Материалдар / 11-сыныптарға арналған қорытынды аттестаттау тапсырмаларының жинағы. (әдістемелік ұсыным)

11-сыныптарға арналған қорытынды аттестаттау тапсырмаларының жинағы. (әдістемелік ұсыным)

Материал туралы қысқаша түсінік
Қазақ тілі мен әдебиетінен емтихан тапсырмаларының жинағы.(оқыту қазақ тілініде емес) Жинаққа қазақ тілі мен әдебиетінен үлгі тапсырмалар енгізілген.
Бұл бетте материалдың қысқаша нұсқасы ұсынылған. Материалдың толық нұсқасын жүктеп алып, көруге болады

Shape1



Автор:

Досанова Ж.А.

Қазақ тілі мен әдебиетінен емтихан тапсырмаларының жинағы

(11-сынып). Әдістемелік ұсыным. – Ертіс а.:

«№3 Ертіс ЖОББМ» КММ, 2024 жыл. - 30 бет.


Жинаққа қазақ тілі мен әдебиетінен үлгі тапсырмалар енгізілген.

Жинақ қазақ тілі мен әдебиеті пән мұғалімдері мен 11-сынып оқушыларына арналған.





































КІРІСПЕ


Қорытынды аттестаттау – мемлекеттік жалпыға міндетті білім беру стандартында қарастырылған білім алушылардың оқу пәндерінің көлемін меңгеру дәрежесін анықтау мақсатында жүргізілетін үдеріс.

2019-2020 оқу жылынан бастап негізгі орта мектеп бітіруші түлектер үшін қорытынды аттестаудың форматы өзгерді. Орта, техникалық және кәсіптік, орта білімнен кейінгі білім беру ұйымдары үшін білім алушылардың үлгеріміне ағымдағы бақылауды, оларды аралық және қорытынды аттестаттауды өткізудің үлгілік қағидаларын бекіту туралы Қазақстан Республикасы Білім және ғылым министрінің 2008 жылғы 18 наурыздағы №125 бұйрығына өзгерістер мен мен толықтырулар енгізілді.

Білім алушыларды қорытынды аттестаттау жалпы білім беру деңгейінің 10-11- сыныптарына арналған «Қазақ тілі мен әдебиеті» (оқыту қазақ тілініде емес) жаңартылған мазмұндағы үлгілік оқу бағдарламасының (жаратылыстану-математикалық бағыт, қоғамдық-гуманитарлық бағыт) мазмұнын қамтиды. Оқу жүктемесі төмендетілген үлгілік оқу бағдарламасымен оқитын білім алушыларды қорытынды аттестаттау үшін жалпы білім беру деңгейінің 10-11- сыныптарына арналған «Қазақ тілі мен әдебиеті» (оқыту қазақ тілініде емес) пәні бойынша оқу жүктемесі төмендетілген үлгілік оқу бағдарламасының (жаратылыстануматематикалық бағыт, қоғамдық-гуманитарлық бағыт) мазмұны ескеріледі.

Білім алушылардың білімі, білігі, сондай-ақ дағдылары МЖМББС күтілетін нәтижелермен анықталады.

Ұсынылып отырған жинақтағы үлгі тапсырмалар мен нұсқалардың негізінде мұғалімдер өздерінің оқушыларын қорытынды аттестаттауға дайындауына болады.



















Емтихан жұмысының сипаттамасы


Оқылым және жазылым

3 сағат

Емтихан жұмысы 2 бөлімнен тұрады.

Тапсырмалар жалпы көлемі 400 сөзден тұратын төрт қысқа мәтін үзінділеріне негізделеді.

  1. бөлімде білім алушылар мәтін үзінділерінде келтірілген ойдың берілген 10 тұжырыммен өзара байланысын анықтап, қай мәтінге қатысты екенін тауып белгілейді (A, B, C және D). Қолданылатын мәтін түрлеріне бейресми, ұқсас тақырыптағы мәтіндер, мысалы, хат, электрондық хат, блогтар жатады. Әр мәтін деректер мен көзқарастар бірлігін қамтиды. Тапсырма білім алушылардың мәтіннің жалпы мазмұнын түсінуін, мәтіндегі негізгі және қосымша ақпараттарды ажырата алуын, мәтінде көтерілген астарлы ой мен автор позициясын анықтау құзыреттерін бағалайды. Балл саны – 10.

  2. бөлімде білім алушылар мәтін негізінде берілген сұраққа өз көзқарастарын білдіріп, 150-200* сөзден тұратын жазба жұмысын орындайды. Тапсырмада білім алушылардың мәтін ақпаратын өңдеп қолданып, стильдік және жанрлық ерекшеліктерге сай аргументтер келтіре отырып, жүйелі және сенімді жаза алуы, өз ойларын дәлелді жеткізуі, сонымен бірге сөздік қор мен орфографиялық, грамматикалық норманы сауатты қолдану қабілеттері бағаланады. Балл саны – 30 балл.

* оқу жүктемесі төмендетілген үлгілік оқу бағдарламасы (жаратылыстануматематикалық бағыт, қоғамдық-гуманитарлық бағыт) бойынша оқитын білім алушылар мәтін негізінде берілген сұраққа өз көзқарастарын білдіріп, 130-180 сөзден тұратын жазба жұмысын орындайды.

Максималды балл

40 балл


Бағалау міндеттері


1-БМ

Коммуникативтік құзырлық

Білім алушы:

мәтіннен детальді ақпараттарды, факті мен көзқарасты, астарлы ойды анықтап, мәтін идеясымен байланысын анықтауы;

қажетті ақпараттарды орынды қолданып, көтерілген мәселе бойынша өз ойын дәлелдеуі;

түрлі стильдегі мәтіндерден басты лексикалық бірліктерді нақтылап, мәтіннің ақпараттық-маңызды фрагменттерді іріктей алуы;

белгіленген оқу стратегияларын пайдалануы тиіс.

2-БМ

Тілдік құзырлық

Білім алушы:

сөз, сөйлем, мәтін деңгейінде грамматикалық нормаларды сақтауы;

мәнмәтін бойынша тілдік бірліктерді орфографиялық нормаға сай жазу, мәтін деңгейінде тыныс белгілерін қолдана білуі тиіс.


Балдардың үлестірілуі


Тапсырма

Бағалау міндеттері

Балл

1

1-БМ Коммуникативтік құзырлық

10

2

  1. БМ Коммуникативтік құзырлық

2-БМ Тілдік құзырлық

20

10

Барлығы

40


Емтихан жұмысы үшін балдар мен бағаларды қою үдерісі


Емтихан жұмысының балдары

Балдардың проценттік құрамы, %

Баға

0 - 15

0 - 39

2 (қанағаттанарлықсыз)

16 - 25

40 - 64

3 (қанағаттанарлық)

26 - 33

65 - 84

4 (жақсы)

34 - 40

85 - 100

5 (өте жақсы)










ҚАЗАҚ ТІЛІ МЕН ӘДЕБИЕТІ

(оқыту қазақ тілінде емес)

1-нұсқа

1-бөлім


Сөз өнері туралы мамандардың кеңестерін оқып шығыңыз.

1-10-сұрақтар бойынша сәйкес пікірлерді таңдаңыз (А, Ә, Б немесе В). Әр әріпті бірнеше рет қолдануға болады.


Көпшілік алдында сөйлей алу – бүгінгі күннің қажеттілігі.


[1]

Сөздік қорды байыту үшін оқудың орны бөлек.


[1]

Өзгелердің сізді тыңдауы өте маңызды.


[1]

Тіл байлығын дамытып, сөздік қорды байытудың ең дұрыс жолы – кітап оқу.


[1]

Сөзді орнымен қолдану да өнер.


[1]

Әртүрлі сала бойынша хабардар болған жөн.


[1]

Сөйлеу кезінде дауыс мәнерін өзгертіңіз.


[1]

Әлеуметтік желідегі парақшаңызда жаңа сөздерді пайдаланып, түрлі тақырыпта пост жазып тұруға болады.


[1]

TED конференцияларын тыңдау пайдалы.


[1]

Түсінбеген сөздер болса, түсіндірме сөздіктерді қолданыңыз.


[1]

Кілті: 1а, 2ә, 3б, 4в, 5а, 6ә, 7б, 8в, 9ә, 10в


А. Айдын

Көпшілік алдында сөйлей алу – бүгінгі күннің қажеттілігі. Кейде кәсіби салада айтарыңызды дұрыс жеткізе алмасаңыз, ісіңіз алға баспайды. Журналистер, маркетологтер, психолог пен саясаткерлер үшін аудиторияның назарын өзіне шоғырландыра алу өте маңызды. Ол үшін шешен сөйлей білу керек. Сөзді орнымен қолдану да өнер. Мысалы, кітаптан бас алмайтын оқымысты адам өз білетінін жеткізе алмаса, сөйлеу арқылы тыңдаушыны өзіне баурап алатын адам оны басып озады. Уинстон Черчилль: «Егер сөйлеуші халықтың наразылығын тудыруды мақсат тұтса, оның жүрегі ашу мен ызаға толы болуы тиіс. Егер сезімге әсер еткісі келсе, ол жылауы керек. Ал халықты сендіру үшін, алдымен, өзіне сенуі тиіс. Сіздің басты қаруыңыз – шынайылық», – деген екен.


