« XXI ғасыр көшбасшысы » интелектуалды ойыны

Сыныбы : 3^а,ә,4^а,ә

Сабақтың тақырыбы : « Ел болашағы - білімді ұрпақта »

Мақсаты: Оқушыларды адамгершілікке , Отанды сүюге , адалдыққа , білімді азамат болуға және жеке құзырлы тұлға болуға тәрбиелеу . Оқушыларды қазіргі заман талабына сай терең білім алуға ынталандыру.Жас ұрпақтың ұлттық сана-сезімін, қоғамдық саяси ой-өрісін дамыту. Ойлау, сөйлеу қабілеттерін шыңдау, туған жеріне, еліне деген сүйіспеншіліктерін артыру, оқушылар бойына ұлттық мәдени құндылықтарды сіңіру.

Сабақтың түрі: танымдық ойын ,сайыс сабағы (XXI ғасыр көшбасшысы). Пән.аралық байланыс: қазақ тілі, әдебиет, тарих, орыс тілі, география,    ағылшын тілі.

Барысы. Мұғалім. Армысыздар, құрметті ұстаздар, оқушылар! Бүгінгі жастар     халқымыздын болашағы,  еліміздің  ертеңі.   Оқушылардың  ой-өрісін   кейейтіп.  есте  сақтау   қабілетін шыңдайтын, білімді жастарды анықтайтын, білімге қызыгушылыктарын арттыратын «Ел болашағы - білімді ұрпагында» атты сайысымызды бастаймыз.

Мұгалім:  Білімді адам ешнәрседен қорықпайды, мазасызданбайды.  Әр уақытта .да батыл.

Өмірдің өзі адамды тірестірген,

Бір жаңа, жарыстың бірі ескірген,

Айнала отырып ап иісі қазақ.

Азаматын өзара  күрестірген.

Сахна төріне бүгінгі  сайысқа шығатын білімді тұлпарларымызды шақырайык. Ойынды бастамас бұрын әділқазылар алқасымен таныстыруға рұқсат етіңіздер. Мұғалім: Ойынның барысына тоқталсақ, сайыс 6 кезеңнен тұрады. Сайыс бағдарламасы

I. Таныстыру ,ұрандары.

ІІ.«Бәйге» (Оқушыларға сұрақтар койылады).

ІІІ. «Тіл - өнер» (Мақал-мәтел жолдарынан айтылмай қалған сөзді тауып, қазақ. орыс. ағылшын тілінде жазады).

IV. «Қасиетті жетілік» (Тест сұрақтары беріледі. Таңдаған конвертінің ішінде қазақ  тілінен 7 сұрақ, дүниетанудан 7 сұрақ, ана тілінен 7 сұрақ бар.

Тест жүйесі 
бойынша орындап әділқазыларға тапсырады. Тексеріледі, ұпай саны аныкталаы.)

V.Жалғастыру- «Өнерлінің өрісі кең» (Өлеңнің бірінші жолдары оқылады.Сол өлеңді жалғастыра отырып,авторын айту керек.Жауапқа 10 ұпайдан беріледі.).

VI. «Жорға» (Соңғы кезеңге ұпай саны көп екі оқушы шыгады).

Ескерту:Әр кезеңнен кейін оқушылардың ұпай саны хабарланып отырады.

Мұғалім:Сәлемдесу - игі дәстүр киелі,

Сөзбен қарап. кейде  шешер шиені.

Жақсы сөзге  жан семірер_чқашанда,

Жолданады сайыскерлер  сәлемі!

I. Таныстыру ,ұрандары.

Қатысушылар рет-ретімен  өз таныстыруларын айтады. Қатысушылар ұрандарын айтады.

1-оқушы: «Білімдінің күні жарық, білімсіздің күні қаріп».

2-окушы: «Атадан ұл туса игі, ата жолын қуса игі».

3-оқушы: «Білекті бірді жығады, білімді мыңды жығады».

4-оқушы: «Қандай сынақ болса-дағы беріспе, Әрқашанда үміткер бол жеңіске». 5-оқушы: «Ал, балақай, күш жинаудан қалыспа, Содан кейін қыран болып қалықта».

