Бөлім:

3-бөлім: Кәсіп пен еңбек. Болашақ мамандықтары. Лексика

Педагогтің аты-жөні:

Даршеева М.Л

Күні:

Сынып: 8 В

Қатысушылар саны:

Қатыспағандар саны:

Сабақтың тақырыбы:

Сату менеджері

Оқу бағдарламасына сәйкес оқыту мақсаттары:

8.1.5.1 - перифраза түрінде берілген сұрақтар арқылы мәтіннен қажетті ақпаратты таба білу, көтерілген мәселе бойынша ой тұжырымдау

8.4.3.1 - сөздік қор және сөздік құрам ерекшеліктерін түсініп қолдану.

Сабақтың мақсаты

Перифраз түрінде берілген сұрақтар арқылы мәтіннен қажетті ақпаратты таба алады, көтерілген мәселе бойынша ой тұжырымдай алады. Сөздік қор және сөздік құрам ерекшеліктерін түсініп қолдана алады.

Құндылықтарға баулу

• Құндылық: әділдік және жауапкершілік

Оқу тапсырмасын орындауда табандылық, еңбекқорлықтың болуы

• Құндылық: еңбекқорлық және кәсіби біліктілік

Еңбекті, мамандықтарды практикалық тұрғыда зерттеуге қызығушылық таныту;

Сабақтың барысы

Сабақтың кезеңі//

уақыты

Педагогтің әрекеті

Оқушының әрекеті

Бағалау

Ресурстар

Сабақтың басталуы

Ұйымдас

тыру

5 минут

Сабақтың ортасы

35 минут

Сабақтың соңы

5 минут

Оқушылармен амандасу, қатысуын түгендеу.

1.Психологиялық ахуал қалыптастыру

«Жүректі тазарту»

Сабақтың тақырыбы мен оқу мақсатымен таныстыру

Ойтүрткі

Мамандықтың жаманы жоқ, бірақ мұның кез келгеніне икемділік қажет. Бұл – жай күнелту емес. Тамақ асыраудың ғана жолы емес, үлкен өнерді, зор шеберлікті қажет ететін нәрсе.

Жүсіпбек Аймауытов

Берілген нақыл сөздегі ойды әрі қарай өрбітіп, өз пікірлеріңді білдіріңдер.

1-тапсырма. (оқулықтан)

Мұғалімнің оқуымен мәтінді мұқият тыңдаңдар.

Перифраза түрінде түрлендіріліп берілген сұрақтарға жауап беріңдер.

1) Ата – бабамыз бұрын неліктен сауда ісімен айналысатындарды ұнатпайтын еді?

2) Қай уақыттан бері қазақ сауда ісін меңгере бастады?

3) Компанияның табысты болуы неге байланысты?

4) Сауда орындары қазіргі уақытта қандай жүйеге ауысуда?

5) Қандай мамандықтарға сұраныс артып келеді?

А. Эпиграфтағы Ж.Аймауытовтың сөзі мен мәтіндегі ойды байланыстырыңдар.

Б. Тиісті мамандық түрлерін жазып, кестені толтырыңдар.

Үлгі:

Тілдік бағдар

Сөздік құрамның кірме сөздер арқылы толығуы

І. Араб, парсы, иран тілдерінен қазақ тіліне сөз ену ертеден, сонау VIII- XIX ғасырлардан басталады.

1) шаруаылық, сауда қатынастары арқылы енген сөздер: таға, орамал, перде, базар, таразы т.б

2) мәдени және ғылыми қарым-қатынастар арқылы, әсіресе Фирдоуси, Науаи, Омар Хайям мен Хафиз шығармаларымен бірге енді: мектеп, мереке, емтихан, ғылым, ғалым, пән, медресе, мағлұмат т.б

3) исламға байланысты енген сөздер: Алла, молда, мешіт, шариғат, ораза, намаз, ақырет, мұнара т.б

ІІ. Ұзақ уақыттың ішінде Моңғол империясы әлемдік үстемдік құрғандығы әсерінен біраз халықтың тіліне моңғол тілінен сөздер енді. Моңғол тілінен сөз ену кезеңі XIІ - XIІІ ғасырлар деп саналады.

1) Ел билеу мен мемлекетке байланысты сөздер: хан, ұлыс, нөкер, жасақ, аймақ, жарлық т.б

2) жер-су атаулары: Алтай, Тарбағатай, Нарынқол, Нұра, Баянауыл, Зайсан, Қордай т.б

3) басқа сөздер мен атаулар: жыл, жол, жиен, нұр, жаға т.б

ІІІ. Орыс тілінен қазақ тіліне сөз ену сонау XVIІІ ғасырдан басталады.

Орыс тілінен қазақ тілінен сөз қабылдау үш кезеңге бөлінеді:

1) XVIІ - XIX ғасырлар арасы. Мысалы: болыс, сот, жәрмеңке, т.б

2) XIX ғасыр мен XX ғасырдың 30-жылдарына дейін. Мысалы: доға, қамыт, агроном, электр, т.б

3) 1930 жылдардан қазірге дейін дейін. Мысалы: директор, сервант, гарнитур, т.б

4-тапсырма

Жұптық жұмыс

Орыс тілінен қазақ тілінің дыбыстық жүйесіне бағынып кірген сөздердің түпнұсқа тілдегі жазылуы мен айтылуын табыңдар.