Ә. Мәди

Сөздік қорды байыту үшін оқудың орны бөлек. Бірақ тек әдебиетпен ғана шектелуге болмайды. Әртүрлі сала бойынша хабардар болған жөн. Сондай-ақ әлеуметтік желілердегі жазбаларды, бейтаныс адамдардың блогтарын және өзіңізге таныс емес газет-журналдарды да оқыған пайдалы. Мысалы, мен TED конференцияларын жиі тыңдаймын. Не үшін дейсіз ғой? Тәжірибе, идея, ақпарат алу үшін. Ғылымға, білімге, бизнеске байланысты әртүрлі тақырыптардағы TED конференциялары жылына екі-үш рет өткізіледі. Оған әлемнің ең мықты спикерлері өз баяндамаларын ұсынады. TED-ке ұсынылатын жұмыстар алдын-ала іріктеледі. Баяндамашылар конференцияда сөйлеу үшін бір жыл көлемінде дайындалады. Сөйлеушінің әрбір сөзі, дауыс ырғағы қандай болуы керек деген талаптар шеңберінде үлкен ұжым жан-жақты жұмыс істейді.


Б. Алина

Өзгелердің сізді тыңдауы өте маңызды. Сыбырлап, басыңызды төмен салып сөйлемеңіз. Әйтпесе тыңдаушылар сіздің сөзіңізді елемейді. Әрине, бұл үшін айқайлаудың қажеті жоқ. Тек дауыс мәнерін өзгертіңіз. Егер үлкен аудиторияда сөз сөйлесеңіз, дауысыңызды барынша жарқын әрі анық етіп шығарыңыз. Қарапайым жағдайларда қатты сөйлемеңіз, бұл сіз жайлы жаман пікір қалыптастырады. Тез сөйлеген де дұрыс емес. Тыңдармандарға сіздің сөзіңізді түсіну және ұғыну қиынға соғады. Сөз барысында сөйлеу темпін өзгертіңіз, сөйлемдер арасында үзіліс жасаңыз. Бір жағынан, өте баяу сөйлеу өзгелерге монотонды болып көрінеді және сізді тыңдауға шыдамдары жетпеуі мүмкін. Қаласаңыз, YouTube арнасындағы TED конференцияларын, подкастарды тыңдауға болады. Ағылшын тілін білсеңіз, тіпті жақсы, көптеген материалдар шет тілінде ұсынылады.


В. Ерболат

Тіл байлығын дамытып, сөздік қорды байытудың ең дұрыс жолы – кітап оқу. Бұл орайда кез келген кітап емес, қазақ әдебиетінің классикалық шығармаларын көбірек оқуға кеңес берер едім. Жай судыратып оқып шықпай, әр сөзін ұғынуға тырысқан жөн. Түсінбеген сөздер болса, ​түсіндірме сөздіктердің көмегіне жүгінсеңіз болады. Ұнаған сөз тіркестерін, әдемі цитаталарды жазып отыратын арнайы дәптер арнаңыз да, соған түртіп алып жүріңіз. Бірақ жаңа сөздер сол дәптер беттерінде қалып қоймауы тиіс. Санамызда жатталып, белсенді сөздік қорға енуі үшін оларды қолдану керек. Мәселен, әлеуметтік желідегі парақшаңызға жаңа сөздерді пайдаланып, түрлі тақырыпта пост жазып тұруға болады. Оқыған кітаптар, көрген фильмдер туралы достарыңызға әңгімелеп беруді әдетке айналдырыңыз.

[Барлығы: 10 балл]

2-бөлім

Мәтін үзінділеріндегі ақпараттарды қолданып және өз пікіріңізді қосып, төмендегі сұраққа кемінде 150-200 сөзден тұратын жауап жазыңыз.

Көпшілік алдында сөз сөйлеу үшін тіл байлығы қаншалықты қажет деп ойлайсыз?

[Барлығы: мәтіндердегі идеяларды/ақпараттарды/аргументтерді қолдануына 10 + келтірілген өз пікіріне 10 + сөйлеу тілінің сапасы үшін 10 = 30]

2-нұсқа

1-бөлім


Ата-ана тәрбиесі туралы жастардың пікірлерін оқып шығыңыз.

1-10-сұрақтар бойынша сәйкес пікірлерді таңдаңыз (А, Ә, Б немесе В). Әр әріпті бірнеше рет қолдануға болады.


1

Ата-аналар таңертеңнен кешке дейін жұмыста болғандықтан, баласының тәрбиесіне дұрыс көңіл бөле алмайды.


[1]

2

Адамгершілік негізі әрбір отбасынан басталады.


[1]

3

Өз балаларын өзге балалармен салыстырады.


[1]

4

Балалардың көбі қазіргі таңда интернетке жүгінетін болды.


[1]

5

Бала санасында «мен жаманмын» деген ойлар қалыптасады.


[1]

6

Қазақ халқы мақалда баланы құспен салыстырған.


[1]

7

Қазір көбінесе ата-аналар балаларды материалдық құндылықпен тәрбиелейді.


[1]

8

Интернеттегі ақпараттарға сеніп, неше түрлі жағдайларға тап болады.


[1]

9

Ата-аналар барлық  тәрбиені мектепке міндеттеп қояды.


[1]

10

Бала - ата-ана тәрбиесінің айнасы.


[1]

Кілті: 1ә, 2а, 3в, 4б, 5в, 6а, 7ә, 8б, 9ә, 10в



А. Медет

Адамға ең бірінші білім емес, тәрбие берілуі керек деген ойшыл ғалым Әбу Насыр Әл-Фараби бабамыз«Тәрбиесіз берілген білім адамзаттың  қас жауы, ол келешекте оның  барлық  өміріне  апат  әкеледі...» демекші ұрпақ тәрбиесінде балаға білімнен бұрын тәрбие беру маңызды екенін дәлелдеген. Адамгершілік негізі - имандылық пен ізеттілікте. Ол әрбір отбасынан басталады. Осыны жадында тұтқан қазақ халқы жастарды кішіпейілділікке, ізеттілікке, инабаттылыққа тәрбиелеуді бірінші міндет деп санаған. Халқымыз: «Ұяда не көрсе, ұшқанда соны ілер» дейді. Ата-ананың үйдегі іс-әрекеті балалардың көз алдында өтеді. Сондықтан жақсы мен жаман әдетіміздің бала тәрбиесіне әсері зор. Бүгінгі бәсекеге қабілетті талап еткен қоғамда жас ұрпақты сол қоғам мүддесіне сай, оның мұң-мұқтажын өтерлік, елін, жерін, халқын көзінің қарашығындай қорғайтын ұлтжанды, кісінің ала жібін аттамайтын иманды азамат етіп тәрбиелеуіміз қажет.

Ә. Айнұр

Ата-анасынан ала алмаған жылулықты көшеден іздеген баланың тағдыры орны толмас өкініштерге соқтырып жатады. Ата-аналардың көпшілігі күн көрістің қамымен таңнан қара кешке дейін жұмыста болғандықтан, баласының тәрбиесіне көңіл бөлуге уақыттары тапшы болып жатады. Ең бастысы бала-шағамыз қатарынан кем болмай, киімі бүтін, тамағы тоқ болса, қалтасында қымбат смартфоны болса болды деп, материалдық құндылықпен шектелудеміз. Сондай-ақ көптеген ата-аналар бала тәрбиесіне көңіл бөлмей, немқұрайлы қарап, барлық  тәрбиені мектепке міндеттеп қояды. Бір әке-шешенің берген тәрбиесін жүз мектеп бере алмайтыны айдан анық.  Ертеңгі күні балаңыз теріс жолды таңдаса, «Неге менің балам ғана осылай болды?» деген өкініш өзегіңізді өртемесіне кім кепіл болмақ.

Б. Жангелді

         Ата-анадан жауабын ала алмаған бала, интернетке жүгінетіні сөзсіз. Интернет пен әлеуметтік желілердегі тыйым салынған уағызшылардың  экстремистік сайттардың еркін қолжетімділігі де баланы жарға жығуға итермелейтін факторларының бірі болып тұр. Қазіргі таңда ұялы байланыссыз, интернетсіз жүрген баланы көрсек, таңырқайтын кезге тап болдық. Балалар сол интернетте жарияланған мәліметтерге, видеоларға сеніп, оларға лайк басып, пікір жазып, ақпараттармен бөлісіп отыруды үрдіске айналдырған. Сол мәліметтер мен видеолардың арасында жиһадқа шақыратын, билікке қарсы қоятын ақпараттар да жетерлік. Сондай ақпараттарды достарымен бөлісіп, от басып жатқандары қаншама. Ең бірінші зайырлы тәрбие беретін мектептерде білім алып, тарихи, дәстүрлі құндылықтарымызды, тұлғаларымыздың өмірін балаға өнеге етіп айтып, келеңсіздікке тап болмау үшін, балаға тәрбиемен қатар үйреткен дұрыс.

