«№68 Жібек жолы»ЖОМ

Ағылшын тілінің грамматикасының

ерекшеліктері

(Grammar)

Мұғалімге арналған әдістемелік құрал

Құрастырушылар: Дакенова Ж

Бұл бағдарламаны жасаудың негізгі мақсаты жалпы білім беретін мектептің орта буын оқушыларының тілге деген қызығушылығын арттыру мақсатында,құрамында ағылшын тілінде грамматикалық түсініктемелер, жаттығулар, сөздік қорын байытып,сөйлеу мәдениетін арттыруға шумақ өлеңдер,логикалық тұрғыда дамытуға түрлі тақырыптағы сөзжұмбақтар жинағы енгізілген. Жұмыс барысында оқушылыр өз-өзін тәрбиелеуге, жоба жұмыстарын қорғау барысында бір-бірлерін бағалап, талдауға дағдыланады. Бағдарламаның тиімділігі оқушыны жан жақты дамыту болып табылады. Әрбір алынған тақырып оқушының жас ерекшелігін ескере отырып жасалған.

Ағылшын тілі пәні бойынша құралған оқу-тақырыптық жоспары

6 -сынып

р/с	Сабақтың тақырыбы	Cаны
Unit I
1	Verb «to be»
2	Articles
3	Noun
4	Countable and uncountable nouns
5	Possessive case ‘s
6	The verb «to have»
7	There is/ there are
8	Test yourself
9	Pronouns
10	Adjective
11	Numbers
12	The verb
13	Preposition
14	Conjunction
15	Test yourself
16	Project work
Unit II
17	Some and any
18	Much and many
19	A few and a little
20	A lot of/ lots of
21	Question words (who, what, where,when, how old,what kind of)
22	Present Simple
23	Past simple
24	Future Simple
25	Present Continous
26	Test
27	PastContinous
28	Future Continous
29	“To be going to”
30	Present Perfect
31	Past Perfect
32	Future perfect
33	Test
34	Project work

Lesson 1.To «be» етістігі

To be етістігініңмағынасы «болу, табылу» дегенұғымдарғакеледі.Ағылшынтіліндегіөзгедеетістіктерденерекшелігі to be етістігіжіктеледіжәнекөптеледі.

T o be

am are

is

I He,she,it You,are,they

COMPLETE THE SENTENCES WITH ¨TO BE¨

1. I _____ a girl.

2. My father_____ at work.

3. Alex and Dino _____ my cats.

4. Alex _____ in the garden.

5. Dino _____ on the floor.

6. My red pencil _____ on the floor, too.

7. The other pencils _____ in my pencil case.

8. My mother _____ in the living room.

Read more

antimoon.com›how/pronunc-soundsipa.htm

3

Lesson 2.Article – артикль

Article (артикль) – сөзтабы, затесімдердіңалдындақолданыладыжәнеоныанықтаптұрады: a table, the pen

1. Indefinite article (белгісізартикль) – a, an 
Бұлартикль one (бір, біреу) санесіміненшыққан. Қолданылуы: затесімніңжекешетүрінде:  Take a pen, not two pens.
көпзаттыңішіндебіреуіаталса:  I am a student.
a – дауыссыз дыбыстардың алдындақолданылады:  a table , a dictionary
an – дауысты дыбыстардың алдындақолданылады  an apple, an orange

2. Definite article (белгіліартикль) – the
Белгіліартикльбұлдегенсөзденшыққан. Демеккөптегензаттардыңішіненбіреуітуралыайтатынболсақолзатесімдібелгіліартикльменайтамыз.
Белгіліжәнебелгісізартикльдердіңмағыналарынсалыстырыпкөрелік: 
Take a pen. – Қаламалыңыз (кез-келген).Take the pen. – Мына қаламды

алыңыз.

Task.Crossword

Insert definite or indefinite articles, the an, a, where necessary:

1. Greeks like ...........coffee.

2. English like .......... tea.

3........... exercise he is writing is very easy.

4........... exercise is good for our health.

5. He lives in ........... Japan.

6. Is ,........ Chinese easy?

4

Lesson 3.The Noun – затесім

The Noun (затесім) – заттыңатынбілдіріп, кім, не, кімдер, нелердегенсұрақтарғажауапберетінсөздерзатесімдепаталады. 

