§33.Жасуша әлеміне саяхат

Бөлім:

Тірі және өлі табиғаттағы үдерістер

Педагогтің аты-жөні:

Күні:

Сыныбы: 6 «А»

Қатысушылар саны: Қатыспағандар саны:

Сабақтың тақырыбы:

Тірі табиғаттағы үдерістер. §33.Жасуша әлеміне саяхат

Оқу бағдарламасына сәйкес оқу мақсаты

6.4.2.1 жасуша компоненттерін анықтау;

Сабақтың мақсаты:

жасуша компоненттерін анықтайды;

Сабақ кезеңі

Мұғалімнің әрекеті

Оқушының әрекеті

Бағалау

Ресурстар

Сабақтың басы

Бұрынғы білімін еске түсіру

Оқушылармен амандасу, түгендеу, сынып тәртібін қадағалау.

"Сәйкестендіру" әдісі

Мақсаты: Оқушыларға табиғаттағы заттардың химиялық айналымын түсіндіріп, олардың түсінгендерін ұғымдар бойынша сәйкестендіруге бағыттау.

Тапсырма: Оқушылар берілген сөздерді немесе ұғымдарды сәйкестендіруі керек.

Көмірқышқыл газы -

Азот -

Оттегі -

Оқушылар амандасады, сынып тәртібін сақтайды.

Оқушылар үй жұмысы бойынша өткен білімдерін еске түсіреді. Берілген тапсырманы орындайды.

Жауап

Көмірқышқыл газы - Фотосинтез

Азот - Бактериялардың жұмысы

Оттегі - Өсімдіктердің тыныс алуы

Дескриптор:

Ұғымдарды дұрыс сәйкестендірді — 3 балл

Әр сәйкестендіруді нақты түсіндірді — 2 балл

Қорытынды жасады және түсінік берді — 1 балл

Интерактивті панель, презентация

Оқушылардың назарын аудару

Ой қозғау» әдісі

Әдіс: "Не үшін?"

Мақсаты: Жасуша компоненттерінің құрылымы мен олардың ағзадағы қызметінің маңызын түсіну.

"Егер жасушада компоненттер болмаса, тірі ағзаның өмір сүруіне қандай қауіп төнер еді?"

Оқушының логикалық ойлау қабілеті дамиды.

Өз ойын, ой-пікірлерін білдіреді.

"Жасушада компоненттер болмаса, ағзада негізгі тіршілік процестері жүзеге аспай, оның тіршілігі мүмкін болмас еді."

Дескриптор:

Жасуша компоненттерінің негізгі рөлін түсіндіреді – 1 балл

Жауап тірі ағза процестерімен байланысты – 1 балл

Жауап нақты және логикалық тұрғыда негізделген – 1 балл

Интерактивті панель, презентация

Сабақтың мақсатын таныстыру

6.4.2.1 жасуша компоненттерін анықтау;

Оқу мақсаты бойынша

Дәйек сөз немесе цитата:

"Жасуша — өмірдің негізі, әрбір тірі ағза сол кішкентай жасушадан басталады." — Роберт Гук

«Қызықты деректер»

- Тақырыпқа байланысты қызықты фактілер, оқиғалар немесе нақты өмірден алынған мысалдар оқушылардың назарын аударуға көмектеседі және олардың материалды жақсырақ есте сақтауына ықпал етеді.

Роберт Гук 1665 жылы алғаш рет микроскоппен өсімдік жасушасын көріп, оны «жасуша» деп атаған.

Микроскоп арқылы көрінетін ең кішкентай жасуша — бактериялар, олардың көлемі 0.2-0.5 мкм арасында болады.

Жасуша ішіндегі митохондриялар өздерінің ДНҚ-на ие, бұл оларды «жасушаның энергетикалық зауыты» етеді.

Адам денесінде шамамен 37 триллион жасуша бар.

Хлоропласттар фотосинтез процесін жүргізіп, өсімдіктерге күн жарығынан энергия алуға мүмкіндік береді.

1 грамм топырақта 1 миллиардқа дейін микроорганизмдер болуы мүмкін.

Микроскоп алғаш рет 1590 жылы голланд ғалымдары Захария Янсен мен оның әкесі Ханс Янсеннің көмегімен жасалған.

Кілт сөздер (жұп/топ бөлу үшін):

Жасушаның құрамбөліктері

Ядро

Цитоплазма

Жасуша қабығы

Жаңа сабақтың оқу мақсатын жазады.

Кері байланыс:

«Бас бармақ» әдісі арқылы бағаланады.

