Материалдар / §12. Өт әсерінен майлардың эмульгациялануы

§12. Өт әсерінен майлардың эмульгациялануы

Материал туралы қысқаша түсінік
9.1.2.4 - өттің әсерінен майлардың эмульгациялануы үдерісін зерттеу.
Авторы:
Автор материалды ақылы түрде жариялады. Сатылымнан түскен қаражат авторға автоматты түрде аударылады. Толығырақ
05 Қазан 2024
805
5 рет жүктелген
450 ₸
Бүгін алсаңыз
+23 бонус
беріледі
Бұл не?
Бүгін алсаңыз +23 бонус беріледі Бұл не?
Тегін турнир Мұғалімдер мен Тәрбиешілерге
Дипломдар мен сертификаттарды алып үлгеріңіз!
Бұл бетте материалдың қысқаша нұсқасы ұсынылған. Материалдың толық нұсқасын жүктеп алып, көруге болады
logo

Материалдың толық нұсқасын
жүктеп алып көруге болады

9 сынып №11

ДӘІЖО___________

Қазақстан Республикасының Білім және ғылым министрлігі
«» КММ
(білім беру ұйымының атауы)
Қысқа мерзімді (сабақ) жоспары
Өттің әсерінен майлардың эмульгациясы. Зертханалық жұмыс№3 «Өттің әсерінен майлардың эмульгациялануын зерттеу».§12. Өт әсерінен майлардың эмульгациялануы

(Сабақ тақырыбы)


Бөлім:

«Қоректену»

Педагогтің аты-жөні:


Күні:


Сыныбы: 9 «а,ә,б»

Қатысушылар саны: Қатыспағандар саны:

Сабақтың тақырыбы:

Өттің әсерінен майлардың эмульгациясы. Зертханалық жұмыс №3 «Өттің әсерінен майлардың эмульгациялануын зерттеу».

§12. Өт әсерінен майлардың эмульгациялануы

Оқу бағдарламасына сәйкес оқу мақсаты

9.1.2.4 - өттің әсерінен майлардың эмульгациялануы үдерісін зерттеу.


Сабақтың мақсаты:

өттің әсерінен майлардың эмульгациялануы үдерісін зерттейді;

Сабақтың барысы:

Сабақ кезеңі

Мұғалімнің әрекеті

Оқушының әрекеті

Бағалау

Ресурстар

Сабақтың басы





Бұрынғы білімін еске түсіру

Оқушылармен амандасу, түгендеу, сынып тәртібін қадағалау.


6.Дұрыс реттілікті анықтау тапсырмасы: Ферменттің әсер ету механизмін сипаттайтын қадамдарды дұрыс реттілікте орналастырыңыз:

A) Фермент субстратпен байланысады

B) Реакция жүреді

C) Фермент белсендіру энергиясын төмендетеді

D) Фермент өнімді бөледі

Оқушылар амандасады, сынып тәртібін сақтайды.



Ферменттің әсер ету механизмін сипаттайтын қадамдарды дұрыс реттілікте орналастырады.

Дескриптор


- Ферменттің әсер ету механизмін сипаттайтын қадамдарды дұрыс реттілікте орналастырады- 1 балл:

Интерактивті панель, презентация


Биология 9-сынып,Автор: Н.Г.Асанов, А.Р.Соловьева,Б.Т.Ибрагимова . «Атамұра» баспасы 2019ж


Оқушылардың назарын аудару

1.Өмірмен байланысты сұрақ: Неліктен майлардың эмульгациясы организм үшін маңызды?

Білім алушылар берілген сұраққа жауап береді. Ой қозғау жүзеге асады. Берілген сұрақтардың биологиялық маңызын сипаттайды.

Дескриптор:

-берілген сұраққа жауап береді -1 балл;

Интерактивті панель, презентация


Сабақтың мақсатын таныстыру

9.1.2.4 - өттің әсерінен майлардың эмульгациялануы үдерісін зерттеу;

Жаңа сабақтың оқу мақсатын жазады.

Дескриптор:

- сабақтың оқу мақсатын жазады -1 балл;

Биология 9-сынып,Автор: Н.Г.Асанов, А.Р.Соловьева,Б.Т.Ибрагимова . «Атамұра» баспасы 2019ж

Жаңа тақырыпты таныстыру

«Мәтінмен жұмыс»

Мұғалім сабақ басында жаңа тақырып бойынша тақтада шағын мәтінмен түсіндірме жұмысын жасайды.


