9 -сынып ҚМЖ география 25/26 жыл

Тақырып бойынша 11 материал табылды

9 -сынып ҚМЖ география 25/26 жыл

Материал туралы қысқаша түсінік
таптырмас сабақ жоспары
Материалдың қысқаша нұсқасы

Қысқа мерзімді жоспар

Бөлім

Геогафиялық зерттеу әдістері

Педагогтың аты-жөні


Күні

02.09.2021 ж

Сынып 9 ә

Қатысушылар саны

Қатыспағандар саны

Сабақтың тақырыбы


Қазақстандық географтардың зерттеулері

Осы сабақта қол жеткізілетін оқу мақсаттары (оқу бағдарламасына сілтеме)

9.1.1.1 география ғылымының дамуына үлес қосқан қазақстандықтардың зерттеулері туралы баяндайды

Сабақтың мақсаты


Барлық оқушылар:

Қазақстан жерін зерттеуге үлес қосқан қазақстандық ғалымдар туралы біледі


Оқушылардың көпшілігі:

Қазақстан жерінде жасалған зерттеулердің мақсатын анықтайды


Кейбір оқушылар:

Қазақстандық ғалымдардың еңбектеріне талдау жасайды



Бағалау критерииі

география ғылымының дамуына үлес қосқан қазақстандықтардың зерттеулері туралыайтады.

Сабақтың кезеңі/ уақыты

Мұғалімнің әрекеті

Оқушының әрекеті

Бағалау

Ресурстар

Басы

«Ұйымдастыру кезеңі

Оқушылармен амандасып, көңіл- күй сұрау, түгендеу.

«Пазл» әдісі арқылы 2 топқа бөлу. Оқушылар сандықшадан кезекпен қиынды қағаз бойынша суреттерді құрастыра отырып, топтағы физикалық карталар және оның Қазақстандағы орындарын анықтайды.

«Миға шабуыл» әдісімен жаңа сабақтың тақырыбын ашуға түрткі болатын сұрақтар қойылады.

Қазақстанның географиялық орнын сипатта. —          Сағаттық белдеулер дегеніміз не?

Уақыт айрмасы қалай анықталады? —         

Меридианы туралы не білесің? —   

Сұрақтарға жауап ала отырып, жаңа тақырып пен оқу мақсатын ашамыз.

Ой толғау: Көрсетілген фото суреттер арқылы ой толғау

(География пәнінің зерттеу нысанын айқындауға жол көрсететін суреттерді көреді, жалпы тақырып жайлы ой қалыптасады)Тақырыпқа ену үшін «Блиц-сұрақ» әдісі » шабуыл әдісі арқылы сұрақтарға жауап береді:

«Блиц-сұрақ» әдісі. (Бір жауабы бар бес сұрақ). Жаңа сөздердің ғылыми атауы.


Түрткі сұрақтар:


Қазақстан жері туралы алғашқы деректер қай кездері кездеседі?

Ерте заманда Қазақстан жері туралы мәліметтер қалдырған грек, қытай саяхатшыларын атаңдар?

Ғалымдардың дұрыс және бұрыс мәліметтеріне мысал келтіріңдер?

Орта ғасырда Қазақстан жерін зерттеген араб саяхатшыларын атаңдар?Картадан қандай уақыт кезеңдерінде қазақ жері қай жерлерді қамтығанын анықтаңдар?




Дүниежүзі Геродот бойынша

Ежелгі дүние картасы



М.Қашқари картасы

Орта ғасыр картасы


Плано Карпини картасы

Орта ғасыр картасы


16–19-

ғасырларда- ғы карта


-

Оқушы өз жұбын табады

Әдіс арқылы қайталау

Сұрақ жауап орындайды

Қол шапалақ














дидактикалық материалдар.




Интерактивті тақ

Ортасы

Тақырыпқа шығу.

Мұғалім жаңа сабақты оқушыларға бастау үшін«Тұлғаны таны?» әдісі арқылы ой-қозғау жүргізеді.

- Кімнің бейнесі?

- Қазақ қоғамында алатын ролі қандай?

- Қазақ жерін зерттеудің қандай қажеттілігі болды?

Оқушылар сұрақтарға жауап бере отырып, бүгінгі сабақтың тақырыбын анықтайды.

. Мақсат қою

Оқушыларға бүгінгі сабақтың мақсатын анықтау үшін сұрақтар қойылады.

  • Қазақстандық географ зерттеушілердің география ғылымына қосқан үлестері маңызды ма?

