Сабақтың барысы:

№ 9-САБАҚ: ЖАСӨСПІРІМ ЖӘНЕ ЕҢБЕК ҚАТЫНАСТАРЫ (10 минут)

Сабақтың мақсаты: Оқушыларды еңбек қатынастарының негіздері мен және олардың жұмыс орнындағы құқықтарымен таныстыру.

Негізгі міндеттер:

1. Жасөспірімдердің жұмыстағы негізгі құқықтары мен міндеттерін түсіндіріңіз.

2. Еңбек шарттарын жасасу ережелері туралы айту.

3. Жұмыс орнында өз құқығыңызды қалай қорғауға болатындығын көрсетіңіз.

Сабақтың барысы.

1. Кіріспе (2 минут):

• Талқылау: неліктен жұмыста өз құқықтарыңызды білу маңызды.

• Тақырыпқа кіріспе: жасөспірімдердің еңбек қатынастары.

2. Негізгі бөлім (6 минутқа дейін):

Кәмелетке толмағандардың еңбегін түнгі уақытта, ауыр жұмыстарда, еңбек жағдайлары зиянды және қауіпті жұмыстарда (ойын бизнесі, түнгі ойын-сауық орындарында жұмыс істеу, алкоголь өнімдерін, темекі бұйымдарын өндіру, тасымалдау және сату) қолдануға тыйым салынады. 14-16 жас аралығындағы жұмысшылар үшін жұмыс уақытының ұзақтығы аптасына 24 сағаттан аспайды, ал 16-18 жас аралығындағы жұмысшылар үшін жұмыс уақытының ұзақтығы аптасына 36 сағаттан аспайды. 14 жастан бастап балалар ата-аналарының рұқсаты бойынша оқудан бос уақытында қоғамдық пайдалы еңбекке қатысуға құқылы.

ҚР Еңбек заңнамасы он сегіз жасқа толмаған қызметкерлердің еңбегін реттеу ерекшеліктерін айқындайды. ҚР Еңбек кодексінің 30-бабына сәйкес он алты жасқа толған азаматтармен еңбек шартын жасасуға жол беріледі. Ата-анасының, қорғаншысының, қамқоршысының немесе асырап алушысының бірінің жазбаша келісімімен еңбек шарты он бес жасқа толған азаматтармен, олар орта білім беру ұйымында негізгі орта, жалпы орта білім алған жағдайларда; он төрт жасқа толған оқушылармен денсаулығына зиян келтірмейтін және оқудан бос уақытында орындау үшін жасалуы мүмкін. оқу процесін бұзатын; он төрт жасқа толмаған адамдармен кинематография ұйымдарында, театрларда, театр және концерт ұйымдарында, цирктерде шарттарды сақтай отырып, денсаулығы мен адамгершілік дамуына нұқсан келтірмей шығармалар жасауға және (немесе) орындауға қатысу үшін.

Қазақстан Республикасындағы балалардың құқықтары.

Қазақстан Республикасының 2002 жылғы 8 тамыздағы N 345 «Қазақстан Республикасындағы Бала құқықтары туралы» заңы (бұдан әрі – заң мәтіні бойынша) кәмелетке толмағандардың негізгі құқықтары мен міндеттерін айқындайды, сондай-ақ олардың құқықтары бұзылған жағдайда жүгіну тәртібін регламенттейді.

«Қазақстан Республикасындағы Бала құқықтары туралы» Қазақстан Республикасының 2002 жылғы 8 тамыздағы N 345 Заңы
15- бап	Баланың білім алу құқығы
16-бап	Баланың еңбек бостандығына құқығы
16-1- бап	Баланың экономикалық қанаудан қорғалу құқығы
17 - бап	Баланың мемлекеттiк көмекке құқығы
19 - бап	Баланың дем алуға және бос уақытын пайдалануға құқығы
20 - бап	Баланың мiндеттерi
35 - бап	Бала және дiн
36 - бап	Баланы әлеуметтiк ортаның терiс ықпалынан қорғау
37 - бап	Баланы алкогольдi өнiмдер мен темекi бұйымдарының зиянды әсерiнен қорғау
38 - бап	Баланы психикаға белсенді әсер ететін заттардан, күштi әсер ететiн немесе улы заттардан қорғау
39-1 - бап	Балаларға, он сегіз жасқа дейінгі адамдарға тыйым салынған ақпаратты қамтитын ақпараттық өнімнің таратылуын, сондай-ақ кәмелетке толмағандардың ойын-сауық мекемелерінде болу тәртібін мемлекеттік бақылау

Сонымен қатар, баланың негізгі нақты құқықтары анықталған:

• отбасында өмір сүру және тәрбиелеу;

• оның ата-анасы кім екенін білу;

• ата-аналарымен бірге тұруға (бұл оның мүдделеріне қайшы келетін жағдайларды қоспағанда), олардың тарапынан қамқорлыққа алу;

• ата – аналардың тәрбиесіне, ал олар болмаған немесе ата-ана құқықтарынан айырылған жағдайда-қорғаншының, қамқоршының немесе балалар мекемесінің тәрбиесіне;

• жан-жақты даму; адамның қадір қасиетін құрметтеу;

• ата-анасымен, әжесімен, атасымен, ағаларымен, әпкелерімен және басқа туыстарымен қарым-қатынас жасау;

• өз пікірін білдіруге арналған өтініш; тегі, аты, әкесінің атын алуға өтініш.

Практикалық бөлім:

• Топтық жұмыс: жұмыс орнында құқықтарды қорғау ережелерін әзірлеу.

3. Қорытынды.

Пайдалы сілтемесі: https://youtu.be/UemLbhBjDLg?si=XBSTt5oEB2ZKY9uA

https://drive.google.com/file/d/1uWg8gV-

dKOin2ERX3qqwixV76Go96zdy/view

https://drive.google.com/file/d/1We6g8IHJ5YCKTM88OAS4eyiNTHGEkINA/vi

ew