Бөлім:

Тірі және өлі табиғаттағы үдерістер

Педагогтің аты-жөні:

Күні:

Сыныбы: 6 «А»

Қатысушылар саны: Қатыспағандар саны:

Сабақтың тақырыбы:

Тірі табиғаттағы үдерістер.

§36.Тамақтану рационы химиялық жолмен өзгеруі.

Оқу бағдарламасына сәйкес оқу мақсаты

6.4.2.4 толыққанды тамақтану рационын құру;

Сабақтың мақсаты:

толыққанды тамақтану рационын құрады;

Сабақ кезеңі

Мұғалімнің әрекеті

Оқушының әрекеті

Бағалау

Ресурстар

Сабақтың басы

Бұрынғы білімін еске түсіру

Оқушылармен амандасу, түгендеу, сынып тәртібін қадағалау.

"Сәйкестендіру" әдісі

Мақсаты: Оқушыларға ағзалардың қоректену типтерін ажыратуға көмектесу және түсінгендерін ұғымдар бойынша сәйкестендіруге бағыттау.

Тапсырма: Оқушылар берілген сөздер мен ұғымдарды сәйкестендіруі керек.

Гетеротрофтар - Автотрофтар - Сапрофиттер -

Оқушылар амандасады, сынып тәртібін сақтайды.

Оқушылар үй жұмысы бойынша өткен білімдерін еске түсіреді. Берілген тапсырманы орындайды.

Жауап

Гетеротрофтар - Даяр органикалық заттармен қоректенеді

Автотрофтар - Фотосинтез немесе химосинтез арқылы қоректенеді

Сапрофиттер - Өлі органикалық заттармен қоректенеді

Дескриптор:

Ұғымдарды дұрыс сәйкестендірді — 3 балл

Әр сәйкестендіруді нақты түсіндірді — 2 балл

Қорытынды жасады және түсінік берді — 1 балл

Интерактивті панель, презентация

Оқушылардың назарын аудару

«Миға шабуыл» әдісі

Мақсаты: Оқушылардың тақырыпқа қызығушылығын арттыру, шығармашылық ойлау қабілетін дамыту және оларды өз пікірлерін еркін білдіруге ынталандыру.

Сұрақ:

Неліктен кейбір тағамдар химиялық жолмен өзгертіледі және мұндай өзгерістер біздің ағзамызға қалай әсер етеді?

Оқушының логикалық ойлау қабілеті дамиды.

Өз ойын, ой-пікірлерін білдіреді.

Жауап:

Тағамдарды химиялық жолмен өзгерту олардың сақтау мерзімін ұзартады, дәмін жақсартады немесе сыртқы түрін тартымды етеді. Алайда, кейбір химиялық қоспалар ағзаға теріс әсер етіп, аллергия немесе басқа денсаулық мәселелерін туындатуы мүмкін.

Дескриптор:

Себебін түсіндірген - 1 балл

Ағзаға әсерін көрсеткен - 1 балл

Қысқаша әрі нақты жауап берген - 1 балл

Интерактивті панель, презентация

Сабақтың мақсатын таныстыру

6.4.2.4 толыққанды тамақтану рационын құру;

Дәйек сөз немесе цитата:

"Тағам – біздің денсаулығымыздың іргетасы. Оның құрамындағы химиялық заттар біздің өміріміздің барлық процестеріне әсер етеді."

– (Аноним)

"Тағамды қорыту тек тамақтану емес, ол — біздің ағзамыздың күрделі химиялық лабораториясында өтетін процесс."

– (Генри Беннетт, физиолог)

"Әрбір тамақ бізді қалыптастырады, оны қалай қабылдайтынымыз және қорытуымыз біздің болашағымызды анықтайды."

– (Аноним)

"Ағзаға түскен тағамның химиялық өзгеруі — бұл тіршілік процесінің негізі."

– (Эдвард Лернер, диетолог)

Кілт сөздер (жұп/топ бөлу үшін):

Тамақтану рационы Тамақтану режімі

Дұрыс тамақтану

Жаңа сабақтың оқу мақсатын жазады.

Кері байланыс:

«Бас бармақ» әдісі арқылы бағаланады.

«Керемет!» және т.б

Интерактивті панель, презентация

Жалпы білім беретін мектептің 6-сыныбына арналған оқулық. Авторлары: Әбдіманапов Б., Нүркенова С., Әбілғазиев А., Әуезова Г.

Құндылық:

«жасампаздық және жаңашылдық»

Теориялық білім: Тамақтану рационының химиялық өзгеруі және оның ағзаға әсері туралы білу.

Практикалық дағдылар: Толыққанды тамақтану рационын құру әдістерін меңгеру.

Функционалдық сауаттылық: Тамақтану рационын дұрыс құрып, ағзаның қажеттіліктеріне сай тағамдарды таңдай білу.