В. Әсел

Біздің бір әдетіміз балалармыз тілімізді алмай, көңілімізді қалдырса, «Анау өзің секілді Пәленшенің баласын қарашы, қандай ақылды», «Мына Түгеншенің ұлын қарашы, жазуы керемет, маржандай» - деп өзге балалармен салыстыра кетеміз. Жұрттың баласы шынымен де ақылды шығар. Бірақ ол біздің баламыз емес қой. Біздің баламыз алдымызда отыр. Және ең жаманы не екенін білесіз бе?! Мұндай сөздерді естіген балаңыз дәл қазір өзін ең ақылсыз, ең жаман балаға балап отыр. Бала санасында «мен жаманмын», «ата-анам маған разы емес», «мен нашармын», «мен төменмін», «мен ондай бола алмаймын» деген ойлар қалыптасып үлгерді. Сондықтан сіздің отбасыңыз балаңыздың тәрбиесі сіздің айнаңыз.


Бала тәрбиесі-отбасынан басталады (centre-tur.kz)



[Барлығы: 10 балл]

2-бөлім

Мәтін үзінділеріндегі ақпараттарды қолданып және өз пікіріңізді қосып, төмендегі сұраққа кемінде 150-200 сөзден тұратын жауап жазыңыз.


Баланы тәрбиелеудегі отбасының рөлі қандай деп ойлайсыз?

[Барлығы: мәтіндердегі идеяларды/ақпараттарды/аргументтерді қолдануына 10 + келтірілген өз пікіріне 10 + сөйлеу тілінің сапасы үшін 10 = 30]

3-нұсқа

  1. бөлім

Қоршаған ортаны қорғау туралы мамандардың пікірлерін оқып шығыңыз.

1-10-сұрақтар бойынша сәйкес пікірлерді таңдаңыз (А, Ә, Б немесе В). Әр әріпті бірнеше рет қолдануға болады.


1

Елімізде қазіргі таңда 230 миллион тонна қатты радиоактиві қалдық жинақталған.


[1]

2

Қоршаған ортаны қорғау мәселесі барлық адам баласын қатты алаңдатуда.


[1]

3

Табиғатымызға сырттан қандай да бір әсер болып, зиян келетін болса, онда барлық тіршілік иелері зардап шегеді.


[1]

4

Еліміздегі ядролық сынақтардан ең қатты зардап шеккен аймақтың бірі - Семей.


[1]

5

Мұнай өнімдері Каспий теңізінің жағалауын ластап жатыр.


[1]

6

Ядролық сынақтар жер қабаттарының өзгеруіне әкелді.


[1]

7

Экологиялық жағдайдың нашарлануынан адам денсаулығы ауру-сырқауға ұшырайды.


[1]

8

Қиыншылық кезінде әркім өз тіршілік тауқыметімен жүріп, өзекті мәселелер назардан қалып қойды.


[1]

9

Ядролық жарылыстардың орнында қауіпті көлдер пайда болды.


[1]

10

Ғарыш қалдықтары да топырақтың тозуына әкелді.


[1]

Кілті: , 2ә, 3б, 4в, 5а, 6в, 7б, 8ә, 9в, 10а

А. Әділ

Қазақстанда қазіргі кезде 230 миллион тонна қатты радиоактиві қалдық жинақталған.

1949-1996 жылдар аралығында елімізде 500-ден аса ядролық қару сыналды. 20 миллион гектар жер экологиялық апатты аймаққа, тіршіліксіз экожүйеге айналды. Бұл апат 3,4 миллион адам тұратын елді мекендерді қамтыды.

Аламты, Шымкент, Өскемен сияқты қалаларда ауаның ластану мөлшері өте жоғары. Шығыс Қазақстан өңірінде экологиялық мәселелер жеткілікті. Түсті металлургия, вольфрам, қорғасын, мырыш өнеркәсіптері елді мекендер мен қала тұрғындарына зардабын тигізіп жатыр.

Каспий теңізінің 268 миллион гектар жағалауы мұнай өнімдерімен ластанып жатыр. Қазақстанның қай аймағына барсаңыз да, экологиялық ахуал күрделі. Сарыарқаның төскейі де жетістіп тұрған жоқ. Байқоңырдан ұшырылатын ғарышкемелердің қалдығы осы аймаққа құлайды. Жергілікті тұрғындарға төбеден төгіліп жатқан гептилден экологиялық апат төніп тұр. Ғарыш қалдықтары мен өндірістік ластану топырақтың құнарсыздануына, жайылымдардың тозуына әкелді.

Ә. Марат

Қоғамның ең өзекті мәселесінің бірі - қоршаған ортаны қорғау. Бұл мәселе адамзатты қатты алаңдатуда. Өз еліміздің табиғаты тұрақты қорғауды талап етіп отыр. Бұл істе өзге елдердің тәжірибесіне сүйенген абзал. Қазіргі таңда Моңғолия көлдері жер бетіндегі ең таза көлдер қатарына жатады.

Біздің мемлекет ең ірі көліміз - Балқаш көлінің жағасына атом электрстансысын салуды жоспарлап отыр. Атом электрстансысы өте көп қажет етеді. Онсыз да суы тартылып, құрып кетудің аз-ақ алдында тұрған Балқаштың жағдайы мәз емес. Бұл көлде балықтың 20 түрі, құстар мен жануарлардың көптеген сирек түрлері мекендейді. 70 - 80- жылдары осы мекеннен бір миллионға жуық құндыз терісі дайындалған екен. Дағдарыс кезінде әркім өз тіршілік тауқыметімен жүріп, өзекті істер назардан қалып қойды.

Б. Бауыржан

Дүниедегі тіршілік атаулының өмір сүретін мекені-қоршаған ортамыз. Сондықтан қоршаған ортаны, яғни табиғатты қорғау - баршаға ортақ міндет. Қоршаған орта дегеніміз – біздің күнделікті өмір сүріп жатқан табиғатымыздың аясы. Табиғат аясына өсімдіктер дүниесі, жан-жануарлар әлемі, жер, су және ондағы тіршілік иелері кіреді. Қоршаған ортаға сырттан қандай да бір әсер болып, зиян келетін болса, онда табиғат аясындағы тіршілік иелері зардап шегеді. Экологиялық жағдай нашарлап, табиғаттың тепе-теңдігі бұзылады. Соның ішінде адам денсаулығына зиян тигізеді. Адамға қажетті ауа мен судың тазалығы табиғаттың тепе-теңдігіне, экологиялық жағдайдың тұрақтылығына тікелей тәуелді. Тазалық сақталмаған жерде эпидемиялық аурулар пайда болуы мүмкін. Адам ауру-сырқауға ұшырауы ықтимал.
В. Индира

Семей полигоны ХХ ғасырдағы ең ауыр қасірет болды. Ядролық сынақтардың залал-зардабы бүкіл бір аймақтың қошаған ортасы мен табиғатына, адамдардың денсаулығы мен өміріне қатты әсер етті. Адам ағзасына қалыпты мөлшерден әлдеқайда жоғары радиоактивті заттар мен рентген сәулелері енді. Адамдар ғана емес, Жер де зиян шекті. Ядролық сынақтар жер қабаттарының бүлінуіне ұрындырды. Ядролық жарылыстардың орнында ластанған радиациялық суға толы тұтас көлдер пайда болды.

1994 жылдың желтоқсанында әлемнің ядролық державалары Қазақстанның қауіпсіздігіне өз кепілдіктерін берді.

Қазақстан Республикасы Конституциясының 31-бабында: Мемлекет адамның өмір сүруі мен денсаулығына қолайлы айналадағы ортаны қорғауды мақсат етіп қояды”.

2-бөлім

Мәтін үзінділеріндегі ақпараттарды қолданып және өз пікіріңізді қосып, төмендегі сұраққа кемінде 150-200 сөзден тұратын жауап жазыңыз.

Қалай ойлайсыздар, халықтың тағдыры неге қоршаған ортамен байланысты?

[Барлығы: мәтіндердегі идеяларды/ақпараттарды/аргументтерді қолдануына 10 + келтірілген өз пікіріне 10 + сөйлеу тілінің сапасы үшін 10 = 30]





























4-нұсқа

1-бөлім


Қоғамдағы жұмыссыздық мәселесі туралы мамандардың кеңестерін оқып шығыңыз.

1-10-сұрақтар бойынша сәйкес пікірлерді таңдаңыз (А, Ә, Б немесе В). Әр әріпті бірнеше рет қолдануға болады.


1

Жұмыссыздықтың негізгі себебі білімнің жетіспеушілігі.


[1]

2

Жұмыссыз жастардың көбісі қалаға көшуді армандайды.


[1]

3

Жұмыспен қамтудың төмендігі қоғамдағы қылмыстың өсуіне әсер етеді


[1]

4

Қоғамдағы жұмыссыздықтың артуы экономикалық тұрақсыздыққа алып келеді.


[1]

5

Жастардың өз бизнесін ашуға деген қызығушылығы артып келеді.


[1]

6

Кейбір жастар жұмыссыздықты өмірлік қиындық деп қабылдайды.


[1]

7

Жұмыссыздықтың алдын алу үшін кәсіптік білім беру жүйесін дамыту қажет.


