Білім беру ұйымының атауы:

№82 «Дарын МЛ»

Бөлім:

9.3 Тұқым қуалаушылық пен өзгергіштік заңдылықтары

Педагогтің Т.А.Ә.

Султанов Сартай Оразхалыкович

Күні:

Сынып: 9

Қатысушылар саны: 15+1(көру қабілетінің бұзылысы)

Қатыспағандар саны:

Сабақтың тақырыбы:

Адам қан топтарының тұқымқуалау заңдылықтары. Резус-фактор.

Оқу бағдарламасына сәйкес оқу мақсаттары:

9.2.4.8 адамның қан тобының тұқымқуалауын және қан топтарын анықтау механизмін түсіндіру

Сабақтың мақсаты:

Барлық оқушылар: Адам қан топтарының тұқымқуалау заңдылықтарын түсіндіру

Басым көпшілігі: Резус фактор мен қан топтарының ерекшеліктерін ажырату

Кейбір оқушылар: Адамның қан тобының және қан топтарын анықтау механизмін сипаттау

ЕБҚО: Қан тобтарының ерекшеліктерін сәйкестендіру

Бағалау критерийі

- Адамның қан тобының тұқымқуалау механизмінің ерекшеліктерін түсіндіреді

- Адамның қан топтарының механизмін сипаттайды.

- Оң және теріс резус фактордың айырмашылығын салыстырады.

- Қан тобтарының ерекшеліктерін сәйкестендіреді

Ойлау дағдылары

Білу және түсіну, қолдану, жоғарғы деңгейдегі тапсырма

Сабақта қолданылатын әдіс-тәсілдері

«Flippity», «Фрайер», «Spinnerwheel», «Жұбыңды тап», «Сәйкестендіру», «Сұрақтар сыры» ,«baamboozle»

Сабақтың кезеңі//уақыты

Педагогтің әрекеті

Білім алушының әрекеті

ЕБҚО-дың әрекеті

(көру қабілетінің бұзылысы)

Бағалау

Ресурстар

Сабақтың басы

7 мин

Қызығушылықты ояту

Өткен білімді еске түсіру

Жаңа сабаққа кіріспе

Жаңа білім

3 мин

Сабақтың ортасы

30 мин

Топтық жұмыс

Жұппен жұмыс

Жеке жұмыс

І.Ұйымдастыру кезеңі:

1)Білім алушылармен сәлемдесу, түгендеу

2)Ынтымақтастық атмосферасын қалыптастыру

II. Алдыңғы білімді еске түсіру

«spinner wheel» платформасы арқылы өткен білімді еске түсіреді. Сұрақтар тізімі:

1. Тұқымқуалаушылықты және өзгергіштікті зерттейді. Генетика

2. Мендель тәжірибеге алған өсімдік. Асбұршақ

3. Мендельдің І заңы. Басымдылық заңы

4. Бір белгінің екіншісінен басым болуы. Басымдылық

5. Генетиканың негізін салушы чех ғалымы. Г. Мендель

6. Көрінбей қалатын белгі. Рецесивті 7. Генетикалық белгілердің гендік жиынтығы. Генотип

8. Генетикалық есептерді шығаруда қолданылатын тор көз. Пэннет торы

Мұқағали Мақатаевтің «Мен донормын» өленін тыңдап сабақтың тақырыбын ашу.

1)Білім алушыларды қан топтары арқылы 4 – топқа бөлу.

2)Бағалау парағын тарату

І – қан тобы

ІІ – қан тобы

ІІІ – қан тобы

ІҮ – қан тобы

Бейнеролик арқылы жаңа сабақты түсіну

Мұғалімнің кіріспе сөзі

1.Тапсырма. «Фрайер» арқылы 4 топ берілген тақырыптарын қорғау

Оқу мақсатына қол жеткізетін тапсырмалар. 4 топқа мәтін беріледі, яғни оқулық параграфындағы мәтіндерді бөліп беру

І-топ: Кодоминирлеуді сипаттау

ІІ-топ: Қан тобындағы аглютинация процесін түсіндіру

ІІІ-топ: Қан топтар жүйесін анықтау

ІҮ-топ: Резус-факторды сипаттау

2-тапсырма.

