Материалдар / 7сынып Химия

7сынып Химия

Материал туралы қысқаша түсінік

7сынып Химия 1-5сабағы

Күшенбаева Гульмира Талғатбекқызы

Автор материалды ақылы түрде жариялады. Сатылымнан түскен қаражат авторға автоматты түрде аударылады. Толығырақ

11 Қырқүйек 2024

184

0 рет жүктелген

Химия Ашық сабақ 7 сынып

450 ₸

Бүгін алсаңыз
+23 бонус беріледі
Бұл не?

Бүгін алсаңыз +23 бонус беріледі Бұл не?

Тегін турнир Мұғалімдер мен Тәрбиешілерге
Дипломдар мен сертификаттарды алып үлгеріңіз!

Бұл бетте материалдың қысқаша нұсқасы ұсынылған. Материалдың толық нұсқасын жүктеп алып, көруге болады

Материалдың толық нұсқасын
жүктеп алып көруге болады

Толық ҚМЖ 7-11 сыныпқа 87754645084 нөміріне жазып ала аласыздар

Бөлім:
Педагогтің аты-жөні:
Күні:
Сыныбы: 7
Сабақтың тақырыбы:	Химия пәні.
Оқу бағдарламасына сәйкес оқу мақсаты	7.1.1.1 -химия ғылымының нені оқытатынын білу.
Сабақтың мақсаты:	- химия ғылымының негізгі ұғымдарын түсіндіру, оның нені зерттейтінін анықтау. -Химияның күнделікті өмірдегі маңыздылығын көрсету
Құндылыққа баулу

Сабақ кезеңі/Уақыты

Педагогтің іс-әрекеті

Оқушының іс-әрекеті

Бағалау

Ресурстар

Сабақтың басы

0-мин

(Ұ). Ұйымдастыру кезеңі:

Оқушылармен сәлемдесу, түгендеу. Психологиялық жағымды ахуал туғызу үшін «Иық тірескен бейне » әдісін пайдаланып, оқушылар бір- біріне иықтарына тіркесе шеңбер жасап тұрып, жақсы тілектер айтады

«Адасқан элементтер» әдісі

Берілген элементтер таңбаларын топтарына топтастыру арқылы топқа бөлінеді.

Табыс критерийлері: -нақтылық; -белсенділік; -бірлескен жұмыс; -уақыт сақтау;

Оқушылар ұстазымен амандасады. Сынып тәртібін сақтайды, Оқушылар шеңберге бір-бірінің иығына қолдарын салып, құшақтасқан түрде тұрып, тілектерін білдіреді.

І-топ: Ауа

ІІ-топ: Су

ІІІ-топ: Жер

Мотивациялық сөздер

Арманда!

Сенім арт!

Өзіңді жетілдіре біл!

Қол жеткіз!

Жаңалық аш!

Жеңе біл!

Тек қана алға жылжы!

Өзіңді тыңда!

Қағидадан бас тартпа

Сабақ арнай платформада жасақталған

Топқа бөлу

Сабақтың ортасы

5-15мин

«Ой қозғау» әдісі арқылы жаңа сабақтың тақырыбын ашу арқылы ұжымдық талқылауды суретпен жұмыс жүргізуді ұсынады

С ұрақ-жауап әдісі арқылы оқушылардың химия туралы не білетіндерін анықтау.

1.Химия дегеніміз не?», «Сендер химияны қайда кездестірдіңдер?» деген сұрақтар қойылады.

Химияның түрлі салалары мен оның адам өміріндегі маңыздылығы туралы қысқаша видео немесе презентация көрсету.

Мұғалім қосымша түсіндірме жүргізеді\
Теорияны бекіту тапсырмаларын ұсынады

Бейнекөрсетілімді мұқият көреді. Мұғалімнің түсіндірмесін тыңдайды. Қажетті термин сөздердің анықтамасын даптерге жазып алады.

Қошемет сөздермен ынталандыру.

Жарайсыңдар!

Сәттілік!

Дескриптор:

-тұрмыстық химияны ажыратады -2балл

Бағалау

платформада ұсыну

https://youtu.be/HOWpqdlgkP8?si=HMQW6Yy4rmaW0-aL

https://learningapps.org/view27854976

https://wordwall.net/ru/resource/77053078

Сабақтың ортасы

15-30мин

«Жүзім шоғыры» әдісі топтастырып, постер қорғауды ұсыну

1-топ: «Химия және тағам өнеркәсібі»

2-топ: «Химия және медицина»

3-топ: «Химия және экология»

 Әр топ өз тақырыптарын зерттеп, постер немесе презентация жасау. Нәтижелерін сыныпқа таныстыру.

Оқушылар топта берілген тапсырамын бірігіп орындап, қорғайды.

Сызба кесте түрінде ұсынады

Суреттер қолдана отырып талдайды

Бағалау критерийі:

- химия ғылымының негізгі ұғымдарын түсіндіру, оның нені зерттейтінін анықтау

Топтар бірін бірі бағалайды

Презентация, түрлі суреттер, плакаттар, маркер

Тәжірибе жасауға құрал жабдықтар

30-40мин

«Ке жұптасайық» әдісі арқылы оқушыларды топта жұптасытра отырып тапсырма түрлерін ұсынады

Функционалдық сауаттылыққа негізделген тапсырмалар

Жұптасып пікірлеседі.

-Берілген сұрақтарды жұптасып талқылайды.

-Тапсырманы бірлесіп орындайды

Дескриптор:

- бос орынды дұрыс сөздермен толтырады

-дұрыс жауаптарын белгілейді

-Өз ойын жазады

Жалпы - 6 балл.

Мәьіндік тапсырмалар жинағы

40-43мин

Бекіту тапсырмасы

Семантикалық карта

Заттар	Қасиеттері
Заттар	Агрегаттық күйі	Түсі	Иісі	Дәмі	Суда ерігіштігі
Құмшекер
Ас тұзы
Сірке қышқылы
Магний

Оқушылар берілген тапсырманы дәптерлеріне орындайды

Дескриптор:

Заттар және олардың күйлері туралы біледі-1балл

Қасиеттерін ажырата біледі-1балл

43-45мин

«Ақылды химиктер » әдісі

Мұғалім сабақты қорытындылау мақсатында оқушылардың сабаққа деген көзқарасын, кері байланысын қабылдайды

Оқушылар колбаларға сабақтан алған әсерлерін, түсінген түсінбеген тұстарын жащып кері байланыс жасайды

Мұғалім оқушыларды Сотка әдісі арқылы жинаған балдарын есептеп бағалайды

1-5балл-3

5-7балл-4

8-10балл-5

Бөлім:
Педагогтің аты-жөні:
Күні:
Сыныбы: 7
Сабақтың тақырыбы:	№1 практикалық жұмыс «Қауіпсіздік техникасының ережелерімен және зертханалық құрал-жабдықтармен танысу»
Оқу бағдарламасына сәйкес оқу мақсаты	7.1.1.2 -химиялық лабораторияда және кабинетте жұмыс жүргізу кезіндегі қауіпсіздік техникасының ережелерін білу және түсіну
Сабақтың мақсаты:	-химиялық лабораторияда және кабинетте жұмыс жүргізу кезіндегі қауіпсіздік техникасының ережелерін атау -лабораториялық жұмысты орындағанда қауіпсіздік техникасының ережелерін түсіну -зертханалық құрал-жабдықтардың атаулары мен атқаратын қызметін практикада қолдану
Құндылыққа баулу

Сабақ кезеңі/Уақыты

Педагогтің іс-әрекеті

Оқушының іс-әрекеті

Бағалау

Ресурстар

Сабақтың басы

0-2мин

(Ұ). Ұйымдастыру кезеңі:

Табыс критерийлері: -нақтылық; -белсенділік; -бірлескен жұмыс; -уақыт сақтау;

1-топ

2-топ

3-топ

Мотивациялық сөздер

Арманда!

Сенім арт!

Өзіңді жетілдіре біл!

Қол жеткіз!

Жаңалық аш!

Жеңе біл!

Тек қана алға жылжы!

Өзіңді тыңда!

Қағидадан бас тартпа

Сабақ арнай платформада жасақталған

Топқа бөлу

Сабақтың басы

2-7мин

Алдыңғы білім

Ттс тапсырмаларын ұсыну

Оқушылар алдыңғы білімдерін еске түсіре отырып тест тапсырмасын орындайды

Дескрипторы:

-дұрыс жауаптарын белгілейді

әр жауапқа -1балл

Тест тапсырмалар жинағы

Сабақтың ортасы

7-15мин

.Зертханалық жұмыстар кезінде қауіпсіздік ережелерін сақтамау қандай қауіпті салдарға әкелуі мүмкін деп ойлайсыз?