  • Зерттеушілер жасаған еңбектердің қазіргі уақытта құндылығы қандай?

Оқушылар сұрақтарға жауап бере отырып, оқу мақсатын анықтайды.

Бағалау критерийімен таныстырады

Тыңдалым алды қойылатын ашық сұрақтар:

-Ш. Уалихановтың Қазақстан географиясының қалыптасуындағы ролі қандай?

- Қазақстан географиясының қалыптасуы қандай кезеңдерге бөлінеді?

«Қазақстандық географтардың зерттеулері» тақырыбында интербелсенді тақтадан бейнесабақ (сабақ тақырыбымен байланысты) көрсетіледі. (тыңдалым дағдысын дамыту)

Бейне сабақты көріп және оқулықты пайдаланып, негізгі ұғымдарды дәптерге жазып алады. (жазылым дағдысын қалыптастыру)

Тапсырма №1. Топтық жұмыс. Топтарға жаңа тақырыпқа байланысты мәтінді бөліктер таратылады. Оқушылар берілген таратпаны әрқайсысы жеке-жеке топ ішінде оқып шығып, талқылайды. (оқылым дағдысын қалыптастыру)

Мәтінді оқып, талқылап болған соң , «Сұрақ – жауап» әдісі арқылы сұрақтарға жауап береді. (айтылым дағдысын қалыптастыру)

1-топ География ғылымы шешетін тәжірбиелік мәселе ?

Қазақстан географиясының қалыптасу кезеңі?

Қазақстандағы академиялық географияны ұйымдастырушы?

2-топ. Зерттеушілер тобы қандай мәселлерді шешетінін анықта.

Қорықтар жүйесінің ғылыми түрде негіздейді: Олардың қанша болуы, қандай аумақта орналасуы және табиғат зоналарына байланысты қалай таралуы керек екендігі

3-топ: Қорық орналасатын жерді таңдап шекарасын белгілейді және ұйымдастырылу жобасын құрастырады

  Бағалау. Топтар «Сен маған мен саған әдісі»арқылы бірін-бірі карталар арқылы бағалайды.

Тапсырма №2. Жұптық жұмыс «Жұптасып ойлау» әдісі арқылы орындалады.

А) Берілген ресурстар бойынша академиялық географияның сипаттамын құрастыр: 1) атқаратын қызыметі 2) орналасқан жері 3) Ірі орталықтар . Қортынды жаз

Б) 1) Қазақстандағы географияның даму кезеңі 2) Уақыт аралықтары 3) Зерттеу мақсаттары мен зерттеуге үлес қосқан ғылымдар деп бөл. Жасалған жұмысты кесте түрінде көрсет

Қалыптасу кезеңдері

Уақыт аралықтары

Басты мақсаттары

Ғалымдар






критерий

дискриптор

Қазақстан географиясының нақты зерттеу нысанын біледі.



  • География ғылымы қандай сұрақтарға жауап беретіндігін анықтайды;

  • Зерттеу мақаттары мен зерттеуге үлес қосқан ғалымдарды анықтайды

  • География салаларын біледі.


. Оқушылардың іс-әрекеті.

Жұптық жұмыс

Тапсырма № 1Мәтінмен жұмыс: География ғылымының дамуына үлес қосқан қазақстандық Ш.Ш.Уәлиханов пен Қ.И.Сәтбаев зерттеулеріне талдау жасай отыра, төмендегі кестені толтыр:

Зерттеген уақыты

Зерттеген саяхатшылар

Еңбектері

Зерттеген жерлері











Бағалау: Топтық бағалау.

Дескриптор

Зерттеген уақытын біледі

Зерттеу нәтиже еңбектерін анықтайды

Зерттеген жерлерін анықтайды

Жеке жұмыс:

Тапсырма №2 Кескін картамен жұмыс:

а) Кескін картаға Ш.Ш.Уәлихановтың маршрутын түсіру

b) Қ.И.Сәтбаев ашқан кен орындары мен пайдалы қазбаларын шартты белгілерімен түсіру


Бағалау:Дескрипторды негізге ала отырып бірін-бірі бағалау

Дескриптор

Ш.Ш.Уәлихановтың зерттеген жерлерінің маршрутын түсіре алады

Қ.И.Сәтбаев ашқан кен орындары мен пайдалы қазбаларын шартты белгілерімен түсіре алады

Жеке жұмыс:

Эссе жазу:

Тақырыптары:

  1. «Қашқарияға саяхат»

  2. «Қ.И.Сәтбаевтың Қазақстан ғылымын дамытуға қосқан үлесі»