«Керемет!» және т.б

Интерактивті панель, презентация

Жалпы білім беретін мектептің 6-сыныбына арналған оқулық. Авторлары: Әбдіманапов Б., Нүркенова С., Әбілғазиев А., Әуезова Г.

Құндылық:

«жасампаздық және жаңашылдық»

Теориялық білім: Тірі табиғаттағы үдерістер мен жасуша компоненттерін анықтау туралы білу.

Практикалық дағдылар: Жасуша компоненттерін зерттеу әдістерін меңгеру.

Функционалдық сауаттылық: Жасуша компоненттерінің қызметін түсініп, олардың тіршілік үшін маңызын бағалау.

Сабақтың оқу мақсатымен байланысты басты құндылықтармен танысады. Ой қозғау жүзеге асады.

Кері байланыс:

«Бас бармақ» әдісі арқылы бағаланады.

«Керемет!» және т.б

Интерактивті панель, презентация

Сабақтың ортасы

Жаңа тақырыпты таныстыру

«Бейнетүсіндіру» әдісі. мұғалім жаңа сабақты бейне сурет, кесте арқылы түсіндіру.

Оқушылар жаңа сабақ бойынша дайын кестені дәптерге түртіп жазады. Ой қозғау жүзеге асады.

Кері байланыс:

«Бас бармақ» әдісі арқылы бағаланады.

«Керемет!» және т.б

Интерактивті панель, презентация

Оқушыларға бағыт бағдар беру

Әдіс атауы: "Ғалымдармен танысу саяхаты"

Мақсаты: Оқушыларды микроскопты ойлап тапқан және жасушаларды алғаш көрген ғалымдармен таныстыру, ғылыми ашылымдардың маңызын түсіндіру.

Тапсырма:

Жасуша әлеміне саяхат барысында микроскопты ойлап тапқан және жасушаны алғаш көрген ғалымдар туралы мәлімет жинаңыз. Тапсырманы орындау үшін келесі сұрақтарға жауап беріңіз:

1.Микроскопты кім ойлап тапты және оның рөлі қандай?

2.Жасушаны алғаш көрген ғалымды атаңыз және ол қандай жаңалық ашты?

3.Бұл ғалымдардың ашылымдары биология ғылымына қалай әсер етті?

Оқушының логикалық ойлау қабілеті дамиды.

Өз ойын, ой-пікірлерін білдіреді. Берілген тапсырманы орындайды.

Жауап үлгісі:

Антони ван Левенгук – микроскопты жақсартқан ғалым. Ол алғаш рет микроскоппен жасушаларды зерттеген.

Роберт Гук – 1665 жылы өсімдіктің жасушаларын көріп, «жасуша» терминін енгізген.

Бұл ғалымдардың ашылымдары биологияда жасушалық теорияның қалыптасуына, жасушалардың құрылысы мен функциясын зерттеуге негіз болды.

Дескриптор:

Микроскопты ойлап тапқан ғалым дұрыс аталды – 1 балл

Жасушаны алғаш көрген ғалым және оның ашылымы нақты айтылған – 2 балл

Ғалымдардың ғылымға қосқан үлесі түсіндірілген – 2 балл

Интерактивті панель

Презентация

Практикалық тапсырмалар беру

Әдіс атауы: "Микроскопиялық зерттеу: Жасуша әлеміне үңілу"

Мақсаты: Оқушыларға микроскоп арқылы микропрепараттарды зерттеу әдістерін үйрету, жасушаның құрылымын анықтау дағдыларын дамыту.

1.Қызықты тапсырма:

Микроскоп арқылы жапырақтың немесе бұтақтың жасушалық құрылымын зерттеңіз.

2.Алынған микропрепаратты микроскопта қарап, жасушаның бөліктерін (ядро, цитоплазма, жасуша қабығы) анықтап, олардың сипаттамасын жазып шығыңыз.

3.Микроскоптағы бейнені сипаттап, жасушаның қандай түрін көргеніңізді айтыңыз.

Оқушылар жасушаның компоненттерін жүйелеп, олардың қызметін нақты түсіндіреді.

Жауап үлгісі:

Микроскоп арқылы жапырақтың жасушаларында ядро мен цитоплазманың анық көрінгенін байқадым. Жасуша қабығы да айқын көрінеді.

Жасуша өсімдік жасушасы екенін анықтадым, өйткені оның клетка қабығы мен пластидтері байқалады.