Зертханалық құрал-жабдықтарды дұрыс қолдану сіздің зерттеуіңіздің нәтижесіне қалай әсер етуі мүмкін? Қауіпсіздік техникасы ережелерін күнделікті өмірде қолдануға болатын жағдайларды келтіре аласыз ба? Бұл ережелердің маңыздылығын түсіндіру үшін мысал келтіріңіз.

"Кинометафора" әдісі

Оқушыларға бейнекөрсетілім көрсетіледі
Мұғалім қосымша түсіндірме жүргізеді
Теорияны бекіту тапсырмаларын ұсынады

Қошемет сөздермен ынталандыру.

Жарайсыңдар!

Сәттілік!

Дескриптор:

- Химиялық құрал- жабдықтарды сәйкестендіреді-2балл

Бағалау

платформада ұсыну

https://youtu.be/Kqr3uTITQU8?si=uUgVROREzpVL-NnT

https://learningapps.org/view5906389

Сабақтың ортасы

15-30мин

1-тапсырма. "Ойлан-топтас-бөліс" әдісі. Оқулықпен жұмыс

Төменде берілген суреттен химия зертханасында жұмыс істеу барысында сақталатын қауіпсіздік техникасының ережелерін түсіндіре отырып жазыңыз

1-топ

А .

В .

С .

А В С

2- топ

А .

В .

С .

А В С

3-топ

А .

В .

С .

А В С

Оқушылар топта берілген тапсырамын бірігіп орындап, қорғайды. Суреттерді қолдана отырып өз тұжырымдарын ұсынады

Бағалау критерийі:

- химиялық лабораторияда және кабинетте жұмыс жүргізу кезіндегі қауіпсіздік техникасының ережелерін атау

-лабораториялық жұмысты орындағанда қауіпсіздік техникасының ережелерін түсіну

Дескриптор: берілген суреттер бойынша химия зертханасында жұмыс жасау барысында сақталатын қауіпсіздік техникасының ережелерін жазады. Тапсырманы орындау барысында қауіпсіздік ережелерін біледі.

Топтар бірін бірі бағалайды

Презентация, түрлі суреттер, плакаттар, маркер

Тәжірибе жасауға құрал жабдықтар

30-40мин

«Ке жұптасайық» әдісі арқылы оқушыларды топта жұптасытра отырып тапсырма түрлерін ұсынады

Функционалдық сауаттылыққа негізделген тапсырмалар

Жұптасып пікірлеседі.

-Берілген сұрақтарды жұптасып талқылайды.

-Тапсырманы бірлесіп орындайды

Дескриптор:

- бос орынды дұрыс сөздермен толтырады

-дұрыс жауаптарын белгілейді

-Өз ойын жазады

Жалпы - 6 балл.

Мәьіндік тапсырмалар жинағы

40-43мин

Қорытынды тапсырма

Тапсырма:
Оқушылар зертханалық жұмыстар барысында қауіпсіздік ережелерін сақтап, құрал-жабдықтарды дұрыс қолдануы керек. Оларға төмендегі сұрақтар мен тапсырмалар беріледі:

Қауіпсіздік ережелерін түсіндіру: Әрбір оқушы химия зертханасында жұмыс істеу кезінде сақталатын бес негізгі қауіпсіздік ережесін атап өтіп, олардың маңыздылығын түсіндіруі керек.
Құрал-жабдықтарды дұрыс пайдалану: Зертханалық құрал-жабдықтардың тізімін жасап, әрқайсысының не үшін қолданылатынын және оларды пайдалану кезінде қандай сақтық шараларын сақтау керектігін түсіндіру.
Ситуациялық тапсырма: Топтарда жұмыс жасай отырып, зертханада орын алуы мүмкін қауіпті жағдайдың мысалын қарастырып, оны болдырмау үшін қандай әрекеттер жасау керектігі туралы жоспар құру.

Оқушылар үш – үштен тақтаға шығады.

Екі оқушы дойбы тақтасындағы тастарды сұрақтарға жауап бере отырып жылжытады.Үшінші оқушы олардың жауаптарын «Жұлдызша» арқылы бағалайды

Дескриптор

1: Химия зертханасындағы кем дегенде бес негізгі қауіпсіздік ережесін дұрыс атап көрсете алады.

2Әрбір қауіпсіздік ережесінің маңыздылығын нақты мысалдар келтіре отырып түсіндіре алады. Зертханалық құрал-жабдықтардың кем дегенде бес түрін дұрыс атап көрсетіп, олардың қолданылу мақсатын анықтайды.

Құрал-жабдықтарды қолдану кезінде қандай қауіпсіздік шараларын сақтау керектігін нақты сипаттайды.

: Қауіпті жағдайды анықтап, оның себептерін дұрыс талдайды.

Қауіпті жағдайды болдырмау үшін тиімді әрекеттерді ұсынады және оларды негіздейді.

43-45мин

«Ақылды химиктер » әдісі

Мұғалім сабақты қорытындылау мақсатында оқушылардың сабаққа деген көзқарасын, кері байланысын қабылдайды

Оқушылар колбаларға сабақтан алған әсерлерін, түсінген түсінбеген тұстарын жащып кері байланыс жасайды

Мұғалім оқушыларды Сотка әдісі арқылы жинаған балдарын есептеп бағалайды

1-5балл-3

5-7балл-4

8-10балл-5

Бөлім:
Педагогтің аты-жөні:
Күні:
Сыныбы: 7
Сабақтың тақырыбы:	Элемент, қоспа және қосылыс. №1 зертханалық тәжірибе «Заттар қоспалары мен олардың қосылыстарын салыстыру»
Оқу бағдарламасына сәйкес оқу мақсаты	7.4.1.1 -элементті (жай зат) бірдей атомдардың жиынтығы ретінде түсіну 7.4.1.2 -таза заттар атомдардың немесе молекулалардың бір түрінен түзілетінін білу; 7.4.1.3 -элемент (жай зат), қоспа және қосылыс түсініктерін ажырата алу
Сабақтың мақсаты:
Құндылыққа баулу

Сабақ кезеңі/Уақыты

Педагогтің іс-әрекеті

Оқушының іс-әрекеті

Бағалау

Ресурстар

Сабақтың басы

0-2мин

(Ұ). Ұйымдастыру кезеңі:

Психологиялық ахуал қалыптастыру:

«Аялы алақан»

Мақсаты: жылылық, сенімділік деңгейін, еркіндікті дамыту.

Нұсқаулық: қатысушылар шеңбер болып отырады. «Бүгінгі сабақтан не алғыңыз, не көргіңіз келеді?» — сұрағын оқушыларға қойып, сұрақтарға жауап алу. Бастапқы қатысушы жанындағы көршісінің қолын ұстайды. Тренинг шеңбер бойымен жалғасады. (Тренинг соңында қатысушылар дөңгеленіп қолдарын ұстайды);

1-топ

2-топ

3-топ

Мотивациялық сөздер

Арманда!

Сенім арт!

Өзіңді жетілдіре біл!

Қол жеткіз!

Жаңалық аш!

Жеңе біл!

Тек қана алға жылжы!

Өзіңді тыңда!

Қағидадан бас тартпа

Сабақ арнай платформада жасақталған

Топқа бөлу

Сабақтың басы

2-7мин

Алдыңғы білім

Тест тапсырмаларын ұсыну

Оқушылар алдыңғы білімдерін еске түсіре отырып тест тапсырмасын орындайды

Дескрипторы:

-дұрыс жауаптарын белгілейді

әр жауапқа -1балл

Тест тапсырмалар жинағы

Сабақтың ортасы

7-15мин

Түрткі сұрақтар » әдісі арқылы жаңа сабақтың тақырыбын ашу арқылы ұжымдық талқылауды суретпен жұмыс жүргізуді ұсынады

"Егер біз әлемдегі барлық заттарды құрайтын ең кіші бөлшектерді көре алсақ, олар қандай болар еді?"

"Барлық заттарды құрайтын бірдей бөлшектерден тұратын затты табу мүмкін бе?"

"Егер қолыңызда тек бір ғана атом түрінен тұратын зат болса, оны қалай атайсыз? Ал егер бірнеше атом түрінен тұратын болса, ше?"

"Жай зат пен қосылыс арасындағы басты айырмашылық неде деп ойлайсыз?" "Егер сізге су, ауа және алтын берілсе, оларды қандай топтарға бөле аласыз? Неге?"