Сабақтың оқу мақсатымен байланысты басты құндылықтармен танысады. Ой қозғау жүзеге асады.

Кері байланыс:

«Бас бармақ» әдісі арқылы бағаланады.

«Керемет!» және т.б

Интерактивті панель, презентация

Сабақтың ортасы

Жаңа тақырыпты таныстыру

Тапсырма:
Тағам топтарын олардың ағзаға әсеріне қарай сәйкестендіріңіз.

Оқушының логикалық ойлау қабілеті дамиды.

Өз ойын, ой-пікірлерін білдіреді. Берілген тапсырманы орындайды.

Жауап:

A) Көкөністер мен жемістер – 3. Дәрумендер мен талшықтарға бай, ағзаны тазартуға көмектеседі

B) Майлы тағамдар мен тәттілер – 1. Артық салмақ пен ауруларға әкелуі мүмкін

C) Дәнді дақылдар – 4. Қуат көзі, ағзаға қажетті көмірсуларды қамтамасыз етеді

D) Су – 6. Ағзаның ылғал балансын сақтайды, ас қорыту мен зат алмасуды жақсартады

E) Сүт өнімдері – 5. Бұлшықеттерді қалыптастырады, денсаулықты нығайтады

F) Тұз – 7. Көп тұтыну гипертония мен басқа ауруларға әкелуі мүмкін

G) Ақуызы бар тағамдар – 2. Кальций мен ақуыздар береді, сүйектер мен бұлшықеттерге пайдалы

Дескриптор:

Тағам мен ағза әсерін дұрыс сәйкестендірген - 5 балл

Әр тағамның әсерін нақты және толық түсіндірген - 4 балл

Жауаптың толықтығы мен түсініктілігі - 1 балл

Интерактивті панель

Презентация

Жұмыс дәптерлері

Үлестірме парақтар

Оқушыларға бағыт бағдар беру

Тағам топтарын пирамидалармен сәйкестендіру.

Тапсырма:
Берілген тағам топтарын және олардың ұсынылған порцияларын тамақтану пирамидасының сәйкес деңгейлерімен сәйкестендіріңіз.

Оқушының логикалық ойлау қабілеті дамиды.

Өз ойын, ой-пікірлерін білдіреді. Берілген тапсырманы орындайды.

Жауап:

A) Су – Төменгі деңгей. Су ағза үшін өте маңызды, ол барлық физиологиялық процестерге қатысады және ағзаның ылғал балансын сақтайды.

B) Тұз – Жоғарғы деңгей. Тұзды шектеулі мөлшерде тұтыну қажет, өйткені оның артық болуы денсаулыққа зиян келтіруі мүмкін.

C) Көкөністер – Орта деңгей. Көкөністер мен жемістер денсаулыққа пайдалы дәрумендер мен минералдарға бай, ағзаны тазартуға көмектеседі.

D) Сүт өнімдері – Орта деңгей. Сүт өнімдері кальций мен ақуыздарды қамтамасыз етеді, бұл сүйектер мен бұлшықеттердің дұрыс жұмыс істеуіне көмектеседі.

E) Майлы тағамдар мен тәттілер – Жоғарғы деңгей. Майлы тағамдар мен тәттілерді көп тұтыну денсаулыққа зиян келтіреді, өйткені олар артық салмаққа, жүрек ауруларына әкелуі мүмкін.

F) Ақуызы бар тағамдар – Орта деңгей. Ақуызды тағамдар бұлшықет массасын қалыптастыруға және ағзаның дұрыс жұмыс істеуіне қажет.

G) Дәнді дақылдар – Төменгі деңгей. Дәнді дақылдар ағзаға қажетті көмірсуларды қамтамасыз етеді, ұзақ уақыт бойы энергия береді.

Дескриптор:

Тағам топтарын дұрыс сәйкестендірген - 4 балл

Әр деңгейдің маңыздылығын түсіндірген - 3 балл

Жауаптың толықтығы мен логикалық үйлесімі - 3 балл

Интерактивті панель

Презентация

Жұмыс дәптерлері

Үлестірме парақтар

Практикалық тапсырмалар беру

Тағам топтары мен ұсынылған порцияларды сәйкестендіру.

Тапсырма:
Әр тағам топтарының ұсынылатын күнделікті порцияларын сәйкестендіріңіз.

Оқушының логикалық ойлау қабілеті дамиды.

Өз ойын, ой-пікірлерін білдіреді. Берілген тапсырманы орындайды.

Жауап:

A) Сүт өнімдері – 2-3 порция. Сүт өнімдері кальций мен ақуызға бай, олар сүйектерді нығайтады және ағзаның дамуына көмектеседі.

