(Иә немесе Жоқ)

1. Рекомбинантты ДНҚ – бұл табиғатта кездесетін молекула.

2. Гендік инженерияның негізгі әдістерінің бірі – рекомбинация процесі.

3. Вектор ретінде тек вирустар қолданылады.

4. Плазмидтер – бактерия жасушасындағы сақиналы ДНҚ молекулалары.

5. Рестриктазалар ДНҚ молекуласын белгілі бір нуклеотидтік тізбектерінен кеседі.

6. Рекомбинантты ДНҚ алу үшін тек адам жасушалары қолданылады.

7. Гендік инженерияның көмегімен түрлі ауруларды емдеуге арналған препараттар шығарылады.

8. Плазмидтер негізгі ДНҚ молекуласынан 1000 есе үлкен.

9. Рекомбинантты ДНҚ технологиясы нәруыздардың қызметін зерттеуге мүмкіндік береді.

10. Гендік инженерия тек медицина саласында қолданылады.

11. Гендік инженерия әдістерімен адам нәруыздарын терапиялық мақсаттар үшін жеткілікті мөлшерде алуға болады.

12. Вакциналар тек табиғи жолмен алынатын микроорганизмдерден жасалады.

13. Рекомбинантты ДНҚ технологиясы диагностикалық міндеттерді шешуге көмектеседі.

14. Гендік терапия әдістері адам ағзасына бөтен гендерді енгізуге негізделген.

15. Орақ жасушалы анемия мен талассемия аурулары гендік терапия көмегімен толық емделіп жатыр.

16. Интерферон – вирустық инфекцияларға қарсы ағзаның табиғи жауабы ретінде синтезделетін нәруыз.

17. Рекомбинантты ДНҚ технологиясы арқылы алынған инсулин қант диабетін емдеуге қолданылады.

18. Гендік инженерия тек медицина саласында ғана қолданылады.

19. Гендік инженерия әдістері арқылы құрғақшылыққа төзімді өсімдіктер алынуы мүмкін.

20. Гендік терапия бүгінде толығымен қолданысқа енгізілген және барлық ауруларды емдейді.

Биологиялық диктант

1. Гендік инженерия әдісі арқылы адам инсулині мен ____________ алынған.

2. Гендік терапия – бұл ___________ емдеу мақсатында қолданылатын әдіс.

3. Интерферон – организмнің _________ қарсы жауап ретінде синтездейтін нәруызы.

4. Гендік инженерия арқылы өсімдіктерді ___________ және зиянкестерге төзімді етуге болады.

5. Гендік терапияда ісікпен күресу үшін ____________ кодтайтын ген көшірмелері енгізіледі.

6. Гендік инженерияның көмегімен шошқадағы герпес ауруына қарсы ___________ жасалды.

7. Рекомбинантты ДНҚ технологиясының көмегімен адамның __________ гормоны өндірілді.

8. Бір литр бактерия өсіріндісі беретін интерферон мөлшерін алу үшін адамның _________ қаны қажет.

9. Гендік инженерия арқылы алынған нәруыздық вакциналардың бір мысалы – ____________ вирусына қарсы вакцина.

10. Жануарлардың өнімділігін арттыру үшін ___________ қолдану малшаруашылығында қолданылады.

1. Рекомбинантты ДНҚ – бұл ____________.

2. Гендік инженерия – ______________ зерттейтін ғылым саласы.

3. Рекомбинантты ДНҚ алу үшін ең жиі қолданылатын бактерия – ________.

4. Вектор ретінде қолданылатын шағын сақиналы ДНҚ молекуласы – _______.

5. Гендік инженерия әдістерінің бірі – ДНҚ молекуласын кесуге қабілетті ферменттер, олар _________ деп аталады.

6. Гендік инженерияның клиникалық қолданылу мысалы – ______________.

7. Плазмидтердің негізгі ерекшелігі – олардың ______________.

8. Рекомбинантты ДНҚ техникасының маңызды кезеңдерінің бірі – қажетті генді бөліп алу және оны ________ енгізу.

9. Рекомбинантты ДНҚ технологиясын қолдану арқылы _____________ алуға болады.