Жеке жұмыс

Тест

Сенің шығармашылық әлеуетің қандай?

1.Сені қоршаған дүние жақсаруы мүмкін деп есептейсің бе?

А)иә;

Ә)жоқ,ол онсыз да жеткілікті дәрежеде жақсы;

Б)иә,бірақ та кейбір нәрселер бойынша ғана;

2.Сен өзің қоршаған дүниедегі елеулі өзгерістерге қатыса аламын деп ойлайсың ба?

А)иә,көпшілік жағдайларда;

Ә)жоқ;

Б)иә,кейбір жағдайларда ғана;

3.Сенің кейбір идеяларың өзің жұмыс істейтін қызмет саласында істейтін елеулі алға жылжушылық әкелер еді деп есептейсің бе?

А)иә;

Ә)иә,қолайлы жағдайлар болған кезде;

Б)кейбір дәрежеде ғана;

4.Болашақта өте маңызды рөл атқаратын боламын,қандай да бір нәрсені түпкілікті өзгерте аламын деп есептейсің бе?

А)иә,ешбір шүбәсіз;

Ә)бұның болу мүмкіндігі аз;

Б) мүмкін;

5.Сен қандай да бір іс-әрекет жасап көруге шешім қабылдағанда ,өз бастамаңды іске асырамын деп ойлайсың ба?

А)иә;

Ә)шамаң келмейтіні жөнінде жиі ойлайсың;

Б)иә,жиі;

6.Өзің мүлдем білмейтін іспен айналысуға ниеттенуді өз басыңнан өткіздің бе?

А)иә,белгісіздік сені тартады;

Ә)белгісіздік сені қызықтырмайды;

Б)барлығы бұл істің сипатына байланысты болады;

7.Саған таныс емес іспен айналысуға тура келеді.Ол істе кемелденуге қол жеткізуге ниеттенуді өз басыңнан өткіздің бе?

А)иә;

Ә)қол жеткізіп үлгерген нәрсеге қанағаттанғандық білдірсең;

Б)иә,бірақ та егер бұл саған ұнаса ғана;

8.Егер сен білетін іс өзіңе ұнайтын болса,ол жөнінде бәрін білгің келе ме?

А)иә;

Ә)жоқ,сенің ең негізгіні ғана оқып-үйоенгің келеді;

Б)жоқ,сен тек өзіңнің қызығушылығыңды ғана қанағаттандырғың келеді;

9.Сен сәтсіздікке душар болғанда:

А)салауатты ойға қарамастан белгілі бір уақытқа дейін табанды қарсыласасың;

Ә)бұл әурешілікке қолды бірақ сілтейсің,өйткені оның шындыққа жанаспайтынын түсінесің;

Б)кедергілерді бағындыру мүмкін еместігі айқын болған кездің өзінде де өз ісіңді атқаруды жалғастыра білесің;

10.Сенің ойыңша,кәсіпті мыналарға сүйене отыра тыңдау керек:

А)өзіңнің мүмкіндігіңе,болашақта жететін жетістіктерге;

Ә)кәсіптің тұрақтылығына,мәнділігіне,қажеттілігіне ,оған деген сұранысқа;

Б)ол қамтамасыз ететін артықшылықтарға;

11.Саяхатта болған кезде сен жүріп өткен бағыт бойынша бағдарлауды оңай жасай алар ма едің?

А)иә;

Ә)жоқ,жолдан адасып кетуден қорқасың;

Б)иә,бірақ та саған ұнаған және есіңде қалған жерлерде ғана;

12.Сен қандай да бір әңгімеден кейін бірден не жөнінде айтылғандардың бәрін еске түсіре аласың ба?

А)иә,еш қиындықсыз;

Ә)барлығын еске түсіре алмайсың;

Б)өзіңді қызықтырған нәрсені ғана еске түсіресің;

13.Сен өзіңе таныс емес тілдегі сөзді естіген кезде,оның мәнін білместен,сөзді буындар бойынша,қатесіз қайталай аласың ба?

А)иә,ешбір қиналмастан;

Ә)иә,егер де бұл сөзді еске сақтау оңай болса;

Б)қайталайсың,бірақ та толықтай дұрыс емес;

14.Сен бос уақыттарыңда мынаны артық көресің:

А)жеке,өзіңмен-өзің қалып ойлануды;

Ә)топтың ішінде болуды;

Б)топта болу немесе жалғыз,өзіңмен-өзің жеке қалу сен үшін бәрібір;

15.Сен қандай да бір іспен айналысасың.Бұл істі қандай кезде тоқтатуға шешім қабылдайсың?