«Жұбыңды тап» әдісі жұппен жұмыс.

Оқу мақсатына қол жеткізетін тапсырмалар

І-топ: Қаны ІІ топты ер адам қаны ІІІ топты әйелмен отбасын құрды. Егер ер адам да, әйел де гетерозиготалы болған жағдайда, олардың балаларының генотиптері қандай болады?

ІІ-топ: Қаны ІІ топты ер адам қаны ІҮ топты әйелмен отбасын құрды. Егер ер адам да, гомозиготалы болған жағдайда, олардың балаларының генотиптері қандай болады?

ІІІ-топ: Әке-шешесінің қан топтары ІҮ топ болса,балалардың қан топтары қандай болуы мүмкін?

ІҮ-топ: Шешесінің қаны І топ, әкесінің қаны ІҮ топ болса, балаларында ата-анасының қан топтары тұқым қуалауы мүмкін бе?

Жеке тапсырма

Функционалды сауаттылық

«Мәтін»

Бразилия мен Боливияда қызықты байырғы халық тұрады, олардың аты бороро. Бүгінгі күнге дейін бұл тайпаның өкілдері ата-бабаларының дәстүрлі өмір салтын және көптеген әдет-ғұрыптарын сақтап келді. Бороро Бразилияның байырғы тұрғындарына жатады. Олардың ата-бабалары әр түрлі жергілікті тайпалар болса керек, олар араласып, жаңа этнос құра алды. Оңтүстік Американың жағалауында алғашқы еуропалықтар пайда болған кезде, бороро өз мәдениетіне ие болды,көрші ұлттар арасында ерекшеленді және ерекше ерекшеліктерге ие болды. Халықтың атауы да ерекше. Олар "бороро" анықтамасын өздеріне қатысты сирек қолданады. Өзін-өзі атау-"раarimugudoge "деген қызықты сөз. Жергілікті үстеуден сөзбе-сөз аударғанда бұл "орари балықтарының адамдары"дегенді білдіреді. Бұл шынымен де солай. Қазіргі боророның ата-бабалары қоныстанған өзендерде бұл сорттың көптеген балықтары болды.Бір қызығы, осы ел орналасуында елді мекен екі бөлікке бөлінеді: Солтүстік және Оңтүстік. Бұл өте маңызды. Бөліктердің әрқайсысы аналық жолмен есептелетін өзінің жалпы тобына жатады. Сіз тек қарама-қарсы тараптың өкілімен некеге тұра аласыз.

Тайпаның барлық мүшелерінде бірінші қан тобы бар.Бұл дегеніміз, егер тайпаның біреуіне қан құю қажет болса, онда осы тайпаның 1600 адамының кез-келгені донор бола алады. Сонымен қатар,ғылыми зерттеулер Христофор Колумб Американы ашқан кезде үндістерде бір ғана қан тобы болғанын растайды - біріншісі.

1.Сұрақ:Қандай тайпа туралы айтылған?

____________________________________________________________

2.Сұрақ: Халықтың екі бөлікке бөлінді,бұл қандай өзгеріс әкелуі мүмкін сияқты?

______________________________________________________

3.Сұрақ:Бұл тайпаның тек бірінші қан тобының болуы қандай факторларға тәуелді?

______________________________________________________

4- тапсырма

Жеке тапсырма «Сәйкестендіру» әдісі

ЕБҚО-ды дамытуға арналған тапсырма

«Сәйкестендіру» әдісі арқылы кесте беріледі. Тапсырманы өзі жеке орындайды. Адам қан топтарының жүйесі

1...............................................

2................................................

3................................................

4................................................

Білім алушылар бір-бірлеріне тілек айту арқылы жағымды көніл күй сыйлайды.

Білім алушылар сұрақтарға жауап беру арқылы үй тапсырманы псысқтайды.

Әр оқушы өз ойымен бөліседі. Өзгенің пікірін толықтырады.

Аудио жазбаны тыңдау арқылы ойларын айтып, жаңа сабақтың мақсатын ашады.

