Зертханалық жұмыс №1

Мектеп ауласының экожүйесін зерттеу

І. Мақсаты:.................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................

ІІ.Болжам:............................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................

ІІІ. Құрал– жабдықтар

• Cobra 4 жиынтығы

• Ұлғайтқыш қол айна

• Стақан;

• Су;

• Қопсытқыш

IV. Жұмыс барысы:

1. Мектеп ауласында ағзалар бірлестігі кездесетін 3×3 жерді өлшеп белгілеңіз;

2. Осы жердегі тірі ағзалардың тізімін жасап, №1 кестеге енгізіңіз;

3. Мектеп ауласына әсер ететін экологиялық факторларды анықтау үшін Cobra 4 құрылғысын қосып, ауа райының ылғалдылығын, температурасын анықтаңыз. Алынған мәліметтерді №2 кестеге енгізіңіз;

4. Зерттеп жатқан аумағыңыздың топырақтың электр өткізгіштігі мен рН зерттеу үшін, қосыпсытқыш қасықпен аз мөлшерде топырақты стақанға салыңыз. Топырақтың үстіне су қосып, электр өткізгіштікті анықтайтын Cobra 4 құрылғысын қосыңыз, кейін рН – ты анықтайтын Cobra 4 құрылғысын қосыңыз. Алынған нәтижелерді №2 кестеге толтырыңыз.

Кесте 1

V. Мәліметтер мен нәтижелер

Осы аумаққа әсер ететін экологиялық факторларды анықтаңыз:

............................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................

Келесі көрсеткіштерді анықтаңыз:

Кесте 2

VІ. Қорытынды

.................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................

Жоғары үлгерімді оқушылар үшін нұсқаулық карта

Практикалық жұмыс

Тақырып:Судың биологиялық қасиеттерін зерттеу.

Мақсат: судың биологиялық қасиеттерін зертей отырып ағаза тіршілігіндегі маңызын түсіндіру

Құрал-жабдықтар: су құйылған 4 стақан, Петри табақшасы, дәке, термометр, шыны таяқша, сұйық сабын, сүзгі қағаздары, мұз, 2 полиэтилен қалташасы, тұз, қант, крахмал, қасық.

Жұмыс барысы:

1. Тәжірибелерді орындап, нәтижелерін кестеге толтырыңыз.

Судың биологиялық қасиеттері

2. №1 тәжірибе. Бір стақан таза судың температурасын өлшеңіздер. Одан кейін Петри табақшасында тұрған дәкеге аздап су құйыңыз. Температурасын өлшеңіз.

3. 2- тәжірибе. 2 стақанға аздап су құйыңыз. Біреуіне қантты, ал екіншісіне крахмалды салып, былғаңыз. Екі заттың ерігіштігі/ерімейтіні туралы қорытынды жасаңыз. Қай заттың ерігіштігі жоғары және неге екені туралы қорытынды жасаңыз. Өз бақылауларыңызды жазыңыз. Судың қасиетін зерттеп, кестені толтырыңыз.

4. 3- тәжірибе. Тегіс жерге теңгені қойыңыз. Оның үстіне тамызғымен 1 тамшы су тамызыңыз. Осылай теңгенің үстіне неше тамшы суды тамызуға болатынын болжаңыз. Су ағып кеткенше тамызу қажет. Судың қасиетін қорытындылап, кестеге енгізіңіз.

5. 4- тәжірибе. 2 стақанды алыңыз. Жартылай толтырып, әрбіреуіне су құйыңыз. Бір стақанға 1 тамшы сұйық сабын тамызыңыз да шыны таяқпен араластырыңыз. Қағаздан 2 дөңгелек жасап, әрбіреуін стақанға салыңыз. Таза су мен сабынды судағы қағаз дөңгелектерін бақылаңыз. Судың қасиетін қорытындылап, кестеге енгізіңіз.

6. №5 тәжірибе. 2 полиэтилен пакетіне мұз кесектерін салыңыздар. Бір пакетке ас тұхзын қосып, араластырамыз. Екінші қалташа мұз толықтай еріп кетуі қажет. Екі қалташадағы температураны өлшеңіз. Нәтижені кестеге енгізіңіз.

7. Судың қарастырылған қасиеттерінің тірі ағза үшін маңыздылығы туралы қорытынды шығарыңыз.

Орташа үлгерімді оқушылар үшін нұсқаулық

(I)(D) Практикалық жұмыс

Тақырып:Судың биологиялық қасиеттерін зерттеу.

Мақсат: судың биологиялық қасиеттерін және маңызын түсіндіру

Құрал-жабдықтар: су құйылған 4 стақан, Петри табақшасы, мәрлі кесіндісі, термометр, шыны таяқша, сұйық сабын, сүзгі қағаздары, мұз, 2 полиэтилен пакеті, тұз, йод, қасық.

Жұмыс барысы:

1. Тәжірибелерді орындап, нәтижелерін кестеге толтырыңыз.

Судың биологиялық қасиеттері

2. №1 тәжірибе. Бір стақан таза суды алып, оның температурасын өлшеңіздер. Одан кейін Петри табақшасында тұрған марліге кішкене су құйыңыз. Содан соң температурасын өлшеңіз.

