8 сынып ХИМИЯ Практикалық және зертханалық жұмыс дәптері

Зертханалық жұмыс № 1

Күні « »

Тақырыбы: Атомдар модельдерін жасау.

Мақсаты: Атомдар модельдерін жасап үйрену.

Құрал – жабдықтар: түрлі түсті қарындаштар, циркуль.

Нұсқаулық.

1.Циркульмен дәптерге диаметрі 14 см шеңбер салыңдар. Шеңбердің ішіне диаметрі 11 см тағы бір шеңбер салыңдар.

2. Көміртектің және оттектің Бор диаграммасын жасаңдар.

3. Атомдағы бөлшектер санын анықтап, қағаздағы бірінші шеңберге протондар мен нейтрондардың суретін салыңдар. Содан соң электрондар санын анықтап, сәйкес деңгейлерге суреттерін салыңдар.

Нұсқау	Не байқалды	Реакция теңдеуі
Барлық сынауықтарға (7дана) 5 мл–ден натрий гидроксдінің ертіндісін құйыңдар. Бюретканың көмегімен мына ретпен 1мл 1,5мл 2мл 2,5мл 3 мл 3,5 мл 4мл әр сынауққа әр түрлі көлемде мыс сульфатының ертіндісін құйыңдар. Біраз уақыт өткен соң кейбір сынауықта тұнба тзіледі. Сызғыштың көмегімен тұнбаның биіктігін өлшеңдер.

Қортынды:----------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------

Зертханалық жұмыс №2

Күні « »

Тақырыбы: Әрекеттесуші заттардың қатынасы.

Мақсаты: Әрекеттесіші заттардың жағдайда қатынасын тәжірибе жүзінде

анықтап, құрам тұрақтылығы заңының дұрыстығын және зат массасының

сақталу заңын дәлелдеу.

Реактивтер мен құрал-жабдықтар: Мыс сульфатының ертіндісі, натрий гидроксиді, бюретка, сынауық, сызғыш, тұрғы.

Жұмыстың барысы.

Кестегі толтырыңдар.

№	Натрий гидроксиді	Мыс сульфаты	Тұнбаның биіктігі
	5 мл	1мл
	5 мл	1,5мл
	5 мл	2мл
	5 мл	2,5мл
	5 мл	3 мл
	5 мл	3,5 мл
	5 мл	4мл

Бұл тәжірибе көмегімен қай заңның дұрыстығын дәлелдеуге болады.

Қортынды:----------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------

Зертханалық жұмыс № 3

Күні « »

Тақырыбы: Металдардың қышқылдар ертіндісімен әрекеттесуі.

Мақсаты: Әртүрлі металдардың қышқыл ертінділерімен әрекеттесуін зертеу.

Химиялық инертті металдар болатындығы туралы тұжырымдама жасау.

Құрал-жабдықтар мен реактивтер: Сынауқтар, Металдар; магний, мырыш,

темір, мыс, nұз қышқылы және фосфор қышқылы.

Жұмыстың барысы	Не байқалды?	Реакция теңдеуін жазу
Төрт сынауыққа бірдей тұз қышқылын құйып оған металдарды салыңдар: 1- шісынауық Магний ұнтағын 2- шісынауық Мырыш түйірін, 3- шісынауық Темір ұнтағын, 4- шісынауық Мыс сымын
Төрт сынауыққа бірдей фосфор қышқылын құйып оған металдарды салыңдар: 1- шісынауық Магний ұнтағын 2- шісынауық Мырыш түйірін, 3- шісынауық Темір ұнтағын, 4 - шісынауық Мыс сымын

Қортынды:-----------------------------------------------------------------------------------------

---------------------------------------------------------------------------------------------------------

- --------------------------------------------------------------------------------------------------------

---------------------------------------------------------------------------------------------------------

№1 практикалық жұмыс «Металдардың белсенділігін салыстыру.

Күні « »

Мақсаты: нәтижелерді қортындылап металдардың белсенділік қатарын құру.