Бағалау: Өзін-өзі тексеру


Арнайы ресурстар арқылы жаңа тақырыпты талдайды

Жұп бойынша

Жеке, өзара тақырыпты түсінгендерін мұғалімге қол көтеру арқылы білдіреді





Слайдта көрсетілген ресурстарды талқылайды



Видеороликтан тақырыпқа сай берілген түсініктерді дамыту арқылы, мәтіндегі тапсырмаларды орындау барысында ой өрісін жетілдіру арқылы бәсекелеседі













Слайдта берілген сұрақ жауапты орындайды

Сұрақ жауап арқылы сұраққа жауап береді, логикалық ойлай білуі мен сыни көзқарасы таныта білу дағдылары қалыптасады

Смаликтер арқылы

ҚБ өзін өзі бағалау


















ҚБ «Бәрекелді,әттеген-ай»




Бағалау парақшасын толтырады.



ҚБ Бағдаршам


http://ikitap.kz/audiobook/5189-kerqula_atty_kendebaj/5189-kerqula_atty_kendebaj

аудиокітап

Алты томдық «









Сабақтыңсоңы


Сабақты қорытындылау. Сабақта оқушылардың жинаған зерттеулеріне қарай тезірек сабақты түсінгендеріне байланысты ерекше мадақтау жасап,әрқайсысына жеке- жеке рефлексия жасау.

Рефлексия. «Қажетті сөздің астын сызыңыз»әдісі

арқылы оқушылардан бүгінгі сабақ бойынша рефлексия

жасауды ұсынамын.

1. Сабақүстінде мен жұмысжасадым

белсенді/ енжар

2. Сыныптағыөзжұмысыма

ризамын / ризаемеспін

3. Мағансабақтыңуақыты … көрінді

қысқа / ұзақ

4. Менсабақта

шаршадым / шаршамадым

5. Меніңкөңілкүйім … болды

жақсы / нашар

6. Сабақтақолданылғантапсырмалар … болды

түсінікті / түсініксіз

маңызды / маңыздыемес

қызықты / қызықсыз

7. Меніңойымша, үйтапсырмасы

оңай / қиын

қызықты / қызықсыз



Бүгінгі сабақтан түйген ойлары мен тұжырымдарына байланысты кері байланыс жасайды.


Рефлексия парағы

Қосымша ақпарат

Саралау –оқушыларға қалай көбірек қолдау көрсетуді жоспарлайсыз? Қабілеті жоғары оқушыларға қандай міндетқоюдыжоспарлапотырсыз?

Бағалау - оқушылардың материалды меңгеру деңгейін қалай тексеруді жоспарлайсыз?

Денсаулық пен қауіпсіздік техникасының сақталуы



  1. .

Мұғалімнің ауызша кері байланысы

Ақпарат іздестіру кезінде қауіпсіздік ережелерін сақтау

























Қысқа мерзімді сабақ жоспар

Бөлім

Географиялық зерттеулер

Педагогтың аты-жөні

Байжанов Анарбек Бастаханұлы

Күні

08.09.2021ж

Сынып 9 а,ә,в,г

Қатысушылар саны

Қатыспағандар саны

Сабақтың тақырыбы


География ғылымының қазіргі заманғы өзекті зерттеу проблемалары

Осы сабақта қол жеткізілетін оқу мақсаттары (оқу бағдарламасына сілтеме)

9.1.1.2 география ғылымының қазіргі заманғы өзекті проблемаларын анықтайды

Сабақтың мақсаты


Барлығы саяхатшылар мен зерттеушілердің география ғылымының дамуына қосқан үлесін сипаттайды.

Көпшілігі ұлы географиялық ашылулар мәтінін пайдаланып, кескін картаға саяхатшылардың жүрген жолдарын түсіріп түсіндіре алады.

Кейбіреуі саяхатшылар мен зерттеушілердің жүрген жолдарын жоққа шығару немесе дәлелдеу арқылы еңбектеріне баға береді.

Бағалау критерииі

География ғылымының дамуына саяхатшылар мен зерттеушілердің қосқан үлестерін анықтап талдай алады.

Географиялық саяхатшылар мен зерттеушілердің жүрген жерлерін картадан анықтай алады.

Ғалымдардың ғылыми-зерттеулеріне баға бере алады.

Сабақтың кезеңі/ уақыты

Мұғалімнің әрекеті

Оқушының әрекеті

Бағалау

Ресурстар

Басы

Қызығушылықты ояту үшін миға шабуыл.