Білім алушылар мәтінді мұқият тыңдай отырып ой қозғау жүзеге асады. Өз ойлары мен пікірлерін білдіреді.

Дескриптор:

- мәтінді оқиды және өз түсінгенін сипаттайды -1 балл;

Биология 9-сынып,Автор: Н.Г.Асанов, А.Р.Соловьева,Б.Т.Ибрагимова . «Атамұра» баспасы 2019ж


Сабақтың ортасы


Оқушыларға бағыт бағдар беру

2.Көп таңдауы бар тапсырма: Өттің құрамында қандай қасиеттері бар?
A) Гидрофобты
B) Гидрофильді
C) Екеуі де
D) Ешқайсысы

3.Салыстыру тапсырмасы: Өттің майларды қалай эмульгациялайтынын және липазаның рөлін салыстырыңыз.

4.Сәйкестендіру тапсырмасы: Төмендегі элементтерді олардың рөлімен сәйкестендіріңіз:
1) Жасуша мембранасы
2) Липаза
3) Өт
A) Фермент
B) Эмульгатор
C) Қорғаныс кедергісі

5.Шындық немесе жалған тапсырмасы: "Өт тек майларды сіңіру үшін ғана қажет." (Шындық/Жалған)

Өттің қасиетін сипаттайды. Өттің майларды қалай эмульгациялайтынын және липазаның рөлін салыстырады. Төмендегі элементтерді олардың рөлімен сәйкестендіреді. Мәлімдеменің Шындық/Жалған екенін анықтайды.

Дескриптор:

- Өттің қасиетін сипаттайды - 1 балл;

- Өттің майларды қалай эмульгациялайтынын және липазаның рөлін салыстырады- 1 балл;

- Төмендегі элементтерді олардың рөлімен сәйкестендіреді- 1 балл;

- Мәлімдеменің Шындық/Жалған екенін анықтайды- 1 балл;


Интерактивті панель, презентация

Практикалық тапсырмалар беру

6.Дұрыс реттілікті анықтау тапсырмасы: Майлардың ас қорыту процесіндегі реттілігін анықтаңыз:
A) Майлар аш ішекке кіреді
B) Өт бөлінеді
C) Майлар кішкентай тамшыларына бөлінеді
D) Липаза майларды май қышқылдары мен глицеринге бөледі

7.Бір дұрыс жауабы бар тапсырмасы: Өттің эмульгациядағы рөлі қандай?
A) Майларды сіңіруге көмектесу
B) Майларды жою
C) Майлардың қасиетін өзгерту
D) Майларды тату

8.Биологиялық диктант тапсырмасы:

Өт — () өндірілетін ас қорыту сұйықтығы, ол () эмульгациясында маңызды рөл атқарады.

9.Суреттегі бөлікті анықтау тапсырмасы: Суретте өттің әсерінен эмульгацияланған май тамшыларының түрлерін көрсетіңіз.

10.Көп таңдауы бар тапсырма: Эмульгация процесі қандай нәтижеге әкеледі?
A) Майлардың сіңірілуін төмендету
B) Майлардың беткі ағындығын арттыру
C) Майлардың құрамын өзгерту
D) Майларды босату

Майлардың ас қорыту процесіндегі реттілігін анықтайды.

Өттің эмульгациядағы рөлін сипаттайды.

Бос орындарға тиісті кілт сөздерді жазады.

Суретте өттің әсерінен эмульгацияланған май тамшыларының түрлерін сипаттайды.

Эмульгация процесі қандай нәтижеге әкелетінін түсіндіреді.


Дескриптор:

- Майлардың ас қорыту процесіндегі реттілігін анықтайды – 1 балл

- Өттің эмульгациядағы рөлін сипаттайды -1 балл

- Бос орындарға тиісті кілт сөздерді жазады – 1 балл.

Суретте өттің әсерінен эмульгацияланған май тамшыларының түрлерін сипаттайды – 1 балл.

Эмульгация процесі қандай нәтижеге әкелетінін түсіндіреді – 1 балл.

Интерактивті панель, презентация


Бағалау

3 зертханалық жұмыс

Тақырыбы: «Өттің әсерінен майлардың эмульгациялануын зерттеу»

Мақсаты: майларды, эмульгациялау үдерісімен эксперименттік жолмен танысу.