Реактивтер мен құрал- жабдықтар: Петри табақшалары, сынауықтар, металдар; мыс жаңқасы, қалайы мен темір жаңқалары, қорғасын түйіршігі, Қалайы тұздарының ертіндісі, мыс сульфаты, темір хлориді, мырыш сульфаты, қалайы хлориді, қорғасын нитраты.

Жұмыстың барысы:

Жұмыстың орындау тәртібі	Не байқалды?	Қортынды Реакция теңдеуін жазыңдар
Бес сынауыққа тұздардың ертіндісін құйыңдар да, олардың әрқайсысына мыс жаңқаларын салыңдар. Осы тәжірибені қалған металдармен қайталаңдар.	CuSO4 FeCl3 ZnSO4 Sn Cl3 PbNO3	CuSO4 + Cu = FeCl3 + Cu = ZnSO4 + Cu = Sn Cl3 + Cu = PbNO3 + Cu =
	CuSO4 FeCl3 ZnSO4 Sn Cl3 PbNO3	CuSO4 + Fe = FeCl3 + Fe = ZnSO4 + Fe = Sn Cl3 + Fe = PbNO3 + Fe =
	CuSO4 FeCl3 ZnSO4 Sn Cl3 PbNO3	CuSO4 + Zn = FeCl3 + Zn = ZnSO4 + Zn = Sn Cl3 + Zn = PbNO3 + Zn =
	CuSO4 FeCl3 ZnSO4 Sn Cl3 PbNO3	CuSO4 + Sn = FeCl3 + Sn = ZnSO4 + Sn = Sn Cl3 + Sn = PbNO3 + Sn =
	CuSO4 FeCl3 ZnSO4 Sn Cl3 PbNO3	CuSO4 + Pb = FeCl3 + Pb = ZnSO4 + Pb = Sn Cl3 + Pb = PbNO3 + Pb =

Қортынды. Металдардың белсенділік қатарын құрыңдар:

-------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------

Зертханалық жұмыс № 4

Күні « »

Тақырыбы: Энергияның өзгеруімен жүретін химиялық реакциялар.

Мақсаты: реакциялардың жылуды бөле немесе сіңіре жүретінін білу.

Құрал- жабдықтар мен реакивтер: натрий гидроксиді, тұз қышқылы, ыс гидроксиді жаңадан дайындалған. Сынауықтар, ұстағыштар, спирт шамы, сіріңке, термомерт, химиялық стақан, цилиндр, шыны таяқша.

Жұмыстың барысы:

Жұмыстың жүру реті	Не байқалды?	Қортынды. Реакция теңдеуі.
Жылу бөле жүретін реакция: Целиндрге мл натрий гидроксидін және тұз қышқылын өлшеп алыңдар,. Құрғақ стақанға ертіндіні құйып Алып термомертмен оның температурасын өлшеңдер. Осы Стақанға екінші цилиндрдегі ертіндіні тездетіп құйып, шыны таяқшамен Абайлап араластыра отырып ең жоғарғы температураның мәнін жазыңдар.
Жылу сіңіре жүретін реакциялар. Сынауққа жаңа дайындалған мыс гидроксидінің тұнбасын құйыңдар. Сынауықты ұстағашта бекітіп, қт ережесін сақтай отырып спирт шамын жағып сынауықты қ ыздырыңдар.

Қортынды:------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------

№2 практикалық жұмыс «Сутекті алу және оның қасиеттерін тану»

Күні « »

Мақсаты: сутек газын алу, оның тотықсыздандырғыштық қасиетін білу.

Құрал-жабдықтар мен реактивтер: сутек газын алатын қарапайым құрал, тұрғы, сынауықтар, спиртшам, сіріңке, қысқыш, мырыш түйірлері, 30%-дық тұз қышқылы ерітіндісі.

