Әбілхан Қастеев

Қазақ тілі 9-сынып күні:09.02.2015ж

Сабақтың тақырыбы: Әбілхан Қастеевтің туындылары
Сабақтың мақсаты:Әбілхан Қастеевпен таныса отырып, суреттерінің тақырыбын, шығармашылық өмірімен таныстыру, қысқаша мәлімет беру,  балалардың тілін, ой-өрісін дамыту, сөздік қорларын молайту, қазақ халқының суретшілерін  құрметтеуге, кеңінен білуге тәрбиелеу.

Сабақтың  барысы:
І. Ұйымдастыру кезеңі.

2. Үй жұмысын тексеру. (Лото-сұрақтар)

Әбілхан Қастеев

1929 жыл - ? Ә.Кастеев екі жылдай Хлудовтың көркемсурет студиясында білім алады

1930 жыл - ? Ә.Кастеев алғаш рет Мәскеуге сапар шегеді

1934-1936 ж. - ? Ә.Кастеев Мәскеуде тұрып Н.Крупская көркемстудиясынан сабақ алады

1942 ж. - ? Ә.Кастеев Алматыда тұңғыш жеке көрмесі өтеді

 1904ж-? Ә.Кастеев дүниеге келген

1973ж-? Ә.Кастеев дүниеден өткен

3.Жаңа сабақ

IV. Оқулықпен жұмыс.

1.Мәтін оқып;аударындар

2. Екі сұрақ құрастырындар

2.     1-тапсырма. Мәтінді түсініп оқып, диалог дайындаңдар. Диалогке ат қойыңдар.

       Әбілхан Қастеевтің шығармашылығы сан қырлы. Ол Шоқан Уәлиханов, Абай Құнанбаев, Жамбыл Жабаев, Амангелді Иманов, тағы да көптеген қазақ халқының ұлы тұлғаларының портреттеріне бірнеше рет тоқталды. Акварельмен жазылған пейзаждары және кескіндемелік шығармалары топтамаларының мазмұны терең. Әр кезеңде салынған: «Қазақстан жерінде», «Тың тулары», «Республикамыздың жері мен елі», «Республикамыздың жері мен елі», «Бесжылдық құрылысы», «Қазақстан байлығы» атты туындылары еліміздің көркем шежіресіне айналды.

         1967 жылы   Әбілхан Қастеевке «Қазақстан жерінде» атты акварельдік топтамасы үшін Ш.Уәлиханов атындағы Қазақ КСР Мемлекеттік сыйлығы берілді.

        Суретші 1973 жылы 2 қарашада Алматыда қайтыс болды. Оның есімі республикамыздың көшелері мен мектептеріне, мұражайларына берілді. Солардың ішінде Шымкент көркемсурет училищесі, Жаркент қаласындағы өнер мұражайы, тағы басқалары бар. 1976 жылы Алматыда жаңадан ашылған Қазақстан Республикасының Мемлекеттік өнер мұражайына ерекше жаратылған қылқалам шеберінің шығармашылығына арналған мемориалдық зал ашылды. 1984 жылы мемлекеттік өнер мұражайына Әбілхан Қастеевтің есімі берілді. Оның туындылары Қазақстанның көптеген ірі мұражайларында, сонымен қатар Ресей, Украина және Қырғызстанда, алыс және жақын шетелдердің жеке жинақтамаларында сақтаулы.

          2004 жылы қазақтың біртуар суретшісінің туғанына 100 жыл толды. Оның әрқашан да аса шынайылықпен , тума дарынымен, рухани пәктігімен және өмірге деген дана көзқарасымен жазылған өнері Қазақстан суретшілерінің талай буынына үлгі болды және әлі де бола бермек.   

3     Жапсырмадағы № 10, №11, №12, №13 суреттердегі Ә.Қастеевтің туындыларымен танысыңдыр. Суреттерде кімдер бейнеленген? Олар туралыне білесіңдер? Суреттер туралы өздерің білетін мәліметтерді қатыстырып, сөйлемдер жазыңдар.

4.     Мәтіннен зат есімдерді көшіріп, сөз құрамына қарай талдаңдар. Зат есімнің жалғауларын анықтаңдар.

5.     Әбілхан Қастеев туралы презентация көрсету.

6.     Сұрақ – жауап

-         Әбілхан Қастеев кім?

-         Ол қашан және қай жерде дүниеге келген?

-         Суретші қайда білім алды?

-         Ә.Қастеев алғаш рет Мәскеуге қашан барды?

-         Ол нелерге қатысты?

-         Ә.Қастеев нешінші жылдары Мәскеудегі көркемсурет студиясынан сабақ алды?