"Кинометафора" әдісі

Бұл сұрақ оқушылардың атомдар туралы ойлануына түрткі болады.

Оқушыларды элементтерді түсінуге және олардың ерекшеліктерін зерттеуге итермелейді

Бұл сұрақ таза заттар мен қоспалар арасындағы айырмашылықты түсінуге көмектеседі. Оқушылардың элементтер мен қосылыстарды ажырата алу қабілетін дамытады.

Қошемет сөздермен ынталандыру.

Жарайсыңдар!

Сәттілік!

Дескриптор:

-қоспа мен қосылысты жарыатады -2балл

Бағалау

платформада ұсыну

https://youtu.be/ggwGlvSCwGQ?si=-nX3MV1gpCecMCN7

https://wordwall.net/ru/resource/77056323

Сабақтың ортасы

15-30мин

Топтық тапсырмалар

Тапсырма:

Топтар өздеріне берілген элементтерді зерттеп, оларды бірдей атомдардың жиынтығы ретінде түсіндіру керек. Әр топқа келесі элементтер беріледі: оттек (O₂), көміртек (C), сутек (H₂), азот (N₂).

- Топ 1:** Оттек (O₂) – екі оттек атомынан тұратын молекула.

- Топ 2:** Көміртек (C) – бір ғана атомды элемент.

- Топ 3:** Сутек (H₂) – екі сутек атомынан тұратын молекула.

2.Тапсырма:**

Топтар таза заттар мен олардың сипаттамаларын зерттейді. Оларға келесі заттар беріледі: натрий хлориді (NaCl), таза алтын (Au), су (H₂O), қоспа (мысалы, құм мен тұз).

- **Топ 1:** Натрий хлориді (NaCl) – тұз, натрий мен хлор атомдарының бірдей пропорцияда қосылысы.

- **Топ 2:** Таза алтын (Au) – алтын атомдарының таза түрі.

- **Топ 3:** Су (H₂O) – су молекулаларының құрамында екі сутек атомы мен бір оттек атомы бар.

Бағалау критерийі:

- Бұл тапсырмалар оқушыларға элементтер мен заттардың түрлерін нақты түсінуге көмектеседі, сонымен қатар топтық жұмыс дағдыларын дамытады

Топтар бірін бірі бағалайды

Презентация, түрлі суреттер, плакаттар, маркер

Тәжірибе жасауға құрал жабдықтар

30-40мин

«Ке жұптасайық» әдісі арқылы оқушыларды топта жұптасытра отырып тапсырма түрлерін ұсынады

Функционалдық сауаттылыққа негізделген тапсырмалар

Жұптасып пікірлеседі.

-Берілген сұрақтарды жұптасып талқылайды.

-Тапсырманы бірлесіп орындайды

Дескриптор:

- бос орынды дұрыс сөздермен толтырады

-дұрыс жауаптарын белгілейді

-Өз ойын жазады

Жалпы - 6 балл.

Мәьіндік тапсырмалар жинағы

40-43мин

Қорытынды тапсырма

Тапсырма:

Оқушылар үш – үштен тақтаға шығады.

Дескриптор

43-45мин

«Ақылды химиктер » әдісі

Мұғалім сабақты қорытындылау мақсатында оқушылардың сабаққа деген көзқарасын, кері байланысын қабылдайды

Оқушылар колбаларға сабақтан алған әсерлерін, түсінген түсінбеген тұстарын жащып кері байланыс жасайды

Мұғалім оқушыларды Сотка әдісі арқылы жинаған балдарын есептеп бағалайды

1-5балл-3

5-7балл-4

8-10балл-5

Бөлім:
Педагогтің аты-жөні:
Күні:
Сыныбы: 7
Сабақтың тақырыбы:	Қоспаларды бөлу әдістері. №2 зертханалық тәжірибе «Ластанған ас тұзын тазарту».
Оқу бағдарламасына сәйкес оқу мақсаты	7.4.1.5 -қоспалардың түрлерін және оларды бөлу әдістерін білу 7.4.1.6 -қоспаны бөлуге негізделген тәжірибені жоспарлау және өткізу
Сабақтың мақсаты:	Қоспалардың түрлерін ажырата білу. Қоспаларды бөлу әдістерін түсіну және оларды практикада қолдану. Қоспаларды бөлуге арналған тәжірибені жоспарлау және өткізу.
Құндылыққа баулу	Қазақстанның тарихын, мәдениеті мен дәстүрлерін, оның тәуелсіздігін және оны сақтаудың маңыздылығын түсіну;

Сабақ кезеңі/Уақыты

Педагогтің іс-әрекеті

Оқушының іс-әрекеті

Бағалау

Ресурстар

Сабақтың басы

0-2мин

(Ұ). Ұйымдастыру кезеңі:

Психологиялық ахуал қалыптастыру:

«Аялы алақан»

Мақсаты: жылылық, сенімділік деңгейін, еркіндікті дамыту.

1-топ

2-топ

3-топ

Мотивациялық сөздер

Арманда!

Сенім арт!

Өзіңді жетілдіре біл!

Қол жеткіз!

Жаңалық аш!

Жеңе біл!

Тек қана алға жылжы!

Өзіңді тыңда!

Қағидадан бас тартпа

Сабақ арнай платформада жасақталған

Топқа бөлу

Сабақтың басы

2-7мин

Алдыңғы білім

Тест тапсырмаларын ұсыну

Оқушылар алдыңғы білімдерін еске түсіре отырып тест тапсырмасын орындайды

Дескрипторы:

-дұрыс жауаптарын белгілейді

әр жауапқа -1балл

Тест тапсырмалар жинағы

Сабақтың ортасы

7-15мин

Ой қозғау

Мұғалім оқушыларға әртүрлі қоспалардың мысалдарын көрсетеді және олардан қоспалардың қандай түрлері бар екендігін сұрайды.

Қоспалардың қасиеттері және олардың бөліну қажеттілігі туралы қысқаша түсінік беріледі.

3. Жаңа тақырыпты түсіндіру

Мұғалім қоспалардың түрлері туралы мәлімет береді (гомогенді және гетерогенді қоспалар).
Қоспаларды бөлу әдістерін түсіндіреді: декантация, фильтрация, буландыру, хроматография, және центрифугалау сияқты әдістерді талқылайды.
Әр әдістің артықшылықтары мен кемшіліктерін атап көрсетеді.

"Кинометафора" әдісі

Оқушыларға бейнекөрсетілім көрсетіледі
Теорияны бекіту тапсырмаларын ұсынады

Қошемет сөздермен ынталандыру.

Жарайсыңдар!

Сәттілік!

Дескриптор:

- қоспалардың бөлу ідңстерңн ажыратады-2балл

Бағалау

платформада ұсыну

https://youtu.be/ycu3pawm3OA?si=D0Dt3nld8D2XxQOP

https://wordwall.net/ru/resource/77582706

Сабақтың ортасы

15-30мин

Топтық тапсырма (15 минут):

Тапсырма:
Оқушыларды 3 топқа бөліп, әр топқа қоспаларды бөлу әдісін қолдану арқылы тәжірибе жасау тапсырмасы беріледі.

Топтар:

1-топ: Құрамында тұзы бар суды буландыру арқылы тұзды бөлу.
2-топ: Су мен құм қоспасын фильтрация арқылы бөлу.
3-топ: Су мен май қоспасын декантация арқылы бөлу.

Тәжірибе жүргізу және талқылау

Әр топ өз тәжірибесін жүргізеді және нәтижелерін талқылайды.
Мұғалім әр топқа кері байланыс береді және қажет болған жағдайда қосымша түсініктемелер енгізеді.

Оқушылар топта берілген тапсырамын бірігіп орындап, қорғайды. Оқушылар қоспалардың негізгі түрлерін біледі.

Оқушылар қоспаларды бөлу әдістерін түсінеді және дұрыс қолданады.

Оқушылар тәжірибе жасау арқылы қоспаларды бөлу әдістерін қолдануды үйренеді

Бағалау критерийі:

Тәжірибе жоспарының дәлдігі

Тәжірибенің жоспарлануы нақты және толық орындалуы тиіс.

Қоспаны бөлу әдісін дұрыс қолдану

Қоспаны бөлу әдісін дұрыс қолдану және әдістің тиімділігін көрсету.

Топтық жұмыс

Топ мүшелерінің белсенділігі және ынтымақтастығы.

Қауіпсіздік ережелерін сақтау

Тәжірибе барысында қауіпсіздік ережелерін сақтау.

Нәтижелерді дұрыс түсіндіру

Тәжірибе нәтижелерін дұрыс түсіндіру және қорытындылау.

