Бөлім:

9.3 17(VII), 16(VI),15(V),14(IV)-топ элементтері және олардың қосылыстары

Педагогтің аты-жөні:

Танжарова Ж.И.

Күні:

07.02.2025 ж.

Сынып: 9 «А»

Қатысушылар саны:

Қатыспағандар саны:

Сабақтың тақырыбы

15(VA) топ элементтері.Азот.

№11 зертханалық тәжірибе «Азот молекуласының моделі»

Оқу бағдарламасына сәйкес оқыту мақсаттары

9.2.1.15-азоттың қасиеттерін және табиғаттағы азот айналымын түсіндіру.

Сабақтың мақсаты

Азоттың қасиеттерімен танысады және табиғаттағы азот айналымы қалай жүзеге асатынын біледі.

Құндылықтарға баулу:

Жасампаздық және жаңашылдық:

• Модельдеу, таным объектілерінің құрылымын анықтау, бір бүтіннің әртүрлі бөліктері арасындағы қатынастарды іздеу және бөліп көрсету, процестерді кезеңдерге бөлу, себеп-салдарлық байланыстарды анықтау.

Сабақ кезеңі/Уақыты

Педагогтің іс-әрекеті

Оқушының іс-әрекеті

Бағалау

Ресурстар

Сабақтың басы.

Жағымды психологиялық ахуал

5 минут

Ұйымдастыру кезеңі:

(Ұ)

1. Оқушылармен амандасу, түгендеу.

2.Ынтымақтастық атмосферасын қалыптастырады.

"Мен - элементпін"

Әр оқушы өзінің есімінің алғашқы әріпінен басталатын химиялық элементті айтады.

Мақсаты:

Оқушылар бір-бірін бақылау арқылы, тани түседі;

Тиімділігі:

Оқушыларды бір-біріне жақындастырады.

9-сынып оқулығы. Жұмыс дәптері.

Презентация

Жаңа сабаққа кіріспе

2 минут

(Ұ) «Болжау» әдісі арқылы сабақтың тақырыбын ашу:

Түрткі сұрақтар қою арқылы оқушылар қара жәшіктің ішіндегі затты табады. ( Ол жаңа сабақтың тақырыбы)

1. Бұл газды алғаш рет ағылшын химигі Резерфорд сипаттаған.

2. 1772 жыл бұл газдың ресми ашылған жыл.

3. Бұл газ өз атына сәйкес келмейді

4. Ауаның құрамында 78% болады

Жауабы: Азот

Мақсаты: Жылдам әрі функционалды түрде сыни ойлануды дамыту.

Тиімділігі: оқушының танымдық дағдысы артады. Сонымен қатар оқушыға сабақтың өмірмен байланысын көрсетеді және сабақтың тақырыбы мен мақсатын анықтауға мүмкіндік береді.

Презентация

Сабақтың басы

15 минут

Үштік байланыстың салдарын талқылаңыз: байланыстың күшті болуы белсенділіктің төмендеуіне әкеледі.

№11 зертханалық жұмыс. Азот молекуласының моделін құрастыру.

Арасындағы үштік байланысты көрсету. Азот молекуласының құрылысын және азоттың табиғатта айналымын біле отырып, оқушылар азоттың енжарлығын түсіндіруі қажет.

«Nitrogen Cycle» бейнебаяны.

Оқушыларға тірі жүйелер үшін азоттың маңыздылығы жөнінде және оның өсімдіктердің өсуі үшін тіршілік факторы болып табылуын еске түсіріңіз. Азоттың табиғатта айналымын талқылаңыз.

Термин сөздермен танысып, өз дәптерлеріне жазып алады.

https://youtu.be/HOpRT8BRGtk?si=6hTQZdKvKNEZIbGC

Сабақтың ортасы

10 минут

Тапсырма

лар орындау

Тапсырманы түсіндіреді,

қадағалайды, бірге талқылайды.