-         КСРО Суретшілер одағына мүшелікке қашан қабылданды?

-         Халық суретшісі қандай атақтарға ие болды?

 V. Балалардың білімін бағалау

VІ. Үйге тарсырма беру.

  VІІ. Қорытындылау.

 

 

 

 7.     Сұрақ – жауап

-         Әбілхан Қастеев кім?*

-         Ол қашан және қай жерде дүниеге келген?

-         Суретші қайда білім алды?

-         Ә.Қастеев алғаш рет Мәскеуге қашан барды?

-         Ол нелерге қатысты?

-         Ә.Қастеев нешінші жылдары Мәскеудегі көркемсурет студиясынан сабақ алды?

-         КСРО Суретшілер одағына мүшелікке қашан қабылданды?

-         Халық суретшісі қандай атақтарға ие болды?

7.     Сұрақ – жауап

-         Әбілхан Қастеев кім?

-         Ол қашан және қай жерде дүниеге келген?

-         Суретші қайда білім алды?

-         Ә.Қастеев алғаш рет Мәскеуге қашан барды?

-         Ол нелерге қатысты?

-         Ә.Қастеев нешінші жылдары Мәскеудегі көркемсурет студиясынан сабақ алды?

-         КСРО Суретшілер одағына мүшелікке қашан қабылданды?

-         Халық суретшісі қандай атақтарға ие болды?

 

 

 

 

ІІ. Сабақтың  тақырыбымен таныстыру, мақсатын айту.

Қазақ тілі                                       9-сынып

Сабақтың тақырыбы: Әбілхан Қастеев туындылары

Сабақтың мақсаты.

1. Білімділік: Ә.Қастеев өмірі, туындылары туралы мағлұмат, суретші туралы білімдерін толықтыру; танымдық түрлі жұмыс түрлерін жүргізу.

2. Дамытушылық: оқушылардың ойлау қабілетін, тіл байлығын дамыту, танм-білігін арттыру; сауаттылығын арттыру.

3. Тәрбиелік: Ұлы суретшінің дарыны, адамгершілігі, отансүйгіштігі арқылы оқушыларға эстетикалық тәрбие беру, олардың бойында осы қасиеттерді қалыптастыру.

Көрнекілігі: «Ә.Қастеев» суреті, сұрақ-жауап, компьютор, сөзжұмбақ, суреттер

Сабақтың түрі: аралас сабақ

Сабақтың әдісі: әңгімелеу, топпен жұмыс, сұрақ-жауап, түсіндіру.

Пәнаралық байланыс: әдебиет, тарих, сурет, музыка.

 

Сабақтың барысы: І.Ұйымдастыру кезеңі.

     Сәлеметсіздер ме, оқушылар! Бүгін сабағымызда кім жоқ? Ал, балалар,сабаққа дайынсысдер ме ? көңіл-күйілер қандай ?Жақсы боса ендеше сабақ бастайық.

ІІ. Өткен сабақты «Ой қозғау стратегиясы» яғни сұрақ-жауап арқылы тексеремін.

1. Әбілхан Қастеев деген кім?

-ҚР Халық суретшісі.

Дұрыс айтасың, М.Әуезов, Ш.Уәлиханов, С.Мұқанов сияқты қазақ тарихында оның алатын орны ерекше.

1. Әбілхан Қастеев қай жылы дүниеге келді?

• Ә.Қастеев 1904 ж 1 қаңтарда Талдықорған облысының (Алматы облысы) Жаркент ауданындағы Шежін ауылында дүниеге келген.

1. Қай жылы Алматыға келіп білім алады?

-1929 ж Алматыға келіп, екі жылдай Н.Г.Хлудовтың көркемсурет студиясында білім алады.

     4. Тұңғыш көрмесі қашан өтеді?

         -1942 ж Алматыда суретшінің шығармашылық қызметінің 15 жылдығына арналған тұңғыш көрмесі өтеді.

    5. Қай жылы халық суретшісі атағын алады? 1944 ж ол қазақ халық суретшісі атанады.

     6. Қай жылы қайтыс болады? Суретші 1973 ж 2 қарашада Алматыда қайтыс болады.

Ал, енді балалар, сендерге қалау райды қатыстырып 5-сөйлем құрап келу берілген еді. (2-оқушыға оқытамын)

ІІІ Жаңа сабақ

                       Слайд көрсету.

    Балалар, бұл кімнің жұмыстары? Амангелді, Абай, мектепте, түркісіб, мұражайы, автодүкен, қазақ даласы. Сонымен оқушылар, бүгінгі өтетін тақырыбымыз қандай? «Әбілхан Қастеев туындылары».

             Оқушыларды екі топқа бөліп, топ басшыларын сайлап алайық.