Презентация, түрлі суреттер, плакаттар, маркер

Тәжірибе жасауға құрал жабдықтар

30-40мин

«Ке жұптасайық» әдісі арқылы оқушыларды топта жұптасытра отырып тапсырма түрлерін ұсынады

Функционалдық сауаттылыққа негізделген тапсырмалар

Жұптасып пікірлеседі.

-Берілген сұрақтарды жұптасып талқылайды.

-Тапсырманы бірлесіп орындайды

Дескриптор:

- бос орынды дұрыс сөздермен толтырады

-дұрыс жауаптарын белгілейді

-Өз ойын жазады

Жалпы - 6 балл.

Мәьіндік тапсырмалар жинағы

40-43мин

Қорытынды тапсырма

Тест тапсырмалар ұсынады

Оқушылар берілген тапсырманы орындайды

Дескриптор

Дұрыс жауаптарын белгілейді

Тест тапмырмалар жинағы

43-45мин

«Ақылды химиктер » әдісі

Мұғалім сабақты қорытындылау мақсатында оқушылардың сабаққа деген көзқарасын, кері байланысын қабылдайды

Үй тапсырмасы

Қоспаларды бөлу әдістері туралы постер немесе презентация дайындау. Әр әдістің ерекшеліктерін және қолдану аймақтарын сипаттау.

Оқушылар колбаларға сабақтан алған әсерлерін, түсінген түсінбеген тұстарын жащып кері байланыс жасайды

Мұғалім оқушыларды Сотка әдісі арқылы жинаған балдарын есептеп бағалайды

1-5балл-3

5-7балл-4

8-10балл-5

Бөлім:
Педагогтің аты-жөні:
Күні:
Сыныбы: 7
Сабақтың тақырыбы:	Физикалық және химиялық құбылыстар. №3 зертханалық тәжірибе «Химиялық реакциялардың белгілері»
Оқу бағдарламасына сәйкес оқу мақсаты	7.1.1.3 -физикалық және химиялық құбылыстарды ажырату
Сабақтың мақсаты:	- Оқушыларға физикалық және химиялық құбылыстардың айырмашылықтарын түсіндіру. -Әр түрлі құбылыстарды талдау арқылы олардың түрін анықтау дағдыларын қалыптастыру.
Құндылыққа баулу	Қазақстанның тарихы мен мәдениетіне құрмет көрсету;

Сабақ кезеңі/Уақыты

Педагогтің іс-әрекеті

Оқушының іс-әрекеті

Бағалау

Ресурстар

Сабақтың басы

0-2мин

(Ұ). Ұйымдастыру кезеңі:

Психологиялық ахуал қалыптастыру:

«Аялы алақан»

Мақсаты: жылылық, сенімділік деңгейін, еркіндікті дамыту.

1-топ

2-топ

3-топ

Мотивациялық сөздер

Арманда!

Сенім арт!

Өзіңді жетілдіре біл!

Қол жеткіз!

Жаңалық аш!

Жеңе біл!

Тек қана алға жылжы!

Өзіңді тыңда!

Қағидадан бас тартпа

Сабақ арнай платформада жасақталған

Топқа бөлу

Сабақтың басы

2-7мин

Алдыңғы білім

Тест тапсырмаларын ұсыну

Оқушылар алдыңғы білімдерін еске түсіре отырып тест тапсырмасын орындайды

Дескрипторы:

-дұрыс жауаптарын белгілейді

әр жауапқа -1балл

Тест тапсырмалар жинағы

Сабақтың ортасы

7-15мин

Ой қозғау (5 минут):

Мұғалім бірнеше мысал келтіреді (мұздың еруі, қағаздың жануы, судың қайнауы, темірдің таттануы) және оқушылардан бұл құбылыстардың физикалық па, әлде химиялық па екенін анықтауды сұрайды.

3. Жаңа тақырыпты түсіндіру (10 минут):

Мұғалім физикалық және химиялық құбылыстардың анықтамаларын береді:
- Физикалық құбылыс - заттың тек физикалық күйі немесе пішіні өзгереді, оның химиялық құрамы өзгермейді.
- Химиялық құбылыс - заттардың химиялық құрамының өзгеруі нәтижесінде жаңа заттар пайда болады.
Физикалық және химиялық құбылыстардың айырмашылықтарын және олардың белгілерін түсіндіру.

"Кинометафора" әдісі

Оқушыларға бейнекөрсетілім көрсетіледі
Теорияны бекіту тапсырмаларын ұсынады

Қошемет сөздермен ынталандыру.

Жарайсыңдар!

Сәттілік!

Дескриптор:

- құбылыстарды ажыратады-2балл

Бағалау

платформада ұсыну

https://youtu.be/Q1I9xVd6wJQ?si=xzIX9uspKJZlQM_W

https://wordwall.net/ru/resource/77582952

Сабақтың ортасы

15-30мин

Топтық жұмыс (12 минут):

Тапсырма:
Оқушыларды 3 топқа бөліп, әр топқа әр түрлі құбылыстарды қамтитын тапсырма беріледі. Әр топ өз құбылыстарын сипаттап, олардың физикалық немесе химиялық екенін талқылайды.

Топтық тапсырмалар:

1-топ: Қанттың балқу процесі, шынының сынуы.
2-топ: Жемістердің ашуы, сүттің ашуы.
3-топ: Алманың ауада қоңыр түске боялуы, көмірдің жануы

Оқушылар физикалық және химиялық құбылыстардың айырмашылықтарын біледі.

Оқушылар құбылыстардың түрін анықтай алады және мысалдар келтіреді.

Оқушылардың ойлау қабілеттері мен анализ жасау дағдылары дамиды.

Бағалау критерийі:

- Құбылыстардың физикалық немесе химиялық екендігін дұрыс сипаттау

Әр топ өз жұмысын таныстырады, сынып оқушыларымен бірге тлқылау жүргізіледі.

Презентация, түрлі суреттер, плакаттар, маркер

Тәжірибе жасауға құрал жабдықтар

30-40мин

«Ке жұптасайық» әдісі арқылы оқушыларды топта жұптасытра отырып тапсырма түрлерін ұсынады

Функционалдық сауаттылыққа негізделген тапсырмалар

Жұптасып пікірлеседі.

-Берілген сұрақтарды жұптасып талқылайды.

-Тапсырманы бірлесіп орындайды

Дескриптор:

- бос орынды дұрыс сөздермен толтырады

-дұрыс жауаптарын белгілейді

-Өз ойын жазады

Жалпы - 6 балл.

Мәьіндік тапсырмалар жинағы

40-43мин

Қорытынды тапсырма

Тапсырманы платформада ұсынады

Оқушылар берілген тапсырманы орындайды

Дескриптор

-дұрыс жауаптарын ажыратады-1балл

https://learningapps.org/view14211970

43-45мин

«Ақылды химиктер » әдісі

Мұғалім сабақты қорытындылау мақсатында оқушылардың сабаққа деген көзқарасын, кері байланысын қабылдайды

Үй тапсырмасы

Оқушыларға өз өмірінен бірнеше мысал келтіріп, сол құбылыстарды физикалық және химиялық деп ажыратып жазып келу тапсырылады.

Оқушылар колбаларға сабақтан алған әсерлерін, түсінген түсінбеген тұстарын жащып кері байланыс жасайды

Мұғалім оқушыларды Сотка әдісі арқылы жинаған балдарын есептеп бағалайды

1-5балл-3

5-7балл-4

8-10балл-5

Бөлім:
Педагогтің аты-жөні:
Күні:
Сыныбы: 7
Сабақтың тақырыбы:	Заттардың агрегаттық күйлері
Оқу бағдарламасына сәйкес оқу мақсаты	7.1.1.4 -заттардың әртүрлі агрегаттық күйлерін білу және бөлшектердің кинетикалық теориясы тұрғысынан қатты, сұйық, газ тәріздес заттардың құрылымын түсіндіру
Сабақтың мақсаты:	Заттардың әртүрлі агрегаттық күйлерін анықтау және сипаттау. Бөлшектердің кинетикалық теориясы арқылы заттардың құрылымдық ерекшеліктерін түсіндіру.
Құндылыққа баулу	Қазақстанның мемлекеттік рәміздеріне, ұлттық мерекелерге құрмет көрсету; азаматтық және ұлттық бірегейлікті түсіну

Сабақ кезеңі/Уақыты

Педагогтің іс-әрекеті

Оқушының іс-әрекеті

Бағалау

Ресурстар

Сабақтың басы

0-2мин

(Ұ). Ұйымдастыру кезеңі:

Психологиялық ахуал қалыптастыру:

«Аялы алақан»

Мақсаты: жылылық, сенімділік деңгейін, еркіндікті дамыту.