Білім алушыларға «Flippity» әдісі арқылы 4 түрлі қанның топтары ұсынылады, солар арқылы топқа бөлінеді
І – қан тобы

ІІ – қан тобы

ІІІ – қан тобы

ІҮ – қан тобы

Білім алушылар «Фрайер» әдісі бойынша топпен тапсырма орындап, қорғайды.

Дескриптор:

-Кодоминирлеуді сипаттайды

-Қан тобындағы аглютинация процесін түсіндіреді

-Қан топтар жүйесін анықтайды

- Резус-факторды сипаттайды

Әр топтың оқушылары «Жұбыңды тап»

әдісі бойынша жұбымен тапсырма орындап, талдайды

Дескриптор:

-І топ :ер адам ІІ топ әйел ІІІ гетерозиготалы болған жағдайда, олардың балаларының генотиптерін анықтайды .

-ІІ топ: ер адам ІІ гомозиготалы, әйел ІҮ топ болған отбасындағы балаларының генотиптерін анықтайды.

-ІІІ топ: әке-шешесінің қан топтары ІҮ топ, балаларының қан топтарын анықтайды.

-ІҮ топ: шешесінің қаны І топ, әкесінің қаны ІҮтоп, балаларында ата-анасының қан топтары тұқым қуалауын анықтайды.

Дескриптор:

-Тайпаны анықтайды.

-Халықтың екі бөлікке бөлінгенде қандай өзгеріс болатынын сипаттайды.

-Тек бірінші қан тобының факторын анықтайды.

Өз ойын айтады, білетін сұрақтарына жауап береді

Жүктеу

ЖИ арқылы жасау

ЖИ арқылы жасау

Бөлісу

Материалға шағымдану

Бұл материал сайт қолданушысы жариялаған. Материалдың ішінде жазылған барлық ақпаратқа жауапкершілікті жариялаған қолданушы жауап береді. Ұстаз тілегі тек ақпаратты таратуға қолдау көрсетеді. Егер материал сіздің авторлық құқығыңызды бұзған болса немесе басқа да себептермен сайттан өшіру керек деп ойласаңыз осында жазыңыз

Жариялаған:

Султанов Сартай Оразхалыкович

04 Сәуір 2024

317

Шағым жылдам қаралу үшін барынша толық ақпарат жіберіңіз

Шағымды қалдыру

Адам қан топтарының тұқымқуалау заңдылықтары. Резус-фактор.

Тақырып бойынша 11 материал табылды

Адам қан топтарының тұқымқуалау заңдылықтары. Резус-фактор.

Материал туралы қысқаша түсінік

Адам қан топтарының тұқымқуалау заңдылықтары. Резус-фактор. ҚМЖ

Материалды жүктеу

Материалдың қысқаша нұсқасы

Білім беру ұйымының атауы:	№82 «Дарын МЛ»
Бөлім:	9.3 Тұқым қуалаушылық пен өзгергіштік заңдылықтары
Педагогтің Т.А.Ә.	Султанов Сартай Оразхалыкович
Күні:
Сынып: 9	Қатысушылар саны: 15+1(көру қабілетінің бұзылысы)	Қатыспағандар саны:
Сабақтың тақырыбы:	Адам қан топтарының тұқымқуалау заңдылықтары. Резус-фактор.
Оқу бағдарламасына сәйкес оқу мақсаттары:	9.2.4.8 адамның қан тобының тұқымқуалауын және қан топтарын анықтау механизмін түсіндіру
Сабақтың мақсаты:	Барлық оқушылар: Адам қан топтарының тұқымқуалау заңдылықтарын түсіндіру Басым көпшілігі: Резус фактор мен қан топтарының ерекшеліктерін ажырату Кейбір оқушылар: Адамның қан тобының және қан топтарын анықтау механизмін сипаттау ЕБҚО: Қан тобтарының ерекшеліктерін сәйкестендіру
Бағалау критерийі	- Адамның қан тобының тұқымқуалау механизмінің ерекшеліктерін түсіндіреді - Адамның қан топтарының механизмін сипаттайды. - Оң және теріс резус фактордың айырмашылығын салыстырады. - Қан тобтарының ерекшеліктерін сәйкестендіреді
Ойлау дағдылары	Білу және түсіну, қолдану, жоғарғы деңгейдегі тапсырма
Сабақта қолданылатын әдіс-тәсілдері	«Flippity», «Фрайер», «Spinnerwheel», «Жұбыңды тап», «Сәйкестендіру», «Сұрақтар сыры» ,«baamboozle»