1) Жалқыесімдер (Proper) – ат, фамилия, географиялықатаулар, аптакүндеріт. б.: John, Charles Dickens, Trafalgar Square, Moscow, the United Kingdom
2) Жалпыесімдер (Common) – заттар, құралдар, әрекеттер, күйлер, сезімдер.

1. дұрыс (көпшетүр–s жұрнағыарқылыжасалады):

2. a map (карта) – maps (карталар) a pen (қалам) – pens (қаламдар)
   
   • егер сөз -o, -s, -ch, -sh, -x, ке аяқталатын болса -es жалғану арқылы жасалады:hero – heroes , dress – dresses
   • егер сөз алдында дауыссыз тұрған -y әрпіне аяқталатын болса, -y -i болып ауысады , сөз соңы -ies болады;  city – cities
   
   • түбірдегі -f, -fe -ve  ге ауысып, сөз соңында -ves болады; 
   leaf (жапырақ) – leaves (жапырақтар)
   wife (әйел) – wives (әйелдер)
   

Task.Write 8 singular and plural nouns

Lesson 4. Countable and uncountable nouns.

 Countable nouns are used with the article. And we can count them. Countable nouns are used with the article. And we can count them. For example: For example: a table, an actor, a ball There is a table – There are two tables Саналатынзатесімдерартикльменқолданылады. Жәнебізолардысанайаламыз. 

Uncountable nouns are not used with the article. We cant count them. For example: For example: water, sugar, tea,one sugar,two waters, ten teas, one sugar Саналмайтынзатесімдерартикльсізқолданыладыжәнебізолардысанайалмаймыз. 

5

Now you can read the rheam and find the C and UC nouns

I can’t count food

But I can count fish

I can’t count peace

But I can for all I wish

I can’t count water

But I can count glasses

Lesson 5.The Possesive case

Тәуелді септіктегі зат есім сөйлемде өзінен кейінгі зат есімнің анықтауышы болып келіп, whose? – кімдікі?, кімнің?, кімдердің? деген сұрақтарға жауап береді. Бұл септік дәйекші (апостроф) – ‘ және – s жалғауы арқылы жасалады. e.g. Samal’s sister. The cow’s legs.

Егер затқа екі адам иелік ететін болса, тәуелді септіктің дәйекшісі – ‘ және – s жалғауы соңғы зат есімге жалғанады. e.g.Marat and Kasym’s flat.

Егер көптік жалғаулы зат есім тәуелді септікте тұрса, оған тек дәйекші қойыладыда, анықталушы зат есім артикльсіз жазылады. e.g. The students’ tests are good.

Көпше түрде қолданылатын көптік жалғаусыз зат есімдерге тәуелді септікте дәйекші және – s жалғанады. e.g.Children’s mother.

Task . Use the words in brackets in the possessive case

a)1. Last week was my (daughter) sixth birthday. 2. (Children) toys are very attractive these days. 3. Have you ever met (Denis) wife? 4. I'll see you in an (hour) time. 5. The house will be sold in two (week) time.

b) 1. The plant of my sister is one of the best. 2. Take the book of Mr. Brown and read it. 3. The work of that man is very interesting. 4. The children of these women want to know English. 5. The room of my brother is large.

2. Transform the following sentences using possessive case of nouns where possible.

1 I’m a great lover of the music of Mozart and Chopin.

6

2 The house of my Aunt Mary was surrounded by a beautiful old garden.

3 Manchester United Club spends millions of pounds on the wages of its players.

4 What do you think of the recent article on the problems of education?

Lesson 6.«Have» етістігі

Have’ етістігі “бар” деген мағынада қолданылады да, баршылықты білдіреді.Үшінші жақтың жеке түрінде ‘have’ етістігінің формасы ‘has’ етістігіне айналады. Қалған жақтар үшін ‘have’болып қалады.

Positive	Negative	Question
I /You/We/They have He/She/It has	I /You/We/They have not He/She/Ithas not	have I /you/we/they? Has he/she/it?

Task .Write in have got, has got, haven't got or hasn't got. About you

1. I _________ long fair hair. My mum _________ big blue eyes. My dad ________ short dark hair.

I _________a little mouth. My brother ______ little ears. My friend __________a big nose.

My granny __________ a small face.My teacher __________ short hair.

