұлттық жоспарында анық көрсетілген. Ондағы басты мақсат – жалпы білім беретін мектептерде Қазақстан Республикасының зияткерлік, дене және рухани тұрғысынан дамыған азаматын қалыптастыру, оның физикалық құбылмалы әлемде әлеуметтік бейімделуін қамтамасыз ететін білім алудағы қажеттіліктерін қанағаттандыру . Бұл үлкен жауапкершілік артатын үлкен мақсат. Оны шешу үшін ең алдымен оқыту мазмұны жаңартылып, ол әрбір оқушының жеке басының қасиеттері мен қабілеттерін дамытып, шығармашылығын ұштайтындай болып ұйымдастырылуы қажет. Ұлттық жоспарда Қазақстан мектеп оқушыларының функционалдық сауаттылығын дамыту тетіктері айқындалды. Мектеп оқушыларының функционалдық сауаттылығын дамыту үдерісін мазмұндық, оқу-әдістемелік, материалдық-техникалық қамтамасыз ету жөніндегі іс-шаралар кешенін қамтиды.

Ұлттық жоспарды орындаудың нәтижесінде 2017 жылға қарай қазақстандық мектеп оқушыларының функционалдық сауаттылығын дамыту үшін мынадай жағдайлар жасалынды:

⃰ ғылыми-зерттеу жағынан қамтамасыз ету;

⃰білім беру мазмұнын жаңарту;

⃰ оқу-әдістемелік қамтамасыз ету;

⃰ мектеп оқушыларының білім сапасын бағалау және оған мониторинг жүйесінің жасалуы;

⃰ материалдық-техникалық базаның жақсартылуы.

Ендеше, бүгінгі күні ұстаз алдындағы басты міндет – оқушылардың шығармашылығын, ізденушілігін дамытып, әрқайсысына жеке тұлға ретінде қарап, олардың өздеріне деген сенімін, білімге ынтасын арттыру. Ол үшін мұғалім білім алушының бойына алған білімін практикалық жағдайда тиімді және әлеуметтік бейімделу үдерісінде пайдалана алатындай негізгі құзыреттіліктерді сіңіруі керек.

Бағдарламаның мақсаты:

-күрделі тапсырмаларды шеше отырып, оқушының пәнге деген қызығушылығын арттыру, математиканы техникада, өнерде, практикалық қызметте, тұрмыста қолдану біліктілігін дамытуға жағдай жасау, логикалық ойлау қабілетін дамыту.

Бағдарламаның міндеті:

•Алған білімдерін өмірде пайдалана білуге үйрету; 
•Шығармашылық қабілеттерін дамыту; 
•Математикалық білім, білік дағдыларының белгілі жүйелерін меңгерту; 
•Ізденушілік, зерттеушілік жұмыстарын ұйымдастыру; 
•Әртүрлі әдістермен логикалық есептерді шешуге үйрету; 
• Есептердегі олардың практикалық маңыздылығын көрсету. 

Күтілетін нәтиже: 
• Натурал сандарды шапшаң қосу және азайту тәсілін біледі; 
• Мәтінді есептерді шешуде теңдеу құра алады; 
• Логикалық есептерді шешуде формулаларды қолданады; 
• Процент анықтамасын пайдаланып, күрделі есептерді шығарады; 
• Логикалық есептерді теңдеу арқылы шешеді; 
• Алған білімдерін практикалық есептерді шығаруда пайдаланады. 

Оқу курсының тақырыптық мазмұны

1. «Кеңістік және форма» тарауы кеңістіктік және жазықтық геометриялық

формалар мен қасиеттерге қатысты. Бұл тараудың басқа атауы – «геометрия». Бұл жерде формаларды түрлі көріністер мен өлшемдерде тану, олардың ұқсастықтар мен айырмашылықтарын анықтау, сонымен қатар нысандардың қасиетін түсіне білу тапсырмалары қарастырылған.

2.«Өзгерістер және қатынастар» саласы алгебрамен тығыз байланысты. Бұл

салада әр түрлі үдерістердегі айнымалылар арасындағы тәуелділіктерді математикалық тұрғыдан сипаттауға берілген тапсырмалар қарастырылады. Бұл тарау теңдеу, теңсіздік, эквиваленттілік, бөлінгіштік сияқты ұғымдарды қамтиды. Қатынас математикалық мағынада түрлі тәсілдер: формулалар, графиктер, кестелер арқылы көрініс табады.

3. «Анықталмағандық және мәліметтер» тарауына ықтималдық пен

статистикалық сипаттағы сұрақтар жатады. Бұл тарауды сонымен қатар ықтималдықты есептеу және статистика деп атауға болады.

4. «Сан» тарауы сандық сәйкестіліктер мен заңдылықтарды қарастырады. Бұл тарауға сандық түсініктер, аудан мен көлемді есептеп шығару, ауызша санау ұғымдары, жуық есептеулер мен математикалық операциялардың мәнін түсіну жатады. Бұл тарау арифметикамен тығыз байланысты болады. Бұл математикалық тараулар түрлі мәнмәтіндерде (контекстте) беріледі: адамның өз өміріне (жеке), кәсіби қызметіне байланысты (кәсіби), қоғаммен байланысты (көпшілік) есептер, ғылымға бағытталып (ғылыми) берілетін есептер. Осылардың негізінде математиканың қазіргі өмірде атқаратын рөлі көрсетіледі.

Сабақ кестесі

Демалыстар

«Еркіншілік аулының ЖОББМ» КММ

математика пәнінің мұғалімі

Көрпеш Жархынбек

11 сынып үшін 2025-2026 оқу жылындағы факультатив сабағының

күнтізбелік-тақырыптық жоспары 

Тақырыптық жоспарлау

Пайдаланылған әдебиеттер:

1 . Оқушылардың функционалдық сауаттылығын дамыту жөніндегі 2012-2016 жылдарға арналған ұлттық іс-қимыл жоспарын бекіту туралы Қазақстан Республикасы Үкіметінің 2012 жылғы 25 маусымдағы №832 Қаулысы.

2. Е.Н. Имангалиев «Мектеп оқушыларының функционалды сауаттылығын қалыптастыру жолдары» //Білім беру мекемесі басшыларының анықтамалығы. 2012. №9.

3. «PISA ХАЛЫҚАРАЛЫҚ ЗЕРТТЕУІ». Әдістемелік құрал –Астана: ҰББСБО, 2013.

5. Оқушылардың математикалық сауаттылығы. Оқу құралы. Педагогикалық өлшеулер орталығы. ДББҰ «Назарбаев Зияткерлік мектептері». Астана, 2014. – 50 б.

6. Әлібеков Ш.М. «Алгебра және сандар теориясы», 2005ж

7. Ойлау логикасы. Қ. Ж. Нұрсұлтанов., Ж. Н. Дүрмекбаева., Қ. М. Нақышбекова., Л. М. Әміренова., Семей қаласы, 2004 жыл.

8. Математический тренинг. Развитие комбинационной способности: книга для учащихся 5-7кл. М.И.Зайкин. М.Гуманит из во Центр ВЛАДОС, 1996г7

9. В царстве смекалки. Е.И.Игнатьев М.:Наука. Главная редакция Ф.М литературы 1979г.

10. Тысяча и одна задача по математике: Кн: для учащихся 5-7 кл. А.В Спивак. М. Просвещения, 2002г.

11. Как научиться решать задачи. Фридман Л.М. М.: Просвещение, 1989г.