1-топ

2-топ

3-топ

Мотивациялық сөздер

Арманда!

Сенім арт!

Өзіңді жетілдіре біл!

Қол жеткіз!

Жаңалық аш!

Жеңе біл!

Тек қана алға жылжы!

Өзіңді тыңда!

Қағидадан бас тартпа

Сабақ арнай платформада жасақталған

Топқа бөлу

Сабақтың басы

2-7мин

Алдыңғы білім

Платформада тапсырма түрлерін ұсынады

Оқушылар алдыңғы білімдерін еске түсіре отырып тест тапсырмасын орындайды

Дескрипторы:

-дұрыс жауаптарын белгілейді

әр жауапқа -1балл

https://wordwall.net/ru/resource/77583194

Сабақтың ортасы

7-15мин

Ой қозғау (5 минут):

Оқушыларға күнделікті өмірде кездесетін қатты, сұйық және газ тәріздес заттарды атауды ұсынып, олардың қасиеттері туралы қысқаша талқылау.

Мұғалім заттардың агрегаттық күйлеріне қатысты негізгі сұрақтарды қою:

Қатты заттың бөлшектері қалай орналасады?

Сұйық заттардағы бөлшектердің қозғалысы қандай?

Газдардың бөлшектері қалай қозғалады?

3. Жаңа тақырыпты түсіндіру (10 минут):

Заттардың агрегаттық күйлері: қатты, сұйық, газ тәріздес заттардың қасиеттері мен құрылымдары туралы түсіндіру.
Қатты күй: бөлшектердің тығыз орналасуы, тұрақты форма және көлем.
Сұйық күй: бөлшектердің тығыз орналасуы, бірақ олар еркін қозғала алады, тұрақты көлем, бірақ формасы ыдыстың пішініне байланысты.
Газ тәріздес күй: бөлшектердің арасында үлкен қашықтық бар, олар өте жылдам қозғалады, тұрақты форма мен көлемі жоқ, газдар кеңейіп, барлық көлемді толтырады.
Бөлшектердің кинетикалық теориясының негізгі қағидаларын қарастыру.

"Кинометафора" әдісі

Оқушыларға бейнекөрсетілім көрсетіледі
Теорияны бекіту тапсырмаларын ұсынады

Қошемет сөздермен ынталандыру.

Жарайсыңдар!

Сәттілік!

Дескриптор:

-сөлемдерді дұрыс орналастырады-1балл Бағалау

платформада ұсыну

https://youtu.be/gFuHG1yAdp0?si=UfYhcKcZhgrNZ38h

https://learningapps.org/view13766849т

Сабақтың ортасы

15-30мин

Топтық жұмыс (12 минут):

Тапсырма:
Оқушыларды 3 топқа бөліп, әр топқа бір агрегаттық күйді (қатты, сұйық, газ) сипаттау тапсырмасы беріледі. Әр топ бөлшектердің орналасуын, қозғалысын және қасиеттерін сипаттайды, содан кейін өздерінің агрегаттық күйі туралы презентация дайындайды.

Оқушылар қатты, сұйық, газ тәріздес заттардың агрегаттық күйлерін және олардың құрылымдық ерекшеліктерін біледі.

Оқушылар бөлшектердің кинетикалық теориясының негізгі ұғымдарын түсініп, оны заттардың құрылымына қатысты қолдана алады.

Бағалау критерийі:

Презентация, түрлі суреттер, плакаттар, маркер

Тәжірибе жасауға құрал жабдықтар

30-40мин

«Ке жұптасайық» әдісі арқылы оқушыларды топта жұптасытра отырып тапсырма түрлерін ұсынады

Функционалдық сауаттылыққа негізделген тапсырмалар

Жұптасып пікірлеседі.

-Берілген сұрақтарды жұптасып талқылайды.

-Тапсырманы бірлесіп орындайды

Дескриптор:

- бос орынды дұрыс сөздермен толтырады

-дұрыс жауаптарын белгілейді

-Өз ойын жазады

Жалпы - 6 балл.

Мәьіндік тапсырмалар жинағы

40-43мин

Қорытынды тапсырма

Тест тапсырмалар ұсынады

Оқушылар берілген тапсырманы орындайды

Дескриптор

Дұрыс жауаптарын белгілейді

Тест тапмырмалар жинағы

43-45мин

«Ақылды химиктер » әдісі

Мұғалім сабақты қорытындылау мақсатында оқушылардың сабаққа деген көзқарасын, кері байланысын қабылдайды

Үй тапсырмасы

Оқушыларға өз үйінен немесе табиғаттан мысал келтіріп, әр түрлі агрегаттық күйлердегі заттарды суреттеп жазу, және сол заттардың бөлшектерінің қалай орналасатынын түсіндіру тапсырылады.

Оқушылар колбаларға сабақтан алған әсерлерін, түсінген түсінбеген тұстарын жащып кері байланыс жасайды

Мұғалім оқушыларды Сотка әдісі арқылы жинаған балдарын есептеп бағалайды

1-5балл-3

5-7балл-4

8-10балл-5

Химияның негізгі ұғымдары мен маңыздылығы

Химия - заттардың құрамы, құрылысы, қасиеттері және олардың өзгерістерін зерттейтін ғылым. Ол табиғаттағы элементтер мен қосылыстарды, олардың өзара әрекеттесуін және күнделікті өмірдегі қолданысын қарастырады. Химия біздің айналамыздағы әлемді түсінуге және оны жақсартуға көмектеседі.

Fill in the Blank: Fill in the blank with the correct words.

Химия ғылымы заттардың __, құрылысы және __ зерттейді.

Химиялық реакциялар кезінде заттардың __ өзгереді.

Периодтық жүйе химиялық __ жүйеленген кестесі болып табылады.

Химия ғылымы күнделікті өмірде __ өндірісінен бастап, дәрі-дәрмектерді жасауға дейін қолданылады.

Атом - заттың ең кіші __, ол элементтің химиялық қасиеттерін анықтайды.

Word bank: құрамы, элементтердің, қасиеттерін, бөлшегі, тамақ, табиғаты, қасиеттері

Multiple Choice Questions: Choose the correct answer from the choices for each question.

Химияның негізгі зерттеу объектісі қандай?
a) Планеталар
b) Жануарлар
c) Заттар
d) Ғарыш

Төмендегілердің қайсысы химиялық элемент емес?
a) Оттегі
b) Су
c) Темір
d) Көміртек

Химиялық формула нені көрсетеді?
a) Заттың түсін
b) Заттың құрамын
c) Заттың салмағын
d) Заттың көлемін

Химия ғылымының күнделікті өмірдегі маңызды қолданысы:
a) Теледидар бағдарламаларын жасау
b) Спорттық жарыстар ұйымдастыру
c) Дәрі-дәрмектер өндіру
d) Көлік жүргізу

Химиялық реакция дегеніміз не?
a) Заттардың агрегаттық күйінің өзгеруі
b) Заттардың бір-бірімен араласуы
c) Заттардың жаңа заттарға айналуы
d) Заттардың түсінің өзгеруі

Open Ended Questions: Answer the following questions in complete sentences:

Химия ғылымының негізгі мақсаты қандай? Түсіндіріңіз.

Күнделікті өмірде кездесетін үш химиялық процесті атаңыз және оларды қысқаша сипаттаңыз.

Химия ғылымының қоршаған ортаны қорғаудағы рөлі қандай? Мысал келтіріңіз.

Answer Key:

Fill in the Blank:

құрамы, қасиеттерін

табиғаты

элементтердің

тамақ

бөлшегі

Multiple Choice Questions:

c) Заттар

b) Су

b) Заттың құрамын

c) Дәрі-дәрмектер өндіру

c) Заттардың жаңа заттарға айналуы

Open Ended Questions:

Химия ғылымының негізгі мақсаты - заттардың құрамын, құрылысын, қасиеттерін және олардың өзгерістерін зерттеу арқылы табиғатты түсіну және оны адамзат игілігіне пайдалану. Бұл ғылым жаңа материалдар жасауға, қоршаған ортаны қорғауға және адам өмірін жақсартуға бағытталған.

Күнделікті өмірдегі химиялық процестер мысалдары:

Тамақ пісіру: Жылу әсерінен тағамдардың құрамы мен құрылымы өзгереді.

Тот басу: Темір оттегімен әрекеттесіп, темір тотығын түзеді.

Фотосинтез: Өсімдіктер күн сәулесінің әсерінен көмірқышқыл газы мен судан глюкоза мен оттегін түзеді.