Сабақтың барысы

Сабақтың кезеңі//уақыты	Педагогтің әрекеті	Білім алушының әрекеті	ЕБҚО-дың әрекеті (көру қабілетінің бұзылысы)	Бағалау	Ресурстар
Сабақтың басы 7 мин Қызығушылықты ояту Өткен білімді еске түсіру Жаңа сабаққа кіріспе Жаңа білім 3 мин Сабақтың ортасы 30 мин Топтық жұмыс Жұппен жұмыс Жеке жұмыс	І.Ұйымдастыру кезеңі: 1)Білім алушылармен сәлемдесу, түгендеу 2)Ынтымақтастық атмосферасын қалыптастыру II. Алдыңғы білімді еске түсіру «spinner wheel» платформасы арқылы өткен білімді еске түсіреді. Сұрақтар тізімі: 1. Тұқымқуалаушылықты және өзгергіштікті зерттейді. Генетика 2. Мендель тәжірибеге алған өсімдік. Асбұршақ 3. Мендельдің І заңы. Басымдылық заңы 4. Бір белгінің екіншісінен басым болуы. Басымдылық 5. Генетиканың негізін салушы чех ғалымы. Г. Мендель 6. Көрінбей қалатын белгі. Рецесивті 7. Генетикалық белгілердің гендік жиынтығы. Генотип 8. Генетикалық есептерді шығаруда қолданылатын тор көз. Пэннет торы Мұқағали Мақатаевтің «Мен донормын» өленін тыңдап сабақтың тақырыбын ашу. 1)Білім алушыларды қан топтары арқылы 4 – топқа бөлу. 2)Бағалау парағын тарату І – қан тобы ІІ – қан тобы ІІІ – қан тобы ІҮ – қан тобы Бейнеролик арқылы жаңа сабақты түсіну Мұғалімнің кіріспе сөзі 1.Тапсырма. «Фрайер» арқылы 4 топ берілген тақырыптарын қорғау Оқу мақсатына қол жеткізетін тапсырмалар. 4 топқа мәтін беріледі, яғни оқулық параграфындағы мәтіндерді бөліп беру І-топ: Кодоминирлеуді сипаттау ІІ-топ: Қан тобындағы аглютинация процесін түсіндіру ІІІ-топ: Қан топтар жүйесін анықтау ІҮ-топ: Резус-факторды сипаттау 2-тапсырма. «Жұбыңды тап» әдісі жұппен жұмыс. Оқу мақсатына қол жеткізетін тапсырмалар І-топ: Қаны ІІ топты ер адам қаны ІІІ топты әйелмен отбасын құрды. Егер ер адам да, әйел де гетерозиготалы болған жағдайда, олардың балаларының генотиптері қандай болады? ІІ-топ: Қаны ІІ топты ер адам қаны ІҮ топты әйелмен отбасын құрды. Егер ер адам да, гомозиготалы болған жағдайда, олардың балаларының генотиптері қандай болады? ІІІ-топ: Әке-шешесінің қан топтары ІҮ топ болса,балалардың қан топтары қандай болуы мүмкін? ІҮ-топ: Шешесінің қаны І топ, әкесінің қаны ІҮ топ болса, балаларында ата-анасының қан топтары тұқым қуалауы мүмкін бе? Жеке тапсырма Функционалды сауаттылық «Мәтін» Бразилия мен Боливияда қызықты байырғы халық тұрады, олардың аты бороро. Бүгінгі күнге дейін бұл тайпаның өкілдері ата-бабаларының дәстүрлі өмір салтын және көптеген әдет-ғұрыптарын сақтап келді. Бороро Бразилияның байырғы тұрғындарына жатады. Олардың ата-бабалары әр түрлі жергілікті тайпалар болса керек, олар араласып, жаңа этнос құра алды. Оңтүстік Американың жағалауында алғашқы еуропалықтар пайда болған кезде, бороро өз мәдениетіне ие болды,көрші ұлттар арасында ерекшеленді және ерекше ерекшеліктерге ие болды. Халықтың атауы да ерекше. Олар "бороро" анықтамасын өздеріне қатысты сирек қолданады. Өзін-өзі атау-"раarimugudoge "деген қызықты сөз. Жергілікті үстеуден сөзбе-сөз аударғанда бұл "орари балықтарының адамдары"дегенді білдіреді. Бұл шынымен де солай. Қазіргі боророның ата-бабалары қоныстанған өзендерде бұл сорттың көптеген балықтары болды.