6 сынып Қазақстан тарихынан тақырыптық тест.

Сақ, сармат, үйсін тайпаларының келбеттері андроновтықтарға ұқсас екендігін айтқан антрополог ғалым:

А) О. Смағұлов

В) К. Ақышев

С) К.В. Сальников

D) Ж. Таймағанбетов

Е) Ә.Марғұлан

Дұрыс жауап: А

Монғолоидтық белгілер тереңдей түсті:

А) VII-VIII ғғ.

В) VII-IX ғғ.

С) VI-IX ғғ.

D) VIII-IX ғғ.

Е) IX-X ғғ.

Дұрыс жауап: С

Қазақтың халық болып қалыптасуының барысын бұзды:

А) Жоңғар шапқыншылығы

В) Қазақ – Қытай байланысы

С) Арабтардың шабуылы

D) Ойраттардың шапқыншылығы

Е) Моңғол шапқыншылығы

Дұрыс жауап: Е

Қазақ жеріндегі халық болып қалыптасу үрдесі неше жылға кешеуілдеді:

А) 150-200 жылға

В) 150-300 жылға

С) 200-300 жылға

D) 150-250 жылға

Е) 250-350 жылға

Дұрыс жауап: А

Этносаяси қауымдастық дегеніміз:

А) шаруашылық

В) тарих ғылымы

С) белгілі бір тарихи аймақта құрылған хандықтың тұрғындары

D) қазақ халқы

Е) Моңғол мемлекеті

Дұрыс жауап: С

Қазақ халқының этникалық жағынан қалыптасуында басты рөл атқарған:

А) Ақ Орда тайпалары

В) Моңғолдар

С) Ұлы Жібек жолы

D) Әбілқайыр хандығы

Е) Қарақалпақтар

Дұрыс жауап: А

Моғол хандығында этносаяси құрамында үйсіндердің орынына уақытша аталған тайпалар:

А) қыпшақтар

В) маңғыттар

С) дулаттар

D) керейлер

Е) наймандар

Дұрыс жауап: С

Үйсіндер өрбіген ежелгі қазақ халқының этносаяси қауымдастық аймағы :

А) Алтын Орда

В) Ноғай Ордасы

С) Жетісу жері

D) Әбілқайыр хандығы

Е) Шығыс Түркістан

Дұрыс жауап: С

XIV ғ. аяғы мен XV ғ. I-ші жартысында қазақ деген этносаяси қауымдастықтың болғанын кім жазған:

А) Марвази

В) Қашғари

С) Масуди

D) Рашид ад - Дин

Е) Рузбихан

Дұрыс жауап: Е

Өзбек ұлысында XV ғ. ер жүректері қазақтар екенін жазған тарихшы

А) В.В.Бартольд

В) Рубрук

С) Рузбихан

D) Б.Е.Көмеков

Е) Сына-Цянь

Дұрыс жауап: С

ХІІІ ғасырға дейін «қазақ» атауының қолданып келген мағынасы:

А) Еркін адамдар

В) Жауынгерлер

С) Көшпелілер

D) Бақташылар

Е) Егіншілер

Дұрыс жауап: А

Қазақ халқының құрамына енген ру-тайпалар өздерінің ен-таңбаларын салған жартас:

А) Жетісу

В) Таңбалы Нұра

С) Алтын Орда

D) Арыстан баб кесенесі

Е) Ноғай Ордасы

Дұрыс жауап: B

«Алаш» сөзін жиі кездестіретін қазақ халқының аңызы:

А) «Жошы ханның жортуылы»

В) «Қорқыт ата»

С) «Алаша хан»

D) «Оғызнама»

Е) «Ақсақ құлан»

Дұрыс жауап: C

«Қазақ халқының жүзге бөлінуі, қазақ мемлекеті құрылғаннан кейінгі кезде өз жерін қорғау қажеттілігінен туған»-деп жазған қазақтың тұңғыш ағартушы ғалымы:

А) М.Дулатов

В) Ш.Құдайбердиев

С) А.Құнанбаев

D) Ш.Уәлиханов

Е) Б.Көмеков

Дұрыс жауап: D

Қазақ халқының құрылымына байланысты «қазақ» атауы біржола этникалық сипатқа ие болған уақыт:

А) XIV ғасырдың ІІ жартысында

В) XIV ғасырда

С) XV ғасырда

D) XV ғасырдың І жартысында

Е) XV ғасырдың ІІ жартысы

Дұрыс жауап: E

Қазақтың халық болып құрылуына әсер еткен біріккен этникалық топ:

А) қыпшақтар тайпалар одағы және үйсін тайпалар одағы

В) сарматтар тайпалар одағы және үйсіндер тайпалар одағы

С) дулаттар тайпалар одағы және қыпшақтар тайпалар одағы

D) қаңлылар тайпалар одағы және дулаттар тайпалар одағы

Е) үйсіндер тайпалар одағы және қаңлылар тайпалар одағы

Дұрыс жауап: A

Жәнібек, Керей хандарымен бірігіп көшкен ру-тайпалардың алғашқы атауы:

А) қазақ-қырғыз

В) өзбек-қазақтар

С) қырғыздар

D) қыпшақтар

Е) еркін кезбелер

Дұрыс жауап: B

Ежелгі Сібір тайпалары тілдерінде «қазақ» сөзінің мағынасы:

А) зор, күшті, көшпелі

В) еркін, азат, алып

С) мықты, берік, алып

D) көшпелі, алып, еркін

Е) күшті, еркін, мықты

Дұрыс жауап: C

«Қазақ» сөзі этникалық мағынаға ие бола бастаған ғасыр:

А) XVII ғасыр

В) XVI ғасыр

С) XVIII ғасыр

D) XIV ғасыр

Е) XV ғасыр

Дұрыс жауап: D

«Үш жүз» аңызы бойынша қазақ халқы ру-тайпаларының өз таңбаларын салған жері:

А) Таңбалы Еділ

В) Таңбалы Есіл

С) Алтын Орда

D) Ноғай Ордасы

Е) Таңбалы Нұра

Дұрыс жауап: E

Қазақ халқының, жүздерінің пайда болуы туралы айтылған аңыз:

А) Алаша хан

В) Қорқыт ата

С) Алпамыс жыры

D) Оғызнама

Е) Алаш жыры

Дұрыс жауап: A

Қазақ мемлекеті құрылғаннан кейінгі кезде қазақ халқының жүзге бөліну себебі:

А) Топтасып өмір сүру үшін

В) Басқару тиімділігінен

С) Өз жерін қорғау үшін

D) Өз ішіндегі келіспеушіліктерден

Е) Ымырластықтың болмауынан

Дұрыс жауап: C

«Қазақ жүздерінің құрылу себебі, олар (қазақтар) көшіп-қонып жүрген жерлерінде өз құқықтарын қорғау үшін одақтар құрған. Ол одақ – қазақ жүздері»-деп жазған ағартушы ғалым:

А) А.Құнанбаев

В) Ш.Құдайбердиев

С) М.Дулатов

D) Ш.Уәлиханов

Е) М.Жұмабаев

Дұрыс жауап: D

Қазақ жеріндегі ру-тайпалардың XV ғасырдың басындағы басқа хандықтарға ауа көшуінің басты мақсаттары:

А) Малдың қамы үшін

В) Билікке, таласқа тойтарыс беру үшін

С) Хандықты тарату үшін

D) Басқа елде би болу үшін

Е) Ру-тайпалармен бірігу, тыныштықта өмір сүру үшін

Дұрыс жауап: E

XV ғасырда қыпшақ, қаңлы, арғын, қоңырат, дулат т.б. қазақ рулары мен тайпаларының өкілдері өмір сүрген жер:

А) Түркістан аймағы

В) Тараз аймағы

С) Отырар аймағы

D) Ақмешіт аймағы

Е) Сайрам аймағы

Дұрыс жауап: A

Орталық, Солтүстік, Оңтүстік Қазақстан қыпшақ тайпалар одағы мен Оңтүстік-шығыс Қазақстан үйсіндер одағының бірігу нәтижесінде құрылған халық:

А) Өзбек

В) Қазақ

С) Өзбек-қазақ

D) Татар

Е) Түрік

Дұрыс жауап: B

Сырдарияның орта бойындағы оғыздар мен қыпшақтардың арасындағы өзара байланыс басталған ғасыр:

А) ХІІ ғасыр

В) ХІ ғасыр

С) Х ғасыр

D) ІХ ғасыр

Е) ХІІІ ғасыр

Дұрыс жауап: C

XIII ғасырдың басында жасалған мәмлүктік Египет мемлекетінің сөздігінің атауы:

А) Өзбек-қазақ

В) Араб сөздігі

С) Өзбек-қыпшақ

D) Араб-қыпшақ

Е) Араб-өзбек

Дұрыс жауап: D

««Қазақ» сөзі хорасан түркімендері арасында этникалық сипатта қолданылған тәрізді»-деп жазған тарихшы:

А) М.Қозыбаев

В) Рузбихан

С) Ә.Марғұлан

D) К.Ақышев

Е) Б.Е.Көмеков

Дұрыс жауап: E

XIII ғасырдың басында жасалған мәмлүктік Египет мемлекетінің «араб-қыпшақ» сөздігінде «қазақ» сөзіне берілген түсіндірме:

А) Еркін, кезбе

В) Мықты, берік

С) Алып, күшті

D) Еркін, берік

Е) Мықты, күшті

Дұрыс жауап: A

IX-X ғасырлар аралығында алғаш рет айтылған қазақ халқының ұраны:

А) Аттан

В) Алаш

С) Аруақ

D) Абылай

Е) Тәңір

Дұрыс жауап: B

Алғашқы кезде «қазақ» атауының орнына қолданылған сөз:

А) Қыпшақ

В) Өзбек

С) Алаш

D) Үйсін

Е) Түрік

Дұрыс жауап: C

ІХ-Х ғасырларды «қазақ» атауы әлеуметтік мағынада қолданылған жер:

А) Жетісуда

В) Түркістанда

С) Египетте

D) Шығыс Дешті Қыпшақта

Е) Алтын Ордада

Дұрыс жауап: D

Өзбек ұлысында (XV ғ.) үш халықтың болғандығы, оның ішінде ең көбі ержүректері екені жайлы хабар айтқан:

А) В.Рубрук

В) Ш.Уәлиханов

С) М.Дулатов

D) Б.Е.Көмеков

Е) Рузбихан

Дұрыс жауап: E

“Алаш” сөзі шамамен қай ғасырларда алғаш рет айтылды

А) VII-VIIIғ.

В) VIII-IХ ғ.

С) 1Х-Х ғ.

D) Х-Х1 ғ.

Е) Х1-ХП ғ.

Дұрыс жауап: С

Қазақ жүздерінің құрылу себебін жазған ғалым

А) А.Құнанбаев

В) Ы.Алтынсарин

С) Ш.Уәлиханов

D) С.Торайғыров

Е) Левшин

Дұрыс жауап: С

XIV-XV ғасырларда Қазақстанда мекендеген ру-тайпалардың ауызша таралған әдебиет туындыларының ғылыми атауы:

А) Фольклор

В) Музыка

С) Философия

D) Этнология

Е) Этнография

Дұрыс жауап: A

XIV-XV ғасырларда қыпшақтар мен қияттардың қызылбастар мен қалмақтарға қарсы соғысын суреттейтін жыр:

А) Ер Тарғын

В) Қобыланды батыр

С) Ер Қосай

D) Орақ-Мамай

Е) Ер Төстік

Дұрыс жауап: B

Қуаңшылдық жылдары жасалған ырым:

А) Көкке табыну

В) Пұтқа жалбарыну

С) Тасаттық

D) Аруақтарға сиыну

Е) Жаратушыға жалбарану

Дұрыс жауап: C

Қазақстанның байырғы тұрғындардың түсінігіндегі аспан әлемінің мағынасы:

А) Жаратушы

В) Пір

С) Аруақ

D) Көк тәңірі

Е) Тәңірге сиыну

Дұрыс жауап: D

Тіл-көз тиюге байланысты сақталып қалған нанымның атауы:

А) Тасаттық

В) Аруақтарға сиыну

С) Моншақ ілу

D) Көзтимес

Е) Бойтұмар

Дұрыс жауап: E

Қасиетті бұлақ басына ақ құйып көктен жаңбыр сұрау ырымының атауы:

А) Тасаттық

В) Аруақтарға сиыну

С) Жаратушыға жалбарану

D) Пұтқа жалбарыну

Е) Көкке табыну

Дұрыс жауап: A

XIV ғасырда мұсылман дініне кіріп, басына шалма тақпағандарға қатаң жаза қолданған хан:

А) Тәуке хан

В) Тоғылық-Темір

С) Хақназар хан

D) Әбілқайыр хан

Е) Қасым хан

Дұрыс жауап: B

XIV-XV ғасырларда халықаралық қарым-қатынастарда сөздік ретінде пайдаланған еңбектің аты:

А) «Оғызнама»

В) «Хұсрау мен Шырын»

С) «Кодекс куманикус»

D) «Жүсіп – Зылиха»

Е) «Мухаббатнама»

Дұрыс жауап: C

XIV-XV ғасырларда қыпшақтар арасынан шыққан Кутбтың әдеби шығармасы:

А) «Қамбар батыр»

В) «Ескендір»

С) «Мухаббатнама»

D) «Хұсрау мен Шырын»

Е) «Жүсіп – Зылиха»

Дұрыс жауап: D

Алтын Орда ыдыраған кезде пайда болған тарихи батырлық жыр:

А) «Қамбар батыр»

В) «Ескендір»

С) «Керқұла атты Кендебай»

D) «Ер Төстік»

Е) «Ер Тарғын»

Дұрыс жауап: E

Сүйіспеншілік, әділеттілік тақырыбында жазған Дурбектің поэмасы:

А) «Жүсіп – Зылиха»

В) «Орақ – Мамай»

С) «Хұсрау мен Шырын»

D) «Мухаббатнама»

Е) «Оғызнама»

Дұрыс жауап: A

Алтын Орда дәуірінен бері келе жатқан күй-аңыз:

А) «Қамбар батыр»

В) «Сағыныш»

С) «Ескендір»

D) «Ер Тарғын»

Е) «Ер Қосай»

Дұрыс жауап: B

XIV-XV ғасырлардың аралығында белгілі болған өзбек ақыны Хорезмидің әдеби шығармасының аты:

А) «Хұсрау мен Шырын»

В) «Жүсіп – Зылиха»

С) «Мухаббатнама»

D) «Ел айрылған»

Е) «Оғызнама»

Дұрыс жауап: C

XIV-XV ғасырлардан бізге жеткен аспаптық музыка туындыларының бірі:

А) Ер Тарғын

В) Орақ - Мамай

С) Ер Қосай

D) Шора батыр

Е) Құламерген

Дұрыс жауап: D

XIV ғасырда исламның таралуына қатты көңіл бөлген хандар:

А) Тәуке хан, Хақназар хан

В) Есім хан, Қасым хан

С) Әбілқайыр хан

D) Тәуекел хан

Е) Өзбек хан, Тоғылық-Темір

Дұрыс жауап: E

Ислам діні Қазақстанда VIII ғасырда тарай бастағанымен, халықтың жүрек түкпіріне ХІХ ғасырдың аяғына дейін толық жете қоймағаны жөнінде өз пікірін жазған қазақтың тұңғыш ғалымы:

А) Ш.Уәлиханов

В) А.Құнанбаев

С) Ш.Құдайбердиев

D) М.Дулатов

Е) Ж.Аймауытов

Дұрыс жауап: A

XIII-XV ғасырлардан аттары бізге аңыз болып жеткен ауызша поэзия өкілдердің бірі:

А) Бұхар Жырау

В) Асан қайғы

С) Үмбетей Жырау

D) Біржан сал

Е) Доспамбет Жырау

Дұрыс жауап: B

XIV-XV ғасырлардан әлі күнге дейін тәрбиелік мәні зор батырлық, өнегелік мазмұндағы ертегілердің бірі:

А) Қобыланды батыр

В) Ер Тарғын

С) Жоямерген

D) Ақсақ құлан

Е) Жошы ханның жортуы

Дұрыс жауап: C

Алтын Орда ыдыраған кезде пайда болған тарихи батырлық жыр:

А) Қобыланды батыр

В) Құламерген

С) Қамбар батыр

D) Орақ - Мамай

Е) Шора батыр

Дұрыс жауап: D

XIV-XV ғасырлардан бізге жеткен аспаптық музыка туындыларының бірі:

А) «Ер Тарғын»

В) «Орақ – Мамай»

С) «Ер Қосай»