Химия ғылымы қоршаған ортаны қорғауда маңызды рөл атқарады. Мысалы, ластаушы заттарды анықтау және оларды залалсыздандыру әдістерін жасау, экологиялық таза отын мен материалдарды өндіру, суды тазарту технологияларын жетілдіру сияқты мәселелерді шешуге көмектеседі. Сонымен қатар, пластикті қайта өңдеу және биоыдырайтын материалдарды жасау арқылы қоқыс мәселесін шешуге үлес қосады.

Қауіпсіздік техникасының ережелерімен және зертханалық құрал-жабдықтармен танысу (Introduction to Safety Rules and Laboratory Equipment)

Зертханалық қауіпсіздік тәжірибелерді сәтті өткізу және өзіңізді және басқаларды қорғау үшін өте маңызды. Бұл жұмыс парағы жаратылыстану сабақтарында қолданылатын негізгі қауіпсіздік ережелері мен жалпы зертханалық жабдықты түсінуге көмектеседі. Есіңізде болсын, қауіпсіздік нұсқауларын орындау жазатайым оқиғалардың алдын алу және қауіпсіз оқу ортасын қамтамасыз ету үшін маңызды.

Бос орынды толтырыңыз : бос орынды дұрыс сөздермен толтырыңыз.

Эксперимент кезінде көзіңізді қорғау үшін әрқашан __ киіңіз.
Ешқашан зертханада тамақ ішпеңіз, ішпеңіз немесе __ ішпеңіз.
Пробиркадағы затты қыздырған кезде ашық ұшын __ және басқалардан алыс бағыттаңыз.
Тәжірибені бастамас бұрын __ және өрт сөндіргіштің орналасқан жерін білу керек .
Химиялық заттарды немесе үлгілерді ұстағаннан кейін __ әрқашан сабынмен және сумен мұқият жуыңыз .

Сөздер банкі : қауіпсіздік көзілдірігі, сағыз, өзіңіз, шұғыл душ, қолдар

Көп таңдаулы сұрақтар : әр сұраққа таңдаулардан дұрыс жауапты таңдаңыз.

Теріңізге химиялық зат төгілсе не істеу керек?
а) Елеусіз қалдырыңыз
ә) Қағаз сүлгімен сүртіңіз
б) Оны дереу көп сумен шайыңыз
г) Оны таңғышпен жабыңыз.
Төмендегілердің қайсысын зертханада қолдануға болмайды?
а) Тұмсығы жабық аяқ киім кию
ә) Ұзын шашты артқа байлау
б) Контактілі линзаларды кию
г) Мұғалімнің нұсқауын орындау
Зертханада химиялық заттың иісін білудің дұрыс жолы қандай?
а) Мұрныңызды ыдыстың үстіне тура қойыңыз
ә) Буларды қолыңызбен мұрныңызға қарай тартыңыз
б) Сыныптасыңыздан оның иісін иіскеуін сұраңыз
г) Деміңізді ұстаңыз және мүлде иістемеңіз.
Сұйықтықтың нақты көлемін өлшеу үшін қандай жабдық қолданылады?
а) стакан
ә) градуирленген цилиндр
б) пробирка
г) Петри табақшасы
Эксперименттегі қадамға сенімді болмасаңыз не істеу керек?
а) Бұл қадамды өткізіп жіберіңіз
ә) Мұғалімнен көмек сұраңыз
c) Ойланыңыз және бәрібір жалғастырыңыз
г) Оны телефоныңыздан іздеңіз

Ашық сұрақтар : Келесі сұрақтарға толық сөйлемдермен жауап беріңіз:

Зертханада сақтау керек үш маңызды қауіпсіздік ережесін түсіндіріңіз.

Сынған әйнекті зертханада жоюдың дұрыс тәртібін сипаттаңыз.

Сорғыштың мақсаты қандай және оны қашан пайдалану керек?

Жауап кілті :

Бос орынды толтырыңыз:

қауіпсіздік көзілдірігі
сағыз шайнау
өзің
төтенше душ
қолдар

Көп таңдаулы сұрақтар:

c) Оны бірден көп сумен шайыңыз
в) контактілі линзаларды кию
б) Буларды қолыңызбен мұрныңызға қарай тартыңыз
б) градуирленген цилиндр
ә) Мұғалімнен көмек сұраңыз

Ашық сұрақтар:

Жауап үлгісі: Зертханада сақтау керек үш маңызды қауіпсіздік ережесі:
- Әрқашан қауіпсіздік көзілдірігі мен зертханалық халат сияқты тиісті жеке қорғаныс құралдарын киіңіз.
- Химиялық заттарды кездейсоқ жұтып алмау үшін зертханада ешқашан жеуге, ішуге немесе сағыз шайнауға болмайды.
- Әрқашан мұғалімнің нұсқауларын орындаңыз және қандай да бір процедураға сенімді болмасаңыз, көмек сұраңыз.
Жауап мысалы: Сынған әйнекті зертханаға тастау үшін сізге:
- Мұғалімге дереу хабарлаңыз.
- Сынған әйнекті мұқият сыпыру үшін щетка мен шаң жинағышты пайдаланыңыз.
- Сынған әйнекті кәдімгі қоқыс жәшігіне емес, әйнекті тастауға арналған арнайы контейнерге салыңыз.
- Қолғап киіп жүрсеңіз де, сынған әйнекті алу үшін ешқашан қолыңызды пайдаланбаңыз.
Жауап мысалы: Сорғыш – қауіпті немесе зиянды түтіндердің, булардың немесе шаңдардың әсерін шектеу үшін пайдаланылатын зертханадағы желдетілетін қоршау. Оны ұшпа химиялық заттармен, күшті иістермен немесе ықтимал зиянды газдар шығаратын кез келген заттармен жұмыс істегенде пайдалану керек. Сорғыш ауаны жұмыс аймағынан тартып, оны ғимарат сыртына шығармас бұрын сүзу арқылы пайдаланушыны қорғауға көмектеседі.

Элемент, қоспа және қосылыс туралы жұмыс парағы

Химияда біз әртүрлі заттармен жұмыс істейміз. Олардың ішінде элементтер, қоспалар және қосылыстар бар. Элемент - бұл бір түрдегі атомдардан тұратын таза зат. Қоспа - екі немесе одан да көп заттардың араласуы, олар өз қасиеттерін сақтайды. Қосылыс - екі немесе одан да көп элементтердің химиялық байланысқан нәтижесі, жаңа қасиеттері бар жаңа зат түзіледі.

Fill in the Blank: Fill in the blank with the correct words.

__ - бұл бір түрдегі атомдардан тұратын таза зат.
Екі немесе одан да көп заттардың араласуы __ деп аталады.
__ - екі немесе одан да көп элементтердің химиялық байланысқан нәтижесі.
Қоспадағы заттар өздерінің __ сақтайды.
Қосылыста жаңа __ бар жаңа зат түзіледі.

Word bank: қасиеттері, элемент, қоспа, қосылыс, қасиеттерін

Multiple Choice Questions: Choose the correct answer from the choices for each question.

Төмендегілердің қайсысы элементке жатады?
a) Су
b) Ас тұзы
c) Темір
d) Ауа
Қоспаның дұрыс анықтамасы қайсы?
a) Бір түрдегі атомдардан тұратын зат
b) Екі немесе одан да көп заттардың араласуы
c) Екі элементтің химиялық байланысуы
d) Жаңа қасиеттері бар зат
Қосылыстың мысалы қайсы?
a) Оттегі
b) Темір үгіндісі мен күкірт ұнтағының қоспасы
c) Су (H2O)
d) Алтын
Қоспаның құрамдас бөліктерін бөлуге болады:
a) Химиялық реакция арқылы
b) Физикалық әдістер арқылы
c) Мүмкін емес
d) Тек қыздыру арқылы
Қосылыстар туралы дұрыс тұжырым:
a) Оларды оңай бөлуге болады
b) Олар әрқашан екі элементтен тұрады
c) Олардың қасиеттері құрамдас бөліктерінің қасиеттерінен өзгеше
d) Олар тек табиғи түрде кездеседі

Open Ended Questions: Answer the following questions in complete sentences:

Элемент, қоспа және қосылыс арасындағы негізгі айырмашылықтарды түсіндіріңіз.

Күнделікті өмірден элемент, қоспа және қосылыстың бір-бір мысалын келтіріңіз және неліктен олар сол категорияға жататынын түсіндіріңіз.

№1 зертханалық тәжірибеде ("Заттар қоспалары мен олардың қосылыстарын салыстыру") не үйренуді күтесіз? Қандай бақылаулар жасай аласыз?