Зертханалық жұмыстың тақырыбын жазады, мақсатымен танысады. Жұмыстың барысы реттілігімен орындайды. Тәжірибесін жасайды. Жұмыстың қорытындысын жазады.


Дескриптор:

- майларды, эмульгациялау үдерісімен эксперименттік жолмен танысады және жұмыс барысын орындайды - 4 балл;

- өттің әсерінен майлардың эмульгациялануы үдерісін зерттейді - 4 балл;



Интерактивті панель, презентация

Жұмыс дәптері


Құрал-жабдықтар: өсімдік майы, өт, 1% -дық тауық ақуызының ерітіндісі, 1%-дық сабын ерітіндісі, 1%-дық сілті ерітіндісі, дистилденген су, сынауықтары бар тұрғы, дозатор.

Сабақтың соңы



Кері байланыс беру

1,2-«Бүгін сабақта зерттедім»

3- «Бүгінгі сабақта маған түсіну қиынға соқты»

4-«Менің жеңісім»

Білім алушылар өздері зерттеген, қиынға соқтырған және өз жеңісін жазады, кері байланыс береді.

Дескриптор:

- кері байланыс айтады -1 балл;



Интерактивті панель, презентация


Білімді игеруді жақсарту және оны тәжірибеге көшіру

Шығармашылық жұмыс.

«Заттардың тасымалы» тірек сызба жасау

Тірек сызба жасайды

Дескриптор:

- үй жұмысын орындайды -1 балл;

Биология 9-сынып,Автор: Н.Г.Асанов, А.Р.Соловьева,Б.Т.Ибрагимова . «Атамұра» баспасы 2019ж



ҚЫСҚА МЕРЗІМДІ ЖОСПАРҒА ҚОСЫМША


Мәтінмен жұмыс

Өттің майлардың эмульгациясындағы рөлі

Өт – бауырда өндірілетін ас қорыту сұйықтығы, ол майлардың эмульгациясында маңызды рөл атқарады, бұл организмде олардың қорытуы мен сіңірілуі үшін қажет. Майлар аш ішекке кіргенде, өт өт қабынан бөлініп, майлармен араласады. Өттің құрамында гидрофильді (су тартатын) және гидрофобты (су тартпайтын) қасиеттері бар өт тұздары бар, олар үлкен май тамшыларының кішкентай тамшыларына бөлінуіне мүмкіндік береді. Бұл процесс майлардың беткі ағындығын арттырады, оларды липаза сияқты ас қорыту ферменттері үшін қолжетімді етеді, олар майларды май қышқылдары мен глицеринге одан әрі бөледі. Өттің әсерінен эмульгация процесін зерттеу арқылы біздің организміміздің тамақтанатын майларды тиімді қорытуын түсінуге мүмкіндік береді, бұл ас қорыту жүйесінде өттің маңыздылығын көрсетеді.

Мазмұнға байланысты сұрақтар өттің майларды эмульгациялауындағы рөлі туралы:

  1. Өмірмен байланысты сұрақ: Неліктен майлардың эмульгациясы организм үшін маңызды?

  2. Көп таңдауы бар тапсырма: Өттің құрамында қандай қасиеттері бар?
    A) Гидрофобты
    B) Гидрофильді
    C) Екеуі де
    D) Ешқайсысы

  3. Салыстыру тапсырмасы: Өттің майларды қалай эмульгациялайтынын және липазаның рөлін салыстырыңыз.

  4. Сәйкестендіру тапсырмасы: Төмендегі элементтерді олардың рөлімен сәйкестендіріңіз:
    1) Жасуша мембранасы
    2) Липаза
    3) Өт
    A) Фермент
    B) Эмульгатор
    C) Қорғаныс кедергісі

  5. Шындық немесе жалған тапсырмасы: "Өт тек майларды сіңіру үшін ғана қажет." (Шындық/Жалған)

  6. Дұрыс реттілікті анықтау тапсырмасы: Майлардың ас қорыту процесіндегі реттілігін анықтаңыз:
    A) Майлар аш ішекке кіреді
    B) Өт бөлінеді
    C) Майлар кішкентай тамшыларына бөлінеді
    D) Липаза майларды май қышқылдары мен глицеринге бөледі

  7. Бір дұрыс жауабы бар тапсырмасы: Өттің эмульгациядағы рөлі қандай?
    A) Майларды сіңіруге көмектесу
    B) Майларды жою
    C) Майлардың қасиетін өзгерту
    D) Майларды тату

  8. Биологиялық диктант тапсырмасы: Өт — () өндірілетін ас қорыту сұйықтығы, ол () эмульгациясында маңызды рөл атқарады.

