Жаңа тақырыпты
түсіндіру.
Ақпаратты
қорғаумен айналысатын арнайы ғылым саласы бар. Бұл ғылым саласы
криптология деп аталады.
Криптология «криптография»
(шифрлау) және «криптоталдау» деген екі бөлімге
жіктеледі.
Криптография айналысатын адамды
криптограф деп атайды. Криптограф хабардың құпиялылығын және
нақтылығын қамтамасыз етеді.
Криптология
ғылымының мақсаты- ашық мәтінді бөгде адам оқи алмайтындай етіп
өзгертетін математикалық әдістерді іздеу. Криптографтың ашық
мәтінге қолданылған амалынан кейінгі нәтижені шифрланған мәтін
немесе криптограмма деп атаймыз. Ашық мәтінді шифрлау үшін
криптограф әрқашан құпия кілтті қолданады. Бұзылуы мен ашылуына жол
бермейтін шифрдың қабілетін шифрдың беріктілігі деп
аталады.
Көрсетілім.Шифрлаудың алмастыру
әдісі.
Жеке жұмыс.
1-тапсырма.
Оқулық § 1.3, 18-бет,
1-тапсырма
Дескриптор:
-берілген сөздерді қазақ
әліпбиіндегі реті бойынша алмастыру әдісімен шифрлау жолын
ұсынады.
ҚБ: жұлдыз
/1балл/
2-тапсырма.
Оқулық § 1.3, 18-бет,
3-тапсырма
Дескриптор:
-Морзе кодымен берілген
сөздерді декодтау орындайды.
ҚБ: жұлдыз
/3балл/
3-тапсырма.
Оқулық § 1.3, 18-бет,
4-тапсырма
Дескриптор:
-санмен
кодталған сөзді табады.
ҚБ: жұлдыз
/3балл/
4-тапсырма.
Сандар қатары түрінде кодтық
ақпарат берілген. Оларды декодтап, дұрыс жауап нұсқасын
көрсет.
Кодтын бірінші цифры-жол
нөмірі, екіншісі-баған нөмірі.
|
1
|
2
|
3
|
4
|
5
|
6
|
7
|
8
|
9
|
1
|
А
|
Ә
|
Б
|
В
|
Г
|
Ғ
|
Д
|
Е
|
Ё
|
2
|
Ж
|
З
|
И
|
Й
|
К
|
Қ
|
Л
|
М
|
Н
|
3
|
Ң
|
О
|
Ө
|
П
|
Р
|
С
|
Т
|
У
|
Ұ
|
4
|
Ү
|
Ф
|
Х
|
Һ
|
Ц
|
Ч
|
Ш
|
Щ
|
Ъ
|
5
|
Ы
|
І
|
Ь
|
Э
|
Ю
|
Я
|
.
|
,
|
!
|
28,18,25,37,18,34
___________________
Дескриптор:
-кесте бойынша берілген кодтық ақпаратты
декодтау орындайды.
ҚБ: жұлдыз
/3балл/
|