2. Have or has.

1 We _____ got a green parrot. 2 She _____ got seven games. 3 They _____ n’t got a kite.

4 I _____ got a big bag. 5_____ you got a blue pen? 6 _____it got a funny face? 7 He _____ n’t got a bike.

Lesson 7.«There is/are» тіркесі

Ағылшынтіліндебірзаттыңбарекендігінсипаттауүшін «There is (зериз)» және «There are (зера)» тіркестеріқолданылады. Екітіркестіңдемағынасыбір, текжекешежәнекөпшетүрдегіформалары.

Заттыңбарекендігінайтқандаолзаттыңбіреугетиесіліекендігінайтпайды. Мысалы, «Мендеалмабар» дегендеймағынадаемес, «Дастарханда (үстелдің7

үстінде) алмабар» дегенмағынадақолданылады.

Мысалы:There is an apple in garden .I have two apples

Task. Complete the sentences. There is/are

Lesson 9. Pronoun – есімдік

 

Есім сөздердің орнына жүретін сөз табы есімдік деп аталады.

1. Personal pronouns – жіктеуесімдіктері

I – мен	we – біз
you – сен	you – сендер
he – ол (ер адам)	they – олар
she – ол (әйел адам)
it – ол (жансыз зат)

2. Possessivepronouns – тәуелдік есімдіктері

my – менің	our – біздің
your – сенің	your – сендердің
his – оның	their – олардың
her – оның
its – оның

 my book – менің кітабым

8

Lesson 10.(The Adjective) Сын есім

Ағылшын тіліндегі сын есім (the Adjective) де қазақ тіліндегі секілді анықтамаға ие, яғни, заттың сипатын, сынын, сапасын білдіреді. Мысалы: deep sea – терең теңіз, fresh air – таза ауа.Cын есім: big – үлкен, tall – биік, small – кішкентай, т.с.с.

Сын есімдер жай шырайда, салыстырмалы шырайда және күшейтпелі шырайда болады. Мысалы: big (үлкен) – bigger (үлкенірек) – the biggest (ең үлкен).

Соңы -y әрпіне бітетін бір буынды сын есімнің соңындағы -y әрпі -i әрпіне өзгереді.

Жай шырай (Normal form)	Салыс-лы шырай (Comparative form)	Күшейтпелішырай (Superlativeform)
small	smaller	(the) smallest
clean	cleaner	(the) cleanest
new	newer	(the) newest
dry	drier	(the) driest
old	older elder	(the) oldest (the) eldest
long	longer	(the) longest
big	bigger	(the) biggest
fat	fatter	(the) fattest

Task.Complete the sentences

Old
	longer
		the fattest
clean
	bigger
		the smallest
dry
	newer

9

Lesson 11.The Numeral – cанесім

 

The Numeral – заттың санын, ретін білідіретінсөзтабы:

 

1. Cardinal Numerals – есептіксанесімдер;
2. Ordinal Numerals – реттіксанесімдер;

  Cardinal Numerals

 Есептіксанесімдер how many? (неше?) сұрағынажауапбереді.

 0 zero,1 one , 2 two 
1. 13-тен 19-ғадейін -teen жұрнағыарқылыжасалады.

 13 thirteen ,14 fourteen 
2. (20 – 90) ондықтары -tу жұрнағыарқылыжасалады.

 20 twenty

 3. Ондықтарбірліктермен дефис арқылыжазылады.

 21 twenty-one ,22 twenty-two 

Ordinal Numerals

  1. Реттіксанесімдердіңалдында the белгіліартиклітұрады.
2. Біріншіүшреттіксанесімдердіңжасалужолыерекше.

 1^st the first,2^nd the second,3^rd the third

3. Төртіншіреттіксанесімненбастап –th жұрнағыжалғанады.

4^th the fourth, 5^th the fifth
4. Ондықтарда -y -ie-геөзгереді (-ieth).

20^th the twentieth

 5. Реттіксанесімдерде 20-данкейінтек соңғы бөлігіөзгереді.

 22^nd the twenty-second,30^th the thirtieth

Task.Complete the sentences

Cardinal Numerals	Ordinal Numerals
One	first

10

Lesson 12.Verb – етістік

Verb (етістік) – заттыңқимылын, іс-әрекетін, жай-күйінбілдіретінсөзтабы. 

1. мағыналы етістіктер (Main verbs);

 work – жұмысістеу
speak – сөйлеу

 be – болу 
believe – сену 

2. көмекші  етістіктер (Auxiliary verbs);
be, do, have, shall, will;

 
1) дұрысетістіктер (Regular verbs)

answer	answered
act	acted
ask	asked

2) бұрысетістіктер (Irregular verbs)
make-made

Do-did

Task. Write sentences using the verbs

Lesson 13.Preposition – предлог

 

Preposition (предлог) – затесімнің, есімдіктіңсөйлемніңбасқасөздерінеқатысынбілдіретінкөмекшісөзтабы.