6-оқушы: «Достықта: досқа жан-тәнімен берілу, өмірде: сенімді тірек».

7-оқушы: «Асау тұлпар желдей ескен арынды, Оқу менен еңбекке сал барыңды»

8-оқушы:

Ұпай сандары хабарланады.

ІІ.«Бәйге» (Оқушыларға сұрақтар койылады).

1. Қазақтың жазба әдебиетінің негізін салушы,ұлы ақын (Абай)

2. Қазақтың тұңғыш ағартушы ұстазы. (Ы.Алтынсарин (1841 -1889))

3. Республикамыздың рәміздері (ту, елтаңба, әнұран).

4. Күй атасы кім? (Құрманғазы)

5. Қазақтың ұлттық ойындарын ата (аударыспақ,бәйге,қыз қуу,көкпар)

6. Үш жұртты ата? (Өз жұртың,нағашы жұрт,қайын жұрт)

7. Қазақстан  Республикасының  Тәуелсіздік күні? (1991 ж. 16-желтоқсан)

8. Қазақтың үш биін ата ?( Төле би, Қазыбек би, Әйтеке би)

9. Мұсылман діні (ислам)

10. Қазақстан Республикасының жаңа Конституциясы қашан қабылданды?(1995ж. 30-тамыз)

11. «Жеті жарғы» ереже заңдарын кім шығарды? (Тәуке хан)

12. Сыбаға деген не?(сыйлы адамға берілетін ет)

13. Терінің ең негізгі қызметі?

14. Тұсаукесер дегеніміз не?(салт-дәстүр)

15. Ақ алтын(мақта)

16. Қалтасы бар жануар?(кенгуру)

17. Байланыс құралы(телефон)

18. Үйленген ұлға берілетін үлес (енші)

19. Республика күні (25-қазан)

20. Қалден Серен кім? (қалмақ ханы)

21. Қоянның іні қалай аталады ? кеуек

22. Сипап сезу мүшесі?(тері)

23. Екі кісінің сөйлесуі (диалаог).

24. Үш арыс (Сәкен, Ілияс, Бейімбет)

25. «Алтын адам» табылған жер (Есік обасы, Алматы облысы)

26. Қымыз беретін жануар?(жылқы)

27. Құрманғазының шәкірті?(Дина)

28. Қазақ  әліппесін  жазған   және алғаш оқу құралын  жазған  кім? (А.Байтұрсынұлы. 1873-193 8ж.)

29. Арабиядағы қасиетті бас кала (Мекке)

30. Сөз өнер жарысы (айтыс)

31. Қара алтын?(мұнай)

32. Қазақ даласының жарық жұлдызы (Ш.Уәлиханов)

33. «Талап кыл артық білуге» деген өлең жолын кім жазған? (Абай).

34. «Шығыс ұлына хат» кімнің шығармасы? (Баубек Бұлқышев) Әр баланың ұпай саны есептеледі.

ІІІ. кезең: «Тіл - өнері»

(Мақал-мәтелдегі   орнынан   түсіп   қалған   сөздер   қазақ,   орыс, 

  ағылшын тілдерінде айтылады.)

Полиглот (үш тілде магынасын ашу)

1. Ауылдан асқан байлық жоқ, ... қымбат қазына жоқ. (кітап-книга-Ьоок)

2. Талапсыз жас, Қанатсыз (құс-...птица - §ігф.

3. ... қылыгымен көркем.(к;ьо- девочка - §Ш)

4. Бас кеспек болса да, ... кеспек жоқ. (тіл- язык - Іоп§ив)

5. Көңілдегі сырды ... білдіреді. (көз- глаза - еуе$)

6. Білім - теңіз, ...    кеме. (мектеп- школа - $кооІ)

7. Отансыз адам - ....бұлбұл. (Орман -лес -/оге$і)

8. Өнер алды ... тіл. (қызыл - красный - гесі)

9. Көсем ел бастар, шешен ... бастар. (сөз - слово - н>огсІ)

10. ... көңілі балада. (ана- мать (мама) -тоіһег) Әр.баланың ұпай сан есептеледі.

