Бөлім:

5-бөлім: Биоалуантүрлілік.

Қызыл кітапқа енген жануарлар мен өсімдіктер. Синтаксис

Педагогтің тегі, аты, әкесінің аты :

Күні:

Сынып: 8 -сынып

Қатысушылар саны:

Қатыспағандар саны:

Сабақтың тақырыбы:

«Қызыл кітапқа» енген жануарлар мен өсімдіктер

Оқу бағдарламасына сәйкес оқыту мақсаты:

8.1.5.1 - перифраз түрінде берілген сұрақтар арқылы мәтіннен қажетті ақпаратты таба білу, көтерілген мәселе бойынша ой тұжырымдау;

8.4.4.2 - тұрлаулы және тұрлаусыз сөйлем мүшелерінің сөйлем жасаудағы өзіндік орнын, қызметін түсініп қолдану.

Сабақтың мақсаты

Перифраз түрінде берілген сұрақтар арқылы мәтіннен қажетті ақпаратты таба алады, тұрлаулы және тұрлаусыз сөйлем мүшелерінің сөйлем жасаудағы өзіндік орнын, қызметін түсініп қолдана алады.

Құндылықтарға баулу

Құндылық: бірлік және ынтымақ

-қоғамдағы әлеуметтік нормаларды, ережелерді білу және түсіну;

Құндылық: әділдік және жауапкершілік

-басқаға көмектесуге, мейірімділік танытуға дайын болу;

Құндылық: заң және тәртіп

-қоғамды қорғау мен қауіпсіздікті қамтамасыз етудегі заң мен тәртіптің маңыздылығын білу.

Сабақтың барысы

Сабақтың кезеңі//

уақыты

Педагогтің әрекеті

Оқушының әрекеті

Бағалау

Ресурстар

Сабақтың басталуы

7 минут

Сабақтың ортасы

8 минут

5 минут

5 минут

8 минут

7 минут

Сабақтың соңы

5 минут

1. Оқушылармен амандасу. Психологиялық ахуал

«Жүректі тазарту»

Сабақтың тақырыбы және оқу мақсатымен таныстыру

Ойтүрткі

1-тапсырма

1.Биоалуантүрлілік дегенді қалай түсінесің?

2.Қоршаған орта туралы не айтар едің?

3.Осы мәселе қай пәнде айтылады?

Танымдық ақпарат

Перифраз, перифраза – заттың, құбылыстың атын тура атамай, сурет теп көрсету. Мысалы: дәрігер – «ақ желеңді абзал жан», депутат – «халық қалаулысы», кітап – «жан азығы». Мақсаты – сөзді бейнелі етіп сипаттау, оған эмоционалды-экспрессивті баға беру

2-тапсырма.

Мәтінді мұқият тыңдаңдар. «FILA» кестесі әдісі арқылы мәтінге талдау жасаңдар.

1-топ:

Ғ (факт/дерек)

Мәтіннен көтерілген мәселеге қатысты негізгі деректерді жазыңдар.

2-топ:

I (идея, негізгі ой) . Мәтіннің негізгі ойы мен көтерілген мәселені анықтаңдар.

3-топ:

L ( сұрақтар). Мәтіндегі көтерілген мәселені анықтайтын перифраз түрінде сұрақтар құрастырыңдар.

4-топ:

А (Жоспарлы іс-әрекет)

Мәтіннен көтерілген мәселенің шешу жолдарын ұсыныңдар.

Тыңдалым мәтіні:

Биоалуантүрлілік – адамзатты шексіз ұзақ уақыт энергетикалық, техникалық және басқа ресурстармен қамтамасыз етудің жалғыз көзі.

Биоалуантүрліліктегі тұрақтылық

экожүйедегі байланыстардың шарты және негізгі факторы болып табылады.

Биоалуантүрлілікке көптеген жануарлар, өсімдіктер, саңырауқұлақтар және микроағзалардың түрлері кіреді. Кез келген түр дараларды құрады. Генетикалық жағынан олар бір-біріне өте жақын келеді. Ғалымдар әрдайым жануарлар, өсімдіктер, саңырауқұлақтар және микроағзалардың жаңа түрлерін сипаттап, атауда. Біздің планетамыздағы түрлердің нақты санын ешкім келтіріп бере алмайды. Алайда жануарлардың түрлері өсімдіктер мен саңырауқұлақтардың, бактериялардың санынан әлдеқайда басым түседі. Соның ішінде, жануарлардың арасында бунақденелілердің түрлері өте көп. Олардың саны өсімдіктер мен микрофлораның санынан басым. Түрдің қалыптасуы олардың құрылымы мен өсімтал ұрпақ беру мүмкіндігіне байланысты. Әр түрге жататын даралар сыртқы пішіні, мінез-құлқы, физиологиясы бойынша бір-біріне мүлдем ұқсамайды.

Табиғатта жануарлардың биоалуантүрлілігі көптеген белгілерге тәуелді болады. Кез келген түрде немесе экожүйеде үш негізгі әртүрлілікті көрсетуге болады: 1.генетикалық; 2.экологиялық; 3.ландшафтық.