    Бірінші топ –Жұлдыз                   Екінші топ – Ай

Дәптерімізді ашайық, бүгінгі күнді жазайық.

1-тапсырма. «Сыңарын тап» деп аталады. Суретті қиып тастаймын. Оқушылар құрайды. (Абай, Амангелді)??????

Қалау райға сөйлем құрау керек. (барғым  келді, айтқым келді)

2-тапсырма. «Кім жылдам?» деп аталады. Оқулықты ашып 2-тапсырманы орындаймыз. 1 топ басшысы 1 азат жолды, 2 топ басшысы 2 азат жолды оқиды. (оқып болған соң) Енді қағазда 1 бағанда туындылардың жылдары жазылады, 2 бағанға сол туындылардың аттарын толтырасыздар.

Амангелді (1970), Мектепте (1930), Түрксіб (1932), Абай (1945), Автодүкен (1963), Биік таулы мұз айдын (1954).

3-тапсырма. «Жалғасын тап» деп аталады? Мақал-мәтелдердің басы жазылады, аяқтау керек. Орысшаға аудару.

Әдепті бала-арлы бала, әдепсіз бала- сорлы бала.

Атаңа не көрсетсең, алдыңа сол келер.

Ағасы бардың жағасы бар, інісі бардың тынысы бар.

4-тапсырма. «Кім шапшаң?» 3-тапсырмадағы 10,11,12,13 суреттердегі Ә.Қастеев туындыларымен танысып, кімдер бейнеленгенін айтыңдар? Қалау райды қатыстырып сөйлем құраңдар.

5-тапсырма. «Ойлан тап». Ә.Қастеев туындыларының аттары жасырынған, соны сандардың көмегімен тауып ашыңдар.

1. Жайлаудағы автодүкен

2. Амангелді сарбаздары

 

6-тапсырма. Сөзжұмбақ.

1. Рай түрі.

2. Әбілхан Қастеев туындысы.

3. Ә.Қастеев кім?

4. Қайтыс болған жері

5. Суретші дүниеге келген аудан.

6. Әбілхан Қастеев туындысы

7. Қай туындысы «Жайлаудағы.»

7-тапсырма. Хронологиялық кесте.

№

жылдар

оқиғалар

1904 ж 1 қантар

Талдықорған облысының (Алматы облысы) Жаркент ауданындағы Шежін ауылында дүниеге келген.

1929 жылы

Алматыға келіп, екі жылдай Н.Г.Хлудовтың көркемсурет студиясында білім алады.

1937 жылы

КСРО суретшілер одағына мүшелікке қабылданады.

1942 жылы

Алматыда суретшілер қызметінің 15 жылдығына арналған тұңғыш жеке көрмесі өтеді.

1944 жылы

Қазақ Халық суретшісі атағын алады.

1973 ж 2 қарашада

Алматыда қайтыс болады.

ІҮ. Бекіту. Тест тапсырмалары арқылы

1. ХІХ ғасырдағы реалистік кескіндеме мектебін  қалыптастырған орыс суретшісі.

А) С.Герасимов

Б) А.Пластов

В) И.Савельев

Д) Н.Хлудов

2. Қалау райлы сөйлемді көрсет.

А) Менің болашақта Ә.Қастеев сияқты атақты суретші болғым келеді.

Б) Менің әкем – Суретшілер одағының мүшесі

В) Жас суретшілер кескіндеме мен графиканың кәсіптік шеберлігін меңгерді.

Д) 1928 жылы Семейде бейнелеу өнерінің көрмесі ұйымдастырылды.

3. Қалау райлы етістік қандай жұрнақтар арқылы жасалады?

А) –са,-се

Б) –ғы,-гі,-қы,-кі

В) –да,-де,-та,-те

Д) –қан,-кен,-ған,-ген

4. Ә.Қастеев кім?

А) дарынды ақын

Б) ҚР халық суретшісі

В) еңбек сіңірген әнші

Д) қолөнер шебері

5. Ә.Қастеевтің 1945 жылы салған суреті

А) «Бүркітпен аң аулау»

В) «Түрксіб»

Б) «Абай жайлауда»

Д) «Жамбылдың портреті»

Ү. Қорытындылау. Тақтаға кластер сызамыз.

 

Табиғат суреттері                Абай                    Мектеп

 

                           Ә.Қастеев туындылары

 

Амангелді                             Таудағы мұз                Жайлаудағы автодүкен

 

ҮІ. Бағалау.

        Топ басшылары бағалайды.

 

ҮІІ. Үйге тапсырма.

суретке «Түркісіб» туралы, өз пікірін айту дайындандар

 

 

тест

1.ХІХ ғасырдағы реалистік кескіндеме мектебін  қалыптастырған орыс суретшісі.