B) Көкөністер – 4-5 порция. Көкөністер мен жемістер дәрумендер мен талшықтарға бай, олар ағзаны тазалауға және денсаулықты сақтауға көмектеседі.

C) Майлы тағамдар мен тәттілер – 1-2 порция. Майлы тағамдар мен тәттілерді көп тұтыну артық салмаққа, жүрек ауруларына және диабетке әкелуі мүмкін.

D) Ақуызы бар тағамдар – 2-3 порция. Ақуызды тағамдар бұлшықеттердің өсуі мен қалпына келуіне ықпал етеді, денсаулыққа пайдалы.

E) Дәнді дақылдар – 7-8 порция. Дәнді дақылдар энергияның негізгі көзі болып табылады және ағзаға қажетті көмірсуларды береді.

F) Тұз – 1 шай қасық. Тұзды аз мөлшерде тұтыну керек, себебі оның артық болуы гипертония мен басқа ауруларға әкелуі мүмкін.

G) Су – 1,5 литр. Су ағзадағы барлық химиялық процестерге қатысады, дененің ылғал балансын сақтайды және ас қорытуға көмектеседі.

Дескриптор:

Порцияларды дұрыс сәйкестендірген - 4 балл

Әр тағамның ағзаға әсерін дұрыс түсіндірген - 3 балл

Жауаптың нақтылығы мен толықтығы - 3 балл

Интерактивті панель

Презентация

Жұмыс дәптерлері

Үлестірме парақтар

Бағалау

Тамақтың ағзада химиялық өзгеруі.

Тапсырма:
Тамақ ішкеннен кейін тағам ағзада химиялық жолмен қалай өзгереді? Әр кезеңді, ағза мүшелерін және уақытын көрсетіңіз. Төмендегі кестені толтырыңыз.

Оқушының логикалық ойлау қабілеті дамиды.

Өз ойын, ой-пікірлерін білдіреді. Берілген тапсырманы орындайды.

Жауап:

1. Ауыз қуысында: Тағам тістеліп, шайналған соң сілекеймен араласады. Сілекейде бар амилоза ферменті көмірсуларды қорытуға көмектеседі. Бұл процесс 2-3 минутта өтеді.

2. Асқазан: Тағам асқазанға түскен соң асқазан сөлімен араласып, онда протеаза ферменті ақуыздарды ыдырата бастайды. Бұл процесс 2-3 сағатты алады.

3. Жіңішке ішек: Тағам асқазаннан ішекке өткен соң, онда майлар мен ақуыздар ферменттердің көмегімен қорытылады. Қанттар мен аминқышқылдар сіңіріле бастайды, бұл процесс 3-4 сағатты алады.

4. Қан мен лимфа: Қоректік заттар қанға және лимфаға өтеді, ағзаға таралып, ұлпаларға жетеді. Бұл процесс 1-2 сағатты алады.

5. Тоқ ішек: Қалдықтар тоқ ішекке өтіп, онда су мен тұздар сіңіріледі, нәтижесінде қалдықтар шығарылып, 12-24 сағат ішінде ағзадан шығарылады.

Дескриптор:

Кестені дұрыс толтырған - 4 балл

Әр кезеңдегі өзгерістерді толық және дұрыс сипаттаған - 4 балл

Уақытты нақты және толық көрсеткен - 2 балл

Интерактивті панель, презентация

Жұмыс дәптерлері

Үлестірме парақтар

Сабақтың соңы

Кері байланыс беру

Әдіс: "Рацион жарнамасы"

Мақсаты: Оқушылардың дұрыс тамақтану туралы түсінігін тексеру.

Бұл әдіс оқушылардың шығармашылық қабілеттерін аша отырып, дұрыс тамақтану туралы білімдерін қызықты форматта көрсетуге мүмкіндік береді.

Оқушылар толыққанды тамақтану рационын таңдап, оны «жарнама» ретінде қысқаша таныстырады. Мысалы: "Менің рационым: көкөністер мен протеиндер денсаулықты жақсартады!"

Кері байланыс:

«Бас бармақ» әдісі арқылы бағаланады.

«Керемет!» және т.б

Интерактивті панель

Презентация

Білімді игеруді жақсарту және оны тәжірибеге көшіру

Шығармашылық жұмыс.

§37. Қоректік заттардың тасымалдануы.

Білім алушылар келесі тақырыптың тақырыбымен және тірек сызба сызады. Ой қозғау жүзеге асады.

Кері байланыс:

«Бас бармақ» әдісі арқылы бағаланады.

«Керемет!» және т.б

Жұмыс дәптері

Жалпы білім беретін мектептің 6-сыныбына арналған оқулық. Авторлары: Әбдіманапов Б., Нүркенова С., Әбілғазиев А., Әуезова Г.

Шырынның атауы

Түсінің өзгеруіне жеткілікті болған йод

тамшысының саны

Қорытынды