Қ Т:

ҚТ ережелерімен таныстым________________

Жұмыстың барысы:

Не істеу керек?	Не байқадым?	Реакция теңдеулері. Қорытынды
Суреттегідей сутек алатын қондырғы даярлау Сынауыққа 4-5 түйір мырыш салып, металл тұрғыға орналастыру. Үстінен сынауықтың ¼ бөлігіне келтіріп тұз қышқылынан құю. Екінші сынауықтың аузын төмен қаратып сутек газын жинау, сутектің тазалығын тексеру. Бөлініп жатқан сутекті жағу		1.Сутекті алу реакциясын жазыңдар: Zn + HCl →____+ _____ Бұл реакция қай типке жатады?_________ _______________________ Сутек газын не себепті төңкерілген сынауыққа жинайды? _______________________ _______________________ _______________________ 2.Сутектің жану реакциясын құрастырыңдар: H2 + O2→____ Бұл реакция қай типке жатады?________

Қорытынды: ___________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________

№3 практикалық жұмыс «Оттекті алу және оның қасиеттерін тану»

Күні « »

Мақсаты: оқушылар жұмысты өздері орындайды, оттек газын алып оның қасиеттерін зерттейді.Оттегінің тотықтырғыштық қасиетін білу.

Құрал-жабдықтар мен реактивтер: газ алатын құрал, тұрғы, газ жинайтын стакан немесе сынауық, ұстағыш, сіріңке, спиртшам, марганец (ІV) оксиді, сутек пероксиді магний тасы, индикатор күкірт.

ҚТ ережелерімен таныстым________________

Жұмыстың барысы:

Жұмыстың орындалысы	Не көрдің? Қажетті заттардың суреті.	Қорытындысын және тиісті реакция теңдеулерін жаз.
Оттегін алу және жинау; Оттекті алуға қажетті құрылғы құрастыру. Құрылғының герметикалығын тексеру .
Оттекті алу: Сынауыққа аздап сутектің асқын тотығын сынауыққа құйып катализатор марганец оксидін салып, қыздырыңдар және оттегі бар екендігін дәлелдеу.
Оттекті жинау; Ауа ығыстыру арқылы, Судың астында.	а б
Оттектің химиялық қасиеті: Күкірт оттекте жануы Және жанып болған сынауыққа су құйып ауызын жауып жақсылап шайқаңдар және индикатор тамызыңдар.
Магнийді оттекте жануы және жанып болған сынауыққа су құйып ауызын жауып жақсылап шайқаңдар және индикатор тамызыңдар.

Қортынды:---------------------------------------------------------------------------------------------------

Зертханалық жұмыс № 5

Тақырыбы: Заттардың ерігіштігін зерттеу.

Күні « »

Мақсаты: Әр түрлі заттардың ерігіштігін зерттеңдер.

Құрал- жабдықтар мен реактивтер: Жаңа әзірленген әк суы, кальций хлориді, кальций карбонаты, химиялық стақан, шыны таяқша, дистилденген су, өлшеуіш цилиндр.

Жұмыстың барыс:	Не байқалды?	Қортынды, реакция теңдеуі.
Үш химиялық стақанға цилиндрдің көмегімен белгілі көлемде дист су құямыз. Берілген заттарды суда ерігіштігін сынаңдар, шыны таяқшамен араластырыңдар.
әк суы Ca(OH)2
кальций хлориді Ca Cl2
кальций карбонаты CaCO3

Қортынды:---------------------------------------------------------------------------------------------------

-------------------------------------------------------------------------------------------------------------------

--------------------------------------------------------------------------------------------------------------------

--------------------------------------------------------------------------------------------------------------------

№4 практикалық жұмыс «Қатты заттардың ерігіштігіне температураның әсері»

Күні « »

Мақсаты: Булану техникасын қолданып судың 100 г заттың ерігіштігін есептей алу, алынған мәліметтерді анықтамалықтағы мәнмекн салыстыру.

Реактивтер мен құрал-жабдықтар: Калий би хроматының кристалдары, дистилденген су, сағат сшынысы, стақан, термометр, электр плиткасы немесе спирт шам, сіріңке, асбест тор, техникалық таразы, шыны таяқша, жіптің бір сабағы.