А)іс аяқталып және ол саған өте жақсы орындалған тәрізді болып көрінген кезде;

Ә)сен аз-маз ғана ризасың;

Б)саған бәрін істеудің сәті әлі де түсе қойған жоқ;

16.Сен өзіңмен-өзің,жеке қалған кезде:

А)тіпті абстрактілі болуы да мүмкін нәрселер туралы армандауды ұнатасың;

Ә)қалай болғанда да өзіңе нақты іс тауып алуға тырысасың;

Б)кейде армандауды,бірақ сенің жұмысыңа байланысты нәрселер туралы армандауды ұнатасың?

17.Егер қандай да бір идея сені жаулап алса,онда ол жайлы ойлай бастайсың:

А)қайда,кіммен бірге болғаныңа қарамастан;

Ә)сен мұны өзіңмен-өзің қалған кезде ғана орындай аласың;

Б)өте шулы болмайтын жерде ғана;

18.Сен қандай да бір идеяны табанды түрде қорғаған кезде:

А)егер пікір айтушылардың сенімді дәйектерін таңдасаң,онда одан бас тарта аласың;

Ә)қандай дәйектерді болмасын шыңдағаныңа қарамастан,өз пікіріңде қаласың;

Б)егер қарсыласу өте күшті болып шықса,өз пікіріңді өзгертесің;

«А»жауабы үшін-3ұпай;

«Ә»жауабы үшін-1ұпай;

«Б»жауабы үшін-2 ұпай;

Жинаған ұпайлардың жалпы қосындысы сендердің шығармашылық әлеуеттеріңнің деңгейін көрсетеді.

49 және одан көп-сендерде елеулі шығармашылық әлеуеттің негізі қаланған.Егер сендер өз қабілеттеріңді істе қолдана алсаңдар,онда сендердің қолдарың шығармашылықтың әртүрлі формаларына жететін болады.

24-тен 48-ге дейін-сендерде толықтай қалыпты шығармашылық әлеует бар.Сендерде жасампаздыққа мүмкіндік беретін қасиеттер де бар,бірақ сендерде шығармашылық процесті кідіртетін проблемаларда жоқ емес. Қалай болғанда да сендердің әлеуеттерің ,әрине бұған ниет қылсаңдар, өздеріңді шығармашылық жағынан көрсетуге мүмкіндік береді.

23 және одан аз-сендердің шығармашылық әлеуеттерің,өкінішке орай,шамалы.Бірақ та сендер өз қабілеттіліктеріңді жете бағаламаған шығарсыңдар? Өз күштеріңе сенімсіздік сендерді шығармашылыққа мүлдем қабілетсіздік жөніндегі ойға әкелуі мүмкін. Бұдан арылыңдар және осылайша проблеманы шешіңдер.

Үйге тапсырма : 6-тапсырма 58-бет

Рефлексия

Психологиялық ахуал

Оқушыларға таза парақшалар таратылады. Оған дәл қазіргі кездегі ойындағы кірбіңді, ренішті, қолайсыз көңіл күйді жазу ұсынылады. Жазып болған соң, қоқыс жәшігіне тастайды. Осылайша барлық жағымсыз көңіл күйден арылып, тазарған жүрекпен, көтеріңкі көңіл күймен сабақ басталады.

Жүсіпбек Аймауытовтан алынан үзіндідегі ойды өрбітіп, өз пікірлерін білдіреді.

Мәтінді мұқият тыңдайды. Перифраз түрінде түрлендіріліп берілген сұрақтарға жауап береді. Мәтіндегі көтерілген мәселені анықтайды.

Орыс тілінен қазақ тілінің дыбыстық жүйесіне бағынып кірген сөздердің түпнұсқа тілдегі жазылуы мен айтылуын табады.

Шығармашылық әлеуетінің деңгейіне, мамандық қалауына қатысты тест сұрағына жауап береді.

Талқылау кезінде оқушылардың айтылған пікірлері мен көзқарастары ауызша

мадақтау арқылы бағаланып, сабақтың келесі кезеңінде белсенді қатысуына ынталандырады

Жарайсың!

Керемет шешім!
Ойлы шешім!

Мұндай ойлы пікірлерді ешқашан естімеппін!

Дескриптор

Білім алушы

- түрлендіріліп берілген сұрақтарға жауап береді; -1

- ақпараттарды анықтайды. -1

-мәтіндегі мәселені анықтайды;-1

- мәселе бойынша ой тұжырымдайды.-1

өз ойын еркін айтады-1

Дескриптор

Білім алушы

-орыс тілінен енген сөздердің түпнұсқа тілдегі жазылуын анықтайды,-1

-дұрыс айтылуын табады.-1

Орфоэфиялық сөздікке сүйенеді-1

Дескриптор

Білім алушы

Сұрақтарға жауап береді-1

Өз ойын айтады-1

Оқулық

8-сынып

«Мектеп» баспасы

2018жыл

Қалыптас

тырушы бағалауға арналған

тапсырма

лар жинағы

8-сынып

ОҚЫТУДА

ҒЫ ЖАҢА ӘДІС-ТӘСІЛДЕР ҚОРЖЫНЫНАН ЕСБОСЫН НАҒИША ҚОЖАҚ

ҚЫЗЫ

Оқулық

8-сынып

«Мектеп» баспасы

2018жыл