  • Сабақты бастамас бұрын топқа бөліп алу

  • Сыныптағы бала санына қарай бөлу

  • Әр оқушы өзіне ұнаған түсті алады

  • Суреттерінде не бейнеленгенін сипаттайды

  • Берілген суреттерді біріктіріп, мәтін құрастырады.

Өткен сабақты пысықтау:

Ширату жаттығуы: Оқушыларды сыни тұрғыдан ойландырту үшін «Ой қозғау» әдісі арқылы сұрақ қоямын. Осы сұрақтар арқылы сабақтың тақырыбын айқындаймын.


Оқушы өз жұбын табады

Әдіс арқылы қайталау

Сұрақ жауап орындайды

Қол шапалақ














Ұялы телефон

Және интернет желілері

Кітап


Ортасы

Жаңа тақырыпты ашу үшін оқушыларға тақтадан сурет көрсетіледі

Оқушыларға топқа талқылауға арналған тақырып бойынша бейнебаян көрсетіледі. Топқа берілген тақырып бойынша дайындалып ерікті оқушыны басқа топқа сұхбаттасуға жібереді сағат тілі бойынша. Соңында жиналған мәліметтермен өз тобының мүшелерімен бөліседі.

Топта жұмыс (Әр топқа жеке тапсырмалар беріледі):

Сәйкестендіру

Саяхатшылар: Ежелгі зерттеушілер туралы ақпаратты тыңдайды.Тапсырма: Ежелгі зерттеушілердің сынарын тауып сәйкестендіру

1Shape3 Shape2 .Мысырлықтар

А) бірінші рет
«география» ұғымын енгізген

2. Эратосфен

В) жылдың
ұзақтығын анықтап күн күнтізбесін жасады.


3Shape5 Shape4 . XV-XVII ғасырлардың ортасында

С) географиялық өзгерістерді ғылыми тілде түсіндіріп, алғаш рет масштабты
қолданып карта жасаған.

4Shape6 . Фалес және Анаксимандр

D) Махмұд Қашғари «Дүниежүзінің дөңгелек картасы»
атты еңбегінде түркі халықтарының қалаларына
және жер бедеріне сипаттама берген.

5.Ежелгі грек ғалымы Геродок

Е)Ұлы географиялық ашылулар басталды.

Бағалау Дескриптор:

  • Ежелгі зерттеушілер туралы түсінік қалыптастыра алады.

  • Зерттеушілердің зерттеген аймақтарын анықтайды.

  • Саяхатшылар мен зерттеушілердің ғылымға қосқан үлестерін талқылайды;

  • Зерттеушілердің сынарын таба алады.


Зерттеушілер: Орыс ғалымдарының зерттеулері туралы тыңдайды. Тапсырма: Берілген сурет бойынша орыс зерттеушілердің зерттеген аймақтарын жазады

_______________________________

Н.А. Северцев

_______________________________

_______________________________

_______________________________

_______________________________




В.В. Сапожников

_______________________________

_______________________________

_______________________________

_______________________________

_______________________________




В.В. Докучаев

_______________________________

_______________________________

_______________________________

_______________________________

_______________________________



В.А. Обручев


_______________________________

_______________________________

_______________________________

_______________________________

_______________________________


Дескриптор:

  • Орыс зерттеушілердің зерттеген аймақтарын анықтайды.

  • Зерттеушілердің жүріп өткен жерлерін картадан анықтайды;

  • Саяхатшылардың ғылымға қосқан үлестерін талқылайды;


Ғалымдар: География ғылымының дамуына үлес қосқан қазақ зерттеушілері туралы тыңдайды. Тапсырма: Ш.Уәлиханов пен Қ.Сәтбаев туралы эссе жазыңыз.

Дескриптор:

  • Қазақ зерттеушілерінің зерттеген аймақтарын анықтайды

  • Эссе бойынша қазақ зерттеушілерінің еңбектерін жазады;

  • Зерттелген аймақтарының маңыздылығын түсіндіреді



Тапсырма:Жеке жұмыс. Оқушылар картадан саяхатшылар мен зерттеушілердің жүрген жерлерін кескін картаға түсіреді.

Дескриптор:

  • Картада ұлы географиялық ашылулардың жүрген жолдарын анықтайды.

  • Саяхатшылар мен зерттеушілердің жүріп өткен жерлерінің географиялық нысандарды кескін картаға түсіреді;

  • Cаяхатшылардың сапарға шығу маңыздылығын түсіндіреді.