Жұмыстың барысы:

Орындалу реті	Не байқалды?	Қортынды.
Техникалық таразыда 10 г K2 Cr2 O7 тұзын өлшеп алып, стақанға салыңдар. Тұзға 20 мл дистилденген су қосыңдар және оны температурасын өлшеңдер. Стақанды асбест торға қойып тұз толық ерігенше қыздырып, температурасын өлшеңдер.
Шыны таяқшаға жіпті байлап, оны стақаннның бетіне көлденең қойыңдар, жіп Стақанның ортасында тұруы керек , ертіндіні бөлме температурасына дейін салқындатыңдар. Суығаннан кейін жіпті бақылаңдар.

Қортынды:

Ерігіштік дегеніміз не?----------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------

Қ аныққан және қанықпаған ертінді дегеніміз не?--------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------

№5 практикалық жұмыс «Пайыздық және молярлық концентрациялары берілген ерітінділерді дайындау»

Күні « »

Мақсаты: ерітінділер даярлауды білу, өлшеу және есептеуді түсіну, белгілі концентрацияда ерітінді дайындауды қолдану.

Құрал- жабдықтар: 50мл,25 мл, 100 мл көлемдегі стақандар, шыны таяқша, таразы, гирлер,қалақша, өлшегіш цилиндр, өлшемі бар құтылар 25 мл,50 мл,100 мл.

Жұмыстың барысы:

1.Заттың массалық үлесі көрсетілген тұз ерітіндісін дайындау;

1. Заттың массалық үлесі көрсетілген ерітіндіні дайындау үшін тиісті тапсырманы мұғалімнен ал.

2. Есептің шарты бойынша қажетті тұздың массасын және судың көлемін есепте;

3. Таразыға тұзды өлшеп конусты құтыға сал;

4. Дистилденген судың қажетті көлемін ал (сұйықтықтың көлемін өлшеу ереже сін есіңе түсір) және оны конусты құтыдағы тұздың үстіне құй;

5. Конусты құтыдағы тұз ерігенше араластыр;

6. Есепті төменде берілген үлгіде жазып шығар;

1-есеп. Массалық үлесі 5%-дық ас тұзының 50 грамм ерітіндісін дайында.

2-есеп. Массалық үлесі 5%-дық ас тұзының 25 грамм ерітіндісін дайында.

3-есеп. Массалық үлесі 10%-дық ас тұзының 10грамм ерітіндісін дайында.

Берілгені Шешуі: m_(су) = m_{ерітінді}·m_тұз ;

ω(%)=

m_{ерітінді(г)}=

Табу керек: Жауабы:_________

2. Мольдік концентрациясы көрсетілген тұз ерітіндісін дайындау;

1. Мольдік концентрациясы көрсетілген тұз ерітіндісін дайындау үшін тиісті тап сырманы мұғалімнен ал.

2. Заттың мольдік концентрациясы көрсетілген ерітіндіні дайындау үшін тұздың массасын және судың көлемін есепте;

3. Тұздың қажетті массасын өлше және құтыға сал;

4. Құтыға аз ғана су құй, тұзы толық ерігенше араластыр. Содан соң қажетті белгісіне дейін құтыға су құй.

5. Есепті төменде берілген үлгіде жазып шығар;

1-есеп. Мольдік концентрациясы 0,2 моль/л 50мл ас содасының ерітіндісін дайында.

2-есеп. Мольдік концентрациясы 0,5 моль/л 50мл ас содасының ерітіндісін дайында.

3-есеп. Мольдік концентрациясы 0,1 моль/л 50мл ас содасының ерітіндісін дайында.

Берілгені: Шешуі: C_M = ; ;

V_ер(мл)=

C(_моль/л)=

_______________

Табу керек: Жауабы:___________

m_тұз(г)=?

Қорытынды:_________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________

Зертханалық жұмыс № 6

Күні « »

Тақырыбы: Оксидтердің қасиеттерін зерттеу.

Мақсаты: Оксидтердің жіктелуі мен қасиеттерін білу және түсіну.

Реактивтер мен құрал-жабдықтар: Сөндірілмеген әк СаО, Қызыл фосфор Р, Индикатор, дист су, кәрлен атбақша, сынауықтар, темір қысқыш, спирт шам, сіріңке, конустық колба.