Биологиялық алуантүрлілікті сақтау концепциясына сәйкес биологиялық алуантүрлілікті қорғаудың Ұлттық Баяндамасы қабылданған. Мұнда бірқалыпты жағдайда, табиғи және әлеуметтік дағдарыссыз даму, яғни, тұрақты даму негізгі деп саналады. Тұрақты дамуды қамтамасыз ету мәселелеріне мыналар жатады:

• қаржы ресурстары және оларды пайдалану механизмі;

• экологиялық қауіпсіз технологияларды қолдану;

• тұрақты дамуды ғылыми және ақпараттық қамтамасыз ету.

Бұл мәселелердің біздің республикамыздың тұрақты дамуын қамтамасыз етуде маңызы ерекше.

3-тапсырма

Ғылыми және халықаралық терминдерді орынды қолданып, сұрақтарға жауап беріңдер.

1. Биоалуантүрліліктің адам өміріндегі маңызы неде?

2. Биоалуантүрліліктегі тұрақтылық пен экожүйенің арасындағы байланысты өз пікіріңмен дәйектеп айт.

3. Мәтіндегі ақпараттарды қазіргі өзекті мәселе ретінде болжап айт.

4. Тұрақты дамуды қамтамасыз ететін мәселелерді ғылыми стильде атап айт.

Тілдік бағдар

Сөйлем мүшелері. Тұрлаулы және тұрлаусыз мүшелер.

Сөйлем мүшелері– сөздердің мағыналық тұрғыдан өзара тіркесуі нәтижесінде синтаксистік қызметте жұмсалатын сөйлемнің дербес бөлшегі

Тұрлаулы мүшелер (бастауыш, баяндауыш)

Тұрлаусыз мүшелер (анықтауыш, толықтауыш, пысықтауыш)

Бастауыш – сөйлемде атау септігінде тұрып, ойдың кім, не жайында екенін білдіріп, баяндауышпен қиыса байланысатын тұрлаулы мүше. Бастауыш кім? не? кімдер? нелер? кімім? нем? кімі? несі? және басқа сөз

топтарының заттанып, атау септігіндегі сұрақтарына жауап береді. Бастауыш атау септігінде зат есім мен есімдіктен болады. М ы с а л ы: Бәйге бригадаға берілді. Сіз өз басыңызды ғана ойламаңыз(Ғ.Мұст.). Атау септігінде тұрып заттанған басқа сөз таптары да (сын есім, зат есім, етістік, есімше, тұйық етістік т.б.) бастауыш қызметін атқарады.

Баяндауыш – сөйлемде жіктеліп келіп бастауыштың қимылын, іс-әрекетін, кім екенін білдіріп, онымен жақ жағынан, кейде жекеше, көпше (1-2-жақтарда) түрде қиыса байланысып қолданылатын тұрлаулы мүше. Баяндауыш не істеді? қайтті? деген сұрақтарға жауап береді. Кейде сөйлемде бастауыш жасырын тұрады, ал оның қай сөз екенін баяндауыштан анықтауға болады.

6-тапсырма.

«Тілдік бағдар» айдарындағы ережелердің өзіне тән ерекшелігін, қасиетін, қызметін, маңызын талда.

Жеке жұмыс

Мәтіннің тұрлаулы мүшелерін анықтап, талдау жасаңдар.

Ғаламшарымызда белгіленген аймақ пен табиғи зоналарда флора мен фаунаның бірнеше түрі тіршілік етеді. Олардың өздеріне ғана тән өмір сүру қағидалары бар: бірі құрғақ климатқа бейімделсе, енді бірі суық аймақтарда ғана тіршілігін жалғастыра алады. Жер ғаламшарындағы барлық тіршілік иесінің өмір сүруге бейімділігі 4 миллиард жыл бойына қалыптасқан. Дегенмен, соңғы уақытта жиі сөз етілетін жаһандық экологиялық мәселелер биоалуантүрліліктің қысқаруына әкелді. Жойылып бара жатқан жануарлар мен өсімдіктерді "Қызыл кітапқа" енгізіп, оларды қорғау шаралары белсенді түрді іске кірісе бастады. 

8-тапсырма.

«Биоалуантүрлілік» ұғымына ғылыми тұрғыдан берілген түсініктемелерден сөздік (глоссарий) құрастырып жаз.

Үлгі:

Биоалуантүрлілік - түрлердің белгілі бір аумақта, экожүйеде немесе тіпті планета бетіндегі әралуандылығы 

Генетикалық - организмдердің тұқым қууы және өзгергіштігіне қатысты белгілері

Үйге тапсырм: 7-тапсырма

Рефлексия

  «Сөйлемді аяқта»

Психологиялық ахуал

«Жүректі тазарту» тренингі арқылы жағымсыз көңіл күйден арылып, тазарған жүрекпен,көтеріңкі көңіл күймен сабақ бастайды.

Сабақ тақырыбына қатысты ойтүрткі

сұрақтарына жауап береді. Сабақ тақырыбына болжам жасайды.