10. Гендік инженерияның негізгі мақсаты – ________________.

Биологиялық диктант

1. Гендік инженерия әдістері көмегімен адам нәруыздарын __________ мақсаттар үшін жеткілікті мөлшерде алуға болады.

2. Рекомбинантты ДНҚ технологиясы __________ міндеттерді шешуде тиімді болып отыр.

3. Гендік терапияны __________ жүйенің тұқым қуалайтын бұзылуларында қолдана бастады.

4. Бактерияларда генетикалық ақпарат бір үлкен ДНҚ молекуласында, яғни __________ орналасады.

5. Плазмидтер – бактерия жасушаларында болатын __________ ДНҚ молекулалары.

6. Плазмидтер көбінесе __________ төзімділікке жауапты гендерді алып жүреді.

7. Бактериялық жасушаларда плазмидтерді бір жасушадан екінші жасушаға __________ арқылы ауыстыруға болады.

8. Плазмидтерді кесіп, фрагменттерін бір-біріне қосып __________ арқылы біріктіруге болады.

9. ДНҚ молекуласының үзілген жіптерін біріктіретін фермент __________ деп аталады.

10. Табиғи клондау жануарларда __________ және __________ арқылы жүзеге асады.

11. Клондау термині бастапқыда __________ жолмен алынған өсімдіктерге қолданылды.

12. Бактериялар __________ жолмен көбейетіндіктен, олардың генетикалық ақпараты айтарлықтай тұрақты болып қалады.

13. Клондау барысында белгілі бір ДНҚ бөлігін басқа организмнің __________ орналастырады.

14. Клондаудың екі негізгі түрі бар: __________ және __________.

15. Репродуктивті клондау нәтижесінде тұтас __________ алынады.

16. Молекулалық клондау кезінде ДНҚ молекуласының көшірмелерін жасау үшін __________ қолданылады.

17. Ұлпалық жасушаларды көбейту арқылы зақымдалған мүшелерді қалпына келтіру процесі __________ деп аталады.

18. Бактериялық клондау кезінде __________ өсірінділері жасалады.

19. Клондау технологиясы алғаш рет __________ және __________ сияқты жануарларға қолданылған.

20. Көпжасушалы организмдерді клондау генетикалық материалдарды __________ мүмкіндік береді.

Гендік инженерия және клондау бойынша тест тапсырмалары

✅ 1-нұсқа: Көп таңдаулы сұрақтар (Дұрыс жауапты белгілеңіз)

1. Клондау дегеніміз не?
A) Жасушалардың мутациялану процесі
B) Организмдерді жынысты көбею жолымен алу
C) Генетикалық ұқсас организмдер алу процесі
D) Антибиотиктерге төзімділікті жоғалту

2. Плазмидтер дегеніміз не?
A) Жасушаның ядросында болатын ДНҚ молекуласы
B) Бактерияларда кездесетін сақиналы ДНҚ молекуласы
C) Вирустардың генетикалық материалы
D) Белоктарды синтездеуге қатысатын органоид

3. Бактериялар қалай көбейеді?
A) Жынысты көбею арқылы
B) Жасушаның бөлінуі арқылы
C) Будандасу арқылы
D) Көп сатылы даму арқылы

4. Плазмидтер көбінесе қандай қасиетке жауап береді?
A) Өсу жылдамдығына
B) Антибиотиктерге төзімділікке
C) Түзілу қабілетіне
D) Генетикалық мутацияларға

5. Молекулалық клондау қандай мақсатта қолданылады?
A) ДНҚ бөліктерін көбейту үшін
B) Антибиотиктер өндіру үшін
C) Өсімдіктерді будандастыру үшін
D) Жасушаларды жою үшін

✅ 2-нұсқа: Дұрыс/бұрыс сұрақтар

6. Плазмидтер бактериялардың негізгі хромосомасында орналасады. (Иә/Жоқ)
7. Табиғи клондау өсімдіктерде тек тұқым арқылы жүзеге асады. (Иә/Жоқ)
8. Молекулалық клондау тек бактерияларда қолданылады. (Иә/Жоқ)
9. Долли қойы – клондау арқылы алынған алғашқы сүтқоректі. (Иә/Жоқ)
10. Репродуктивті клондау кезінде тұтас организм қалпына келеді. (Иә/Жоқ)

✅ 3-нұсқа: Сәйкестендіру тапсырмасы

11. Клондау түрлерін сәйкес анықтамаларымен жұптастырыңыз.