  

1. Жай – біртүбірденғанатұратын: in,  with, for

 2. Туынды – құрамындапрефиксжәнесуффиксбар: across, along 

3. Күрделі – бірнешетүбірдентұратын:into ,outside ,throughout

 4. Құрамдас – бірнешесөздентұратын:  because of 

Мағынасынақарайүстеулербөлінеді:

 1. Мезгілді білдіретінпредлогтар (at, on, in, by, since, for, before, after, during, until):

 at three o’clock – сағатүште
on Sunday – жексенбіде

11

in September – қыркүйекте, in 1980 – 1980 жылы
in the summer – жазда

in a week – біраптаданкейін

 

 2. Мекен және бағыт предлогтары (at, on, in, behind, in front of, off, near, inside, outside, along, across, to, through, into, around, between, from, up, down, over, under):

 at the theater – театрда
on the wall – қабырғада
in the south – оңтүстікте
He took a book from the table.

  

3. Байланыс және себеп предлогтары (with, without, against, for, because of, in view of):

to buy with money – ақшағасатыпалу
without end – шексіз
for sale – сатуғаарналған

Task.Write short story with this preposition

From on at in about into of than

 

Lesson 14.Conjunction – жалғаулық

 

Conjunction (жалғаулық) – көмекшісөзтабы, сөйлемдегісөздердіжәнесөйлемдердібір-біріменбайланыстыруқызметінатқарады.

 

Құрамыжағынанжалғаулықтар:

 

1. Дара, біртүбірдентұратын:

 and – және or – немесеbut – бірақif – егер

12

Task. Fill in the blanks.

Lesson 17.Some және any

Some есімдігіболымдысөйлемдерде, ал any есімдігіболымсыз, шарттыжәнесұраулысөйлемдердеқолданылады.Бұлар “бірнеше”, “кез-келген”, “қандайдабір” дегенмағыналардыбереді.

Мысалы:

Sara has some difficult questions — Сараныңбірнешеқиынсұрақтарыбар.

Do you have any questions — (Қандайдабір) сұрақтарыңызбарма?

My brother don’t like any meat — Меніңағамешқандайеттіұнатпайды.

Task.Some or any

______Pens

______Sugar

______Water

______ Glasses

Lesson 18.Many мен much

 Many мен much — мөлшердібілдіретінсөздер (ағылшынша: мөлшересімдіктері – Quantitative pronouns).

Екеуініңдемағынасыбір, біраққолданылуыекітүрлі. Мысалы, заттардың арасында саналатын және саналмайтын заттар бар. Many саналатын заттардың мөлшері (саны) көп екендігін білдірсе (көпше түрдегі зат есімдермен бірге жазылады), much саналмайтын заттардың мөлшері көп екендігін білдіреді.

13

Many

My sister has many books — Меніңәпкемдекөпкітапбар.

My neighbor has many friends — Меніңкөршімніңкөпдосыбар.

much

My sister has much work to do — Меніңәпкемкөпжұмысістеукерек.

There is much money — Көпақшабар.

Task. Complete

Many	Much

Lesson 19.Few and little

few (аз) – саналатын зат есімнің алдында қолданылады..

little (аз) – саналмайтын зат есімнің алдында қолданылады.

I have few books. (Менде аз кітап бар.)

I have little time. (менде уақыт аз)

Task. Make more words using few, little 

ex: There are few apples on the table.

There is a little milk in the bottle.

Task. Complete

Few	Little

14

Lesson 20.A lot of = Lots of

Бір-біріне өте ұқсас үш тіркес бар. Олардың біреуінің мағынасы өз алдына бір бөлек болса, екеуінің мағынасы бірдей.

lot — көп.A lot of = Lots of — мөлшерді білдіретін сөздер (ағылшынша: мөлшер есімдіктері – Quantitative pronouns).A lot of және Lots of тіркестерінің мағыналары бірдей. Олар бір заттың немесе адамдардың мөлшерінің немесе санының көп екендігін білдіреді.Үнемі көпше түрдегі саналатын зат есімдердің және жекешетүрдегі саналмайтын зат есімдердің алдында тұрады.Мысалы:

A lot of students do not like mathematics.