Answer Key:

Fill in the Blank:

Элемент
қоспа
Қосылыс
қасиеттерін
қасиеттері

Multiple Choice Questions:

c) Темір
b) Екі немесе одан да көп заттардың араласуы
c) Су (H2O)
b) Физикалық әдістер арқылы
c) Олардың қасиеттері құрамдас бөліктерінің қасиеттерінен өзгеше

Open Ended Questions:

Мысалы: Элемент - бір түрдегі атомдардан тұратын таза зат. Қоспа - екі немесе одан да көп заттардың араласуы, олар өз қасиеттерін сақтайды. Қосылыс - екі немесе одан да көп элементтердің химиялық байланысқан нәтижесі, жаңа қасиеттері бар жаңа зат түзіледі.
Мысалы: Элемент - алтын (Au), ол тек бір түрдегі атомдардан тұрады. Қоспа - шай, ол судан және шөптерден тұрады, олар өз қасиеттерін сақтайды. Қосылыс - ас тұзы (NaCl), ол натрий мен хлордың химиялық байланысуынан пайда болған жаңа зат.
Мысалы: Зертханалық тәжірибеде қоспалар мен қосылыстардың физикалық және химиялық қасиеттерін салыстыруды күтемін. Қоспалардың құрамдас бөліктерін оңай ажыратуға болатынын, ал қосылыстарда жаңа заттың пайда болғанын байқай аламын. Сонымен қатар, қоспалар мен қосылыстардың түсі, агрегаттық күйі, ерігіштігі сияқты қасиеттерін бақылай аламын.

Қоспалардың түрлері және оларды бөлу әдістері

Қоспалар - бұл екі немесе одан да көп заттардан тұратын жүйелер. Олар біртекті және әртекті болып бөлінеді. Қоспаларды бөлу әдістері олардың физикалық және химиялық қасиеттеріне негізделген. Бұл әдістерге сүзу, булану, кристалдану, дистилляция және хроматография жатады. Қоспаларды бөлу процесі ғылыми зерттеулерде, өнеркәсіпте және күнделікті өмірде маңызды рөл атқарады.

Fill in the Blank: Fill in the blank with the correct words.

Қоспалар __ және __ болып екі негізгі түрге бөлінеді.
Сүзу әдісі __ қоспаларды бөлу үшін қолданылады.
__ - бұл сұйықтықтарды қайнау температураларының айырмашылығына байланысты бөлу әдісі.
Хроматография әдісі __ қоспаларды бөлу үшін қолданылады.
Кристалдану процесі __ күйден __ күйге өту кезінде жүреді.

Word bank: біртекті, әртекті, сұйық, қатты, дистилляция, күрделі, сұйық, газ тәрізді

Multiple Choice Questions: Choose the correct answer from the choices for each question.

Қай әдіс суды тұздан бөлу үшін қолданылады?
a) Сүзу
b) Булану
c) Дистилляция
d) Хроматография
Біртекті қоспаның мысалы:
a) Құм мен су
b) Тұз ерітіндісі
c) Май мен су
d) Темір ұнтақтары мен күкірт
Қай әдіс газ қоспаларын бөлу үшін қолданылады?
a) Сүзу
b) Булану
c) Кристалдану
d) Фракциялық дистилляция
Хроматография әдісі неге негізделген?
a) Қайнау температурасының айырмашылығына
b) Еру қабілетінің айырмашылығына
c) Тығыздық айырмашылығына
d) Бөлшектер өлшемінің айырмашылығына
Қай процесс қоспаны бөлуге жатпайды?
a) Сублимация
b) Экстракция
c) Полимеризация
d) Центрифугалау

Open Ended Questions: Answer the following questions in complete sentences:

Қоспаларды бөлудің маңыздылығын түсіндіріңіз және оның күнделікті өмірде қолданылуына екі мысал келтіріңіз.

Дистилляция процесін сипаттаңыз және оның қандай қоспаларды бөлу үшін тиімді екенін түсіндіріңіз.

Қоспаны бөлуге негізделген тәжірибені жоспарлаңыз. Қандай әдісті қолданасыз және неліктен?

Answer Key:

Fill in the Blank:

біртекті, әртекті
әртекті
дистилляция
күрделі
сұйық, қатты

Multiple Choice Questions:

b) Булану
b) Тұз ерітіндісі
d) Фракциялық дистилляция
b) Еру қабілетінің айырмашылығына
c) Полимеризация

Open Ended Questions:

Мысалы: Қоспаларды бөлу өте маңызды, өйткені ол таза заттарды алуға және қажетті компоненттерді бөліп алуға мүмкіндік береді. Күнделікті өмірде бұл процесс су тазарту жүйелерінде (ауыз суды тазарту) және тағам дайындауда (мысалы, макаронды сүзу) қолданылады.
Мысалы: Дистилляция - бұл сұйықтықтарды қайнау температураларының айырмашылығына байланысты бөлу әдісі. Бұл процесте қоспа қыздырылады, төмен қайнау температурасы бар компонент буланып, содан кейін салқындатылып, жиналады. Бұл әдіс әсіресе сұйық қоспаларды, мысалы, мұнай өнімдерін немесе алкогольді сусындарды бөлу үшін тиімді.
Мысалы: Мен құм, тұз және су қоспасын бөлуге негізделген тәжірибе жоспарлаймын. Алдымен сүзу әдісін қолданып, құмды бөліп аламын, өйткені оның бөлшектері ірі. Содан кейін қалған тұз ерітіндісін буландыру арқылы тұзды судан бөліп аламын. Бұл әдістер қарапайым және тиімді, әрі қоспаның әр компонентінің физикалық қасиеттерін ескереді.

Физикалық және химиялық құбылыстар. №3 зертханалық тәжірибе «Химиялық реакциялардың белгілері»

Физикалық және химиялық құбылыстар табиғатта жиі кездеседі. Физикалық құбылыстар заттың сыртқы түрін өзгертеді, бірақ оның химиялық құрамын өзгертпейді. Химиялық құбылыстар, керісінше, заттың құрамын өзгертеді және жаңа заттар пайда болады. Химиялық реакциялардың белгілері түс өзгеруі, газ бөлінуі, тұнба түзілуі және температура өзгеруі болуы мүмкін.

Fill in the Blank: Fill in the blank with the correct words.

Физикалық құбылыстар заттың __ түрін өзгертеді.
Химиялық реакциялар кезінде __ заттар пайда болады.
Химиялық реакцияның бір белгісі - __ бөлінуі.
Тұнба түзілуі - химиялық __ белгісі.
Температура __ химиялық реакцияның тағы бір белгісі болуы мүмкін.

Word bank: сыртқы, жаңа, газ, реакцияның, өзгеруі

Multiple Choice Questions: Choose the correct answer from the choices for each question.

Қай құбылыс кезінде заттың химиялық құрамы өзгермейді?
a) Химиялық құбылыс
b) Физикалық құбылыс
c) Биологиялық құбылыс
d) Ядролық құбылыс
Химиялық реакцияның белгісі емес:
a) Түс өзгеруі
b) Газ бөлінуі
c) Тұнба түзілуі
d) Пішін өзгеруі
Мыстың тотығуы қандай құбылыс?
a) Физикалық
b) Химиялық
c) Механикалық
d) Электрлік
Судың қайнауы қандай құбылыс?
a) Химиялық
b) Физикалық
c) Биологиялық
d) Геологиялық
Химиялық реакция кезінде әрдайым болатын процесс:
a) Жарық шығару
b) Дыбыс шығару
c) Заттардың өзгеруі
d) Түс өзгеруі

Open Ended Questions: Answer the following questions in complete sentences:

Физикалық және химиялық құбылыстардың айырмашылығын түсіндіріңіз.

Химиялық реакцияның екі белгісін атап, оларға мысал келтіріңіз.

Күнделікті өмірде кездесетін бір химиялық және бір физикалық құбылысты сипаттаңыз.

Answer Key:

Fill in the Blank:

сыртқы
жаңа
газ
реакцияның
өзгеруі

Multiple Choice Questions:

Open Ended Questions:

Физикалық және химиялық құбылыстардың айырмашылығы:
Физикалық құбылыстар заттың сыртқы түрін ғана өзгертеді, ал оның химиялық құрамы өзгермейді. Химиялық құбылыстар кезінде заттың құрамы өзгеріп, жаңа заттар пайда болады.
Химиялық реакцияның екі белгісі және мысалдар:
1) Түс өзгеруі: Мысалы, темірдің тотығуы кезінде қоңыр түсті тот пайда болады.
2) Газ бөлінуі: Мысалы, сірке суы мен ас содасын араластырғанда көмірқышқыл газы бөлінеді.
Күнделікті өмірдегі химиялық және физикалық құбылыс:
Химиялық құбылыс: Тамақ пісіру кезінде өнімдердің құрамы өзгереді, жаңа дәмдер мен иістер пайда болады.
Физикалық құбылыс: Мұздың еруі - су қатты күйден сұйық күйге өтеді, бірақ химиялық құрамы өзгермейді.