✅ 4-нұсқа: Толықтыру тапсырмалары

12. Генетикалық ақпарат бактерияларда __________ молекуласында орналасқан.
13. Плазмидтер көбінесе __________ төзімділікке жауап береді.
14. ДНҚ үзілген жіптерін біріктіретін фермент __________ деп аталады.
15. Табиғи клондау жануарларда __________ және __________ арқылы жүзеге асады.

✅ 5-нұсқа: Ситуациялық сұрақтар

16. Ғалымдар бір бактерияның плазмидін алып, оған басқа бактерияның антибиотикке төзімділік генін енгізді. Бұл қандай процесс?
A) Гендік мутация
B) Рекомбинантты ДНҚ технологиясы
C) Табиғи клондау
D) Будандастыру

17. Егер бір жасушадан алынған барлық ұрпақтар генетикалық тұрғыдан бірдей болса, бұл қалай аталады?
A) Полиплоидия
B) Мутация
C) Клондау
D) Репликация

18. Егер бактерияда бір антибиотикке төзімділік қасиеті бар, ал басқа бактерияда екінші антибиотикке төзімділік қасиеті бар болса, бұл екі бактерия плазмидтері біріктірілгенде не болуы мүмкін?
A) Жаңа бактерия пайда болады
B) Бактерия екі антибиотикке де төзімді болады
C) Бактерия төзімділігін жоғалтады
D) Бактерия мутацияланады

19. Егер бактерияға рекомбинантты плазмид енгізілсе, онда ол қалай көбейеді?
A) Жынысты жолмен
B) Бөліну арқылы
C) Мутация арқылы
D) Вирустар арқылы

20. Егер ғалымдар жойылып кеткен жануарларды клондау арқылы қайта қалпына келтіргісі келсе, олар қандай әдісті қолданады?
A) Молекулалық клондау
B) Репродуктивті клондау
C) Табиғи клондау
D) Гендік терапия

Биологиялық диктанттың жауаптары

1. медициналық

2. гендік инженерия

3. иммундық

4. хромосомада

5. сақиналы

6. антибиотиктерге

7. конъюгация

8. ферменттер

9. лигаза

10. бөліну және бүршіктену

11. вегетативті

12. бөліну

13. геномына

14. репродуктивті және молекулалық

15. организм

16. ферменттер

17. регенерация

18. колониялық

19. қой және сиыр

20. сақтау

Гендік инженерия және клондау бойынша тест жауаптары

✅ 1-нұсқа: Көп таңдаулы сұрақтар

1. C) Генетикалық ұқсас организмдер алу процесі

2. B) Бактерияларда кездесетін сақиналы ДНҚ молекуласы

3. B) Жасушаның бөлінуі арқылы

4. B) Антибиотиктерге төзімділікке

5. A) ДНҚ бөліктерін көбейту үшін

✅ 2-нұсқа: Дұрыс/бұрыс сұрақтар

6. Жоқ

7. Жоқ

8. Жоқ

9. Иә

10. Иә

✅ 3-нұсқа: Сәйкестендіру тапсырмасы

A - 2) Организмнің табиғи жолмен клондануы
B - 1) Генетикалық ұқсас жасушаларды өсіру
C - 3) Толық организмнің клондалуы

✅ 4-нұсқа: Толықтыру тапсырмалары

12. ДНҚ

13. антибиотиктерге

14. лигаза

15. бөліну және бүршіктену

✅ 5-нұсқа: Ситуациялық сұрақтар

16. B) Рекомбинантты ДНҚ технологиясы

17. C) Клондау

18. B) Бактерия екі антибиотикке де төзімді болады

19. B) Бөліну арқылы

20. B) Репродуктивті клондау

Барлық сұрақтарға жауап берілді. Егер қосымша түсініктеме қажет болса, сұрауыңызға болады! ?