Lots of students do not like mathematics.

Жоғарыдағыекісөйлемніңдемағынасыбірдей: Студенттердіңкөбісі (Көптегенстуденттер) математиканыұнатпайды.

A lot сөзінің сөзбе-сөз мағынасы «көп» дегенді білдіргенімен қолданылу аясы, яғни, сөйлемдегі мағынасы мүлдем бөлек. Ол adverb (үстеу) ретінде қолданылады. Мағынасы: өте көп, көп, өте жиі, жиі, (кейде әлдеқайда дегенді де білдіреді). A lot ешқашан зат есімнің алдында келмейді, көбінде сөйлемнің соңында келеді.

Мысалы:

Students play football a lot — Студенттер футболды өте көп (жиі) ойнайды.

15

Lesson 21.Questions

• Who (asks about a person)—noun

• What (asks about a thing, sometimes a quality)—noun/adj

• When (asks about a time)—adv

• Where (asks about a place)—adv

• Why (asks about a reason)—adv

• How (asks about a method or quality)—adv

Examples:

• Who cooks the most in your family?

  • (My mom cooks the most in my family.)

• What’s going on?

  • Nothing’s going on.

• When are you walking over to the party?

  • I’m walking over to the party in an hour.

• Where on the map does this train go?

  • This train goes to Wilmington on the map.

Task. Put the questions

16

Lesson 22.Present Indefinite Tense

Бұндай сөйлемдерде баяндауыш – 1 формадағы мағыналы етістік (Infinitive, белгіленуі – V1, жақ бойынша өзгереді).Баяндауышформуласы: V1  Жиіқайталаныпотыратынқарапайыміс-әрекеттіжеткізуүшінқолданылады.always (әрқашан), often (жиі), usually (әдетте), sometimes (кейде), never (ешуақытта), every (әр) т.б. үстеулерменқолданылады.

Task . Using these expressions write what you usually do.

Lesson 23.Past Indefinite Tense 

Бұндай сөйлемдерде баяндауыш – 2 формадағы мағыналы етістік (Past Indefinite, белгіленуі – V2, жақ бойынша өзгермейді).
Өткен шақта болып кеткен іс-әрекетті білдіру үшін қолданылады.
during (бойы), an hour ago (бір сағат бұрын), yesterday (кеше), last night (өткен түнде), two month ago (екі ай бұрын), last year (өткен жылы) және т.б. (яғни іс-әрекеттің болған уақыты беріледі).

17

I worked in Moscow last year. – МенөткенжылыМәскеудежұмысістедім.  
The ship moved slowly. – Кемеақырынқозғалды. 
He opened the box yesterday. – Олқораптыкешеашты.

Task. Write the verbs in the Past Tense

ask
walk
live
like
play
visit
go
read

Lesson 24.Future Indefinite Tense

Бұндайсөйлемдердегібаяндауыш: shall/willкөмекшіетістігі
Мағыналыетістік 1 (Infinitive – V1).

 

Бұлшақформасындажаққабайланысты shall немесе will қолданылады.
shall көмекшіетістігібіріншіжақта, will – екінші, үшіншіжақтардақолданылады.
Қазіргіағылшынтілінде will біріншіжақтадақолданылады.
Баяндауышформуласы: shall/will + V1

Болашақтаболатыніс-әрекеттердібілдіруүшінқолданылады. 
Future Indefinite шағындағыетістікуақыттыңнақтыкөрсеткішімен (күн, сағат), соныменқатар tomorrow ертең, the day after tomorrow бүрсігүні, next week (month, year) келесіаптада (келесіайда, жылда), in an hour бірсағаттанкейін, in a day (a week, a month, a year) біркүнненкейін (біраптадан, айдан, жылданкейін) дегенсияқтысөздерменқолданылады.

I shall help you. – Менсағанкөмектесемін.
They will go to France next spring. – ОларкелесікөктемдеФранцияғабарады. 
He will be home tonight. – Олкешкеүйдеболады. 

Task Write in l’ll, we'll, he'll, she'll, they'll, it’ll.

Task. Complete the sentences

I'd like to see animals. I think _______ go to the zoo today.

Wendy likes dinosaurs. I think _______ go to the Natural History Museum.

18

We like dancing. I think _______ go to the disco.

My parents want to buy presents. I think_______ go to the gift shop. '

Jim likes walking. I think_______ go to the park.