[1]

8

Жұмыссыздық мәселесін шешу үшін мемлекеттік қолдау қажет


[1]

9

Жұмыссыздар арасында білімділердің де саны көп.


[1]

10

Жұмыспен қамту шаралары жастарға жұмыс табуға көмектеседі


[1]


Кілті: 1а, , 3ә, 4ә, 5б, 6а, 7б, 8ә, 9в, 10в


A. Әлия
Көптеген жастар жұмыссыздықтың себебі өздерінің жеткіліксіз білімі мен тәжірибесінде деп санайды. Олар жұмыс табу үшін қалаға көшуді жоспарлайды, бірақ қалада да бәсекелестік жоғары болғандықтан, жұмыс табу қиын. Жұмыссыздық олардың өмір сүру деңгейін төмендетеді және болашаққа деген сенімділігін жоғалтады. Осыған қарамастан, кейбір жастар қалаға көшіп, білім алуды жалғастыруға тырысады. Бірақ, қалалық ортада білімсіз жастар үшін жұмыс табу өте қиын болып табылады. Бұл жағдай олардың үміттерін
сындырып, жұмыссыздық мәселесін одан әрі тереңдетеді.

Ә. Болат
Қоғамдағы жұмыссыздық мәселесі тек жастарға ғана емес, бүкіл ел экономикасына әсер етеді. Жұмыссыздықтың жоғары деңгейі қылмыстың артуына, әлеуметтік шиеленісуге және тұрақсыздыққа алып келеді. Жұмыссыздықтың себебі ретінде экономикалық жағдайдың нашарлауы мен мемлекеттік қолдаудың жеткіліксіздігін атап өтуге болады. Бұл мәселелер қоғамдағы теңсіздікті арттырып, халықтың әлеуметтік жағдайын нашарлатады. Осыған байланысты, жұмыссыздықпен күресу үшін кешенді шаралар қабылдау қажет. Мұндай шаралар қоғамдағы тұрақтылықты қамтамасыз етіп, экономикалық өсуге мүмкіндік береді деп есептеймін.

Б. Жанар
Жастардың жұмыс табуы қиын болғандықтан, олардың көбісі өз ісін ашуға, кәсіпкерлікке бет бұруда. Бұл – жұмыссыздықпен күресудің бір жолы, бірақ ол үшін кәсіптік білім мен қолдау қажет. Кәсіпкерлікке деген қызығушылық жастар арасында артып келеді, өйткені олар өз идеяларын жүзеге асыруға мүмкіндік іздейді. Дегенмен, бұл үшін жастарға қажетті дағдылар мен білімді қамтамасыз ету маңызды. Мемлекеттік бағдарламалар мен гранттар арқылы кәсіпкерлікті дамытуға қолдау көрсету жұмыссыздық мәселесін шешуге оң әсерін тигізуі мүмкін. Сондықтан кәсіпкерлікке білім беру жүйесінде үлкен мән берілуі қажет.

В. Нұржан
Жұмыссыздықты тек білімсіздер арасында ғана емес, жоғары білімділер арасында да көруге болады. Бұл – қазіргі қоғамның күрделі мәселелерінің бірі. Жоғары білімді мамандардың жұмыссыз болуы олардың мамандықтарына сұраныстың төмендеуінен немесе білім беру жүйесінің еңбек нарығы талаптарына сәйкес келмеуінен туындайды. Осыған байланысты, жоғары оқу орындарының бағдарламалары еңбек нарығына сай болуы тиіс. Сонымен қатар, жұмыссыз қалған мамандарды қайта даярлау және жаңа дағдыларды үйрету арқылы жұмысқа орналастыру мүмкіндігін арттыру қажет. Бұл шаралар қоғамдағы жұмыссыздықты төмендетуге ықпал етеді.


2-бөлім

Мәтін үзінділеріндегі ақпараттарды қолданып және өз пікіріңізді қосып, төмендегі сұраққа кемінде 150-200 сөзден тұратын жауап жазыңыз.

Қоғамдағы жұмыссыздық мәселесін қалай шешуге болады деп ойлайсыз?

[Барлығы: мәтіндердегі идеяларды/ақпараттарды/аргументтерді қолдануына 10 + келтірілген өз пікіріне 10 + сөйлеу тілінің сапасы үшін 10 = 30]







5-нұсқа

  1. бөлім


Білімнің қоғамдағы рөлі мен оның елдің болашағына әсер етуі туралы жастардың пікірін оқып шығыңыз. 1-10-сұрақтар бойынша сәйкес пікірлерді таңдаңыз (А, Ә, Б немесе В). Әр әріпті бірнеше рет қолдануға болады.


1

Білімді ұрпақ - елдің болашағының кепілі.


[1]

2

Мемлекеттің дамуы үшін сапалы білім беру жүйесі қажет.


[1]

3

Жастарды оқытуға ерекше көңіл бөліну керек.


[1]

4

Білімсіз қоғамда экономикалық және мәдени өсу қиынға соғады.


[1]

5

Елдің болашағы - қазіргі жастардың қолында.


[1]

6

Білімді болу - жоғары жетістіктерге жетудің кепілі.


[1]

7

Білім беру жүйесін үздіксіз жетілдіру қажет.


[1]

8

Жастардың білімге деген қызығушылығын арттыру маңызды.


[1]

9

Оқу мен тәрбие - егіз ұғымдар.


[1]

10

Жақсы білім алған адам қоғамға үлесін қоса алады.


[1]


Кілті: 1а, 2ә, 3б, 4в, 5а, 6ә, 7б, 8в, 9а, 10ә

  1. Ансар
    Білімді ұрпақ - елдің болашағының кепілі. Қазіргі заманда кез келген қоғамның ілгері дамуы үшін ең алдымен білім беру жүйесін жақсарту қажет. Жастардың сапалы білім алуы елдің экономикалық, мәдени және әлеуметтік салаларындағы өсудің негізі болып табылады. Білім арқылы жастар өз әлеуетін жүзеге асырып, қоғамға пайдалы істермен айналыса алады. Сонымен қатар, білім жастардың болашағына жол ашады, оларға өмірде табысты болуға мүмкіндік береді. Сондықтан білім беру жүйесінің сапасын арттыру – қоғамның маңызды міндеттерінің бірі.

Ә. Ерасыл
Мемлекеттің дамуы үшін сапалы білім беру жүйесі қажет. Білім беру жүйесі неғұрлым сапалы болса, соғұрлым қоғамның барлық салаларының дамуы жоғары деңгейде болады. Білімсіздік қоғамның артта қалуына, жұмыссыздықтың артуына, әлеуметтік теңсіздіктің тереңдеуіне алып келеді. Сондықтан мемлекет жастарды біліммен қамтамасыз етіп, олардың болашағына инвестиция жасау керек. Білімді ұрпақ елдің экономикалық өсуіне, мәдениетінің дамуына және халықаралық аренада беделінің артуына ықпал етеді. Осыған байланысты, білім беру жүйесін үнемі жетілдіру және дамыту – елдің басты міндеттерінің бірі.

Б. Сабина
Жастарды оқытуға ерекше көңіл бөліну керек. Білімді ұрпақ қана қоғамның өркендеуіне ықпал ете алады. Сондықтан жастарға сапалы білім беру арқылы олардың өмір сүру деңгейін жақсартып, қоғамға пайда әкелуіне жағдай жасау қажет. Білімді жастар өз елін дамытуға, оның экономикалық және мәдени жетістіктеріне үлес қосуға дайын болады. Сонымен қатар, сапалы білім жастардың болашағын жарқын етеді. Олар жоғары біліктілікке ие болып, өз саласында кәсіби маман ретінде қалыптасады. Білімнің маңызы зор, сондықтан оған тиісті деңгейде көңіл бөлу қажет.

В. Кәрім
Білімсіз қоғамда экономикалық және мәдени өсу қиынға соғады. Білім - қоғамның қозғаушы күші, ол елдің дамуына және өркендеуіне негіз болады. Білімсіздік салдарынан қоғамның артта қалуы, инновациялардың жетіспеушілігі, экономикалық тұрақсыздық орын алуы мүмкін. Сондықтан елдің болашағы үшін білім беру жүйесін дамытып, жастарды сапалы біліммен қамтамасыз ету керек. Білімді ұрпақ елдің дамуына өз үлесін қосып, оның мәдени және ғылыми әлеуетін арттырады. Білім беру жүйесін үздіксіз жетілдіру арқылы ғана қоғамның тұрақты дамуын қамтамасыз етуге болады.



  1. бөлім: Мәтін үзінділеріндегі ақпаратты қолданып, өз пікіріңізді қосып, төмендегі сұраққа кемінде 150-200 сөзден тұратын жауап жазыңыз.

Білімді ұрпақ - іргелі елдің кепілі бола алады деп ойлайсыз ба? Неліктен?

[Барлығы: мәтіндердегі идеяларды/ақпараттарды/аргументтерді қолдануына 10 + келтірілген өз пікіріне 10 + сөйлеу тілінің сапасы үшін 10 = 30]





















6-нұсқа

1-бөлім


Қазақстандағы туризмге қатысты пікірлерді оқыңыз. 1-10-сұрақтар бойынша әр пікірге сәйкес келетін нұсқаны таңдаңыз (А, Ә, Б немесе В). Әр әріпті бірнеше рет қолдануға болады.