Жұмыстың барыс	Не байқалды?	Қортынды ,р.т жазу.
Кальций оксидімен : Кәрден табақшаға сөндірілмеген әк салып, оған жайлап су құйыңдар. Реакция жүре ме? Біраз тұндырып ертіндіні құйып алыңдар, оны екі сынауыққа бөліп құйып индикатормен сынаңдар. Не байқалды?
Фосфор оксидімен: Темір қасықпен қызыл фосфорды алып, спирт шамның жалынында ұстаңдар. Фосфор От алған кезде конусты колбаға салыңдар. Колба фосфор оксдіне ақ бументолады, оған біраз дист су құйып араластырыңдар, ертіндіні екіге бөліп индикатормен сынаңдар.

Қортынды:----------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------

Зертханалық жұмыс № 7

Күні « »

Тақырыбы: Қышқылдардың қасиеттерін зерттеу.

Жұмыстың мақсаты: қышқылдардың құрамы мен қасиеттерін білу және түсіну.

Құралдар мен реактивтер:Штатив, сынауықтар, индикаторлар:лакмус, фенолфталеин, метилоранж; ортофосфор қышқылы, тұз қышқылы, азот қышқылы, мыс, мырыш,темір, темір оксиді (ІІ), мыс оксиді (ІІ). Күміс нитраты.

Тәжірибе	Берілген заттар	Реакция белгілері	Реакция теңдеулері
Қышқылдар-дың индикаторға әсері	Лакмус, тұз қышқылы
	Фенолфталеи, тұз қышқылы
	Метилоранж, тұз қышқылы
Қышқылдардың металдарға әсері	Темір, тұз қышқылы
	Мырыш, тұз қышқылы
	Мыс, тұз қышқылы
Қышқылдар мен металдардың оксидтерімен әрекеттесуі	Мыс оксиді, тұз қышқылы
	Темір(ІІ) оксиді, тұз қышқылы
Қышқылдар мен тұздармен әрекеттесуі.	Тұз қышқылына күміс нитратын қосыңдар

Қортынды:----------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------

Зертханалық жұмыс № 8

Күні « »

Тақырыбы: Негіздердің химиялық қасиеттерін зерттеу.

Жұмыстың мақсаты: негіздердің химиялық қасиеттерін зерттеу.

Құралдар мен реактивтеp:.Сынауықтар,штатив,шыны таяқша, спиртшам,химиялық стақандар, сіріңке, қысқыш, кәрлен табақша; натрий, кальций, мыс(ІІ), темір(ІІІ)гидроксидтері ,су, фенолфталеин, тұз қышқылы, мыс сульфаты, кальций оксиді.

Жұмыстың тәртібі:

Тапсырма 1.Берілген негіздердің физикалық қасиеттерін сипаттау.

Негіздер	Суда ерігіштігі	Түсі	Агрегаттық күйі	фенолфталеин түсі
Кальций гидроксидіCa(OH)2
Натрий гидроксидіNaOH
Мыс(ІІ) гидроксиді Cu(OH)2
Темір(ІІІ)гидроксиді Fe(OH)3

Тапсырма 2.

Тәжірибе	Реакция белгілері	Реакция теңдеулері
Сілті ертіндісімен қышқыл ертіндісіне әсері. Сынауыққа тұз қышқылы ертіндісін құйып оған метилоранж тамызыңдар. Ертіндінің түсі өзергенше бюреткадан натрий гидроксидін тамшылатып құйыңдар.
Сілті ертіндісіне тұз ертіндісінің әсері. Сынауыққа мыс сульфатын ертіндісін құйып оған тұнба түзілгенше натрий гидроксидінің ерітіндісіне құыңдар
Кәрлен табақшаға мыс (ІІ) гидроксидін салып спирт шамына қыздырыңдар..

Қорытынды------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------

Зертханалық жұмыс№ 9

Күні « »

Тақырыбы: Тұздардың қасиеттері және алынуын зерттеу.

Жұмыстың мақсаты: Химиялық реакциялардың нәтижесінде тұздардың қасиеттерін зерттеу.