Мәтіннен көтерілген мәселеге қатысты негізгі деректерді жазады.

Мәтіннің негізгі ойы мен көтерілген мәселені анықтайды. Мәтіндегі көтерілген мәселені анықтайтын перифраз түрінде сұрақтар құрастырады. Мәтіннен көтерілген мәселенің шешу жолдарын ұсынады.

Ғылыми және халықаралық терминдерді орынды қолданып, сұрақтарға жауап береді.

«Тілдік бағдар» айдарындағы ережелердің өзіне тән ерекшелігін, қасиетін, қызметін, маңызын талдайды.

Мәтінге тақырып қояды. Сөйлем мүшелеріне талдау жасайды.

«Биоалуантүрлілік» ұғымына ғылыми тұрғыдан берілген түсініктемелерден сөздік (глоссарий) құрастырып жазады.

Рефлексия арқылы сабақтың қызықты тұстарын айта отырып, нені меңгергенін сараптайды.

Қиналған түстарын, меңгере алмаған тұстарын жеткізеді.

Талқылау кезінде оқушылар

дың айтылған пікірлері мен көзқарастары ауызша

мадақтау арқылы бағаланып, сабақтың келесі кезеңінде белсенді қатысуына ынталандыра

ды.

Жарайсың!

Керемет шешім!
Ойлы шешім!

Мұндай ойлы пікірлерді ешқашан естімеппін!

Дескриптор

Білім алушы

- мәтінде көтерілген мәселеге қатысты фактілерді теріп жазады

– 1 балл;

- негізгі ойды анықтайды

– 1 балл;

- логикалық сұрақтар құрастырады

– 1 балл;

- шешу жолдарын ұсынады

– 1 балл.

«Жапондық бағалау» әдісі бойынша бірін-бірі бағалайды. Осы бағалау арқылы сыныптасының жауаптарымен келісетін тұстарын, толықтыруға қатысты өз көзқарастарын жеткізеді.

«Жапондық бағалау» әдісі

-Дұрыс, келісемін

- Толықтыра

мын, басқа көзқарасым бар.

Менің сұрағым бар

Дескриптор

Білім алушы

-сөйлем мүшелеріне талдау жасайды – 2 балл,

-тұрлаулы мүшелерді дұрыс анықтайды – 2 балл.

Дескриптор

Білім алушы

-сөздік құрастырады – 1 балл,

-мағынларын дұрыс анықтайды – 1 балл.

Оқулық

Қазақ тілі

8-сынып

«Атамұра» баспасы

2018 жыл

ОҚЫТУДАҒЫ ЖАҢА ӘДІС-ТӘСІЛДЕР ҚОРЖЫНЫНАН ЕСБОСЫН НАҒИША ҚОЖАҚ

ҚЫЗЫ

Қалыптас

тырушы бағалауға арналған

тапсырма

лар жинағы

8-сынып

Ақпарат дереккөзі: https://massaget.kz/layfstayl/alemtanu/Qazaqstanym/54358/

Оқулық

Қазақ тілі

8-сынып

«Атамұра» баспасы

2018 жыл

Бөлім:

5-бөлім: Биоалуантүрлілік.

Қызыл кітапқа енген жануарлар мен өсімдіктер. Синтаксис

Педагогтің тегі, аты, әкесінің аты :

Күні:

Сынып: 8

Қатысушылар саны:

Қатыспағандар саны:

Сабақтың тақырыбы:

«Қызыл кітапқа» енген жануарлар мен өсімдіктер. «Қазақстанның биоалуантүрлілігін сақтау шаралары»

Оқу бағдарламасына сәйкес оқыту мақсаты:

8.2.4.1 - тақырыбы ұқсас ғылыми және публицистикалық стильдегі мәтіндердің тақырыбын, түрлерін (әңгімелеу, сипаттау, талқылау), құрылымын салыстыра талдау;

8.4.4.2 - тұрлаулы және тұрлаусыз сөйлем мүшелерінің сөйлем жасаудағы өзіндік орнын, қызметін түсініп қолдану.

Сабақтың мақсаты

Тақырыбы ұқсас ғылыми және публицистикалық стильдегі мәтіндердің тақырыбын, түрлерін, құрылымын салыстыра талдай алады. Тұрлаулы және тұрлаусыз сөйлем мүшелерінің сөйлем жасаудағы өзіндік орнын, қызметін түсініп қолдана алады.

Құндылықтарға баулу

Құндылық: бірлік және ынтымақ

-қоғамдағы әлеуметтік нормаларды, ережелерді білу және түсіну;

Құндылық: әділдік және жауапкершілік

-басқаға көмектесуге, мейірімділік танытуға дайын болу;

Құндылық: заң және тәртіп

-қоғамды қорғау мен қауіпсіздікті қамтамасыз етудегі заң мен тәртіптің маңыздылығын білу.