1

Қазақстандағы туризмнің дамуына инфрақұрылымның жеткіліксіздігі кедергі келтіруде.


[1]

2

Қазақстанда экотуризмнің даму мүмкіндігі жоғары.


[1]

3

Туризм саласын дамыту үшін мемлекеттік қолдау қажет.


[1]

4

Қазақстанның туристік әлеуеті толығымен пайдаланылмаған.


[1]

5

Ішкі туризмді дамыту ел экономикасына оң әсерін тигізеді.


[1]

6

Шетел туристері үшін Қазақстанның табиғаты қызықты.


[1]

7

Туристік қызмет көрсетуді жақсарту қажет.


[1]

8

Қазақстандағы туристік нысандардың халықаралық стандарттарға сәйкес келмеуі үлкен мәселе.


[1]

9

Қолайлы визалық режим туризмді дамытуға ықпал етеді.


[1]

10

Қазақстандағы туризм саласы бәсекеге қабілетті болуы тиіс.


[1]


Кілті: 1а, 2б, 3ә, 4ә, 5в, 6в, 7а, 8ә, 9б, 10в


А. Байсар
Қазақстандағы туризмнің дамуына инфрақұрылымның жеткіліксіздігі үлкен кедергі болып табылады. Жолдардың сапасы, қонақүйлер мен туристік орындардың жетіспеушілігі туристердің Қазақстанға келуін тежейді. Қазіргі таңда бұл мәселелерді шешу үшін мемлекет пен жеке сектордың бірлескен жұмысы қажет. Жаңа туристік нысандар салу, жолдарды жөндеу және қызмет көрсету сапасын арттыру арқылы Қазақстанда туризмді дамытуға мүмкіндік бар. Инфрақұрылымды жақсарту елге келетін туристер санын арттырып, экономиканың осы секторына серпін береді деп есептеймін.

Ә. Әлихан
Қазақстанның туристік әлеуеті өте жоғары, бірақ ол толығымен пайдаланылмай келеді. Елімізде тарихи және мәдени мұралар, табиғи көрікті жерлер көп болғанымен, оларды тиімді насихаттау мен туристерге жеткізу мәселелері әлсіз. Бұл салаға жеткілікті назар аударылмай, инвестициялар тартылмайды. Туризм саласын дамыту үшін мемлекет тарапынан қолдау қажет, соның ішінде туристік инфрақұрылымды дамыту, маркетингтік кампанияларды өткізу және халықаралық стандарттарға сәйкес туристік қызметтерді ұсыну қажет. Осылайша, Қазақстанның туристік әлеуетін толық пайдалану арқылы экономикалық өсімге қол жеткізуге болады.

Б. Камила
Қазақстандағы экотуризмнің даму мүмкіндігі жоғары. Еліміздің кең байтақ даласы, таза табиғаты, әртүрлі табиғи қорықтары мен ұлттық парктері экотуризм үшін үлкен мүмкіндіктер ашады. Қазіргі уақытта экотуризм әлемдік деңгейде танымал болып келеді, сондықтан Қазақстан осы бағытты дамытуды қолға алу керек. Экотуризм арқылы ауылдық аймақтарды дамытуға, жергілікті тұрғындардың өмір сүру деңгейін көтеруге және табиғатты қорғауға болады. Бұл салаға инвестициялар тарту және экологиялық білім беру бағдарламаларын енгізу арқылы экотуризмді одан әрі дамытуға мүмкіндік бар.

В. Назерке
Қазақстанда ішкі туризмді дамыту ел экономикасына оң әсерін тигізеді. Ішкі туризм арқылы халықтың өз елін танып-білуі, мәдени мұраларды сақтау және жергілікті экономикаға қолдау көрсету мүмкін болады. Қазақстанның табиғи және мәдени байлықтары ішкі туристер үшін де тартымды болуы тиіс. Осы мақсатта туристік инфрақұрылымды жақсарту, қолжетімді бағамен сапалы қызмет көрсету және туристік орындарды насихаттау қажет. Ішкі туризмді дамыту арқылы жұмыс орындарын ашуға, ауылдық аймақтарды қолдауға және елдің жалпы әл-ауқатын арттыруға болады.


2-бөлім

Мәтін үзінділеріндегі ақпаратты қолданып, өз пікіріңізді қосып, төмендегі сұраққа кемінде 150-200 сөзден тұратын жауап жазыңыз.

Қазақстандағы туризмді дамыту үшін қандай шаралар қолдану қажет деп ойлайсыз? [Барлығы: мәтіндердегі идеяларды/ақпараттарды/аргументтерді қолдануына 10 + келтірілген өз пікіріне 10 + сөйлеу тілінің сапасы үшін 10 = 30]

















7-нұсқа

1-бөлім


Ерлер мен әйелдер теңдігіне қатысты пікірлерді оқыңыз. 1-10-сұрақтар бойынша әр пікірге сәйкес келетін нұсқаны таңдаңыз (А, Ә, Б немесе В). Әр әріпті бірнеше рет қолдануға болады.


1

Гендерлік теңдік – заманауи қоғамның негізгі қағидаларының бірі.


[1]

2

Әйелдерге ерлермен тең мүмкіндіктер беру қоғамның дамуына ықпал етеді.


[1]

3

Кәсіби салада ерлер мен әйелдерге бірдей жағдай жасау маңызды.


[1]

4

Гендерлік стереотиптер ерлер мен әйелдердің мүмкіндіктерін шектейді.


[1]

5

Ерлер мен әйелдер бірдей құқықтарға ие болуы тиіс.


[1]

6

Әйелдердің қоғамдағы рөлі күн сайын артып келеді.


[1]

7

Ерлер мен әйелдердің теңдігі – адам құқықтарының бір бөлігі.


[1]

8

Теңдік тек құқықтармен шектелмей, міндеттерге де қатысты болуы керек.


[1]

9

Әлеуметтік теңсіздік әйелдерге мансаптық өсуде қиындықтар тудырады.


[1]

10

Ерлер мен әйелдер арасындағы теңдік еңбек нарығындағы алшақтықты азайтады.


[1]


Кілті: 1а, 2ә, 3б, 4в, 5а, 6ә, 7а, 8в, 9б, 10в


А. Ерасыл
Гендерлік теңдік – қоғамның заманауи дамуының негізі. Ерлер мен әйелдердің тең құқықтары мен мүмкіндіктері қоғамның барлық салаларында маңызды. Әйелдерге білім беру, жұмысқа орналасу және кәсіби өсу мәселелерінде тең жағдай жасау елдің экономикалық және әлеуметтік дамуына ықпал етеді. Әйелдердің ерлермен тең мүмкіндіктері олардың өмір сапасын жақсартады және олардың қоғамға қосқан үлестерін арттырады. Осы себепті гендерлік теңдікке қол жеткізу қоғамның тұрақты дамуы үшін аса маңызды.

Ә. Роза
Әйелдер мен ерлерге тең құқық беру қоғамның өркендеуі үшін қажет. Кәсіби және жеке өмірде тең мүмкіндіктерге ие болу арқылы әйелдер елдің экономикалық өсуіне үлес қосады. Ерлер мен әйелдер арасындағы теңдік қоғамдағы стереотиптерді жояды және еңбек нарығындағы алшақтықты азайтады. Сонымен қатар, әйелдердің кәсіби саладағы белсенділігі артып, олардың қоғамдағы рөлі жоғарылай түседі. Сондықтан әйелдерге ерлермен бірдей жағдай жасау қоғамның дамуына оң әсер етеді.

Б. Тұрсын
Кәсіби салада ерлер мен әйелдерге бірдей жағдай жасау қазіргі қоғамның негізгі мәселелерінің бірі. Көптеген әйелдер мансапта ерлермен салыстырғанда тең мүмкіндіктерге ие болмағандықтан, олар мансаптық өсуде қиындықтарға тап болады. Бұл мәселені шешу үшін жұмыс орындарында гендерлік теңдікті қолдайтын саясат енгізу қажет. Әйелдерге кәсіби білім беру және оларға жетекшілік лауазымдарға қол жеткізуге мүмкіндік беру арқылы гендерлік алшақтықты азайтуға болады. Тең құқықтар мен мүмкіндіктер қоғамның әлеуметтік және экономикалық дамуына ықпал етеді.

В. Мақсат
Гендерлік стереотиптер ерлер мен әйелдердің мүмкіндіктерін шектейді. Қоғамда қалыптасқан дәстүрлі рөлдер әйелдер мен ерлердің еңбек нарығындағы тең мүмкіндіктерге қол жеткізуіне кедергі келтіреді. Әйелдердің кәсіби салада ерлермен қатар дамуына жағдай жасау үшін осы стереотиптерді бұзу маңызды. Ерлер мен әйелдерге білім беру мен жұмысқа орналасуда тең құқықтар беру арқылы қоғамда гендерлік теңдікке қол жеткізуге болады. Сонымен қатар, гендерлік теңдік тек құқықтармен ғана емес, сонымен қатар міндеттерге де қатысты болуы керек.