Бір қызығы, осы ел орналасуында елді мекен екі бөлікке бөлінеді: Солтүстік және Оңтүстік. Бұл өте маңызды. Бөліктердің әрқайсысы аналық жолмен есептелетін өзінің жалпы тобына жатады. Сіз тек қарама-қарсы тараптың өкілімен некеге тұра аласыз. Тайпаның барлық мүшелерінде бірінші қан тобы бар.Бұл дегеніміз, егер тайпаның біреуіне қан құю қажет болса, онда осы тайпаның 1600 адамының кез-келгені донор бола алады. Сонымен қатар,ғылыми зерттеулер Христофор Колумб Американы ашқан кезде үндістерде бір ғана қан тобы болғанын растайды - біріншісі. 1.Сұрақ:Қандай тайпа туралы айтылған? ____________________________________________________________ 2.Сұрақ: Халықтың екі бөлікке бөлінді,бұл қандай өзгеріс әкелуі мүмкін сияқты? ______________________________________________________ 3.Сұрақ:Бұл тайпаның тек бірінші қан тобының болуы қандай факторларға тәуелді? ______________________________________________________ 4- тапсырма Жеке тапсырма «Сәйкестендіру» әдісі ЕБҚО-ды дамытуға арналған тапсырма «Сәйкестендіру» әдісі арқылы кесте беріледі. Тапсырманы өзі жеке орындайды. Адам қан топтарының жүйесі Адам қан топтарының жүйесі Қан топтары Аглютиноген мен антиденелер 1. І топ 2. ІІ топ 3. ІІІ топ 4. ІҮ топ А) АО В)ОО С)ВВ Д)АВ Е)а Ж)в Г)а және в Сәйкестендіріңіз 1............................................... 2................................................ 3................................................ 4................................................	Білім алушылар бір-бірлеріне тілек айту арқылы жағымды көніл күй сыйлайды. Білім алушылар сұрақтарға жауап беру арқылы үй тапсырманы псысқтайды. Әр оқушы өз ойымен бөліседі. Өзгенің пікірін толықтырады. Аудио жазбаны тыңдау арқылы ойларын айтып, жаңа сабақтың мақсатын ашады. Білім алушыларға «Flippity» әдісі арқылы 4 түрлі қанның топтары ұсынылады, солар арқылы топқа бөлінеді І – қан тобы ІІ – қан тобы ІІІ – қан тобы ІҮ – қан тобы Білім алушылар «Фрайер» әдісі бойынша топпен тапсырма орындап, қорғайды. Дескриптор: -Кодоминирлеуді сипаттайды -Қан тобындағы аглютинация процесін түсіндіреді -Қан топтар жүйесін анықтайды - Резус-факторды сипаттайды Әр топтың оқушылары «Жұбыңды тап» әдісі бойынша жұбымен тапсырма орындап, талдайды Дескриптор: -І топ :ер адам ІІ топ әйел ІІІ гетерозиготалы болған жағдайда, олардың балаларының генотиптерін анықтайды . -ІІ топ: ер адам ІІ гомозиготалы, әйел ІҮ топ болған отбасындағы балаларының генотиптерін анықтайды. -ІІІ топ: әке-шешесінің қан топтары ІҮ топ, балаларының қан топтарын анықтайды. -ІҮ топ: шешесінің қаны І топ, әкесінің қаны ІҮтоп, балаларында ата-анасының қан топтары тұқым қуалауын анықтайды. Дескриптор: -Тайпаны анықтайды. -Халықтың екі бөлікке бөлінгенде қандай өзгеріс болатынын сипаттайды. -Тек бірінші қан тобының факторын анықтайды.	