Дескриптор:

Микроскопты дұрыс пайдалану дағдысы – 1 балл

Жасушаның негізгі бөліктері анықталған – 2 балл

Микропрепараттың дұрыс сипаттамасы мен жасуша түрі берілген – 2 балл

Интерактивті панель

Презентация

Микроскоп

Микропрепараттар

Бағалау

Әдіс атауы: "Ойнап, Өсіп, Бағалан!"

Мақсаты:

Оқушыларды ойын арқылы білім алуға ынталандырып, олардың өз деңгейін бағалап, нәтижеге жету жолында сенімін арттыру.

Оқушының логикалық ойлау қабілеті дамиды.

Өз ойын, ой-пікірлерін білдіреді. Берілген тапсырманы орындайды.

Дескриптор:

-тапсырманың әр дұрыс жауабы үшін -1 балл;

Интерактивті панель, презентация

https://wordwall.net/ru/resource/84949975

Сабақтың соңы

Кері байланыс беру

Әдіс: "Жасуша әлемі"

Мақсаты: Оқушылардың жасуша компоненттері мен олардың функцияларын түсінгенін бағалау.

Бұл әдіс оқушылардың сабақ соңында өздерінің түсінігін қысқаша және нақты жеткізуіне мүмкіндік береді.

Оқушылар жасуша компоненттерін сипаттайтын бір сөйлем жазады. Мысалы: "Мен жасуша мембранасының қорғаныш функциясын түсіндім."

Кері байланыс:

«Бас бармақ» әдісі арқылы бағаланады.

«Керемет!» және т.б

Интерактивті панель

Презентация

Білімді игеруді жақсарту және оны тәжірибеге көшіру

Шығармашылық жұмыс.

§34.Ағзалардың көбеюі және өсуі.

Білім алушылар келесі тақырыптың тақырыбымен және тірек сызба сызады. Ой қозғау жүзеге асады.

Кері байланыс:

«Бас бармақ» әдісі арқылы бағаланады.

«Керемет!» және т.б

Жұмыс дәптері

Жалпы білім беретін мектептің 6-сыныбына арналған оқулық. Авторлары: Әбдіманапов Б., Нүркенова С., Әбілғазиев А., Әуезова Г.

Жасуша құрылымы

Анықтама

Қызметі мен маңызы

Жасуша қабығы (клетка қабығы)

Өсімдік жасушасының сыртқы бетінде орналасқан қатты қабат.

Жасушаны қорғайды, пішінін ұстайды және заттардың жасуша ішіне кіруін реттейді.

Цитоплазма

Жасуша мембранасы мен ядро арасындағы сұйықтық.

Зат алмасу процестері өтеді, органеллалар бір-бірімен байланысып, жұмыс істейді.

Ядро

Жасушаның ортасында орналасқан органелла, ішкі құрамында хромосомалар бар.

Генетикалық ақпаратты сақтайды және жасуша қызметін реттейді.

Митохондрия

Қос қабаттан тұратын органелла, энергия өндіретін басты орталық.

АТФ молекулаларын өндіреді, яғни жасушаның энергия қажеттілігін қамтамасыз етеді.

Рибосомалар

Микроскоппен көрінетін ұсақ органеллалар, жасушаның барлық бөлігінде кездеседі.

Белок синтезін жүзеге асырады, ақуыздарды жасушадағы қажетті қызметтер үшін дайындайды.

Эндоплазмалық ретикулум

Цитоплазмада таралған, қуысты мембрана жүйесі.

Заттарды тасымалдау, белоктар мен липидтердің синтезі, ішкі жасушалық байланысты қамтамасыз етеді.

Гольджи аппараты

Мембранадан тұратын құрылым, бірнеше ұсақ «қапшықтар» мен «түтікшелерден» тұрады.

Белоктар мен липидтерді өңдейді, оларды тасымалдауға және сыртқы жасушаға шығарады.

Лизосомалар

Қос қабаттан тұратын мембрана, ішінде ас қорыту ферменттері бар.

Қажетсіз немесе зақымдалған жасуша компоненттерін ыдыратады, ас қорытуды реттейді.

Цитоскелет

Жасушаның ішкі қаңқасы, ақуыздан тұратын талшықтар.

Жасушаның пішінін ұстап тұрады, органеллалардың орын ауыстыруын қамтамасыз етеді.

Пластидтер

Өсімдік жасушаларында кездесетін органеллалар (хлоропласттар, хромопласттар, лейкопласттар).

Өсімдіктердің фотосинтез процесінде негізгі рөл атқарады, пигменттер мен қоректік заттарды сақтайды.