2-бөлім

Мәтін үзінділеріндегі ақпаратты қолданып, өз пікіріңізді қосып, төмендегі сұраққа кемінде 150-200 сөзден тұратын жауап жазыңыз.

Қоғамда ерлер мен әйелдердің теңдігіне қалай қол жеткізуге болады деп ойлайсыз?

[Барлығы: мәтіндердегі идеяларды/ақпараттарды/аргументтерді қолдануына 10 + келтірілген өз пікіріне 10 + сөйлеу тілінің сапасы үшін 10 = 30]













8-нұсқа

1-бөлім


Төмендегі жастардың болашақтағы рөліне қатысты пікірлерді оқыңыз. Әр пікірге сәйкес келетін нұсқаны таңдаңыз (А, Ә, Б немесе В). Әр әріпті бірнеше рет қолдануға болады.


1

Жастар – қоғамның қозғаушы күші.


[1]

2

Болашақта жастар елдің дамуына басты үлес қосады.


[1]

3

Жастарға сапалы білім мен тәрбие беру ел болашағына әсер етеді.


[1]

4

Жастардың инновациялық идеялары қоғамның дамуына серпін береді.


[1]

5

Елдің болашағы жастардың қолында деп сенім арту дұрыс.


[1]

6

Жастардың белсенділігі елдің әлеуметтік және экономикалық дамуына ықпал етеді.


[1]

7

Жастар өз болашағын құруда басты рөл атқарады.


[1]

8

Мемлекет жастардың дамуына қолдау көрсетуі қажет. .


[1]

9

Жастардың білім мен ғылымға қызығушылығын арттыру маңызды.


[1]

10

Жастардың қабілетін іске асыруы елдің жарқын болашағын қамтамасыз етеді.


[1]


Кілті: 1а, 2ә, 3ә, 4б, 5а, 6в, 7а, 8ә, 9б, 10в


А. Ерасыл
Жастар – қоғамның қозғаушы күші. Олардың білім деңгейі, идеялары мен көзқарастары қоғамның дамуына тікелей әсер етеді. Бүгінгі жастар – ертеңгі елдің көшбасшылары, олар елдің экономикалық, саяси және әлеуметтік салаларындағы өзгерістерге бастамашы бола алады. Жастардың өз әлеуетін толық пайдаланып, елдің дамуына үлес қосу үшін оларға жағдай жасау маңызды. Бұл үшін сапалы білім беру, озық технологияларды меңгеру және жас ұрпақтың бастамаларын қолдау қажет. Жастардың білімін, ынтасын және белсенділігін арттыру елдің жарқын болашағын қамтамасыз етеді.

Ә. Роза
Болашақта жастар елдің дамуына басты үлес қосады. Олар – жаңа идеялардың генераторы, заманауи технологияларды меңгеріп, қоғамның дамуына ықпал ете алады. Жастарға сапалы білім мен тәрбие беру, олардың жеке тұлғалық дамуына жағдай жасау елдің болашақтағы жетістіктерін айқындайды. Жастардың бойында патриоттық сезім мен көшбасшылық қасиеттерін қалыптастыру қоғамның тұрақтылығы мен өркендеуіне негіз болады. Мемлекет жастарға қолдау көрсетіп, олардың идеяларын жүзеге асыруына мүмкіндік берсе, елдің әлеуметтік және экономикалық дамуына үлкен серпін береді.

Б. Тұрсын
Жастардың инновациялық идеялары қоғамның дамуына серпін береді. Жастар жаңа ойлар мен технологияларды ұсыну арқылы елдің түрлі салаларында өзгерістер енгізе алады. Бұл үшін оларға ғылыми-зерттеу жұмыстарына қатысуға, креативті ойлауға жағдай жасалуы тиіс. Сонымен қатар, жастардың өзін-өзі дамытуына, кәсіби дағдыларды игеруіне мүмкіндік беру маңызды. Мемлекет инновациялық жобаларды қолдау арқылы жастардың әлеуетін толық іске асырып, елдің тұрақты дамуына ықпал ете алады. Жастардың идеялары мен шығармашылық әлеуетін пайдалану елдің болашағын нығайтуға көмектеседі.

В. Мақсат
Жастардың белсенділігі елдің әлеуметтік және экономикалық дамуына ықпал етеді. Жастар жаңа технологиялар мен әлеуметтік жобаларды іске асыра отырып, қоғамның түрлі салаларында өзгерістер жасай алады. Олардың идеялары мен бастамалары елдің даму қарқынын арттыруға мүмкіндік береді. Сонымен қатар, жастардың білімін арттырып, олардың әлеуметтік жауапкершілігін нығайту маңызды. Жастар елдің болашағына сеніммен қарап, өз қолдарымен қоғамның жарқын болашағын құруға атсалысуы тиіс. Жастардың белсенділігі мен шығармашылығы елдің тұрақты дамуына қажетті қозғаушы күшке айналады.


2-бөлім

Мәтін үзінділеріндегі ақпаратты қолданып, өз пікіріңізді қосып, төмендегі сұраққа кемінде 150-200 сөзден тұратын жауап жазыңыз.

"Болашақ – жастар қолында" деген ойға келісесіз бе? Неліктен?

[Барлығы: мәтіндердегі идеяларды/ақпараттарды/аргументтерді қолдануына 10 + келтірілген өз пікіріне 10 + сөйлеу тілінің сапасы үшін 10 = 30]










9-нұсқа

1-бөлім: Төмендегі Қазақстандағы көші-қонға қатысты пікірлерді оқыңыз. Әр пікірге сәйкес келетін нұсқаны таңдаңыз (А, Ә, Б немесе В). Әр әріпті бірнеше рет қолдануға болады.

1

Қазақстандағы көші-қонның басты себебі – экономикалық жағдайдың нашарлауы.


[1]

2

Көші-қон елдің еңбек нарығына елеулі әсер етеді.Көші-қон елдің еңбек нарығына елеулі әсер етеді.


[1]

3

Қазақстанда ішкі және сыртқы көші-қон үдерісі белсенді жүріп жатыр.


[1]

4

Урбанизация – көші-қонның басты қозғаушы күші


[1]

5

Көші-қон үдерісі елдің демографиялық құрылымын өзгертеді.


[1]

6

Көші-қон еңбек күшінің тапшылығына алып келеді.


[1]

7

Қазақстанның көші-қон саясатын жетілдіру қажет.


[1]

8

Елге шетелдік мамандардың келуі экономиканың дамуына әсер етеді.


[1]

9

Көші-қон үдерісі ауылды аймақтардың босауына әкеліп соғады.


[1]

10

Көші-қон үдерісін реттеу арқылы экономикалық тұрақтылыққа қол жеткізуге болады.


[1]


Кілті: 1а, 2ә, 3а, 4ә, 5б, 6в, 7ә, 8б, 9а, 10в


А. Қайыргелді
Қазақстандағы көші-қон үдерісі көбінесе экономикалық себептермен байланысты. Жұмыссыздық, төмен еңбекақы және өмір сүру деңгейінің нашарлауы халықты басқа аймақтарға немесе шетелге көшуге мәжбүрлейді. Бұл үдеріс әсіресе ауылдық аймақтарда байқалады, өйткені жұмыс орындары мен инфрақұрылымның жетіспеушілігі көші-қонның басты себептеріне жатады. Адамдар ірі қалаларға көшіп, өздеріне жақсы өмір сүру жағдайларын іздейді. Бұл құбылыс елдің демографиялық және экономикалық құрылымына елеулі әсер етеді. Елдегі еңбек күші тапшылығын азайту үшін тиімді көші-қон саясатын құру қажет.

Ә. Шолпан
Көші-қон үдерісі Қазақстанның еңбек нарығына елеулі әсер етеді. Урбанизацияның артуы, яғни адамдардың ауылдан қалаға көшуі, ауыл шаруашылығындағы жұмыс күшінің азаюына және қалалардағы жұмыссыздықтың көбеюіне алып келеді. Сонымен қатар, шетелге жұмыс іздеп кеткен азаматтардың саны да көбеюде. Бұл елдің экономикалық өсіміне теріс әсер етуі мүмкін. Сондықтан көші-қон үдерісін реттеу, оның ішінде еңбек нарығының қажеттіліктеріне сәйкес мамандарды қайта даярлау шараларын қолдану қажет. Бұл шаралар елдің ішкі және сыртқы көші-қон үдерістерін теңестіруге мүмкіндік береді.

Б. Шынар
Көші-қон елдің демографиялық құрылымын өзгертеді. Ауылдардан ірі қалаларға көшу үрдісі ауылдық аймақтардың босауына, ал қалалардың халқының артуына алып келуде. Бұл елдің еңбек күшін дұрыс бөлуге және аймақтардың дамуына кері әсерін тигізеді. Қазақстандағы көші-қон үдерісінің тағы бір маңызды аспектісі – шетелдік мамандардың келуі. Олардың тәжірибесі мен білімі елдің экономикасына оң ықпал етіп, жаңа технологияларды енгізуге көмектеседі. Сол себепті, көші-қонды тиімді басқару елдің әлеуметтік-экономикалық тұрақтылығын нығайтуға мүмкіндік береді.