Жауабы:

Nitrogen cycle – табиғатта азоттың әртүрлі химиялық формаларға айналу және пайдаланылу процесі.

Nitrogen fixation – атмосфералық азоттың өсімдіктерге қолжетімді формаға айналуы (бактериялар немесе найзағай арқылы жүреді).

Ammonification – өсімдіктер мен жануарлар қалдықтарының шіріткіш микроорганизмдер арқылы аммиак (NH₃) немесе аммоний иондарын (NH₄⁺) түзіп ыдырауы.

Nitrification – аммоний иондарының (NH₄⁺) нитриттерге (NO₂⁻), содан кейін нитраттарға (NO₃⁻) айналу процесі.

Denitrification – бактериялар арқылы нитраттардың (NO₃⁻) немесе нитриттердің (NO₂⁻) молекулалық азотқа (N₂) айналуы.

Тапсырма 1

Тақырыпта берілген терминдерге глоссарий жазу

Nitrogen Cycle -

Nitrogen fixation -

Ammonification -

Nitrification -

Denitrification -

Дескриптор:

Білім алушы

1. Әр терминнің мағынасын нақты түсіндіреді.

2. Азот айналымы мен оның негізгі процестерін дұрыс сипаттайды.

Жалпы – 3 балл

Презентация

Тапсырманы түсіндіреді,

қадағалайды,

бірге талқылайды.

Жауабы:

A – 3

B – 2

C – 1

D – 4

Тапсырма 2

Табиғаттағы азот айналымының кезеңдерінің ретімен орналастыр.

Дескриптор:

Білім алушы

1. Азот айналымының әр кезеңінің реттілігін дұрыс орналастырады.

Жалпы – 2 балл

Презентация

Сабақты бекіту

5 минут

Тапсырманы түсіндіреді,

қадағалайды,

бірге талқылайды.

Топпен жұмыс.

№11 зертханалық тәжірибе «Азот молекуласының моделі»

Оқушылар бірге азот молекуласының моделін құрастырады. Тапсырма орындайды.

Тапсырма 3

Төменде берілген тұжырымдардың қайсысы шындық, қайсысы жалған екенін анықтаңыз. Дұрыс жауапты «Шындық» немесе «Жалған» деп белгілеңіз.

1. Азот атомында үш энергетикалық деңгей бар. Ж

2. Азот атомдары арасында үш еселі байланыс болғандықтан, химиялық белсенділігі өте төмен. Ш

3. Азот молекуласында ковалентті полюссіз байланыс. Ш

4. Азот молекуласы жеңіл бөлінеді және химиялық реакцияларға оңай түседі. Ж

5. Азот атомы сыртқы энергетикалық қабатын толтыру үшін 3 электрон қабылдау қажет. Ш

6. Азот тек тотықтырғыш қасиет көрсетеді. Ж

Дескриптор:

Білім алушы

1. Азот молекуласының құрылымдық формуласын дұрыс анықтайды.

2. Байланыстардың түрін және олардың молекуланың қасиеттеріне әсерін түсінеді. 3. Азот молекуласының химиялық және физикалық қасиеттерін дұрыс талдайды.

4. Шындық/Жалған тапсырмасындағы тұжырымдарды дәлелдейді.

Жалпы – 3 балл

Презентация

Молекулалық модельдерді құрастыруға арналған жиынтық

Сабақтың соңы

Ой толғаныс.

Рефлексия

3 мин.

Мұғалім сабақты қорытындылау мақсатында оқушылардың сабаққа деген көзқарасын, рефлексиясын тыңдайды.

Рефлексия

"Exit Ticket" әдісі

Бүгінгі сабақта не білді, не үйренді, не ұнады сол туралы мұғалімге кері байланыс жасайды.

Сабақтағы тапсырмалар жалпы

10 балдық жүйемен бағаланады,

Сабақ бойында жинақтаған балдар жиынтығы қойылады.