Кір жаятын жіпте сабақтағы негізгі ұғымдар ретсіз ілінген.

Тапсырма: Ұғымдарды ретімен орналастырып кестені толтырады.

Негізгі ұғымдар:зерттеушілер, саяхатшылар, географиялық қоғам, Қазақстан Республикасының Ұлттық Ғылым Академиясы, География институты, сел.

Терминдер

Мағынасы

1.


2.


3.


4.


5.


6.


Дескриптор:

  • Ұғымдардың мағынасын анықтайды;

  • Терминдерді түсініп жазады.

  • Ұғымдарды еске сақтайды.


Сергіту сәті: «Адам адамға»

Топтағы адамдар жұп-жұбымен бір-біріне қарама-қарсы тұру қажет. Жүргізуші дененің бір мүшесін айтқан кезде, жұптар дене мүшелерін бірін-біріне тигізу қажет. (Мысалы, қол-қолға, аяқ-аяққа...)Кейін жұптар ауысады.


Слайдта көрсетілген ресурстарды талқылайды



Видеороликтан тақырыпқа сай берілген түсініктерді дамыту арқылы, мәтіндегі тапсырмаларды орындау барысында ой өрісін жетілдіру арқылы бәсекелеседі













Слайдта берілген сұрақ жауапты орындайды

Сұрақ жауап арқылы сұраққа жауап береді, логикалық ойлай білуі мен сыни көзқарасы таныта білу дағдылары қалыптасады

Смаликтер арқылы

ҚБ өзін өзі бағалау






































ҚБ: «Баспалдақ» әдісі 1.Білімім төмен

2.Орташа 3.Орташадан жоғары 4. Жоғары

ҚБ: Мұғалім тарапынан жүретін бағалау «Ауызша мадақтау



Слайдар



















Ашық сұрап-жауаптар

Сабақтыңсоңы


Екі түрлі түсініктеме күнделігі.

Оқушылардан дәптердің бетін (не таратылып берген парақты) ортасынан вертикаль сызықпен бөлу сұралады. Мәтінді оқу барысында олар:


Бөліктің оң жағына

Сол жағына

Мәтіндегі қатты әсер еткен тұстарды, үзінділерді жазады.

Сол әсер еткен үзінділер жайлы пікір жазады (нені еске түсіреді, себеп-салдары қандай, қандай сұрақ бар т.б.)


Бүгінгі сабақтан түйген ойлары мен тұжырымдарына байланысты кері байланыс жасайды.


Рефлексия парағы

Үйге тапсырма

Үйге тапсырма:

БАҚ-тан тіл туралы мақала оқып,өз пікірін дайындау

Саралау – Сіз қандай тәсілмен көбірек қолдау көрсетпексіз? Сіз басқаларға қарағанда қабілетті оқушыларға қандай тапсырмалар бересіз?

Бағалау – Сіз оқушылардың материалды игеру деңгейін қалай тексеруді жоспарлап отырсыз?

Денсаулық және қауіпсіздік техникасын сақтау


Саралау: Оқушылардың тақырыпты теориялық тұрғыда жеңіл меңгеруі үшін және негізгі ойды толық түсінуін қолдау мақсатында мына тәсілдерді пайдаландым:

1.Бейнебаян көру , оқулықпен жұмыстану арқылы «Дереккөздер » арқылы сараладым.


2. Веендиограммасы, бинго әдісі арқылы қарқындылын сараладым.

3. «1минуттық әңгіме» арқылы әңгіме-диологқа түседі.




Сабақ өң бойында оқушыларды алға жетелеу мақсатымда, мадақтап, қолдап отырдым. Оларды дескриптор бойынша, смайликтер, «толық ай, жарты ай, жаңа ай», от шашу әдістерін пайданаландым.


Сабақ бойынша рефлексия


Сабақ мақсаттары немесе оқу мақсаттары шынайы, қолжетімді болды ма?

Барлық оқушылар оқу мақсатына қол жеткізді ме? Егер оқушылар оқу мақсатына жетпеген болса, неліктен деп ойлайсыз? Сабақта саралау дұрыс жүргізілді ме?

Сабақ кезеңдерінде уақытты тиімді пайдаландыңыз ба? Сабақ жоспарынан ауытқулар болды ма және неліктен?



Жалпы бағалау

Сабақта ең жақсы өткен екі нәрсе (оқыту мен оқуға қатысты)?

1:

2:

Сабақтың бұдан да жақсы өтуіне не оң ықпал етер еді (оқыту мен оқуға қатысты)?