Put on your scarf and hat. I think _______ be cold today.

I want to watch a cartoon. I think _______ go to the cinema tomorrow.

Mike is ill. I don't think _______ go for a walk with him.

Lesson 25. Present Continuous Tense

Осышақтағы (Present Indefinite) be көмекшіетістігіменмағыналыетістіктіңосышақтағыесімшесі (Present Participle – V4(PI)) көмегіменжасалады.
Баяндауыштың бірінші етістігіболыптабылатын be көмекшіетістігібастауышпенжақбойыншабайланысады.
Дәлқазіргіуақыттаболыпжатқанжалғаспалыіс-әрекеттібілдіруүшінқолданылады. Бұліс-әрекеттіңбұрындабасталып, қазіргіуақытқадейінжалғасыпжатқанынкөрсетеді.

Exercise 36 Write sentences in the Present Continuous Tense

1 I/play/tennis/with/my/friend/now.

2 We/walk/on/the/ beach/now.

3 They/have/a/great/time/at/the/camp/at/the/ moment.

4 Angela/paint/a/beautiful/picture/now.

5 Tina/ and/Pam/stay/in/a/five-star/hotel.

6 It/rain/outdoors/at/the/ moment.

19

7 Bobby/prepare/for/the/test/in/his/room.

8 The/ dog/bark/at/some/strangers.

9 The/water/in/the/kettle/boil.

10 Somebody/knock/at/the/door.

Lesson 27.Past Continuous Tense

Past Continuous шағы be көмекшіетістігініңөткеншақ (Past Indefinite) формасы – was, were жәнемағыналыетістіктің 4 формасы – V4(PI) арқылыжасалады.Баяндауыштың бірінші етістігіболыптабылатын be (was, were) көмекшіетістігібастауышпенжақбойыншабайланысады.Өткеншақтағыбелгілібіруақыттабасталып, солтуралыайтқанкездеәлідежалғасыпжатқаноқиғаныбілдіреді.

I was working in my garden on Friday morning. – Жұмакүнітаңертеңменбақтажұмысістепжаттым.
Бұлжағдайда Past Continuous Tense бағыныңқықұрмалассөйлемдеөткеншақтыңбіртүріменқолданылады.  

When I came in he was speaking to my friend. – Менкелгенкездеолменіңдосымменсөйлесіпжатты.

Exercise 38 Упражнение Write in the Past Continuous Tense

She (to write) a letter at 6 p.m last evening. Her father (to go) to the art gallery when he (to meet) her mother. At 8.20 yesterday morning my mother (to drive) me to the university.They (to sit) at the café at that time. She (to study) in the library when they suddenly called.

Lesson 28.Future Continuous Tense 

Future Continuous шағы be көмекші етістігінің келер шақ (Future Indefinite) формасы – shall/will+ be, және мағыналы етістіктің 4 формасы – V4(PI) арқылы жасалады.Бұл шақ формасындағы сөйлемдерде жаққа байланысты shall немесе will қолданылады. shall көмекші етістігі бірінші жақта, will – екінші, үшінші жақтарда қолданылады. Қазіргі ағылшын тілінде will бірінші жақта да қолданылады.
Болашақта белгілі бір уақытта болатын оқиғаны баяндау үшін қолданылады.
 

20

I will be answering his letter in the evening. – Менкешкеоныңхатынажауапберіпжататынболамын.  
I will be working when you return. – Сізқайтаоралғандаменжұмысістепжататынболамын.

Task. Future Continuous . Make sentences

1 Sue/to do/homework/at 5 o’clock/tomorrow.

2 We/to sunbathe/from 9 to 12 o’clock/tomorrow morning.

3 Nick and Jack/to drive/to Berlin/at this time/next Monday.

4 You/to have/a conference/from 3 to 5 o’clock/tomorrow.

5 My cousin/ to practise/in the gym/at 7 o’clock/tomorrow evening.

6 Nelly and Diana/to rest/in Hawaii/at this time/next week.

7 We/to dance/at the party/all the evening/tomorrow.

8 Kate/to visit/ her grandparents/all day/next Saturday.

9 They/to prepare/ to the wedding party/all next week.

10 I/to travel/around Canada/for two weeks/next month.

Lesson 29. «Going to»

We use «going to» when we want to show the plan for the future or our purpose. (оқушыларғаболашақтағыжоспарменниеттібілдіргенде «going to» құрылымықолданылатындығытүсіндіріледіжәнедебұлжердедәстүрліоқытудыңпайдасызор.)We usually use «going to» in three ways:(«going to» құрылымыныңүшмағынасынтүсіндіру)

I’m going to see my friend tomorrow.-Ертеңмендосымдыкөрмекшімін.