В. Нұрлан
Қазақстандағы көші-қон үдерісі еңбек күшінің тапшылығына алып келеді. Ауылдан қалаға көшіп жатқан халық санының көбеюі ауыл шаруашылығы мен басқа да ауылдық салаларда жұмысшылардың азаюына себеп болуда. Бұл жағдай ауылдық аймақтардың дамуын тежейді және қалалардағы халық санының артуына байланысты жаңа проблемаларды тудырады. Сонымен қатар, шетелге жұмыс іздеуге кеткен қазақстандықтар елдің экономикасына кері әсерін тигізуі мүмкін. Сондықтан елдің көші-қон саясатын жақсарту арқылы осы проблемаларды шешуге болады. Бұл еңбек нарығындағы теңгерімді қамтамасыз етуге көмектеседі.


2-бөлім

Мәтін үзінділеріндегі ақпаратты қолданып, өз пікіріңізді қосып, төмендегі сұраққа кемінде 150-200 сөзден тұратын жауап жазыңыз.

Қазақстандағы көші-қон үдерісін тиімді басқару үшін қандай шаралар қолдану қажет деп ойлайсыз?

[Барлығы: мәтіндердегі идеяларды/ақпараттарды/аргументтерді қолдануына 10 + келтірілген өз пікіріне 10 + сөйлеу тілінің сапасы үшін 10 = 30]












10-нұсқа

  1. бөлім: Төмендегі толеранттылыққа қатысты пікірлерді оқыңыз. Әр пікірге сәйкес келетін нұсқаны таңдаңыз (А, Ә, Б немесе В). Әр әріпті бірнеше рет қолдануға болады.

1

Толеранттылық – көпұлтты қоғамдағы тұрақтылықты сақтаудың басты құралы.


[1]

2

Қоғамдағы бейбітшілік пен келісім толеранттылық арқылы қамтамасыз етіледі.


[1]

3

Әртүрлі мәдениеттер мен ұлттарды сыйлау қоғамның дамуына ықпал етеді.


[1]

4

Толеранттылықсыз қоғамда әлеуметтік тұрақтылықты қамтамасыз ету мүмкін емес.


[1]

5

Толеранттылық адам құқықтарының маңызды бөлігі болып табылады.


[1]

6

Қоғамда толеранттылықты насихаттау тұрақтылыққа жетудің негізгі жолы.


[1]

7

Толеранттылық әр адамның жеке мәдениетін сыйлауға негізделген.


[1]

8

Толеранттылық мәдениетаралық және дінаралық диалогты дамытуға ықпал етеді.


[1]

9

Толеранттылық арқылы қоғамдағы шиеленістердің алдын алуға болады.


[1]

10

Қоғамдағы тұрақтылыққа жету үшін толеранттылық деңгейін көтеру қажет.


[1]

Кілті: 1а, 2ә, 3б, 4а, 5ә, 6а, 7б, 8ә, 9а, 10в


A. Мафуза
Толеранттылық – көпұлтты қоғамдағы тұрақтылықтың негізі. Ол адамдардың бір-біріне деген құрметін қалыптастырып, бейбіт өмір сүруге мүмкіндік береді. Әртүрлі ұлттар мен мәдениеттердің бірге өмір сүруі қоғамда әртүрлілікті байытады. Толеранттылықсыз қоғамда тұрақтылықты сақтау қиын, өйткені келіспеушіліктер мен түсініспеушіліктер туындауы мүмкін. Сондықтан толеранттылықты насихаттау маңызды. Қоғамдағы тұрақтылық пен бейбітшілікті сақтау үшін барлық азаматтардың мәдениетаралық түсіністікті нығайтуы қажет.

Ә. Гүлнәр
Қоғамдағы бейбітшілік пен келісім толеранттылық арқылы қамтамасыз етіледі. Толеранттылық – бұл адамдардың бір-бірін сыйлауы және әртүрлі мәдениет, ұлт, діндерге түсіністікпен қарауы. Егер қоғамда толеранттылық жоғары болса, онда әлеуметтік шиеленістер мен қақтығыстар азаяды. Мәдениетаралық диалогты дамыту арқылы халықтың өзара түсіністігі артады, бұл қоғамның тұрақтылығына оң әсерін тигізеді. Сондықтан мемлекет пен қоғам толеранттылықты насихаттау жұмыстарын жүйелі түрде жүргізуі қажет.

Б. Аслан
Әртүрлі мәдениеттер мен ұлттарды сыйлау қоғамның дамуына ықпал етеді. Толеранттылық адамдарды біріктіріп, қоғамдағы бейбіт өмірді қалыптастырады. Әртүрлілікті қабылдау арқылы қоғам мәдени және экономикалық тұрғыда дами түседі. Мәдениетаралық байланыстарды нығайту халықтардың өзара түсіністігін арттырады және қоғамдағы шиеленістердің алдын алады. Толеранттылықтың арқасында қоғамдағы әр адам өзін еркін сезінеді және өз мәдениетін сақтауға мүмкіндік алады. Бұл қоғамның әлеуметтік тұрақтылығын қамтамасыз етудің негізгі жолдарының бірі болып табылады.

В. Дәулет
Қоғамдағы тұрақтылыққа жету үшін толеранттылық деңгейін көтеру қажет. Толеранттылық қоғамдағы түрлі топтардың бір-бірімен үйлесімді өмір сүруіне көмектеседі. Егер қоғамда толеранттылық жоғары болса, онда бейбітшілік пен келісім орнайды. Толеранттылықсыз қоғамда қайшылықтар туындап, тұрақсыздыққа алып келуі мүмкін. Сондықтан толеранттылық деңгейін көтеру үшін мәдениетаралық диалогты, білім беруді және халық арасындағы түсіністікті дамыту қажет. Бұл қоғамдағы бейбітшілік пен тұрақтылыққа жетудің негізгі құралдарының бірі.



2-бөлім

Мәтін үзінділеріндегі ақпаратты қолданып, өз пікіріңізді қосып, төмендегі сұраққа кемінде 150-200 сөзден тұратын жауап жазыңыз.

Толеранттылық қоғамдағы тұрақтылықты қалай қамтамасыз етеді деп ойлайсыз?

[Барлығы: мәтіндердегі идеяларды/ақпараттарды/аргументтерді қолдануына 10 + келтірілген өз пікіріне 10 + сөйлеу тілінің сапасы үшін 10 = 30]










11-нұсқа

1-бөлім: Төмендегі уақыт пен адамның өзара байланысына қатысты пікірлерді оқыңыз. Әр пікірге сәйкес келетін нұсқаны таңдаңыз (А, Ә, Б немесе В). Әр әріпті бірнеше рет қолдануға болады.


1

Уақытты тиімді пайдалану адамның жетістігіне тікелей әсер етеді.


[1]

2

Адам уақытты дұрыс басқарса, өмірде көп нәрсеге қол жеткізе алады.


[1]

3

Уақыт – адамға берілген ең құнды ресурс.


[1]

4

Уақытты жоспарлау өмірдегі табысты арттырады.


[1]

5

Уақыттың қадірін білу – адамның өмірлік мақсатына жетуіне көмектеседі.


[1]

6

Адам уақытын тиімді пайдаланбаса, мүмкіндіктерден айырылуы мүмкін.


[1]

7

Уақытты жоғалту – мүмкіндіктерді жоғалту.


[1]

8

Адам уақытын дұрыс басқара білсе, өмірі мәнді болады.


[1]

9

Уақытты тиімді басқару – өмірдегі тепе-теңдікті сақтаудың кілті.


[1]

10

Өмірде уақытты босқа өткізбеу – адамның табысты болуына ықпал етеді.


[1]

Кілті: 1а, 2ә, 3б, 4в, 5а, 6ә, 7б, 8в, 9а, 10ә


A. Бауыржан
Уақытты тиімді пайдалану – адамның жетістігіне тікелей әсер етеді. Уақыт – әр адамға берілген ең маңызды ресурс, оны дұрыс басқару арқылы адам өз өмірінде көп нәрсеге қол жеткізе алады. Уақытты жоспарлау мен дұрыс бөлу күнделікті өмірді реттеп, табысқа жетудің кілті болып табылады. Уақытты тиімді пайдаланған адам өз өмірінде тепе-теңдік орнатып, бақытқа жетеді. Сондықтан уақыттың қадірін білу және оны дұрыс басқару – әр адамның өмірінде маңызды орын алуы тиіс.

Ә. Асем
Адам уақытты дұрыс басқарса, өмірде көп нәрсеге қол жеткізе алады. Уақытты тиімді жоспарлау адамға өзінің барлық міндеттерін орындауға және жаңа мүмкіндіктерді пайдалануға мүмкіндік береді. Егер адам уақытты босқа өткізсе, ол көптеген мүмкіндіктерден айырылып қалуы мүмкін. Өмірде уақытты тиімді пайдаланған адам өзінің мақсаттарына жылдамырақ жетіп, табысты бола алады. Уақыт – қайта қайтарылмайтын ресурс болғандықтан, оны барынша дұрыс пайдалану керек. Тек осылай ғана өмірде сәттілікке қол жеткізуге болады.