1:

Осы сабақтың барысында мен сынып туралы немесе жекелеген оқушылардың жетістіктері/ қиыншылықтары туралы нені анықтадым, келесі сабақтарда не нәрсеге назар аудару қажет?













Қысқа мерзімді сабақ жоспары


Бөлім

Картография және географиялық деректер базасы

Педагогтың аты-жөні

Байжанов Анарбек Бастарханұлы

Күні

15.09.2021ж

Сынып 9 а,ә,в,г

Қатысушылар саны

Қатыспағандар саны

Сабақтың тақырыбы

Географиялық нысандар мен құбылыстарды номинациялау ерекшеліктері

Осы сабақта қол жеткізілетін оқу мақсаттары (оқу бағдарламасына сілтеме)

9.1.1.3 географиялық нысандар мен құбылыстарды номинациялау ерекшеліктерін анықтайды

Сабақтың мақсаты


Оқушылардың барлығы мынаны орындай алады:

географиялық нысандар мен құбылыстарды номинациялау ерекшеліктерін анықтайды

Оқушылардың көбісі мынаны орындай алады географиялық зерттеу әдістерінің мәнін түсіндіріп, қолданады;

Оқушылардың кейбіреуі мынаны орындай алады:

Оқулықтан тыс берілген қосымша тапсырмалады орындайды, тақырып бойынша қосымша мәліметтер мен дәлелдер келтіре алады.

Бағалау критерииі

  • Қосымша ақпарат көзінен алған мәліметтерді түсінеді;

  • географиялық нысандар мен құбылыстарды номинациялау ерекшеліктерін анықтайды

  • Географиялық білім көздерін біледі, карта, атлас, оқулық, әдебиеттермен қалай жұмыс істеу керек екенін түсінеді және барлық білім көздерін өз қажетіне қолданады.

Сабақтың кезеңі/ уақыты

Мұғалімнің әрекеті

Оқушының әрекеті

Бағалау

Ресурстар

Басы

. Қызығушылықты ояту үшін миға шабуыл.

  • Суреттердің қиындыларын біріктіріп, топтарға бірігеді;

  • Суреттерінде не бейнеленгенін сипаттайды

Сыни тұрғыдан ойлауға «Түрткі, сынақтан өткізу, қайта бағыттау» сұрақтары

1.Географиялық білім не үшін қажет?

2.Неліктен?

3.Географиялық білімдерді алған жағдайда қандай мамандықтарға қол жеткізуге болады?

Сабақтың тақырыбы мен мақсатымен таныстыру

Оқу мақсатымен, тілдік мақсатпен танысады;

Жетістік критерийлерін болжайды;

Жетістік критерийлерімен танысады.

Кластер құру: Қорқыт

Сұрақтар: 

Оқушы өз жұбын табады

Әдіс арқылы қайталау

Сұрақ жауап орындайды


«Кіру билеттері»






http://bestreferat.kz/extra_rkd/show/59



Ортасы


Мағынаны тану кезеңі

Географиялық нысан — жердің беткі қабатының белгілі бір қалыптағы айтарлықтай тұрақты тұтас элементі. Географиялық нысандар бір-бірінен шартты географиялық шек арқылы бөлініп ажыратылады. Географиялық нысандардың шығу тегі әртүрлі болуы мүмкін: табиғи (материктер, мұхиттар, өзен-көлдер, таулар, шалғындар, ормандар және т.б.) және антропогенді (қала мен ауылдар, ғимараттар, егістіктер мен саябақтар, зауыт-фабрикалар, көлік жолдары және т.б.).

Қасиеттері — бұл географиялық нысанның өзіне ғана тән белгілері. Қасиеттер бізге бір нысанды екіншісінен айыруға немесе осындай өзге нысандармен ұқсастығын анықтауға мүмкіндік береді. Географиялық нысан анықтамасына қарап-ақ, оның мынадай негізгі қасиеттері барын анықтауға болады:

  • тұтастық — нысан элементтерінің ішкі бірлігі, яғни нысан белгілі бір тәртіппен орналасңан өзара байланысты және өзара тәуелді элементтерден тұрады.

  • тұрақтылық — сыртқы жағдайдың әсеріне қарамастан географиялық нысанның ағымдағы жағдайын сақтап қалу қабілеті.

  • географиялық орналасу — Жер бетіндегі нысанға, осы нысанға тікелей немесе қосалқы ықпал етуші кез келген нысандарға қатысты географиялық координаттар жүйесінде өз орнының болуы.

  • шығу тегі — табиғатта немесе адам қызметі саласында (антропогенді) туындау.