ІV кезең: «Қасиетті жетілік»

Қазақ халқында жеті саны киелі деп есептеледі. Аптада жеті күн бар. Көкті жеті қабат, жерді  жеті қат десе, көшпенділер ұғымында күннің өзі жеті бөлікке бөлінген. Білімдар кісіні «жеті жұрттың тілін білген» дейді.Ендеше оқушыларымызға қазақ  тілінен 7 сұрақ, дүниетанудан 7 сұрақ, ана тілінен 7 сұрақтан тест беріледі (21 сұрақ) (Әр оқушы тақтада ілулі тұрған аузы жабық конверттерді таңдап алады, ішіндегі тест сұрактарын белгілеп, әділқазыларға ұсынады, жауап оқылады, жүргізуші дұрыс-бұрыстығын дауыстап оқиды).

Қазак тілі Ана тілі Математика Дүниетану

V-кезең.Жалғастыру

«Өнерлінің өрісі кең» (Өлеңнің бірінші жолдары оқылады.Сол өлеңді жалғастыра отырып,авторын айту керек.Жауапқа 10 ұпайдан беріледі.).

1.Өнер,білім бар жұрттар...........................................

2.Ақ киімді,денелі,ақ сақалды...................................

3.Бостандық таңы атты...............................................

4.Күзгі түн,шөптің басын қырау көмген,..................

5.Жасымда ғылым бар деп ескермедім,....................

6.Кеңсің,дала-Туған ана,.............................................

7.Ең бірінші бақытым – Халқым менің,....................

8.Адамдық борышың,..................................................

9.Мынау менің сезгенім,.............................................

10. Болмасаң да ұқсап бақ,..........................................

VІ-кезең.Жорға ( Бул сайысқа екі оқушы ғана қатысады ) 1 - ші оқушы :

1. ҚР-ның мемлекеттік тілі. (қазақ тілі)

2. Теңіз құсы ? (Шағала )

3. Үш биді ата (Төле би,Қазыбек би,Әйтеке би)

4. « Бөтен » сөзінің синонимі ? (жат)

5. Шөлге шыдамды жануар ? (Түйе)

6. Бір ғасырда қанша жыл бар (100)

7. Сауат ашатын кітап ? (Әліппе)

8. Абылайханның лақап аты ? (Сабалақ)

9. Мұсылмандардың қасиетті кітабы ? (« Құран» )

10. Тұңғыш қазақ ғарышкері (Т.Әубәкіров)

11. Түйенің пірі (Ойсылқара)

12. Ұя салмайтын құс (көкек)

13. Абайдың әжесі (Зере)

2 - ші оқушы :

1. « Қарлығаш би » атанған адам ? ( Төлеби )

2. Заттың сынын білдіретін сөз табы? (сын есім)

3. 9-мамыр қандай күн?(Жеңіс күні)

4. Ақан серінің тұлпарының аты? (Құлагер)

5. Көру мүшесі ? (Көз)

6. Қан тоқтататын дәрі (Иод)

7. Байланыс аппараты ? (Телефон)

8. Мұсылмандардың діни ғимараты ? (Мешіт)

9. Басты байлық (денсаулық)

10. Шөлмек ыдыстың қақпағы ? (Тыгын)

11. Сиырдың пірі (Зеңгібаба)

12. Жерді қоршап тұрған газ қабаты ? ( Атмосфера )

13. Күй орындаушы адам? (Күйші)

Мұгалім :

Осымен сайыстың шарттары аяқталады . Әділқазылар алқасы жалпы ұпай санын   есептегенше 4 сынып оқушыларының өнерлерін тамашалайық.

Мұгалім :

Тұлпардан тұғыр озбас  шабылса да ,

Оған да үкі, тұмар тағылса да ,.- дегендей , сөз әділқазылар алқасына    беріледі .

Жеңімпаздар марапатталады .

Қорытынды :

Мұгалім :Жер бетінде адам өмір өткізер ,

Бар нәрсеге білім қолды жеткізер .

Бар ізгілік тек білімнен алынар ,

Білімменен аспанға жол салынар .

Білімділік  пен ізгілікті бойымызга дарыта білейік.