3. №2 тәжірибе. Химиялық стақандағы суға йодты тамызыңыз. Йодпен не болатынын бақылаңыз. Нәтижені кестеге толтырыңыз.

4. №3 тәжірибе. Тегіс жерге теңгені қойыңыз. Оның үстіне тамшуыр арқылы 1 бамшы су тамызыңыз. Осылай теңгенің үстіне неше тамшы суды тамызуға болатынын болжаңыздар. Су ағып кеткенше дейін жалғастырамыз. Судың қасиетін қорытындылап, кестеге енгізіңіз.

5. №4 тәжірибе. 2 стақанды алыңыз. Жартылай толтырып, әрбіреуіне су құйыңыз. Бір стақанға кішкене тамшы сұйық сабыннан тамызыңыз да шыны таяқпен былғаңыз. Қағаздан 2 дөңгелек жасап, әрбіреуін стақанға салыңыз. Кәдімгі су мен сабынды суда дөңгелектермен не болатынын байқаңыздар. Судың қасиетін қорытындылап, кестеге енгізіңіз.

6. №5 тәжірибе. 2 полиэтилен пакетіне мұз кесектерін салыңыздар. Бір пакетке ас тұхзын қосып, араластырамыз. Екінші пакеттегі мұз толықтай еріп кетуі қажет. екі пакеттегі температураны өлшейміз. Нәтижені кестеге енгіземіз.

7. Қорытынды жазыңыз. (судың қарастырылған қасиеттерінің тірі ағза үшін маңыздылығы туралы қорытынды шығарыңыз)

Төмен үлгерімді оқушылар үшін нұсқау карта

(I)(D) Практикалық жұмыс

Тақырып:Судың биологиялық қасиеттерін зерттеу.

Мақсат: судың биологиялық қасиеттерін және маңызын түсіндіру

Құрал-жабдықтар: су құйылған 4 стақан, Петри табақшасы, мәрлі кесіндісі, термометр, шыны таяқша, сұйық сабын, сүзгі қағаздары, мұз, 2 полиэтилен пакеті, тұз, қант, крахмал, қасық.

Жұмыс барысы:

1. Тәжірибелерді орындап, нәтижелерін кестеге толтырыңыз.(Қосымша ақпарат: 4 бағананы толтыру үшін келесі сөздерді пайдалануға болады: жануарлардағы температураның реттелуі, өсімдіктердегі транспирация, қоректік заттардың қорытылуы мен сіңірілуі, зиянды заттардың шығарылуы)

Судың биологиялық қасиеттері

2. №1 тәжірибе. Бір стақан таза суды алып, оның температурасын өлшеңіздер. Одан кейін Петри табақшасында тұрған марліге кішкене су құйыңыз. Содан соң температурасын өлшеңіз.

Ескертпе: булану кезіндегі судың температурасының төмендеуі. Жануарлар терлеген кезде маңызды.

3. №2 тәжірибе. Химиялық стақандағы суға йодты тамызыңыз. Йодпен не болатынын бақылаңыз. Нәтижені кестеге толтырыңыз.

Ескертпе: су көптеген биохимииялық заттар үшін жақсы еріткіш болып табылады.

4. №3 тәжірибе. Тегіс жерге теңгені қойыңыз. Оның үстіне тамшуыр арқылы 1 бамшы су тамызыңыз. Осылай теңгенің үстіне неше тамшы суды тамызуға болатынын болжаңыздар. Су ағып кеткенше дейін жалғастырамыз. Судың қасиетін қорытындылап, кестеге енгізіңіз.

Ескертпе: судың деңгейінің көтерілуі беттік тартылыс қасиетіне байланысты болуы мүмкін. Соған сәйкес су тамшылары жиналып, судың жапырақ бойымен жылжуына әкеледі.

5. №4 тәжірибе. 2 стақанды алыңыз. Жартылай толтырып, әрбіреуіне су құйыңыз. Бір стақанға кішкене тамшы сұйық сабыннан тамызыңыз да шыны таяқпен былғаңыз. Қағаздан 2 дөңгелек жасап, әрбіреуін стақанға салыңыз. Кәдімгі су мен сабынды суда дөңгелектермен не болатынын байқаңыздар. Судың қасиетін қорытындылап, кестеге енгізіңіз.

Ескертпе: жуғыш заттар беттік керілісті бұза алады.

6. №5 тәжірибе. 2 полиэтилен пакетіне мұз кесектерін салыңыздар. Бір пакетке ас тұзын қосып, араластырамыз. Екінші пакеттегі мұз толықтай еріп кетуі қажет. екі пакеттегі температураны өлшейміз. Нәтижені кестеге енгіземіз.

Ескертпе: тұзды судың қату температурасы тұщы суға қарағанда төменірек. Сондықтан мұхиттағы су қатпайды.

7. Қорытынды жазыңыз. (судың қарастырылған қасиеттерінің тірі ағза үшін маңыздылығы туралы қорытынды шығарыңыз)