Әрбір нысанның ортақ және айырым қасиеттері болуы мүмкін. Ортақ қасиеттер нысандарды топтарға біріктіруге көмектеседі. Айырым қасиеттер бір нысанды екіншісінен ажыратуға көмектеседі. Барлық орман үшін ортақ қасиет — белгілі бір жерде ағаштардың көп болуы. Ал ағаштардың түрлері бойынша ормандар бір-бірінен ерекшеленуі мүмкін. Атап айтқанда, жалпақжапырақты, қылқанжапырақты және аралас ормандар.

Географиялық нысанның әрбір қасиетін сапалық әрі сандық тұрғыдан көрсетуге болады. Жезқазғанның географиялық орналасуын сапалық тұрғыдан, мәселен, мынадай сөздермен білдіруге болады: «Қала Орталық Қазақстанда орналасқан». Бұл мәліметті сандық тұрғыдан беру үшін Жезқазғанның координатын — барынша нақты мекенжайын көрсететін географиялық координаттар жүйесінде (ендік және бойлық градустарда) айқындалатын жердің беткі қабатындағы Жезқазғанның орналасуын көрсету керек. Қала координаттары — 47°47’00» с.е., 67°42’00″ш.б. Қызылорданың ауа райы туралы да сапалық және сандық тұрғыдан сипаттауға болады. Мәселен: «Жазда Қызылордада өте ыстық, өйткені температура 40°С-қа жетеді».

Жоғарыда біз физикалық қасиеттерге қатысты мысалдар қарастырдық. Географиялық нысандар қасиеттерінің сапалық және сандық сипаттамалары әлеуметтік, қоғамдық құбылыстарға да тән.

Географиялық нысандардың әрқайсысында өлшем шамасы бар. Физикалық шама — географиялық нысан қасиеттерінің бірі. Сапалық тұрғыдан ол көптеген ұқсас географиялық нысандар үшін ортақ, ал сандық тұрғыдан олардың әрқайсысы үшін ерекше. Даралықты сандық тұрғыдан былайша түсінуге болады: қасиет бір нысан үшін басқасына қарағанда белгілі бір мөлшерге артық немесе кем болуы мүмкін.

Мәселен, сапалық жағынан көптеген елдер аумағы бойынша үлкен болуы мүмкін. Үлкен көлем — барлық ірі елдер үшін ортақ қасиет. Үлкен елдер 1 000 000 км2 астам аумақты алып жатады. Бірақ олар басқа елдерден үлкен немесе кіші болуы мүмкін. Қазақстан Республикасы Ресей, Канада, Қытай, АҚШ, Бразилия, Аустралия, Үндістан, Аргентина сияқты аумағы үлкен елдер тізімінде тоғызыншы орында тұр. Қазақстанның аумағы — 2 724 902 км2, Канада аумағы -9 984 670 км2.



ВЕН ДИАГРАММАСЫ Тарих мен география

Shape8 Shape7









Топтық жұмыс «Жигсо»

4 топқа «Географиялық білім көздеріне» нелер жататының анықтап, қорғау Сіздің тобыңызда 5 рөлді: лидер, баяндамашы, хатшы, уақыт сақшысы және бақылаушы-ларды анықтаңыз. Жұмыс төмендегідей жоспармен жүреді. Берілген мәтінді оқып, топпен бірлесе отырып, талқылайды және әр топтың бақылаушысы, жасаған жұмыстарға сәйкес бақылау парағын жүргізеді.

Жұптық жұмыс

1-тапсырма. Асты сызылған сөздерге түсініктеме беріңіз.

2-тапсырма: Мәтінге сүйене отыра, 3 сұрақ құрастырыңыз.

Оқытуды ң мақсаты бойынша.

Бағалау кртитериі

Дескриптор

Кез келген тапсырмаларды орындау және тақырыпты кез келген тәсілдерімен түсіндіру пайдаланады

Қосымша ақпарат көздерін пайдалана отырып тексереді

Орындалған тапсырмалардың дұрыстығын бақылайды

Тапсырмалардың нәтижесін тексеру

Орындалған жүмыстардың жақсы үлгілерін көрсетеді


Жұптық бағалау.

Дискрипторлар: жоғарғы балл -5 балл.