  9. Суреттегі бөлікті анықтау тапсырмасы: Суретте өттің әсерінен эмульгацияланған май тамшыларының түрлерін көрсетіңіз.

  10. Көп таңдауы бар тапсырма: Эмульгация процесі қандай нәтижеге әкеледі?
    A) Майлардың сіңірілуін төмендету
    B) Майлардың беткі ағындығын арттыру
    C) Майлардың құрамын өзгерту
    D) Майларды босату

Жауап кілті:

  1. Майлардың дұрыс қорытылуы және сіңірілуі үшін қажет.

  2. C) Екеуі де

  3. Өт майларды кішкентай тамшыларына бөледі, ал липаза оларды май қышқылдары мен глицеринге бөледі.

  4. 1-C, 2-A, 3-B

  5. Жалған

  6. A) 1, B) 2, C) 3, D) 4

  7. A) Майларды сіңіруге көмектесу

  8. Өт — бауырда өндірілетін ас қорыту сұйықтығы, ол майлардың эмульгациясында маңызды рөл атқарады.

  9. (Суретке байланысты жауап)

  10. B) Майлардың беткі ағындығын арттыру

Оқушының аты-жөні:______________________________________________________ сыныбы:_______


3 зертханалық жұмыс

Тақырыбы: «Өттің әсерінен майлардың эмульгациялануын зерттеу»

Мақсаты: майларды, эмульгациялау үдерісімен эксперименттік жолмен танысу.

Құрал-жабдықтар: өсімдік майы, өт, 1% -дық тауық ақуызының ерітіндісі, 1%-дық сабын ерітіндісі, 1%-дық сілті ерітіндісі, дистилденген су, сынауықтары бар тұрғы, дозатор.


Жұмыс барысы

Оқушының жұмыс нәтижесі (қорытындысы)

1

Тұғырға 5 сынауық орнатып, нөмірлейді.


2

Әрбір сынауыққа 2 тамшыдан өсімдік майын тамызып, 1мл-ден дистилденген су құяды.


3

Кейін 1-сынауыққа 5-тамшы өт, екіншісіне 5 тамшы сілті ерітіндісін, үшіншісіне 5 тамшы сабын ерітіндісін, төртіншісіне 5 тамшы нәруыз ерітіндісін, бесіншісіне 5 тамшы дистелденген су қосады.


4

Сынауықты бірдей жиілікпен және қарқындылықпен шамамен 1минут бойы шайқайды.


5

1-10минут бойы эмульсияның тұрақтылығын анықтайды.


6

Егер май бөлініп және судың бетіне жұқа қабық пайда болса, эмульсия қабатқа бөлінеді деп есептейді.


7

Кестені дәптерге сызып алып толтырыңдар.


8

Қандай эмульгатормен едәуір тұрақты эмульсия түзілгенін кестеге жазыңдар.


9

Қолданылатын реагенттердің эмульгациялау қасиетінің тиімділігі мен асқорытудағы рөлі туралы қорытынды жазыңдар.




р/н

Қолданылатын эмульгатор

Байқалатын әсер

Шайқағаннан соң

1 минутта

3

минутта

5

минутта

7

минутта

10

минутта

1

Өт







2

Сілті







3

Сабын







4

Нәруыз







5

Су










Оқушының аты-жөні:______________________________________________________ сыныбы:_______


Жеке жұмыс парағы

Өттің майларға әсері: Эмульгациялану үдерісі

Өт - адам ағзасындағы маңызды сұйықтық. Ол бауырда түзіліп, өт қапшығында сақталады. Өттің негізгі қызметтерінің бірі - майларды эмульгациялау. Эмульгациялану дегеніміз - үлкен май тамшыларын кішкентай тамшыларға бөлшектеу процесі. Бұл процесс майлардың қорытылуын жеңілдетеді, өйткені ферменттер кішкентай май тамшыларына оңай әсер етеді.

Бос орындарды толтырыңыз: Дұрыс сөздермен бос орындарды толтырыңыз.

  1. Өт __ түзіліп, __ сақталады.

  2. Эмульгациялану процесі майларды __ тамшыларға бөлшектейді.

  3. Өттің негізгі қызметтерінің бірі - майларды __.

  4. Эмульгациялану майлардың __ жеңілдетеді.