Құралдар мен реактивтер: Сынауықтар,тамшуыр,барий хлориді,күкірт қышқылы,азот қышқылы,мыс сульфаты, темір (ІІІ) хлориді,натрий гидроксиді,күміс нитраты,натрий сульфаты.

Жұмыстың тәртібі:

Тәжірибе	Берілген заттар	Реакция белгілері	Реакция теңдеулері
Тұздардың қышқылдармен әрекеттесуі	Барий хлориді,күкірт қышқылы
	Барий хлориді,азот қышқылы
Сілтілердің тұздармен әрекеттесуі	Мыс сульфаты,натрий гидроксиді
	Темір (ІІІ) хлориді,натрий гидроксиді
Тұздың тұзбен әрекеттесуі	Барий хлориді,күміс нитраты
	Барий хлориді,натрий сульфаты

Қортынды:---------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------

№ 6 практикалық жұмыс «Көміртектің физикалық және химиялық қасиеттері».

Күні « »

Мақсаты: Көмірді жаққанда моноксид пен диоксидтің түзілу жағдайларын білу.

Реактивтер мен құрал- жабдықтар: активтелген ағаш көмір, мыс оксиді, әк суы, қызыл фуксин, тұрғы, сынауықтар, бүктелген қара қағаз, спирт шамы, сіріңке, сүзгі қағаз, құйғы.

Жұмыстың барысы:

Жұмыстың орындалу реті	Не байқалды?	Қортынды.
Ағаш көмірдің абсорбциялық мүмкіндігі. Конус тәрізді колбаға кез келген бояуды суға салып ерітіңдер. Ерітіндіге ұнтақталған ағаш көмірді салып, шайқап араластырыңдар. Ертіндіні сүзіп, бояудың түсінің жойылғанын бақылаңдар.
Көмірдің тотықсыздандырғыш қасиеті Қағазға мыс оксиді мен ағаш көмірдің ұнтағын бірдей массада араластырыңдар. Қоспаны құрғақ сынауыққа салып, тұрғыға көлденең етіп бекітіңдер. Сынауықты газ жүретін түтікпен жабыңдар, түтіктің ұшын әк суы бар сынауыққа батырып спирт шамымен қыздырыңдар. Не байқалды?

Қ ортынды:-----------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------

№ 7 практикалық жұмыс «Көмірқышқыл газын алу және оның қасиеттерін зерттеу»

Күні « »

Мақсаты: көмірқышқыл газын алу, оның бар екендігін дәлелдеу, қасиеттерімен танысу.

Реактивтер мен құрал-жабдықтар: мәрмәр түйіршігі немесе бор, тұз қышқылы, индикаторлар, газ алуға арналған түтік, шарпы, стақан, мақта, спирт, шыны текше, қысқыш.

Жұмыстың барысы:

Жұмыстың орындалу реті	Не байқалды?	Қорытынды, реакция теңдеуі
Газ алуға аналған құрылғыға мәрмәр немес бор кесегін салаып, тұз қышқылын құямыз Газ бөлінгенін бақылаймыз. Екі сынауыққа газды толтырамыз, сынауыққа газ толғанын білу үшін шырпы апарамыз оған шынымен бетін жауып қойыңдар. Реакция теңдеуін жаз.
Бөлініп жатқан газға индикаторды апарамыз, не байқалды?
Алынған ертіндіні қайнатқанда Қандай өзгеріс болады?
Құрғақ стақанға спиртке сіңген мақтаны салып, оны жанған шырпымен тұтатыңдыр. Жанып жатқан мақтаға көмірқышқыл газын құйыңдар.
Магний таспасын қысқышпен ұстап спирт шамына апарып тұтатамызда, газ тоған стақанға саламыз. Магнидің жануын бақылаңдар?
Рекция өнімдеріне тұз қышқылын ертіндісімен әсер етіңдер, не байқадыңдар?

Қортынды:---------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------

Химия кабинетiндегi қауiпсiздiк  техникасынын негiзгi ережелерi:

• Лабораторияда және кабинетте тек химия пәнінің мұғалімі бар кезде әрі оның рұқсатын алып жұмыс істеу керек.