Б. Фархат
Уақыт – адамға берілген ең құнды ресурс. Уақытты жоғалту – мүмкіндіктерді жоғалту деген сөз. Адам уақытын тиімді пайдаланбаса, өмірде жетістікке жету қиын болады. Өмірдегі әрбір сәтті дұрыс бағалап, оны тиімді пайдалану арқылы адам өз өмірін мәнді ете алады. Уақыт – тек қана жұмысқа емес, сонымен қатар, жеке өмірге де маңызды. Сондықтан уақытты басқару тек кәсіби салада ғана емес, жеке өмірде де маңызды рөл атқарады. Уақыттың қадірін түсіну адамның болашағын жақсартуға көмектеседі.

В. Айлин
Уақытты жоспарлау өмірдегі табысты арттырады. Уақытты дұрыс басқарған адам өз өмірінің барлық аспектілерінде тепе-теңдікті сақтай алады. Уақытты тиімді пайдалану адамның жеке және кәсіби өмірінде табысқа жетуіне ықпал етеді. Өмірде уақытты босқа өткізбеу маңызды, себебі әрбір сәтті дұрыс пайдаланбау көптеген мүмкіндіктерден айырылуға әкеледі. Сондықтан уақытты басқару – өмірдегі тепе-теңдікті сақтау мен табысқа жетудің кілті. Уақытын тиімді пайдаланатын адам өзіне жаңа мүмкіндіктер ашады және өмірінде маңызды нәтижелерге қол жеткізеді.


2-бөлім

Мәтін үзінділеріндегі ақпаратты қолданып, өз пікіріңізді қосып, төмендегі сұраққа кемінде 150-200 сөзден тұратын жауап жазыңыз.

Уақытты тиімді пайдалану адамның табысты болуына қалай ықпал етеді деп ойлайсыз?

[Барлығы: мәтіндердегі идеяларды/ақпараттарды/аргументтерді қолдануына 10 + келтірілген өз пікіріне 10 + сөйлеу тілінің сапасы үшін 10 = 30]














12-нұсқа

1-бөлім: Төмендегі ұлттық қауіпсіздікке қатысты пікірлерді оқыңыз. Әр пікірге сәйкес келетін нұсқаны таңдаңыз (А, Ә, Б немесе В). Әр әріпті бірнеше рет қолдануға болады.

1

Ұлттық қауіпсіздік – мемлекеттің тұрақтылығының негізгі кепілі.


[1]

2

Елдің қауіпсіздігін қамтамасыз ету үшін әскери ғана емес, экономикалық тұрақтылық та маңызды.


[1]

3

Ұлттық қауіпсіздік – елдің болашағы мен егемендігін сақтау жолындағы маңызды фактор.


[1]

4

Қоғамдық тәртіп пен заңдылықты сақтау – ұлттық қауіпсіздіктің негізгі шарттарының бірі.


[1]

5

Ұлттық қауіпсіздіктің қамтамасыз етілуі елдің халықаралық аренадағы беделін арттырады.


[1]

6

Ұлттық қауіпсіздік тек әскери қорғаныспен шектелмейді, ол сонымен қатар ақпараттық қауіпсіздікті қамтиды.


[1]

7

Елдің экономикалық тәуелсіздігі ұлттық қауіпсіздікті нығайтады.


[1]

8

Ұлттық қауіпсіздікті қамтамасыз ету үшін халықтың бірлігі маңызды рөл атқарады.


[1]

9

Ұлттық қауіпсіздікті сақтап қалу үшін үнемі жаңартылып отыратын тиімді саясат қажет.


[1]

10

Тұрақтылық пен қауіпсіздік – мемлекеттің дамуының кепілі.


[1]

Кілті: 1а, 2ә, 3б, 4в, 5а, 6ә, 7б, 8в, 9а, 10ә


A. Талғат
Ұлттық қауіпсіздік – мемлекеттің тұрақтылығы мен дамуының негізгі кепілі. Елдің ішкі және сыртқы қауіпсіздігін қамтамасыз ету арқылы мемлекет өзінің тәуелсіздігі мен егемендігін сақтай алады. Ұлттық қауіпсіздік – тек әскери қорғаныс қана емес, ол сондай-ақ экономикалық, ақпараттық және әлеуметтік қауіпсіздікті де қамтиды. Ұлттық қауіпсіздікті сақтау арқылы мемлекет халықаралық аренада беделін нығайтып, халықтың әл-ауқатын арттырады. Сондықтан ұлттық қауіпсіздіктің қамтамасыз етілуі елдің тұрақты дамуына және қоғамдағы бейбітшілікті сақтауға тікелей әсер етеді.

Ә. Сәкен
Елдің қауіпсіздігін қамтамасыз ету үшін әскери ғана емес, экономикалық тұрақтылық та маңызды. Экономикалық қауіпсіздік елдің экономикалық тәуелсіздігін білдіреді және оның тұрақты дамуын қамтамасыз етеді. Егер мемлекет экономикалық тұрғыдан әлсіз болса, оның ұлттық қауіпсіздігіне қауіп төнуі мүмкін. Сонымен қатар, ақпараттық қауіпсіздік те маңызды рөл атқарады. Ақпараттық шабуылдар мен жалған ақпараттың таралуы елдің ішкі тұрақтылығына әсер етеді. Сондықтан ұлттық қауіпсіздікті қамтамасыз ету үшін кешенді тәсіл қажет, оның ішінде экономикалық, ақпараттық және әскери шараларды қамту керек.

Б. Әлиғазы
Ұлттық қауіпсіздік – елдің болашағы мен егемендігін сақтау жолындағы маңызды фактор. Елдің экономикалық тәуелсіздігі мен тұрақтылығы ұлттық қауіпсіздікті нығайтады. Мемлекет ішкі және сыртқы қауіптерден қорғану үшін экономикалық және саяси шаралар қабылдауы керек. Сонымен қатар, халықтың әлеуметтік жағдайын жақсарту және инфрақұрылымды дамыту да ұлттық қауіпсіздіктің бір бөлігі болып табылады. Экономикалық тұрақтылықсыз елдің қауіпсіздігіне қауіп төнуі мүмкін. Сондықтан ұлттық қауіпсіздік – мемлекеттің барлық салаларындағы тұрақтылық пен даму кепілі.

В. Сембай
Қоғамдық тәртіп пен заңдылықты сақтау – ұлттық қауіпсіздіктің негізгі шарттарының бірі. Егер қоғамда заңдар сақталмайтын болса, онда ішкі тұрақтылыққа қауіп төнуі мүмкін. Халықтың бірлігі мен ынтымағы елдің қауіпсіздігін қамтамасыз етуде маңызды рөл атқарады. Сонымен қатар, халық арасында толеранттылықты насихаттау және мәдениетаралық түсіністікті нығайту қоғамдағы тұрақтылықты қамтамасыз етеді. Мемлекет үшін қоғамдық тәртіпті сақтау – ұлттық қауіпсіздікті қамтамасыз етудің негізгі тетігі. Халықтың бірлігі мен заңдылықты сақтау арқылы елдің тұрақты дамуы қамтамасыз етіледі.


2-бөлім

Мәтін үзінділеріндегі ақпаратты қолданып, өз пікіріңізді қосып, төмендегі сұраққа кемінде 150-200 сөзден тұратын жауап жазыңыз.

Ұлттық қауіпсіздікті қамтамасыз етудің қандай жолдарын маңызды деп ойлайсыз?

[Барлығы: мәтіндердегі идеяларды/ақпараттарды/аргументтерді қолдануына 10 + келтірілген өз пікіріне 10 + сөйлеу тілінің сапасы үшін 10 = 30]




Shape3


Shape2



28 Қазан 2024
3206
Материал жариялап, аттестацияға 100% жарамды сертификатты тегін алыңыз!
Ustaz tilegi журналы министірліктің тізіміне енген. Qr коды мен тіркеу номері беріледі. Материал жариялаған соң сертификат тегін бірден беріледі.
Оқу-ағарту министірлігінің ресми жауабы
Сайтқа 5 материал жариялап, тегін АЛҒЫС ХАТ алыңыз!
Қазақстан Республикасының білім беру жүйесін дамытуға қосқан жеке үлесі үшін және де Республика деңгейінде «Ustaz tilegi» Республикалық ғылыми – әдістемелік журналының желілік басылымына өз авторлық материалыңызбен бөлісіп, белсенді болғаныңыз үшін алғыс білдіреміз!
Сайтқа 25 материал жариялап, тегін ҚҰРМЕТ ГРОМАТАСЫН алыңыз!
Тәуелсіз Қазақстанның білім беру жүйесін дамытуға және білім беру сапасын арттыру мақсатында Республика деңгейінде «Ustaz tilegi» Республикалық ғылыми – әдістемелік журналының желілік басылымына өз авторлық жұмысын жариялағаны үшін марапатталасыз!
Ресми байқаулар тізімі
Республикалық байқауларға қатысып жарамды дипломдар алып санатыңызды көтеріңіз!
Министірлікпен келісілген курстар тізімі