  • Басы +

  • Ортасы +

  • Қорытынды +



Слайдта көрсетілген ресурстарды талқылайды



Видеороликтан тақырыпқа сай берілген түсініктерді дамыту арқылы, мәтіндегі тапсырмаларды орындау барысында ой өрісін жетілдіру арқылы бәсекелеседі













Слайдта берілген сұрақ жауапты орындайды

Сұрақ жауап арқылы сұраққа жауап береді, логикалық ойлай білуі мен сыни көзқарасы таныта білу дағдылары қалыптасады

Смаликтер арқылы

ҚБ өзін өзі бағалау







































ҚБ «Бәрекелді,әттеген-ай»




Бағалау парақшасын толтырады.



ҚБ Бағдаршам



1.Ф липчарт, фломастер

Сабақтыңсоңы


Сабақты бекіту:

1.Географиялық білім көздеріне нелер жатады?

2.Жергілікті жерді танып білу үшін қандай құралдарды қолданамыз?

3.Жергілікті жердің табиғатын білу қаншалықты маңызды деп ойлайсың?

Қаншалықты түсінгенін, түсінбеген жерін, жіберген қателіктерін күнделікке толтыру. (5мин)

Не үйрендім?

Не қиын болды?

Түсінбеген жерім




Бақылаушының бағалау парағы

Рефлексия

Оқушы мен мұғалім кері байланысы.

Өз-өзін бағалау ауызша жүзеге асады.

Оқушылар мына сұрақтарға жауап бере отырып, сабақта туындаған ойларын тізбектейді:

  • Алдымен біз былай деп ойладық.....

  • Одан кейін біз мына проблемаға тап болдық.............

  • Проблеманы шешу үшін......жасадық.

  • Бұдан біз..................көрдік.

  • Демек, бұл мынаны білдіреді.................

Сонымен біз.................деген шешімге келдік

Бағалау

Жетістік критерийлері бойынша

Үй жұмысы

Жаңа сөздерді жаттау

Бүгінгі сабақтан түйген ойлары мен тұжырымдарына байланысты кері байланыс жасайды.


Рефлексия парағы

Қосымша ақпарат

Саралау –оқушыларға қалай көбірек қолдау көрсетуді жоспарлайсыз? Қабілеті жоғары оқушыларға қандай міндетқоюдыжоспарлапотырсыз?

Бағалау - оқушылардың материалды меңгеру деңгейін қалай тексеруді жоспарлайсыз?

Денсаулық пен қауіпсіздік техникасының сақталуы



Мұғалімнің ауызша кері байланысы

Ақпарат іздестіру кезінде қауіпсіздік ережелерін сақтау






















Жүктеу
bolisu
Бөлісу
ЖИ арқылы жасау
Файл форматы:
docx
03.00.2025
138
Жүктеу
ЖИ арқылы жасау
Жариялаған:
Бұл материалды қолданушы жариялаған. Ustaz Tilegi ақпаратты жеткізуші ғана болып табылады. Жарияланған материалдың мазмұны мен авторлық құқық толықтай автордың жауапкершілігінде. Егер материал авторлық құқықты бұзады немесе сайттан алынуы тиіс деп есептесеңіз,
шағым қалдыра аласыз
Қазақстандағы ең үлкен материалдар базасынан іздеу
Сіз үшін 400 000 ұстаздардың еңбегі мен тәжірибесін біріктіріп, ең үлкен материалдар базасын жасадық. Төменде керек материалды іздеп, жүктеп алып сабағыңызға қолдана аласыз
Материал жариялап, аттестацияға 100% жарамды сертификатты тегін алыңыз!
Ustaz tilegi журналы министірліктің тізіміне енген. Qr коды мен тіркеу номері беріледі. Материал жариялаған соң сертификат тегін бірден беріледі.
Оқу-ағарту министірлігінің ресми жауабы
Сайтқа 5 материал жариялап, тегін АЛҒЫС ХАТ алыңыз!
Қазақстан Республикасының білім беру жүйесін дамытуға қосқан жеке үлесі үшін және де Республика деңгейінде «Ustaz tilegi» Республикалық ғылыми – әдістемелік журналының желілік басылымына өз авторлық материалыңызбен бөлісіп, белсенді болғаныңыз үшін алғыс білдіреміз!
Сайтқа 25 материал жариялап, тегін ҚҰРМЕТ ГРОМАТАСЫН алыңыз!
Тәуелсіз Қазақстанның білім беру жүйесін дамытуға және білім беру сапасын арттыру мақсатында Республика деңгейінде «Ustaz tilegi» Республикалық ғылыми – әдістемелік журналының желілік басылымына өз авторлық жұмысын жариялағаны үшін марапатталасыз!
Министірлікпен келісілген курстар тізімі