• Алдымен әрбір орындалатын жұмыспен танысып, ондағы қолданылатын заттардың қасиеттерімен, құрал-жабдықтардың нақты өздерімен танысып, әрі не үшін қолданылатынын айқындап алу керек.

• Химиялық лаборатория мен кабинетте жұмыс кезіндегі қауіпсіздікті қамтамасыз ететін дүниелердің: алғашқы көмек көрсететін қобдишаның, көзді жуатын айдалған судың, өрт сөндіргіштің, оттың бетін жауып кішігірім өртті сөндіретін жамылғыш пен құм салғыш ыдыстың, қан тоқтатқыш қоспаның, йод ерітіндісінің, т.б. тұрған жерін дәл біліп алу керек.

• Кез келген жұмысты орындаудан бұрын оқушы үстіне арнайы жұмыс халатын киіп, қажет болса көзіне қорғауыш көзілдірік, тіпті газтұтқыш арнайы тұмылдырық киіп алғаны дұрыс. Аяқкиімінің де жан-жағы жабық болғаны жөн, қолға арнайы қолғап кию де қажет болуы мүмкін. Егер оқушының шашы ұзын болса, оны жинап қою керек.

• Тәжірибеге кірісердің алдында жұмыс үстелінің үстінен артық дүниені, соның ішінде оқулықтар мен басы артық қағаздарды шетке алып қою керек.

• Реактив салынған ыдыстың сыртында жазылған заттың формуласын кем дегенде екі рет қарап, іздеп отырған затың дәл сол ма айқындап алған жөн.

• Реактивтерді қолмен ұстауға, дәмін татып көруге болмайды. Егер газ күйіндегі заттың иісін сезгің келсе, оның ыдысын мұрыннан алысырақ ұстап, аздап желпіп көруің керек. Оны дұрыс орындауды мұғалім мен лаборант көрсетіп береді.

• Реактиві бар ыдыстың аузына үңілмейді, жанынан қарайды. Сынауықтың ашық аузын оқушы өзіне немесе жанындағы адамға қаратып ұстамауы керек.

• Артық алынған реактивтің қалғанын таза зат салынған ыдысқа салуға немесе құюға болмайды. Лабораторияда және кабинетте тек таза зат пен таза ыдыстарды қолданатынын үнемі есте ұстаған жөн.

• Тәжірибеге қажетті заттарды мүмкіндігінше дәл мөлшерде және аз етіп алыңдар. Реактивтерді үнемді қолдана білу керек.

• Қышқылдармен және сілтілермен жұмыс істегенде абай болыңдар! Егер реактив денеге немесе киімге тиіп кетсе, бірден суды көбірек пайдаланып, жуып жіберген дұрыс.

• Реактивтің әсерінен денедегі аздап күйіп қалған жерді суық ағынды сумен жақсылап шаю керек. Содан кейін барып тиісті дәрігерлік көмек көрсетіледі.

• Лабораторияда немесе кабинетте орынсыз жүре беруге, дауыс көтеріп сөйлеуге болмайды, өйткені басқаларға кедергі келтіресіңдер.

• Мұғалімнің рұқсатынсыз таныс емес затты алып пайдалануға болмайды.

• Жұмыс соңында қолданылған құрал-жабдықтарды, реактивтерді, қыздырғыш құралдарды өз орындарына апарып қою керек. Реактивтердің қалдығын ережеге сай мұғаліммен немесе лаборантпен келісіп алып, аластау керек.

• Х имиялық лабораториядан немесе кабинеттен шығар алдында суды тоқтатқандығыңа, газды және электр қыздырғыш торды өшіргендігіңе, т.т. көз жеткізу қажет.

• Газ жанарғысын, спиртшамды және электр қыздырғыштарды пайдаланудың өзіндік ерекшеліктері бар, соларды бұлжытпай орындау керек. Олармен жұмыс істеуді мұғалімнің немесе лаборанттың көмегімен игерген дұрыс.

• Ең бастысы өзің білмесең не күмәндансаң, мұғалімнен сұрап алу қажет