Оқу мақсаты

5.1.3.1 Тыңдалған мәтіннің мазмұнын түсіну, негізгі және қосымша ақпаратты анықтау;

5.4.2.2 зат есімдердің мағыналық түрлерін мәнмәтін аясында жалғаулар арқылы түрлендіріп қолдану

Бағалау критерийі

Ойлау дағдыларының деңгейі

Білім алушы

• Мәтіннен негізгі және қосымша ақпараттарды іріктейді;

• Зат есімдердің мағыналық түрлерін мәнмәтін аясында жалғаулар арқылы түрлендіріп қолданады

Білу және түсіну

Қолдану

Орындау уақыты

15-20 минут

Тапсырма

Мәтінді мұқият тыңдап, көтерілген мәселені анықтаңыз. Мәселеге қатысты өз ойыңызды білдіріңіз.

Қамбар екі апта жол жүріп Айлаққа жетеді. Ертеңінде оянса, бір үйде ұйықтап жатыр екен. Үйден шықса, бұл қалаға келген адамдардың барлығы осында екен. Ол қуанып бәрімен амандасып, мән-жайды сұрастыра бастайды. Сол кезде бір қарт адам: «Балам-ау, отырып, дем ал, сол кезде не екенін айтамыз», - дейді. Бәрі тамақтанып отырады. Тамақтары біздің қазақ елінде жоқ, тіпті бүкіл жер шарында жоқ тамақтар екен. Тамақтары аузына сала бергенде, еріп кететін жақсы екен, дәмі де тіл үйірерлік. Тамсана жеп отырады. Сол кезде жаңағы қарт адам әңгімесін бастайды. Бұл жер әрине әдемі, жақсы және ең маңыздысы бұл жерде тұратын адамдар ешқашан қартаймайды, - дейді. Бірақ, ең жаманы бұл жерден бізге шығуға болмайды, - дейді. Сонда Қамбар: «Сіз бұл жерде не бар екенін айтыңызшы, бұл жердегі белгісіз жан адам ба, не?» - деп сұрайды. Сол кезде әлгі адам: «Бұл жердегі жан адам емес, бір құбыжық. Бірақ өте мейірімді құбыжық. Бұл жерде тірі жан болмағанын біліп, осында адамдар қоныстансын деген оймен біздің ғаламшарымызға келген екен», - дейді. Сонда Қамбар: «Онда неге біз бұл арадан шығып адамдарды шақырмаймыз?» дегенде, әлгі құбыжық келіп: «Мен сендерді жіберсем, сендер басқа адамдарды шақырасыңдар, ал олар бұл жерге қызығып осында келгісі келеді», - депті. Қамбар: «Келсе не болыпты, оның зияны жоқ қой, саған керегі де сол ғой», - депті. Сонда құбыжық: «Адамдардың бәрі осында келеді де, адам саны көбейіп, бұл Айлаққа сыймай кетеді, ақсүйектер қарапайым адамдарды бұл жерден қуа бастайды», - деп жауап қайтарады. Сонда Қамбар ауылына қайтып, осы жерде не болып жатқанын айтып, ауылға көшуі керек екенін айтып, жіберуін өтінеді. Бірақ құбыжық жібермеймін деп қоймайды. Сонда Қамбар қашып құтылмақшы болады. Бірақ қолынан түк келмейді. Егер қашса, онда отбасына кесірі тиетіні ескертіледі. Қамбар жарайды деп осында қалады. Ақжүніс Қамбар енді қайтпайды деп үмітін үзеді. Сол кезде ауылдағы адамдардың бұл отбасына жаны ашып, ауылға тұрғызады. Олар рақметін айтып, сол жақта тұра береді. Ақжүніс бір бай адамның үйінде аспазшы болып істеп ақша табады. Ал Қамбар сол қалпы Айлақта тұра береді. Біраз жыл өткеннен кейін құбыжық: «Енді мен өз ғаламшарыма қайтайын, бұл жерде барлығы сол қалпы қалады, тек адамдар қартаяды», - деп өз ғаламшарына ұшып кетеді.

1-тапсырма. Мәтіннен 2 негізгі және 2 қосымша ақпаратты анықтаңыз.

Бағалау критерийі

№ тапсырма

Дескриптор

Балл

Білім алушы

• Мәтіннен негізгі және қосымша ақпараттарды іріктейді;

1

• мәтіннен 2 негізгі және 2 қосымша ақпаратты табады.

1

1

1

1

• Зат есімдердің мағыналық түрлерін мәнмәтін аясында жалғаулар арқылы түрлендіріп қолданады

2

Мәтіннен деректі және дерексіз есімдерді теріп жазыңдар

1

1

1

1

Барлығы

8