Сабақтың барысы

Сабақтың кезеңі//

уақыты

Педагогтің әрекеті

Оқушының әрекеті

Бағалау

Ресурстар

Сабақтың басталуы

6 минут

Сабақтың ортасы

7 минут

10 минут

8 минут

10 минут

Сабақтың соңы

4 минут

Ұйымдастыру кезеңі

Оқушылармен амандасу. Сабаққа дайындығын бақылау

Психологиялық ахуал

«Телетайп»
Сабақтың тақырыбы және оқу мақсатымен таныстыру

Ойтүрткі

Хайуанатқа жасаған қиянатың – Бауырыңа жасаған опасыздық.

(Қадыр Мырза Әлі)

Қазақтың белгілі ақыны Қадыр Мырза Әлінің осы үзінді арқылы табиғат жануарларының азаюы, адам мен табиғат арасындағы қарым-қатынас жөнінде қандай ой айтар едіңдер?

Тілдік бағдар

Сөйлем құрауға қатысқан толық мағыналы сөздер сөйлем мүшелері деп аталады. Қазақ тілінде бес сөйлем мүшесі бар: бастауыш, баяндауыш, толықтауыш, пысықтауыш. Сөйлем мүшесінің белгілері: 1) толық мағыналы сөз болуы керек; 2) сөйлемдегі басқа сөзбен байланысып тұруы керек; 3) сөйлем мүшелерінің бірінің сұрағына жауап беруі керек. Мысалы: Жылы желдің әлсіз ызыңы естіледі. Сөйлемде толық мағыналы бес сөз бар. Олардың әрқайсысы белгілі бір сұраққа жауап беріп тұр. Жылы – қандай? – сындық ұғым атауы, желдің – ненің? – заттық ұғым атауы, әлсіз – қандай? – сындық ұғым атауы, ызыңы – несі? – заттық ұғым атауы, естіледі – қайтеді? – қимылдық ұғым атауы.

  Сөйлем мүшелері құрамына қарай дара, күрделі және үйірлі мүше болып үшке бөлінеді.

  Дара сөйлем мүшесі толық мағыналы бір сөзден болады. Мысалы: Аман жиналғандармен қысқа амандасты. Сөйлемдегі әрбір сөйлем мүшесі – бір ғана сөзден құралып тұрған дара мүшелер.

  Күрделі сөйлем мүшесі күрделі сөзден, тұрақты тіркестен не сөз тіркесінен, шылаулы сөзден құралады. Мысалы: Еңбек Ері Ыбырай Жақаев екі рет Алтын Жұлдыз медалімен марапатталған еді. Сөйлемдегі Еңбек Ері Ыбырай Жақаев – күрделі бастауыш, екі рет – күрделі пысықтауыш, Алтын Жұлдыз медалімен – күрделі толықтауыш, марапатталған еді – күрделі баяндауыш.

  Үйірлі мүше – кемінде екі не одан да көп сөзден құралып, бастауыштық-баяндауыштық қатынастан тұратын, бір сөйлем мүшесінің қызметін атқаратын сөздер тобы. Үйірлі мүшелер көбінесе бар, жоқ, аз, көп тәрізді сөздерге және сын есімдер мен есімше тұлғаларына аяқталады. Мысалы: Білімі көп адам жерде қалмайды. Білімі көп – қандай? адам – үйірлі анықтауыш. Сөйлемнің бес мүшесі де үйірлі бола алады.

5-тапсырма.

1) Мәтінді мұқият оқыңдар. Өткен сабақтағы тыңдалым мәтінімен салыстырып, кестені толтырыңдар.

Өзіңді тексер!

2) Сұрақтарға жауап беріп, кестені толтыр.

Жеке жұмыс

Мәтінді оқып, тақырыбы мен стилін, түрін (әңгімелеу, сипаттау, талқылау) анықтаңдар. Сөйлем мүшелеріне талдау жасаңдар.

Кең даланың киесі

Ақбөкен – бабаларымыздың ақ найзаның ұшымен, ақ білектің күшімен сақтап, ұрпағына аманат етіп қалдырған дарқан даласының киесі ғана емес, сақтаушысы әрі түлетушісі. Халықаралық табиғат қорғау ұйымдары киіктің жоғалып кету қаупі жөнінде бірінші болып дабыл қаға бастады. Халықаралық Табиғат қорғау одағы 1996 жылы бұл түрді «сирек кездесетін және құрып бара жатқан жануарлар мен өсімдіктер тізіміне» енгізсе, 2001 жылы Ресей мен Қазақстан киіктердің мүйізін импорттауға тыйым салуды ұсынды. 2004 жылы жердегі биоалуантүрлілікті сақтап қалу мәселелерінің ішіндегі ең маңыздысы осы «киік мәселесі» деп жарияланды. («Егемен Қазақстан» газетінен)

Қорытындылау

Біз табиғаттың өзін қайта түлететін ұрпақпыз. Жер, су, ауа – адам баласының ұрпағынан ұрпағына мұра болып келе жатқан мол қазына… Әрбір ағашты, әрбір бұтақты, жалғыз дәнді де ыждағаттылықпен сақтау, қамқор болу – басты міндетіміз . (Ыбырай Жақаев)

Берілген дәйексөзді негізге алып, төменгі сынып оқушыларына табиғатты аялау туралы үндеухат жазыңдар.