Физикалық және химиялық құбылыстар. №3 зертханалық тәжірибе «Химиялық реакциялардың белгілері»

Физикалық және химиялық құбылыстар табиғатта жиі кездеседі. Физикалық құбылыстар заттың құрамын өзгертпейді, ал химиялық құбылыстар жаңа заттардың пайда болуына әкеледі. Химиялық реакциялардың белгілері түс өзгеруі, газ бөлінуі, тұнба түзілуі және температура өзгеруі болуы мүмкін.

Fill in the Blank: Fill in the blank with the correct words.

Физикалық құбылыстар кезінде заттың __ өзгермейді.
Химиялық реакциялар кезінде __ заттар пайда болады.
Химиялық реакцияның бір белгісі - __ бөлінуі.
Тұнба түзілуі - химиялық __ белгісі.
Температураның __ химиялық реакцияның жүруін көрсетуі мүмкін.

Word bank: құрамы, жаңа, газ, реакцияның, өзгеруі

Multiple Choice Questions: Choose the correct answer from the choices for each question.

Қай құбылыс физикалық құбылысқа жатады?
a) Темірдің тотығуы
b) Судың қайнауы
c) Көмірдің жануы
d) Сүттің ашуы
Химиялық реакцияның белгісі емес:
a) Түс өзгеруі
b) Газ бөлінуі
c) Тұнба түзілуі
d) Заттың пішінінің өзгеруі
Химиялық реакция кезінде не өзгереді?
a) Заттың түсі ғана
b) Заттың құрамы
c) Заттың көлемі ғана
d) Заттың массасы ғана
Қай процесс химиялық құбылысқа жатады?
a) Мұздың еруі
b) Судың булануы
c) Темірдің тотығуы
d) Қардың түсуі
Химиялық реакцияның жүруін қалай анықтауға болады?
a) Заттың пішінін өлшеу арқылы
b) Заттың массасын өлшеу арқылы
c) Заттың түсін бақылау арқылы
d) Заттың көлемін өлшеу арқылы

Open Ended Questions: Answer the following questions in complete sentences:

Физикалық және химиялық құбылыстардың айырмашылығын түсіндіріңіз.

Химиялық реакциялардың екі белгісін атап, оларға мысал келтіріңіз.

Күнделікті өмірде кездесетін бір химиялық реакцияны сипаттаңыз.

Answer Key:

Fill in the Blank:

құрамы
жаңа
газ
реакцияның
өзгеруі

Multiple Choice Questions:

b) Судың қайнауы
d) Заттың пішінінің өзгеруі
b) Заттың құрамы
c) Темірдің тотығуы
c) Заттың түсін бақылау арқылы

Open Ended Questions:

Физикалық құбылыстар заттың сыртқы көрінісін өзгертеді, бірақ құрамын өзгертпейді. Мысалы, мұздың еруі. Химиялық құбылыстар кезінде заттың құрамы өзгеріп, жаңа заттар пайда болады. Мысалы, темірдің тотығуы.
Химиялық реакциялардың екі белгісі:
а) Түс өзгеруі: Мысалы, темір тотыққанда қоңыр түске айналады.
б) Газ бөлінуі: Мысалы, сірке суы мен ас содасын араластырғанда көмірқышқыл газы бөлінеді.
Күнделікті өмірде кездесетін химиялық реакцияның бір мысалы - нанның пісуі. Нан пісіру кезінде ұнның құрамындағы крахмал ыдырайды, ашытқы көмірқышқыл газын бөледі, және жаңа заттар пайда болады. Нәтижесінде, біз бастапқы ингредиенттерден мүлдем өзгеше өнім аламыз.

Заттардың Агрегаттық Күйлері мен Бөлшектердің Кинетикалық Теориясы

Заттар үш негізгі агрегаттық күйде болады: қатты, сұйық және газ тәрізді. Бұл күйлер бөлшектердің кинетикалық теориясы арқылы түсіндіріледі. Бұл теория заттардың құрылымын олардың бөлшектерінің қозғалысы мен өзара әрекеттесуі тұрғысынан сипаттайды. Қатты заттарда бөлшектер тығыз орналасқан және аз қозғалады. Сұйықтарда бөлшектер еркін қозғалады, бірақ бір-бірімен байланыста болады. Газдарда бөлшектер өте жылдам қозғалып, бір-бірінен алыс орналасады.

Fill in the Blank: Fill in the blank with the correct words.

Заттар __, __, және __ күйлерде болады.
Қатты заттарда бөлшектер __ орналасқан және __ қозғалады.
Сұйықтарда бөлшектер __ қозғалады, бірақ __ болады.
Газдарда бөлшектер __ қозғалып, бір-бірінен __ орналасады.
Бөлшектердің __ теориясы заттардың құрылымын түсіндіреді.

Word bank: тығыз, қатты, еркін, жылдам, байланыста, газ тәрізді, кинетикалық, аз, сұйық, алыс

Multiple Choice Questions: Choose the correct answer from the choices for each question.

Қай агрегаттық күйде бөлшектер ең тығыз орналасқан?
a) Газ
b) Сұйық
c) Қатты
d) Барлығында бірдей
Бөлшектердің кинетикалық теориясы нені түсіндіреді?
a) Заттардың түсін
b) Заттардың құрылымын
c) Заттардың массасын
d) Заттардың көлемін
Қай агрегаттық күйде бөлшектер ең жылдам қозғалады?
a) Қатты
b) Сұйық
c) Газ
d) Барлық күйлерде бірдей
Сұйықтардағы бөлшектердің қозғалысы қалай сипатталады?
a) Тығыз және қозғалмайды
b) Еркін қозғалады, бірақ байланыста болады
c) Өте жылдам және алыс орналасқан
d) Мүлдем қозғалмайды
Қатты заттардағы бөлшектердің қозғалысы қандай?
a) Өте жылдам
b) Орташа жылдамдықта
c) Аз қозғалады
d) Мүлдем қозғалмайды

Open Ended Questions: Answer the following questions in complete sentences:

Бөлшектердің кинетикалық теориясы бойынша газдардың құрылымын қалай түсіндіруге болады?

Қатты заттан сұйыққа, одан кейін газға айналу кезінде бөлшектердің қозғалысы қалай өзгереді?

Неліктен қатты заттар белгілі бір пішінді сақтайды, ал сұйықтар мен газдар ыдыстың пішініне бейімделеді?

Answer Key:

Fill in the Blank:

қатты, сұйық, газ тәрізді
тығыз, аз
еркін, байланыста
жылдам, алыс
кинетикалық

Multiple Choice Questions:

c) Қатты
b) Заттардың құрылымын
c) Газ
b) Еркін қозғалады, бірақ байланыста болады
c) Аз қозғалады

Open Ended Questions:

Бөлшектердің кинетикалық теориясы бойынша газдардың құрылымын былай түсіндіруге болады: Газдарда бөлшектер өте жылдам және хаосты түрде қозғалады. Олар бір-бірінен алыс орналасқан және өзара әрекеттесу күштері әлсіз. Бұл газдардың ыдыстың пішініне бейімделуіне және оңай сығылуына мүмкіндік береді.
Қатты заттан сұйыққа, одан кейін газға айналу кезінде бөлшектердің қозғалысы келесідей өзгереді: Қатты күйде бөлшектер тығыз орналасқан және аз қозғалады. Сұйық күйге өткенде, бөлшектер арасындағы байланыс әлсірейді және олар еркін қозғала бастайды. Газ күйінде бөлшектер өте жылдам және еркін қозғалады, бір-бірінен алыс орналасады.
Қатты заттар белгілі бір пішінді сақтайды, өйткені олардың бөлшектері арасындағы байланыс күшті және тығыз орналасқан. Сұйықтар мен газдар ыдыстың пішініне бейімделеді, себебі олардың бөлшектері арасындағы байланыс әлсіз және олар еркін қозғала алады. Сұйықтарда бөлшектер арасында әлі де байланыс бар, ал газдарда бөлшектер толығымен еркін.

Ресми байқаулар тізімі

Республикалық байқауларға қатысып жарамды дипломдар алып санатыңызды көтеріңіз!