Beforehand planning aims and intention. (алдын-алажоспарланғанниеттер, мақсаттар)

I’m going to be a journalist.-Менжурналистболмақпын.

It’s going to rain.-Жаңбыржауғалытұр.

Task. Write the sentences. Give answers about yourself.

summer / are / this / you / going I Where I ?

there / going / How / you I are I?

21

take / going / to / What / you are ?

with / are / you / Who / going / ?

do / going / to / you / there / What I are I ?

you / stay / going / to / are / Where I ?

Lesson 30. Present Perfect Tense

Осышақтағы (Present Indefinite) have көмекшіетістігіменмағыналыетістіктіңөткеншақтағыесімшесі (Past Participle – V3(PII)) арқылыжасалады. Болғаноқиғаныңнәтижесітуралыайтылады. Кейдеөткендебасталғаноқиғаәлідежалғасыпжатқанынбілдіреді.
I have made a map. – Менкартажасадым.
I have lived in Almaty all my life. – МенөмірбойыАлматыдатұрыпжатырмын.

Task.Present Perfect.

1 He _____ (finish) training.

2 She _____ (score) twenty points in the match.

3 We _____ (watch) all the Champions League matches this season.

4 That's amazing! She _____ (run) fifteen kilometers this morning!

5 She _____ (buy) some really nice rollerblades!

6 Oh, no! I _____ (lose) my money!

7 My mum _____ (write) shopping list. It's on the kitchen table.

8 Dad, you _____ (eat) my biscuit!

9 I’m tired. I _____ (watch) three X-Files videos.

10 Hurry up! They _____ (start) the film!

Lesson 31. Past Perfect Tense
 
Өткеншақтағы (Past Indefinite) have – had көмекшіетістігіменмағыналыетістіктіңөткеншақтағыесімшесі (Past Participle – V3(PII)) арқылы

22

жасалады.had етістігіжақбойыншаөзгермейді.
Өткеншақтағыбелгілібіруақытқадейінаяқталғаноқиғаныбілдіреді.

I had learned all the words by six o'clock. – Сағат 6-ғадейінменбарлықсөздердіжаттапалдым.  
He had completed his work by five o'clock. – Олсағат 5-кедейінөзжұмысынаяқтады.Оmar had learned English before he came to America. – ОмарАмерикағакелгеншеағылшынтілінүйренді. 
I saw that my friends had gone. – Мендостарымныңәлдеқашанкетіпқалғанынкөрдім.
Task. Write sentences in the Past Perfect Tense.

1 Brian/to return/books to the library/before last Thursday.

2 We/to know/the results of the test/before two o’clock yesterday.

3 I/to come/to the office/before lunch time.

4 You/ to make/the order/before we came into the cafe.

5 Sally/to send/the letters/before her boss returned from the bank.

6 The ferry/to reach/the port/by three o’clock yesterday.

7 The performance/to finish/by eight o’clock in the evening.

8 They/ to build/a new hospital/before the end of April.

Lesson 32. Future Perfect Tense

Келершақтағы (Future Indefinite) have – shall/will + have көмекшіетістігіменмағыналыетістіктіңөткеншақтағыесімшесі (Past Participle – V3(PII)) арқылыжасалады.
Бұлшақформасындағысөйлемдердебаяндауыштыңбіріншіетістігіретінде shall немесе will жаққабайланыстықолданылады.
shall көмекшіетістігібіріншіжақта, will – екінші, үшіншіжақтардақолданылады.
Келешектегібелгілібіруақытқадейінорындалыпқоятыноқиғатуралыайтқандақолданылады.  

23

By this time next month, you will have forgotten all your present troubles. – Келесі айдағы осы уақытқа дейін сіз барлық бүгінгі күнгі әурелеріңізді ұмытатын боласыз.

Task. Write in the Future Perfect.