I. Кіріспе. Үндеуді жазудағы мақсат (2–3 сөйлем).

II. Негізгі бөлім

а) қолдаушы сөйлемдер (3–4 сөйлем);

ә) алға қойылған мақсаттар мен міндеттер (3–4 сөй лем);

б) болашақтан күтілетін істер мен нәтижелер (2 сөй лем).

III. Қорытынды бөлім а) шақыру, үндеу бағытындағы сөйлемдер (3–4 сөйлем);

ә) нақты қорытынды шешім, тоқ етер түйін (1 сөйлем).

Үйге: 9-тапсырма

Рефлексия

Менің баспалдағым

Психологиялық ахуал

«Телетайп»

Қатысушылар бір-бірінің қолынан ұстап шеңберде тұрады. Бір қатысушы адресін айтып телеграмма жібереді. Телеграмма айтылған адамның адресіне байқатпай қол қысу арқылы жіберіледі. Ортада тұрған жүргізушінің міндеті - белгі арқылы кетіп бара жатқан телеграмма кімнің қолында екенін табу. Ұсталып қалған ойыншы ортаға тұрады.

Қазақтың белгілі ақыны Қадыр Мырза Әлінің өлеңінен алынған үзінді арқылы табиғат жануарларының азаюы, адам мен табиғат арасындағы қарым-қатынас жөнінде пікір алмасады.

Мәтінді мұқият оқиды. Өткен сабақтағы тыңдалым мәтінімен салыстырып, кестені толтырады.

Сұрақтарға жауап беріп, кестені толтырады.

Жеке жұмыс

Мәтінді оқып, тақырыбы мен стилін, түрін (әңгімелеу, сипаттау, талқылау) анықтайды. Сөйлем мүшелеріне талдау жасайды.

Мәтіннің тақырыбы: «сирек кездесетін және құрып бара жатқан жануарлар мен өсімдіктер тізіміне» енуі, киікті халықаралық қорғауға алынуы

Стилі: публицистикалық

Мәтіннің түрі: баяндау

Талқылау кезінде оқушылар

дың айтылған пікірлері мен көзқарастары ауызша

мадақтау арқылы бағаланып, сабақтың келесі кезеңінде белсенді қатысуына ынталандыра

ды.

Жарайсың!

Керемет шешім!
Ойлы шешім!

Мұндай ойлы пікірлерді ешқашан естімеппін!

Дескриптор

Білім алушы

мәтіндерді салыстырады:

- ұқсастығы мен айырмашылы

ғын ажыратады – 2 балл;

-түрі мен стилін анықтайды – 2 балл;

-тақырыбы мен құрылымын ажыратады – 2 балл.

Берілген бұлт, ағаш, күн суреттері арқылы бағалау

Дескриптор

Білім алушы

-мәтіннің тақырыбын анықтайды – 1 балл,

-мәтіннің стилін ажыратады – 1 балл,

-мәтіннің түрін анықтайды – 1 балл,

-сөйлем мүшелеріне талдау жасайды – 1 балл.

Дескриптор

Білім алушы

-үндеухат жазады – 1 балл,

-дәйексөзді негізге алады – 1 балл,

-үндеухаттың мақсатын анықтайды – 1 балл,

-қолдаушы сөйлемдер құрастырады – 2 балл,

-мақсаттары мен міндеттерін айқындайды – 2 балл,

- күтілетін нәтижелерін көрсетеді – 1 балл,

-үндеу бағытында сөйлемдер құрастырады – 1 балл,

-қорытынды шешімін жазады – 1 балл.

Оқулық

Қазақ тілі

8-сынып

«Атамұра» баспасы

2018 жыл

ОҚЫТУДАҒЫ ЖАҢА ӘДІС-ТӘСІЛДЕР ҚОРЖЫНЫНАН ЕСБОСЫН НАҒИША ҚОЖАҚ

ҚЫЗЫ

Қалыптас

тырушы бағалауға арналған

тапсырма

лар жинағы

8-сынып

Оқулық

Қазақ тілі

8-сынып

«Атамұра» баспасы

2018 жыл

Бөлім:

5-бөлім: Биоалуантүрлілік.

Қызыл кітапқа енген жануарлар мен өсімдіктер. Синтаксис

Педагогтің тегі, аты, әкесінің аты :

Күні:

Сынып: 8

Қатысушылар саны:

Қатыспағандар саны:

Сабақтың тақырыбы:

«Қызыл кітапқа» енген жануарлар

Оқу бағдарламасына сәйкес оқыту мақсаты:

8.1.6.1 - коммуникативтік жағдаятқа сай ғылыми және халықаралық терминдерді, ғылыми деректерді орынды қолданып, диалог, монолог, полилогта өз ойын дәлелді, жүйелі жеткізу.

8.4.4.2 - тұрлаулы және тұрлаусыз сөйлем мүшелерінің сөйлем жасаудағы өзіндік орнын, қызметін түсініп қолдану.