  5. Ферменттер __ май тамшыларына оңай әсер етеді.

Сөздер банкі: қорытылуын, бауырда, кішкентай, өт қапшығында, эмульгациялау, үлкен

Көп таңдаулы сұрақтар: Әр сұраққа берілген нұсқалардан дұрыс жауапты таңдаңыз.

  1. Өт қай мүшеде түзіледі?
    a) Асқазанда
    b) Бауырда
    c) Ұйқы безінде
    d) Өт қапшығында

  2. Эмульгациялану процесінің нәтижесі қандай?
    a) Май тамшылары үлкейеді
    b) Май тамшылары кішірейеді
    c) Май тамшылары жойылады
    d) Май тамшылары өзгермейді

  3. Өттің майларға әсері нені жеңілдетеді?
    a) Майлардың сіңірілуін
    b) Майлардың бөлінуін
    c) Майлардың қорытылуын
    d) Майлардың сақталуын

  4. Неліктен кішкентай май тамшылары ферменттер үшін тиімді?
    a) Олар тезірек қозғалады
    b) Олар көбірек энергия береді
    c) Оларға ферменттер оңай әсер етеді
    d) Олар ағзада ұзақ сақталады

  5. Өт қай жерде сақталады?
    a) Бауырда
    b) Асқазанда
    c) Өт қапшығында
    d) Ұйқы безінде

Ашық сұрақтар: Келесі сұрақтарға толық сөйлемдермен жауап беріңіз:

  1. Эмульгациялану дегеніміз не және ол неліктен маңызды?

Shape1

Shape2

  1. Өттің майларға әсері қалай жүреді? Процесті қысқаша сипаттаңыз.

Shape3

Shape4

  1. Егер адамның өт қапшығы алынып тасталса, оның ас қорыту жүйесіне қандай әсер етуі мүмкін?

Shape5

Shape6

Жауаптар кілті:

Бос орындарды толтырыңыз:

  1. бауырда, өт қапшығында

  2. кішкентай

  3. эмульгациялау

  4. қорытылуын

  5. кішкентай

Көп таңдаулы сұрақтар:

  1. b) Бауырда

  2. b) Май тамшылары кішірейеді

  3. c) Майлардың қорытылуын

  4. c) Оларға ферменттер оңай әсер етеді

  5. c) Өт қапшығында

Ашық сұрақтар:

  1. Эмульгациялану дегеніміз - үлкен май тамшыларын кішкентай тамшыларға бөлшектеу процесі. Бұл процесс маңызды, өйткені ол майлардың қорытылуын жеңілдетеді. Кішкентай май тамшыларына ферменттер оңай әсер етеді, сондықтан олар тезірек және тиімдірек қорытылады.

  2. Өттің майларға әсері келесідей жүреді: Өт бауырда түзіліп, өт қапшығында сақталады. Тамақ ішкен кезде, өт ішекке түседі. Өттің құрамындағы заттар май тамшыларын қоршап, оларды кішкентай бөлшектерге бөледі. Бұл процесс эмульгациялану деп аталады. Нәтижесінде, майлар кішкентай тамшыларға бөлініп, ферменттердің әсеріне оңай ұшырайды.

  3. Егер адамның өт қапшығы алынып тасталса, оның ас қорыту жүйесіне келесідей әсер етуі мүмкін: Өт тікелей бауырдан ішекке түседі, бірақ оның мөлшері аз болуы мүмкін. Бұл майлардың эмульгациялану процесін баяулатуы немесе азайтуы мүмкін. Нәтижесінде, майлардың қорытылуы қиындап, адам майлы тағамдарды жегенде асқазан ауруы немесе диарея сияқты асқорыту мәселелері туындауы мүмкін. Сондықтан, мұндай адамдарға диетасын өзгертіп, майлы тағамдарды азайту ұсынылады.











Ресми байқаулар тізімі
Республикалық байқауларға қатысып жарамды дипломдар алып санатыңызды көтеріңіз!
Осы аптаның ең үздік материалдары
Педагогтардың біліктілігін арттыру курстары
Аттестацияда (ПББ) 100% келетін
тақырыптармен дайындаймыз
Аттестацияда (ПББ) келетін тақырыптар бойынша жасалған тесттермен дайындалып, бізбен бірге тестілеуден оңай өтесіз
Өткен жылы бізбен дайындалған ұстаздар 50/50 жинап рекорд жасады
Толығырақ