А) С.Герасимов

Б) А.Пластов

В) И.Савельев

Д) Н.Хлудов

2. Қалау райлы сөйлемді көрсет.

А) Менің болашақта Ә.Қастеев сияқты атақты суретші болғым келеді.

Б) Менің әкем – Суретшілер одағының мүшесі

В) Жас суретшілер кескіндеме мен графиканың кәсіптік шеберлігін меңгерді.

Д) 1928 жылы Семейде бейнелеу өнерінің көрмесі ұйымдастырылды.

3. Қалау райлы етістік қандай жұрнақтар арқылы жасалады?

А) –са,-се

Б) –ғы,-гі,-қы,-кі

В) –да,-де,-та,-те

Д) –қан,-кен,-ған,-ген

4. Ә.Қастеев кім?

А) дарынды ақын

Б) ҚР халық суретшісі

В) еңбек сіңірген әнші

Д) қолөнер шебері

5. Ә.Қастеевтің 1945 жылы салған суреті

А) «Бүркітпен аң аулау»

В) «Түрксіб»

Б) «Абай жайлауда»

Д) «Жамбылдың портреті»

1.Әбілхан Қастеев деген кім?

-ҚР Халық суретшісі.

2.Әбілхан Қастеев қай жылы дүниеге келді?

• Ә.Қастеев 1904 ж 1 қаңтарда Талдықорған облысының (Алматы облысы) Жаркент ауданындағы Шежін ауылында дүниеге келген.

3.Қай жылы Алматыға келіп білім алады?

-1929 ж Алматыға келіп, екі жылдай Н.Г.Хлудовтың көркемсурет студиясында білім алады.

     4. Тұңғыш көрмесі қашан өтеді?

         -1942 ж Алматыда суретшінің шығармашылық қызметінің 15 жылдығына арналған тұңғыш көрмесі өтеді.

    5. Қай жылы халық суретшісі атағын алады? 1944 ж ол қазақ халық суретшісі атанады.

     6. Қай жылы қайтыс болады? Суретші 1973 ж 2 қарашада Алматыда қайтыс болады.

Әдепті бала-арлы бала, әдепсіз бала- сорлы бала.

Атаңа не көрсетсең, алдыңа сол келер.

Ағасы бардың жағасы бар, інісі бардың тынысы бар.

Әдепті бала-арлы бала, әдепсіз бала- сорлы бала.

Атаңа не көрсетсең, алдыңа сол келер.

Ағасы бардың жағасы бар, інісі бардың тынысы бар.

Әдепті бала-арлы бала, әдепсіз бала- сорлы бала.

Атаңа не көрсетсең, алдыңа сол келер.

Ағасы бардың жағасы бар, інісі бардың тынысы бар.

Әдепті бала-арлы бала, әдепсіз бала- сорлы бала.

Атаңа не көрсетсең, алдыңа сол келер.

Ағасы бардың жағасы бар, інісі бардың тынысы бар.

Әдепті бала-арлы бала, әдепсіз бала- сорлы бала.

Атаңа не көрсетсең, алдыңа сол келер.

Ағасы бардың жағасы бар, інісі бардың тынысы бар.

Әдепті бала-арлы бала, әдепсіз бала- сорлы бала.

Атаңа не көрсетсең, алдыңа сол келер.

Ағасы бардың жағасы бар, інісі бардың тынысы бар.

тест

1.ХІХ ғасырдағы реалистік кескіндеме мектебін  қалыптастырған орыс суретшісі.

А) С.Герасимов

Б) А.Пластов

В) И.Савельев

Д) Н.Хлудов

2. Қалау райлы сөйлемді көрсет.

А) Менің болашақта Ә.Қастеев сияқты атақты суретші болғым келеді.

Б) Менің әкем – Суретшілер одағының мүшесі

В) Жас суретшілер кескіндеме мен графиканың кәсіптік шеберлігін меңгерді.

Д) 1928 жылы Семейде бейнелеу өнерінің көрмесі ұйымдастырылды.

3. Қалау райлы етістік қандай жұрнақтар арқылы жасалады?

А) –са,-се

Б) –ғы,-гі,-қы,-кі

В) –да,-де,-та,-те

Д) –қан,-кен,-ған,-ген

4. Ә.Қастеев кім?

А) дарынды ақын

Б) ҚР халық суретшісі

В) еңбек сіңірген әнші

Д) қолөнер шебері

5. Ә.Қастеевтің 1945 жылы салған суреті

А) «Бүркітпен аң аулау»

В) «Түрксіб»

Б) «Абай жайлауда»

Д) «Жамбылдың портреті»