Сабақтың мақсаты

Коммуникативтік жағдаятқа сай ғылыми және халықаралық терминдерді, ғылыми деректерді орынды қолданып, диалогта өз ойын дәлелді, жүйелі жеткізе алады. Тұрлаулы және тұрлаусыз сөйлем мүшелерінің сөйлем жасаудағы өзіндік орнын, қызметін түсініп қолдана алады.

Құндылықтарға баулу

Құндылық: бірлік және ынтымақ

-қоғамдағы әлеуметтік нормаларды, ережелерді білу және түсіну;

Құндылық: әділдік және жауапкершілік

-басқаға көмектесуге, мейірімділік танытуға дайын болу;

Құндылық: заң және тәртіп

-қоғамды қорғау мен қауіпсіздікті қамтамасыз етудегі заң мен тәртіптің маңыздылығын білу.

Сабақтың барысы

Сабақтың кезеңі//

уақыты

Педагогтің әрекеті

Оқушының әрекеті

Бағалау

Ресурстар

Сабақтың басталуы

7 минут

Сабақтың ортасы

8 минут

15 минут

10 минут

Сабақтың соңы

5 минут

Ұйымдастыру кезеңі

Психологиялық ахуал тудыру кубигі

1.Амандас

2. Құшақтас

3.Тілек айт

4.Мақта

5.Күлкі сыйла

6.Би қимылдарын бірге қайтала

Сабақтың тақырыбы және оқу мақсатымен таныстыру

Ойтүрткі

Берілген сұрақтарға жауап бер.

«Қызыл кітап» деген не?

Ол туралы не білесің?

Қызыл кітап — халықаралық табиғат қорғау одағының “Қызыл кітабы” — халықаралық дәрежедегі құжат. Қызыл кітапқа сирек кездесетін, жылдан жылға азайып не жойылып бара жатқан, сондықтан да айрықша қорғауды қажет ететін жануарлар мен өсімдіктердің түрлері тіркеледі. Жануарларды халықаралық дәрежеде қорғау мәселесі 20 ғасырдың бас кезінде қолға алынды. 1902 ж. Париж қаласында алғаш рет Құстарды қорғаудың халықаралық конвенциясына қол қойылды. 1948 ж. ЮНЕСКО-ның жанынан Халықаралық табиғат қорғау одағы ұйымдастырылды. Халықаралық табиғат қорғау одағының Қызыл кітапбы 1966 ж. тұңғыш рет 2 том болып шықты. Оның 1-томында сүтқоректілердің 211 түрі, 2-томына құстардың 312 түрі туралы деректер берілді. Бұл кітап күнтізбе парақтары тәрізді арнайы жасалды, түрлер 4 категорияға топтастырылды. 1966 — 71 ж. Қызыл кітапқа тіркелетін түрлер туралы мәліметтер қайта толықтырылып, 2-басылымы, 1972 ж. 3-басылымы жарияланды. 1978 — 80 ж. 4-басылымы 5 том болып жарық көрді. Онда барлық өсімдіктер мен жануарлардың, сүтқоректілердің 25000 түрі тіркелді. 1980 жылдары бұрынғы томдар негізінде “Қызыл кітап” қайта шыға бастады. 1983 ж. шыққан Қызыл кітапта омыртқасыз жануарлар туралы мол мәлімет берілген. Жойылу қаупі төнген түрлерді сақтап қалу үшін оларды зоологиялық парктерде қолдан өсіріп, көбейту шаралары қолға алынған. Соның нәтижесінде соңғы Қызыл кітапқа тіркелген сүтқоректілердің 97, құстардың 39, қосмекенділер мен бауырымен жорғалаушылардың 37 түрі дүниежүзілік зоологиялық парктерде қолдан көбейтілген. Халықаралық табиғат қорғау одағының Қызыл кітабын шығаруға Құстарды қорғау жөніндегі халықаралық кеңес, Су құстарын зерттейтін халықаралық бюро, Жануарларды қорғау жөніндегі бүкіләлемдік федерация, т.б. ұйымдар қатысады. Қызыл кітап табиғат қорғаудың негізгі іргетасы, экологиялық білім мен тәрбие берудің қайнар көзі болып саналады.

3-тапсырма

1) Мәтінді мұқият тыңдаңдар. Ғылыми деректерді орынды қолданып, сұрақтарға жауап беріңдер.

1. Қазақстанның географиялық ерекшеліктері туралы не білесің?

2. Дала жануарларының қандай түрлерін атап бере ала сың?

3. Өздерің тұратын елді мекенде қандай жануарлар бар?

2) Мәтінді қайтадан тыңдап, ондағы терминдерді, маңызды деректерді кестеге түртіп отыр.

Үлгі:

3) Мәтіндегі терминдер мен маңызды деректерді қолданып, диалог құрастыр.

4-тапсырма.

А) Мәтінді оқып, «Қызыл кітап» деп неге атаған?», «Неге қызыл түс?» деген сұрақтар арқылы талқылап, «Аквариум» әдісі арқылы диалог құрыңдар.