Өз ойын айтады, білетін сұрақтарына жауап береді Материалды жүктеу Жүктеу Сақтау Бөлісу ЖИ арқылы жасау Файл форматы: doc Биология Ашық сабақ 9 сынып 04.04.2024 317 Жүктеу Сақтау ЖИ арқылы жасау Жариялаған: Султанов Сартай Оразхалыкович Бұл материалды қолданушы жариялаған. Ustaz Tilegi ақпаратты жеткізуші ғана болып табылады. Жарияланған материалдың мазмұны мен авторлық құқық толықтай автордың жауапкершілігінде. Егер материал авторлық құқықты бұзады немесе сайттан алынуы тиіс деп есептесеңіз, шағым қалдыра аласыз Қазақстандағы ең үлкен материалдар базасынан іздеу Сіз үшін 400 000 ұстаздардың еңбегі мен тәжірибесін біріктіріп, ең үлкен материалдар базасын жасадық. Төменде керек материалды іздеп, жүктеп алып сабағыңызға қолдана аласыз Іздеу Материал жариялап, аттестацияға 100% жарамды сертификатты тегін алыңыз! Ustaz tilegi журналы министірліктің тізіміне енген. Qr коды мен тіркеу номері беріледі. Материал жариялаған соң сертификат тегін бірден беріледі. Толығырақ Оқу-ағарту министірлігінің ресми жауабы Сайтқа 5 материал жариялап, тегін АЛҒЫС ХАТ алыңыз! Қазақстан Республикасының білім беру жүйесін дамытуға қосқан жеке үлесі үшін және де Республика деңгейінде «Ustaz tilegi» Республикалық ғылыми – әдістемелік журналының желілік басылымына өз авторлық материалыңызбен бөлісіп, белсенді болғаныңыз үшін алғыс білдіреміз! Жариялау Сайтқа 25 материал жариялап, тегін ҚҰРМЕТ ГРОМАТАСЫН алыңыз! Тәуелсіз Қазақстанның білім беру жүйесін дамытуға және білім беру сапасын арттыру мақсатында Республика деңгейінде «Ustaz tilegi» Республикалық ғылыми – әдістемелік журналының желілік басылымына өз авторлық жұмысын жариялағаны үшін марапатталасыз! Жариялау Министірлікпен келісілген курстар тізімі Химия пәні бойынша педагогтің пәндік және кәсіби құзыреттілігін дамыту 80/108 сағат Толығырақ Тарих пәні бойынша педагогтің пәндік және кәсіби құзыреттілігін дамыту 80/108 сағат Толығырақ Биология пәні бойынша педагогтің пәндік және кәсіби құзыреттілігін дамыту 80/108 сағат Толығырақ Ағылшын тілі пәні бойынша педагогтің пәндік және кәсіби құзыреттілігін дамыту 80/108 сағат Толығырақ География пәні бойынша педагогтің пәндік және кәсіби құзыреттілігін дамыту 80/108 сағат Толығырақ Информатика пәні бойынша педагогтің пәндік және кәсіби құзыреттілігін дамыту 80/108 сағат Толығырақ Мектепке дейінгі білім беру бойынша педагогтің пәндік және кәсіби құзыреттілігін дамыту 80/108 сағат Толығырақ «Қазақ тілі» жəне «Қазақ əдебиеті» бойынша педагогтің пәндік және кәсіби құзыреттілігін дамыту 80/108 сағат Толығырақ Дене шынықтыру пәні бойынша педагогтің пәндік және кәсіби құзыреттілігін дамыту 80/108 сағат Толығырақ Білім алушылардың білім сапасын арттыру мақсатында сабақта цифрлық технологияларды қолдану 80/108 сағат Толығырақ Инклюзивті білім беру жүйесінде ерекше білім беру қажеттілігі бар білім алушыға психологиялық-педагогикалық қолдау көрсету бойынша педагогтердің кәсіби және пәндік құзыреттіліктерін дамыту 80/108 сағат Толығырақ