Биология пәні бойынша тапсырмалар жинағы

001 нұсқа

Споралы өсімдіктердің тіршілік циклі

С поралы өсімдіктер – негізінен жынысты немесе жыныссыз жолмен түзілетін споралар арқылы көбейіп, таралатын өсімдіктер. Споралы өсімдіктерге мүктер, қырықбуындар, плаундар және қырықжапырақтар жатады. Мүктер мен қырықжапырақтардың тіршілігі спорофит және гаметофит фазаларынан тұрады. Споралы өсімдіктердің ең маңызыд белгісі – спора түзуі. Споралар – көбеюге қабілетті, қолайсыз жағдайлардан қорғайтын қалың қабықшамен қапталған жасуша. Көптеген өсімдіктердің споралары ұзақ уақыт құрғақшылық пен суыққа төзе алады. Төменгі сатыдағы споралы өсмдіктер жыныссыз көбеюі өз еркімен қозғалатын зооспоралармен және ондай қозғалысқа қабілетсіз апланоспораларымен, спорангиоспораларымен; жынысты көбеюі – зигоспоралармен, ооспоралармен жүзеге асады. Жоғары сатыдағы өсімдіктердің жыныссыз көбеюі арнайы органдардың – спорангиялардың ішінде пайда болатын спорангиоспоралар арқылы жүреді.

1.Мүктер мен қырықжапырақтардың тіршілігі циклі нешеде фазадан тұрады?

А) 3

Ә) 4

Б) 2

В) 5

Жауабы: 2

2. Сретте көрсетілген қырықжапырақтың даму тіршілігінің 5 санымен көрсетілген айналымын атаңыз.

А) споралардың шашылуы

Ә) споралардың өнуі

Б) пісіп жетілген өскін

В) спорангийдің ашылуы

Жауабы: споралардың өнуі

3.Мүктердің спорасы бар қауашағы дегеніміз бұл —:
А) дербес өсімдік

Ә) гаметофит

Б) спорофит

В) ілкіөскін

Жауабы: дербес өсімдік

4. Жоғары сатылы өсімдіктердің зиготасынан не дамиды?
А) гаметангиялары бар жынысты ұрпақ
Ә) споражайы бар жыныссыз ұрпақ
Б) споралар
В) жыныс жасушалары

Жауабы: споражайы бар жыныссыз ұрпақ

Терінің құрылысы мен қызметі

Тері адам денесінің сыртқы жабыны. Тері ағзада әртүрлі қызмет атқарады. Қорғаныш, бөліп шығару, тыныс алу сезімталдық, қоржинау қызметін атқарады. Тері ағзадағы зат алмасу үдерісіне қатысады. Дене температурасының тұрақтылығын сақтайды. Теріде көптеген жүйке талшықтары, сезгіш жасушалар шоғырланған. Сондықтан тері сезім мүшесінің қызметін атқарады. Адам тері арқылы бір заттың жанасқандығын, температураны, ауырғанды сезеді. Тері үш қабаттан тұрады. Терінің сыртқы қабаты – эпидермис (грекше «epі» – сырты, үсті, «derma» – тері), ортаңғы қабаты – нағыз тері (дерма), ішкі қабаты – тері асты шел (клетчатка) қабаты деп аталады.

5.Лимфа қантамырлары орналысқан тері қабатын ата?

А) Эпидермис

Ә) тері асты май қабаты

Б) Дерма

В) терінің мүйізді қабаты

Жауабы: дерма

6. Тері өндіретін дәруменді ата?

А) D

Ә) A

Б) C

В) K

Жауабы: D

7.Қор заттарын жинау ретінің қай қабатында жүзеге асады?

А) Эпидермисте

Ә) тері асты май жасұнығында

Б) Дермада

В) терінің мүйізді қабатында

Жауабы: тері асты май жасұнығында

8. Суреттен 1 санымен көрсетілген тері құрылысының құрылымын ата.

А) жүйке талшықтары

Ә) қан тамырлары

Б) май безі

В) тер безі

Жауабы: тер безі

002 нұсқа

Тістің құрылысы мен қызметі

Т іс асты шайнау, тістеу, механикалық үгу қызметтерін атқарады. Әрбір тістің тіс қаптамасы, мойны және түбірі болады. Әрбір тіс үш қабаттан тұрады. Сыртқы, ортаңғы, ішкі. Сонымен қатар тіс типтеріне қарай да жіктеледі. Күрек тіс, ит тіс, азу тістер болып. Ересек адамдарда 32 тіс болады. Олар үстіңгі және астыңғы жақ сүйектеріндегі ұяшықтарға бекінеді. Жаңа туған нәрестелерде тіс болмайды. Алғашқы тіс 6-9 айында шыға бастайды. Оларды сүт тістер деп атайды. Сүт тістер түскен соң орнына тұрақты тістер шыға бастайды. Ең соңғы азу тістер 18-20 жаста шығады.

1. Тістің қызылиекпен жабылған бөлігі қалай аталады?

А) түбірі

Ә) тіс қаптамасы

Б) тістің ішкі қабаты

В) мойны

Жауабы: мойны

2. Суртте сойдақ тістер қандай санмен көрсетілген?

А) 3

Ә) 4

Б) 2

В) 1

Жауабы: 4

3. Тістің жұмсақ ұлпасы қалай аталады?

А) эмаль

Ә) дентин

Б) пульпа

В) кіреуке

Жауабы: пульпа

4. Кіреукенің астындағы қатты қабат қалай аталады?

А) эмаль

Ә) дентин

Б) пульпа

В) түбір

Жауабы: дентин

Мүшелер жүйесінің дамуы эмбриогенездің сатылары

А ғзалардың жеке дамуы эмбриогенез және постэмбриогенез болып екіге бөлінеді.  Эмбриогенез–ұрықтанғаннан бастап туғанға дейінгі аралық. Ұрықтың дамуының алдында ұрық алды кезеңі болады. Бұл кезеңде жұмыртқаның пісіп жетілуі, өсуі және белгілі бір пішінге енуі жүреді. Эмбриогенез бірнеше даму сатысынан тұрады. Зиготаның түзілуінен басталып, бөлшектену, бластула, гаструла, нейрула, органогенез болып жіктеледі.

Мүшелердің әртүрлі ұлпалары мен мүшелер жүйесі қатаң түрде ұрық жасушасының белгілі бір орнынан пайда болады. Ұрық жапырақшасы ұш қабаттан тұрады. Сыртқы қабаты-эктодерма, ортаңғысы-мезодерма, ішкісі-эндодерма. Ұрықтың әр ұрық жапырақшасынан белгілі бір мұшелер тобы түзеледі.

5. Ұрық жапырақшасы неше қабаттан тұрады?

А) 3

Ә) 4

Б) 2

В) 5

Жауабы: 3

6. Сезім мүшелері қай қабатта түзіледі?

А) эндодерма

Ә) мезодерма

Б) гаструла

В) эктодерма

Жауабы: эктодерма

7. Гаструладан кейінгі эмбриогенез сатысын?

А) бластула

Ә) зигота

Б) нейрула

В) органогенез

Жауабы: нейрула

8. Жүрек-қан тамырлар жүйесі түзілетін қабат?

А) эндодерма

Ә) мезодерма

Б) гаструла

В) эктодерма

Жауабы: мезодерма