Ә) Мәтіннен үш сөйлем таңдап алып, сөйлем мүшелеріне талдау жасаңдар.

Үйге тапсырма: 8-тапсырма

Рефлексия

«V» - мұғалім  сұрады, бірақ жауабым дұрыс болмады.
«W» - мұғалім сұрады, жауабым дұрыс болды.
«| »  - өз еркімен шықтым, бірақ жауап дұрыс болмады.
«+» -  өз еркімен шықтым, жауабым дұрыс болды.
«0» - жауап бергем жоқ.

Психологиялық ахуал тудыру кубигі арқылы кубиктердегі

тапсырмаларды бірге қайталап, оқушылар өз бойларына жағымды ахуал қалыптастырады.

Берілген сұрақтарға жауап береді.

Қызыл кітап жөнінде ақпараттармен танысады.

Тыңдалған мәтіннен ең қажетті ақпараттарды бөліп қарастырады. Ғылыми және халықаралық терминдерді орынды қолданып, сұрақтарға жауап береді. Терминдерді, маңызды деректерді кестеге түсіреді.

«Аквариум әдісі» - балаларға мәселені «қоғам алдында» талқылауға ұсынғандағы диалог формасы

Мұғалім ұсынған стикерге шартты белгілер арқылы оқушылар өздерінің белсенділігі мен сабақтағы әрекетін бағалайды.

Талқылау кезінде оқушылар

дың айтылған пікірлері мен көзқарастары ауызша

мадақтау арқылы бағаланып, сабақтың келесі кезеңінде белсенді қатысуына ынталандыра

ды.

Жарайсың!

Керемет шешім!
Ойлы шешім!

Мұндай ойлы пікірлерді ешқашан естімеппін!

Барлық тапсырмаларды бағалау

Алшы –

(9-10 балл)

Тәйке (тауа) – (7-8 балл)

Бүге (бүк) –

(4-6 балл)

Шіге (шік) –

(1-4 балл)

Дескриптор

Білім алушы

-қажетті ақпараттарды анықтайды - 2 балл,

-ғылыми терминдерді орынды қолданады- 1 балл,

-сұрақтарға жауап береді- 1 балл.

-тақырыпқа қатысты диалог құрастырады- 1 балл,

Дескриптор

Білім алушы

-диалог құрады- 1 балл,

-сұрақтарға жауап береді- 1 балл,

-сөйлем мүшелеріне талдау жасайды- 3 балл.

Оқулық

Қазақ тілі

8-сынып

«Атамұра» баспасы

2018 жыл

ОҚЫТУДАҒЫ ЖАҢА ӘДІС-ТӘСІЛДЕР ҚОРЖЫНЫНАН ЕСБОСЫН НАҒИША ҚОЖАҚ

ҚЫЗЫ

Қалыптас

тырушы бағалауға арналған

тапсырма

лар жинағы

8-сынып

Оқулық

Қазақ тілі

8-сынып

«Атамұра» баспасы

2018 жыл

Бөлім:

5-бөлім: Биоалуантүрлілік.

Қызыл кітапқа енген жануарлар мен өсімдіктер. Синтаксис

Педагогтің тегі, аты, әкесінің аты :

Күні:

Сынып: 8

Қатысушылар саны:

Қатыспағандар саны:

Сабақтың тақырыбы:

«Қызыл кітапқа» енген жануарлар. «Қазақстанның Қызыл кітабы»

Оқу бағдарламасына сәйкес оқыту мақсаты:

8.2.5.1 -перифразаның түрлі тәсілдерін қолдана отырып, мәтін бойынша сұрақтар құрастыру.

8.3.2.1 - жанрлық және стильдік ерекшеліктеріне сай тілдік құралдарды орынды қолданып, мақала құрастырып жазу ;

Сабақтың мақсаты

Перифразаның түрлі тәсілдерін қолдана отырып, мәтін бойынша сұрақтар құрастыра алады. Жанрлық және стильдік ерекшеліктеріне сай тілдік құралдарды орынды қолданып, мақала құрастырып жаза алады.

Құндылықтарға баулу

Құндылық: бірлік және ынтымақ

-қоғамдағы әлеуметтік нормаларды, ережелерді білу және түсіну;

Құндылық: еңбекқорлық және кәсіби біліктілік

- өз уақытын тиімді жоспарлай білу және кез келген қызметтің нәтижелеріне қол жеткізу үшін күш салу;

Құндылық: заң және тәртіп

-қоғамды қорғау мен қауіпсіздікті қамтамасыз етудегі заң мен тәртіптің маңыздылығын білу.