1 I ________ a Londoner for five and a half years by next September. (be)

2 By Tuesday Jill ________ these novels by O’Henry. (finish)

3 Next year is Fred and Kate’s 10th wedding anniversary. They _________ happily married for ten years. (be)

4 Molly thinks the film _________ by the time she gets to Fred’s. (to start)

5 They _________ the plans by then. (to finish)

6 Before his holiday Tom _______ all his money. (to spend)

7 The train _________ by the time the couple get to the station. (to leave)

7 I __________ dinner by then. (cook)

9 I _______my chemistry homework before Jillian comes home. (finish)

10 Fernando __________ his operation by August and should be much fitter.

24

Қолданылған әдебиеттер:

1. Баданбекқызы З.Р. English grammar in tables. Almaty 1998

2. Бонк Н.А., Котий Г.А. Бонк Н.А., Котий Г.А. Ағылшын тілінің оқулығы. 1 бөлім

3. Васильев В.А. және басқалар. Ағылшын тілінің фонетикасы. Ленинград, 1980.

4. Голицинский Ю.Б. Грамматика. Жаттығулар жинағы.Санкт-Петербург.

5. ШЫҢ КІТАП. Ағылшын тілі. тест жинақтары. Алматы 2009.

6. Ahmetova S.G., Tursunbaeva English-Kazarh dictionary.Almaty 2004.

7. Broukal Milada. TOEFUL Test Assistant Мәскеу, Астрель *Аст 2004

8. Dubrovin I.M. Situational Grammar. / P. II. M., 1974.

9. Grammar Express. For Self-study and Classroom Use.Longman, 2000.

10. English Grammar in Use / Cambridge

11. Oxford Practice Grammar. Oxford University Press 2009

12. Thomson A.J., Martinet A.V. A Practical English Grammar.Oxford University Press.

13. Shershneva T.Y. Digest of Theoretical English Grammar.Almay 2001.

Оқушыға ұсынылған әдебиеттер:

1. Счастливый Английский. М.: Дрофа, 1977.-144с.:ил

2. «First steps»С.Д Рахимжанова, А.С.Волкова.-Алматы: «Алматыкітап баспасы», 2012 жыл

3. Английский язык: И.Н. Верещагина, О.В. Афанасьева.-Просвещение, 2002 -336с.:

4. 4. Голицинский Ю.Б. Грамматика. Жаттығулар жинағы.Санкт-Петербург.

5. 5 Исаева М.К Исева М.К Ағылшын тілінің фонетикасы.Алматы., 2007

6. 6 Качалова К.Н. Ағылшын тілінің граматикасы. «Внешторгиздат», 1964.

7. 7. Кеңесбаева Ҥ.А.. Ағылшын халқының мақал-мәтелдері.Алматы 2004

8. 8. ШЫҢ КІТАП. Ағылшын тілі. тест жинақтары. Алматы 2009.

27

Қорытынды

Шетел тілі біздің мемлекетіміздің халықаралық байланыстарын дамытуға мүмкіндік беретін тұлғааралық және мәдени аралық қарым-қатынастардың аса маңызды құралы болып табылады. Мемлекеттік халықаралық байланыстардың сапалық өзерістері адамның практикалық және зияткерлік іс-әрекетінде шетел тілдерінің сұранысқа ие болу қажеттілігін туғызып отыр. Еліміздің басқа мемлекеттермен қарым-қатынасы артып отырған шақта ағылшын тілін еркін меңгерген, келешекте білімін түрлі саладағы қарым-қатынас жағдайында пайдалана алатын адамды мектеп қабырғасынан оқытып шығару – біздің міндетіміз. Ағылшын тілін тереңдетіп жан-жақты оқытуды қоғам, уақыт қажет етіп отыр. Шетел тілін оқытуда ойын түрлерін пайдалану оқушының басқа тілді үйрене алмамын деген сенімсіздігін азайтып, тілді үйренуге ынтасын арттырады. Ойын түрлерін дұрыс қолданып өткізілген сабақта оқушының шетел тілін үйренуге деген ықыласы артып, сөйлеп үйренуге, оның тілін білуге ынталанады. Ойын түрін пайдалану арқылы жаңа материалды жеңіл, тиянақты, нақты түсіндіруге жағдай жасалып, ақпарат оқушының санасында берік сақталады. Ойын түрін қолдану оқушыға ерекше әсер етеді.Бала – ұлттың болашағы, қоғамның байлығы, ал біздің мақсатымыз – олардың жоғары парасаттылығының, білімділігін, адамгершілігінің негіздерін қалыптастырып, рухани жан дүниесі бай, жан-жақты дамыған жеке тұлғаны тәрбиелеп шығару.

25