Сабақтың барысы

Сабақтың кезеңі//

уақыты

Педагогтің әрекеті

Оқушының әрекеті

Бағалау

Ресурстар

Сабақтың басталуы

7 минут

Сабақтың ортасы

10 минут

5 минут

13 минут

6 минут

Сабақтың соңы

4 минут

Ұйымдастыру кезеңі

Психологиялық ахуал

«Гүлмен тілек» Гүлді алақанға ұстап тұрып, бір-бірлеріңе ізгі тілек айтыңдар

Сабақтың тақырыбы және оқу мақсатымен таныстыру

Ойтүрткі

Логикалық сұрақтар

1) Торда 12 құс отыр. Оның 11-нен басқасы ұшып кетті? Торда қанша құс қалды?

2) 3 Аңшы 3 сағатта 3 үйрек аулай алатын болса, 9 аңшының 9 үйректі аулай алуы үшін қанша сағат керек?

Бұл сұрақтардың бүгінгі тақырыпқа қандай қатысы бар деп ойлайсыңдар?

5-тапсырма (оқулықтан)

1)Мәтінді мұқият оқыңдар. Мәтін мазмұнына сәйкес перифразаның түрлі тәсілдерін қолдана отырып, «Сократ шеңбері» әдісі арқылы

бірнеше талқылау сұрақтарын құрастырыңдар. Әңгімелеу, сипаттау арқылы тақырыпты талдаңдар.

Үлгі: - «Қазақстанның Қызыл кітабының» шығу себебі неде?

-«Қазақстанның Қызыл кітабының» алғашқы жинағына хайуанаттардың қандай түрлері енген?

2) Мәтіндегі ақпаратқа қатысты өз пікіріңді тұжырымда.

Бірінші сөйлем. «Менің ойымша, ...».

Екінші сөйлем. «Себебі, мен оны былай түсіндіремін ...».

Үшінші сөйлем. «Оны мен мына фактілермен, мысалдармен дәлелдей аламын ...».

Соңғы сөйлем. «Осыған байланысты мен мынадай қорытынды шешімге келдім ...».

7-тапсырма. (оқулықтан)

Ақпарат құралдарынан, энциклопедиялардан мәліметтер алып, «Қазақстанның Қызыл кітабы» туралы мақала құрастырып жазыңдар. Жанрлық және стильдік ерекшеліктеріне сай тілдік құралдарды орынды қолданыңдар

Мақал жазудың талатары:

1.Кіріспе бөлімінде оқырманды қызықтыратың маңызды мәселені жазу;

2. Негізгі бөлімде шынайы деректерді пайдаланып, сендіру;

3. Қорытынды бөлімде екіұшты ой ұсына алу.

4. Жанрлық және стильдік ерекшеліктеріне сай тілдік құралдарды орынды қолдану.

10-тапсырма.

«Тілдік бағдар» айдарындағы ережелердің өзіне тән ерекшелігін, қызметін, маңызын талда.

Үйге тапсырма: 11-тапсырма

Рефлексия

Психологиялық ахуал

Оқушылар арнайы дайындалып келген гүлді алақандарына салып тұрып, бір-біріне тілек тілейді

Жауабы:

1) 12 құс (тордан ұша алмайды)

2) 3 сағат

Сократ шеңбері

Екі шеңбер, бірінің ішінде бірі. «Ішкі шеңбердегі» оқушылар тақырыпқа қатысты мәселені сұрақ-жауап арқылы талқылайды, ал «сыртқы шеңбер» оларды тыңдап, дптерлеріне ескертпе жасап отырады және талқылау соңында өз пікірлерін айтады. Мұғалім оларды сырттан бақылап, бағыттаушы сұрақтар қою арқылы пікірталасты қажетті арнаға бұрып отырады. Шеңбердегі оқушылар белгілі бір уақыт өткен соң рөлдерімен алмасуына болады.

Ақпарат құралдарынан, энциклопедиялардан мәліметтер алып, «Қазақстанның Қызыл кітабы» туралы мақала құрастырып жазады. Жанрлық және стильдік ерекшеліктеріне сай тілдік құралдарды орынды қолданады.

Рефлексия кезінде «Өзін-өзі бағалау» парағы арқылы сабақтан қандай әсер алғанын, қандай жаңа нәрсе үйренгенін немесе не түсінбегенін, қандай кедергі болғанын жеткізеді

Ауызша мадақтау арқылы бағалау Жарайсың! Тамаша! Керемет!

Дескриптор

Білім алушы

-перифраза тәсілдерін қолданады – 1 балл;

-мәтін бойынша сұрақтар құрастырады– 1 балл.

Дескриптор

Білім алушы

-ақпарат құралдарынан мәліметтер жинақтайды– 1 балл;

-мәліметтер негізінде мақала жазады– 2 балл;

-мақаланың құрылымын сақтайды – 3 балл

-жанрлық, стильдік ерекшеліктеріне сай тілдік құралдарды орынды қолданады– 2 балл.

Оқулық

Қазақ тілі

8-сынып

«Атамұра» баспасы

2018 жыл

ОҚЫТУДАҒЫ ЖАҢА ӘДІС-ТӘСІЛДЕР ҚОРЖЫНЫНАН ЕСБОСЫН НАҒИША ҚОЖАҚ

ҚЫЗЫ

Қалыптас

тырушы бағалауға арналған

тапсырма

лар жинағы

8-сынып